Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 23 września 2014 r. w Gliwicach

sprawy K. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania K. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 15 maja 2014 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej K. G. prawo do emerytury poczynając od 1 kwietnia 2014 roku.

(-) SSO Mariola Szmajduch

Sygn. akt. VIII U 1338/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 stycznia 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. odmówił ubezpieczonej K. G. prawa do emerytury w niższym wieku w oparciu o art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.: Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227, ze zm.), ponieważ nie udowodniła ona 15 – letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach przy pracach wymienionych w wykazie A, bowiem ZUS zaliczył jej jedynie 13 lat, 7 miesięcy i 24 dni takiej pracy.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczona domagała się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do emerytury wcześniejszej z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Podniosła, iż pracę w warunkach szczególnych wykonywała w latach 1980r. – 1998r. Nadto wskazała, iż taki charakter jej pracy wynika z zeznań świadków, o przesłuchanie których wniosła.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko. Dodatkowo wskazał, że odwołująca nie spełnia warunków do emerytury wcześniejszej z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, gdyż nie wykazała wymaganego 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Równocześnie organ rentowy poinformował, iż za pracę w warunkach szczególnych uznał ubezpieczonej jedynie okres pracy od 1 stycznia 1985r. do 30 września 1998r. w Poczcie Polskiej S.A. w T. ,ponieważ jedynie za ten okres przedłożyła ona świadectwo pracy w warunkach szczególnych.

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Gliwicach poczynił następujące ustalenia:

W dniu 10 kwietnia 2014r. ubezpieczona K. G., urodzona (...) złożyła wniosek o emeryturę w wieku niższym niż 60 lat z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Ubezpieczona nie przystąpiła do otwartego fundusz emerytalnego. Do 31 grudnia 1998r. udokumentowała ponad 20 letni okres składkowy i nieskładkowy – okoliczności te były niesporne pomiędzy stronami.

Na postawie złożonego przez ubezpieczoną świadectwa pracy w warunkach szczególnych organ rentowy uwzględnił jej do 31 grudnia 1998r. jedynie 13 lat,
7 miesięcy i 24 dni okresów pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy nie zaliczył odwołującej do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od roku 1980r. do 31 grudnia 1984r. na stanowisku asystenta i starszej telegrafistki.

W okresie od 6 lipca 1977r. do nadal ubezpieczona K. G. zatrudniona jest w placówce Poczty Polskiej S.A. w T.. W toku procesu Sąd ustalił, iż w jednostkach Poczty Polskiej były wydzielone osobne działy telegrafu. Dział taki był również wydzielony w placówce w T.. Były to wydzielone 2 pomieszczenia gdzie opracowywano do wysyłki treść telegramów i depesz, następnie nadawano je za pomocą dalekopisu do innych placówek pocztowych, jak również z tych placówek odbierano za pomocą dalekopisu inne telegramy i depesze, które należało następnie opracować i zapisać w formie przeznaczonej dla adresata. Pracami związanymi z nadawaniem, odbieraniem i opracowywaniem telegramów i depesz zajmowały się telegrafistki. Każdy dział telegrafu posiadał również w placówce pocztowej swoje okienko, w którym przyjmowano od nadawców treść telegramów. Obsługą interesantów w tym okienku zajmowała się osoba na stanowisku asystenta.

Ubezpieczona została przyjęta do pracy w placówce Poczty Polskiej
w T. w dniu 6 lipca 1977r. Powierzono jej wtedy stanowisko asystenta i obsługiwała klientów w okienkach, w tym również w zakresie przyjmowania od klientów treści telegramów do nadania. Odznaczała się na tym stanowisku sumiennością i dokładnością. Z tego względu, w momencie, gdy jedna ze starszych pracownic w dziale telegrafu przechodziła na emeryturę, to odwołującej zaproponowano pod koniec roku 1980 przejście do pracy w telegrafie i pełnienie funkcji telegrafistki. Po krótkim przyuczeniu z zakresu obsługi dalekopisów i opracowywania telegramów wychodzących i przychodzących, na przełomie lat 1980/1981 przystąpiła do pracy na stanowisku telegrafistki mimo, iż w dalszym ciągu formalnie miała przypisane stanowisko asystenta. Sytuacja taka związana była z faktem, iż w tamtym czasie stanowisko telegrafisty powierzanono jedynie osobom, które ukończyły stosowny kurs i zdały egzamin. Równocześnie jednak na taki kurs nie kierowano nigdy pracownika niedoświadczonego, bezpośrednio po przyjęciu do pracy. Wręcz przeciwnie praktyka kształtowała się w ten sposób, że w pierwszej kolejności pracownikowi faktycznie powierzano pełnienie funkcji telegrafisty, mimo nominalnie przypisanego innego stanowiska, a dopiero gdy ta osoba sprawdziła się na tym stanowisku, po kilku latach takiej pracy, kierowano ją na specjalny kurs. Podobna sytuacja miała miejsce w wypadku ubezpieczonej, która faktycznie pracę telegrafistki podjęła niewątpliwie przed styczniem 1981r. o czym świadczy przydzielenie jej numeru służbowego 6 i nadanie numeru 7 pracownicy przyjętej od początku stycznia 1981r. W praktyce ubezpieczona w spornym okresie przez pełne dniówki robocze – w wymiarze 7 godzin na dobę – zajmowała się wyłącznie pracami związanymi z nadawaniem, przyjmowaniem i opracowywaniem telegramów i depesz. Dopiero po zdobyciu doświadczenia i uzyskaniu pozytywnej opinii przełożonych w sierpniu 1984r. odbyła stosowny kurs i zdała egzamin, w związku z czym od 1 września 1984r. pracodawca formalnie przypisał jej stanowisko starszego telegrafisty. Taki charakter jej pracy nie zmieniał się aż do końca września 1998r., kiedy to od 1 października 1998r. powierzono jej stanowisko kierownika (...). Do czynników szkodliwych na stanowisku telegrafisty należało narażenie na hałas pochodzący od pracujących dalekopisów oraz praca ze słuchawkami przez całą dniówkę w trakcie odbierania depesz. Pracownicy działu telegrafu, ze względu na ww. szkodliwe warunki środowiska pracy mieli przewidzianą siedmiogodzinną dobową normę pracy, a także otrzymywali z tego tytułu dodatki pieniężne.

Razem z ubezpieczoną w spornym okresie pracowali A. G. – kierownik zespołu telegrafistów – bezpośrednia przełożona odwołującej i M. S. – w spornym okresie kierownik działu kadr placówki Poczty Polskiej w T..

Powyższe okoliczności Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego, zeznań świadków A. G. i M. S. (zapis nagrania protokołu z rozprawy
w dniu 23 września 2014r. minuty od 6:37 i nast.), a także akt osobowych odwołującej, dołączonych do akt niniejszej sprawy. Zgromadzona w sprawie dokumentacja została sporządzona w sposób rzetelny i nie budzący wątpliwości, a zeznania świadków są spójne, wzajemnie się potwierdzają i uzupełniają, dając łącznie pełny obraz przebiegu
i charakteru zatrudnienia odwołującej w spornym okresie. Nadto zeznania świadków korelują z zapisami w dokumentacji osobowej ubezpieczonej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009r.
Nr 153, poz.1227 ze zm.) w powiązaniu z § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.) ubezpieczonym kobietom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r. będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy pracach wymienionych w wykazie A, przysługuje prawo do emerytury w razie łącznego spełnienia następujących warunków:

1. osiągnięcia wieku emerytalnego 55 lat

2. posiadania wymaganego okresu zatrudnienia wynoszącego 20 lat, w tym

co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei zgodnie z treścią art. 184 ust 1 ustawy, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl ust. 2 emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Na podstawie tego przepisu, prawo do emerytury w obniżonym wieku, przysługuje ubezpieczonemu, który w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999r. spełnił warunki w zakresie posiadania ogólnego stażu pracy oraz pracy wykonywanej w warunkach szczególnych a nie osiągnął wymaganego wieku.

Kwestie posiadania przez ubezpieczoną ponad 20 letniego okresu składkowego
i nieskładkowego oraz nie przystąpienia do OFE nie były sporne.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła posiadania przez ubezpieczoną (na dzień 1 stycznia 1999r.) wymaganego 15 letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem organ rentowy zaliczył jej jedynie
13 lat, 7 miesięcy i 24 dni takiej pracy.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału Sąd uznał, że ubezpieczona K. G., ukończyła 55 rok życia, i na dzień 31 grudnia 1998r. udowodniła łącznie ponad 15 lat pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach. Nie budzi wątpliwości Sądu, że praca ubezpieczonej w Poczcie Polskiej S.A. w T. również przed 1 stycznia 1985r, tj. niewątpliwie od 1 stycznia 1981r. do 31 grudnia 1984r. na stanowisku asystenta i starszej telegrafistki była pracą stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywaną w szczególnych warunkach, tj. pracą radiotelegrafistów, radiotelefonistów, telegrafistów i teletypistów oraz radiooperatorów kontroli emisji radiowej.

Zgodnie z wykazem A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracą
w szczególnych warunkach, uprawniającą do niższego wieku emerytalnego są prace wymienione: w dziale VIII poz. 188, prace radiotelegrafistów, radiotelefonistów, telegrafistów i teletypistów oraz radiooperatorów kontroli emisji radiowej.

Sąd uznał, że w okresie spornym odwołująca pracowała w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W tym czasie nie wykonywała innych czynności niż związane z opisanymi pracami. Na taką ocenę charakteru jej pracy pozostaje bez wpływu, że pracodawca formalnie przypisał jej stanowisko asystenta, a stosowny kurs ukończyła dopiero w sierpniu 1984r., bowiem faktycznie pracę telegrafistki wykonywała już od początku roku 1981, a praktyka u jej pracodawcy pozwalała na skierowanie na kurs telegrafistów jedynie osób, które wcześniej sprawdziły się przy faktycznym wykonywaniu takiej pracy i uzyskały pozytywną opinię przełożonych.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków potwierdzającym charakter pracy ubezpieczonej, uznając te dowody za spójne logiczne i wzajemnie się uzupełniające. Nadto zeznania świadków korelują z zapisami w dokumentacji osobowej ubezpieczonej.

Należy podkreślić, że okres zatrudnienia może być zaliczony do pracy
w warunkach szczególnych, gdy pracownik faktycznie wykonywał prace objęte wykazem prac uprawniających do wcześniejszej emerytury, pomimo że stanowisko jakie mu formalnie przypisano nie jest wymienione w wykazie. Wymieniony wyżej wykaz A nie określa bowiem stanowisk pracy, ale definiuje rodzaj prac, które są uważane za wykonywane w szczególnych warunkach. Decydujące znaczenie dla zakwalifikowania pracy jako realizowanej w szczególnych warunkach ma nie nazwa zajmowanego stanowiska, ale rodzaj, charakter i warunki pracy.

Bez znaczenia pozostaje także fakt, że pracodawca odwołującej nie potwierdził jej takiego charakteru pracy w spornym okresie. Fakt wykonywania takiej pracy został wykazany w postępowaniu sądowym za pomocą innych dowodów. W postępowaniu odwoławczym przed Sądem nie obowiązują bowiem ograniczenia dowodowe jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia - w tym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z 21 września 1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283).

Mając na względzie powyższe Sąd uznał, że ubezpieczona legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999r. wymaganym 15 - letnim okresem pracy w szczególnych warunkach. Nadto Sąd uznał, że z momentem złożenia wniosku emerytalnego odwołująca spełniła wszystkie warunki uprawniające ją do otrzymania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

W związku z powyższym Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji, przyznając ubezpieczonej prawo do emerytury od dnia 1 kwietnia 2014r. tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku.

SSO Mariola Szmajduch