Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 października 2014 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G.

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 23 października 2014 r. w Gdańsku

sprawy R. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy VI Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 października 2013 r., sygn. akt VI U 878/13

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

Sygn. akt III AUa 212/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 lutego 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu – R. G. prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego z tego względu, że nie udowodnił on, co najmniej 20 lat pracy nauczycielskiej w jednostkach, o których mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych.

W odwołaniu ubezpieczony wniósł o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, albowiem okres jego zatrudnienia w (...) w I. na stanowisku nauczyciela mianowanego, powinien być zaliczony do jego stażu nauczycielskiego.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 17 października 2013r. w sprawie o sygn. akt VI U 878/13 Sąd Okręgowy w Bydgoszczy zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 15 lutego 2013r. w ten sposób, że przyznał R. G. prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego od dnia 1 lutego 2013r. oraz stwierdził, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach i rozważaniach:

Ubezpieczony – R. G. w dniu 7.01.2013r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniosek o tzw. nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Dołączył do niego szereg dokumentów, w tym m.in. świadectwa pracy wydane przez (...) im. (...) z 6.02.2013r., zaświadczenie wydane przez Starostwo Powiatowe w I. z dnia 5.02.2013r., zaświadczenie wydane przez (...) im. (...) z dnia 4.02.2013r.

Organ rentowy ustalił, że jego łączny staż pracy w charakterze nauczyciela wynosi 14 lat i 10 miesięcy i w dniach 16.01.2013r. i 15.02.2013r. wydał decyzje odmawiające ubezpieczonemu prawa do dochodzonego świadczenia. Jako uzasadnienie wskazano, że (...) nie jest jednostką, wymienioną w art. 2 pkt 5 i 7 ustawy z 7.09.1991r. o systemie oświaty.

Sąd Okręgowy przywołał art. 4 ustawy z 22.05.2009r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz. U. Nr 97, poz. 800 z późn. zm.) stanowiący, że prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego przysługuje nauczycielowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

a/ ma okres składkowy i nieskładkowy, w rozumieniu ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), wynoszący 30 lat, w tym 20 lat wykonywania pracy w jednostkach, o których mowa w art. 2 pkt 1 ustawy, w wymiarze, co najmniej ½ obowiązkowego wymiaru zajęć tj.

- w publicznych lub niepublicznych przedszkolach,

- w szkołach publicznych lub niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych,

- publicznych lub niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego lub w placówkach, o których mowa w art. 2 pkt 5 i 7 ustawy z 7.09.1991r. o systemie oświaty (teksy jednolity: Dz. U. z 2004r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.);

b/ rozwiązał stosunek pracy na swój wniosek lub nastąpiło rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy w okolicznościach, o których mowa w art. 20 ust. 1, 5c i 7 ustawy z 26.01.1982r. – Karta Nauczyciela (tekst jednolity: Dz. U. z 2006r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.)

Wymienione w tych przepisach przesłanki prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, jako regulacja szczególna, odbiegająca od systemu powszechnego, muszą być interpretowane w sposób ścisły i powinny być spełnione do dnia ustania stosunku pracy nauczyciela (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 25 maja 2006r. III AUa 299/2006).

Ubezpieczony domagał się zaliczenia do okresu pracy nauczycielskiej, zatrudnienia w (...) im. (...) w I. od 1.09.2004r. do 31.01.2013r.

W ocenie Sądu Okręgowego, jego żądanie było uzasadnione.

Na mocy art. 2 pkt 2 cyt. ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych, definiowanie „placówek”, w których wykonywanie pracy nauczycielskiej premiowane jest uzyskaniem uprawnień do nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych, następuje na podstawie art. 2 pkt 5 i 7 ustawy z dnia 7.09.1991r. o systemie oświaty (tekst jednolity: Dz. U. z 2004r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.). Ten z kolei, posługujący się pojęciem „placówka oświatowo-wychowawcza”, nie wymienia żadnej nazwy indywidualizującej taką jednostkę, czy też nie wymienia celu działania takiej jednostki. Jedynie przykładowo wymienia szkolne schronisko młodzieżowe.

Natomiast przepis art. 71 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy o systemie oświaty odsyła do rozporządzenia wykonawczego, a konkretnie do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12.05.2011r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz. U. Nr 109, poz. 631). W treści § 2 tegoż rozporządzenia można znaleźć enumeratywnie wymienione placówki oświatowo-wychowawcze, a wśród nich są „młodzieżowe domy kultury”.

Analiza tych przepisów – zdaniem Sądu Okręgowego - pozwala na jednoznaczny wniosek, że stanowisko organu rentowego uznające, że (...) im. (...) w I. nie jest jednostką, w której praca nauczycielska daje uprawnienia do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, nie znajduje oparcia w przepisach obowiązującego prawa. Wobec niezakwestionowania przez organ rentowy żadnej innej przesłanki, uprawniającej R. G. do nabycia przez niego prawa do dochodzonego świadczenia, Sąd I instancji uznał, że prawo do tego świadczenia mu przysługuje.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy uznał zaskarżoną decyzję za wadliwą i – na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc – zmienił ją przyznając ubezpieczonemu prawo do dochodzonego świadczenia od dnia 1 lutego 2013r.

Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z treścią art. 118 ust. 1a ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) – z urzędu musiał orzec w przedmiocie odpowiedzialności, bądź nieodpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sąd I instancji podał, iż w dniu wydawania zaskarżonej decyzji, R. G. spełniał wszystkie niezbędne warunki do przyznania mu prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego i dlatego – w ocenie tegoż Sądu – konsekwencje wydania decyzji z przekroczeniem terminu wskazanego w art. 118 cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS, pozwany organ rentowy musi ponieść.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany organ rentowy zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu naruszenie art. 4 ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz.U Nr 97 poz.800) w związku z art. 2 i art. 3 powołanej wyżej ustawy.

Powołując się na powyższą podstawę apelacji organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania .

W uzasadnieniu apelacji pozwany podał, iż nie podziela stanowiska Sądu Okręgowego wyrażonego w wyroku podnosząc, że w uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji wskazał, iż na mocy art. 2 pkt 2 ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych definiowanie „placówek” , w których wykonywanie pracy nauczycielskiej premiowane jest uzyskaniem uprawnień do nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych, następuje na podstawie art. 2 pkt 5 i 7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Ten z kolei posługujący się pojęciem „placówka oświatowo- wychowawcza” , nie wymienia żadnej nazwy indywidualizującej taką jednostkę, czy też nie wymienia celu działania takiej jednostki. Jedynie przykładowo wymienia szkolne schronisko młodzieżowe.

Pozwany zgodził się, że faktycznie art. 2 powołanej wyżej ustawy posługuje się pojęciem placówki oświatowo-wychowawczej jednak w pkt. 3 wymienionego artykułu a zatem w punkcie, który w myśl art. 2 pkt.l ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz.U Nr 97 poz.800) nie może być brany pod uwagę przy ustalaniu uprawnień do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

W świetle powyższego, złożenie apelacji w przedmiotowej sprawie było w ocenie organu rentowego konieczne i w pełni uzasadnione.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył tego, czy ubezpieczony spełniał wszystkie przesłanki wymagane do dochodzonego nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego określone w art. 4 ustawy z dnia 22 maja 2009r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz. U. 2009.97.800 ze zm.), w tym czy posiada 20 lat wykonywania pracy w jednostkach, o których mowa w art. 2 pkt 1 ustawy.

W przedmiotowej sprawie bezsporną była okoliczność, że pozwany do stażu pracy ubezpieczonego jako nauczyciela uwzględnił okresy od dnia 01 listopada 1991r. do dnia 31 sierpnia 2004r. ( 12 lat i 10 miesięcy) i od dnia 01 września 2007r. do dnia 31 sierpnia 2009r. (2 lata) w łącznym wymiarze 14 lat i 10 miesięcy, kiedy to ubezpieczony pracował na stanowisku wychowawcy w bursie i internacie. Do wymaganych 20 lat brakowało więc 5 lat i 2 miesiące. Ubezpieczony domagał się zaliczenia do stażu nauczycielskiego okresów zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku nauczyciela w (...) w I. w okresach od dnia 01 września 2004r. do dnia 31 sierpnia 2007r. i od dnia 01 września 2009r. do dnia 31 stycznia 2013r. (łącznie 6 lat i 5 miesięcy).

Stosownie do treści art. 4 ust. 1 ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych świadczenie przysługuje nauczycielom, którzy spełnili łącznie następujące warunki:

1/ osiągnęli wiek, o którym mowa w ust.3;

2/ mają okres składkowy i nieskładkowy w rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, z późn. zm. ) wynoszący 30 lat, w tym 20 lat wykonywania pracy w jednostkach, o których mowa w art. 2 pkt 1, w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć;

3/ rozwiązali stosunek pracy.

Zgodnie z art. 4 ust.2 powołanej wyżej ustawy nauczycielom spełniającym warunki określone w ust. 1 pkt 1 i 2 świadczenie przysługuje również w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub wygaśnięcia stosunku pracy w okolicznościach określonych w art. 20 ust. 1, 5c i 7 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.).

Z kolei art. 4 ust.3 stanowi nauczyciel ma prawo do świadczenia, jeżeli ukończył:

1/ 55 lat-w latach 2009-2014;

2/ 55 lat w przypadku kobiet i 56 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2015-2016;

3/ 55 lat w przypadku kobiet i 57 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2017-2018;

4/ 55 lat w przypadku kobiet i 58 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2019-2020;

5/ 55 lat w przypadku kobiet i 59 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2021 -2022;

6/ 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2023-2024;

7/ 56 lat w przypadku kobiet i 61 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2025-2026;

8/ 57 lat w przypadku kobiet i 62 lata w przypadku mężczyzn - w latach 2027-2028;

9/ 58 lat w przypadku kobiet i 63 lata w przypadku mężczyzn - w latach 2029-2030;

10/ 59 lat w przypadku kobiet i 64 lata w przypadku mężczyzn - w latach 2031-2032.

W myśl art. 2 pkt 1 użyte w ustawie określenie nauczyciel oznacza - nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w:

a/ publicznych i niepublicznych przedszkolach,

b/ szkołach publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych,

c/ publicznych i niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego i placówkach, o których mowa w art. 2 pkt 5 i 7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r., Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.).

Z mocy art. 3 powyższej ustawy prawo do świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w ustawie przysługuje nauczycielom zatrudnionym w jednostkach, o których mowa w art. 2 pkt 1.

W spornych okresach ubezpieczony nie pracował w przedszkolu ani w szkole, więc jego zatrudnienie należy oceniać według art. 2 pkt 5 i 7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U z 2004 r. Nr 256 poz.2572 ze zm.).

W punkcie 5 art. 2 ustawy o systemie oświaty wymienione zostały: młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także ośrodki umożliwiające dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 16 ust. 7, a także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację odpowiednio obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 3, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, zaś w punkcie 7 art. 2 tejże ustawy wskazano placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania.

Rodzaje i szczegółowy zakres działania wyżej wymienionych placówek wymienione zostały w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 maja 2011r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz. U. Nr 109, poz. 631), które wydane zostało na podstawie art. 71 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie oświaty. Ośrodków i placówek wymienionych w art. 2 pkt 5 i 7 ustawy o systemie oświaty dotyczą regulacje zawarte od § 11 w/w rozporządzenia do § 58. Wśród tych placówek nie został wymieniony młodzieżowy dom kultury.

(...) (...)– jako placówka oświatowo-wychowawcza wymieniony jest natomiast w § 2 pkt 1 wymienionego wyżej rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 maja 2011r.

Z kolei placówki oświatowo-wychowawcze, w tym szkolne schroniska młodzieżowe, umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień oraz korzystanie z różnych form wypoczynku i organizacji czasu wolnego wymienione zostały w art. 2 pkt 3 ustawy o systemie oświaty. Do tego przepisu nie odsyła jednak art. 2 pkt 1c ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych.

Jak wynika z powyższych uregulowań tylko praca w placówkach wymienionych w art. 2 pkt 5 i 7 ustawy o systemie oświaty ( poza pracą w przedszkolach i szkołach) daje możliwość uzyskania prawa do nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych.

Ubezpieczony w spornych okresach nie pracował w w/w placówkach czy ośrodkach, bowiem zatrudniony był w placówce oświatowo-wychowawczej, a ta praca nie uprawnia do dochodzonego w niniejszej sprawie świadczenia.

Tym samym nie spełnił on przesłanek wymaganych do uzyskania prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, skoro nie wykazał 20 lat pracy nauczyciela w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 kpc i art. 477 ¹⁴ § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie.