Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach

V Wydział Karny Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jacek Myśliwiec (spr.)

Sędziowie: SSO Sławomir Klekocki

SSO Olga Nocoń

Protokolant: Roman Czarnacki

w obecności Magdaleny Szymańskiej Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 15 września 2014 r.

sprawy:

1) G. R. /R./

syna W. i W.

ur. (...) w K.

oskarżony o przestępstwo z art. 280 § 1 kk, art. 278 § 5 kk, art. 275 § 1 kk i art. 276 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 2 kk, art. 278 § 1 kk i art. 276 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

2) B. P. /P./

córki Z. i K.

ur. (...) w R.

oskarżona o przestępstwo z art. 280 § 1 kk, art. 278 § 5 kk, art. 275 § 1 kk i art. 276 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i art. 64 § 1 kk

oraz na zasadzie art. 435 kpk

3) A. P.

córki Z. i B.

Ur. (...) w K.

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońców oskarżonych B. P. i G. R.

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 21 maja 2014r. sygn. akt IX K 664/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt. 1, 3 i 4 w ten sposób iż z podstawy kwalifikacji prawnej przypisanych oskarżonym czynów eliminuje art. 278§5 kk;

II.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata M. M. za obronę z urzędu oskarżonego G. R. oraz na rzecz adwokat M. K. za obronę z urzędu oskarżonej B. P. kwoty po 420,00 złotych (czterysta dwadzieścia złotych) oraz 23% podatku VAT w kwotach po 96,60 złotych (dziewięćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy), łącznie kwoty po 516,60 złotych (pięćset szesnaście złotych sześćdziesiąt groszy) za postępowanie przed sądem odwoławczym;

IV.  odstępuje od obciążenia oskarżonych kosztami postępowania odwoławczego;

Sygn. akt V.2 Ka 449/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku IX Wydział Karny z dnia 21 maja 2014 r. Sąd uznał:

1)  oskarżonego G. R. (R.) za winnego tego, że w dniu 5 czerwca 2013 roku w C., działając wspólnie i w porozumieniu z B. P. i A. P., po uprzednim użyciu przemocy wobec J. D. polegającej na przewróceniu go na ziemię oraz przytrzymywaniu za usta i ręce a następnie przeszukaniu zabrał na jego szkodę portfel z zawartością pieniędzy w kwocie co najmniej 8.600 złotych, dowodu osobistego, karty bankomatowej (...), legitymacji emeryta-rencisty oraz dyskietki NFZ, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach wielokrotnego powrotu do przestępstwa będąc uprzednio skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 6 listopada 2003r., sprawie o sygn. III K 886/03, za umyślne przestępstwo podobne z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 1 kk na karę 2 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności, która objęta została karą łączną 3 lat pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 13 czerwca 2008r, sygn. III K 1188/07, którą odbywał w okresie od 27.03.2003r. do 26.11.2005r. i od 13.06.2008r. do 12.10.2008r., tj. czynu stanowiącego występek z art. 280 § 1 kk i art. 278 § 5 kk i art. 275 § 1 kk i art. 276 kk przy zast. art. 11 § 2 kk w zw z art. 64 § 2 kk i za to na mocy art. 280 § 1kk w zw. z art. 11 § 3 kk i art. 64 § 2 kk Sąd skazał go na karę pozbawienia wolności w wymiarze 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy,

2)  oskarżonego G. R. (R.) za winnego tego że w dniu 11 maja 2013 roku w B. zabrał w celu przywłaszczenia samochód osobowy marki (...) o numerze rejestracyjnym (...) wartości co najmniej 900 złotych wraz z dokumentami w postaci dowodu rejestracyjnego i umowy kupna sprzedaży na szkodę R. G., przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt. I., przyjmując, że dopuścił się go w warunkach powrotu do przestępstwa będąc uprzednio skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 6 listopada 2003r., sprawie o sygn. III K 886/03, za umyślne przestępstwo podobne z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 1 kk na karę 2 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności, która objęta została karą łączną 3 lat pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 13 czerwca 2008r, sygn. III K 1188/07, którą odbywał w okresie od 27.03.2003r. do 26.11.2005r. i od 13.06.2008r. do 12.10.2008r., tj. czynu stanowiącego występek z art. 278 § 1 kk i art. 276 kk przy zast. art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i za to na mocy art. 278 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk Sąd skazał go na karę pozbawienia wolności w wymiarze 1 (jednego) roku;

3)  oskarżoną B. P. za winną tego, że w dniu 5 czerwca 2013 roku w C., działając wspólnie i w porozumieniu z G. R. i A. P., po uprzednim użyciu przemocy wobec J. D. polegającej na przewróceniu go na ziemię oraz przytrzymywaniu za usta i ręce a następnie przeszukaniu zabrała na jego szkodę portfel z zawartością pieniędzy w kwocie co najmniej 8.600 złotych, dowodu osobistego, karty bankomatowej (...), legitymacji emeryta-rencisty oraz dyskietki NFZ, tj. czynu stanowiącego występek z art. 280 § 1 kk i art. 278 § 5 kk i art. 275 § 1 kk i art. 276 kk przy zast. art. 11 § 2 kk i za to na mocy art. 280 § 1kk w zw. z art. 11 § 3 kk Sąd skazał ją na karę pozbawienia wolności w wymiarze 2 (dwóch) lat;

4)  oskarżoną A. P. za winną tego, że w dniu 5 czerwca 2013 roku w C., działając wspólnie i w porozumieniu z G. R. i B. P., po uprzednim użyciu przemocy wobec J. D. polegającej na przewróceniu go na ziemię oraz przytrzymywaniu za usta i ręce a następnie przeszukaniu zabrała na jego szkodę portfel z zawartością pieniędzy w kwocie co najmniej 8.600 złotych, dowodu osobistego, karty bankomatowej (...), legitymacji emeryta-rencisty oraz dyskietki NFZ, przy czym czynu tego dopuściła się mając w znacznym stopniu ograniczoną zdolność kierowania swoim postępowaniem tj. czynu stanowiącego występek z art. 280 § 1 kk i art. 278 § 5 kk i art. 275 § 1 kk i art. 276 kk przy zast. art. 11 § 2 kk w zw. z art. 31 § 2 kk i za to na mocy art. 280 § 1kk w zw. z art. 11 § 3 kk Sąd skazał ją na karę pozbawienia wolności w wymiarze 2 (dwóch) lat;

5)  na mocy art. 85 kk, art. 86 § 1 kk Sąd łączył oskarżonemu G. R. wymierzone w pkt 1 i 2 kary pozbawienia wolności i orzekł karę łączną 4 (czterech) lat pozbawienia wolności;

6)  na mocy art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 1 pkt 1 kk Sąd warunkowo zawiesił oskarżonej A. P. wykonanie orzeczonej w pkt 4 kary pozbawienia wolności na okres 4 (czterech) lat tytułem próby;

7)  na mocy art. 73 § 1 kk Sąd oddał oskarżoną A. P. w okresie próby pod dozór kuratora sądowego;

8)  na mocy art. 63 § 1 k.k. Sąd na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu G. R. okres tymczasowego aresztowania od dnia 05.06.2013r. do dnia 16.12.2013r. i od dnia 07.01.2014r. do dnia 21 maja 2014r., zaś oskarżonej B. P. okres zatrzymania od dnia 05.06.2013r. do dnia 07.06.2013r.;

9)  na mocy art. 29 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. M. M. kwotę 840 (osiemset czterdzieści) złotych tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą obronę z urzędu świadczoną na rzecz oskarżonego G. R. i kwotę 193,20 (sto dziewięćdziesiąt trzy 20/100) złotych stanowiącą stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności;

10)  na mocy art. 29 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. J. M. kwotę 840 (osiemset czterdzieści) złotych tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą obronę z urzędu świadczoną na rzecz oskarżonej A. P. i kwotę 193,20 (sto dziewięćdziesiąt trzy 20/100) złotych stanowiącą stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności;

11)  na mocy art. 29 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. M. K. kwotę 840 (osiemset czterdzieści) złotych tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą obronę z urzędu świadczoną na rzecz oskarżonej B. P. i kwotę 193,20 (sto dziewięćdziesiąt trzy 20/100) złotych stanowiącą stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności;

12)  na mocy art. 624 § 1 kpk zwolnił oskarżonych od zapłaty kosztów sądowych obciążając nimi Skarb Państwa.

Od powyższego wyroku apelacje wnieśli obrońcy obu oskarżonych.

Obrońca oskarżonego G. R. działając na podstawie art. 425§1 i 2 kodeksu postępowania karnego zaskarżył powyższy wyrok w zakresie punktu 1,2 i 5 tegoż wyroku na korzyść oskarżonego G. R..

Na podstawie art. 438 pkt 1 i pkt 4 w związku z art. 427§1 i 2 kodeksu postępowania karnego wyrokowi temu zarzucił:

a)  naruszenie prawa materialnego a to art. 278§5 kk poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie kwalifikacji prawnej popełnionego przez oskarżonego G. R. przestępstwa opisanego w punkcie 1 zaskarżonego wyroku z uwzględnieniem art. 278§5 kk, podczas gdy zbieg przepisów art. 280§1 kk i 278§5 kk nie jest możliwy, albowiem przepis art. 280 kk pochłania wszelkie znamiona przestępstwa z art. 278 kk,

b)  naruszenie prawa materialnego a to art. 64§2 kk poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie kwalifikacji prawnej popełnionego przez oskarżonego G. R. przestępstwa opisanego w punkcie 1 zaskarżonego wyroku z uwzględnieniem art. 64§2 kk,

c)  naruszenie prawa materialnego a to art. 64§1 kk poprzez jego niewłaściwe zastosowanie przyjęcie kwalifikacji prawnej popełnionego przez oskarżonego G. R. przestępstwa opisanego w punkcie 2 zaskarżonego wyroku z uwzględnieniem art. 64§1 kk,

d)  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż oskarżony G. R. przeszukiwał pokrzywdzonego J. D. oraz że zabrał portfel pokrzywdzonego przekazując część gotówki A. P.,

e)  rażącą niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu G. R. w punkcie 1 zaskarżonego wyroku w wymiarze 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

f)  rażącą niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu G. R. w punkcie 2 zaskarżonego wyroku w wymiarze 1 roku pozbawienia wolności,

g)  rażącą niewspółmierność kary łącznej wymierzonej oskarżonemu G. R. w punkcie 5 zaskarżonego wyroku w wymiarze 4 lat pozbawienia wolności,

Wskazując na powyższe wniósł o:

a.  zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 1 jego sentencji i zmianę kwalifikacji prawnej czynu w nim opisanego z pominięciem art. 278§5 kk i art. 64§2 kk i wymierzenie oskarżonemu kary 2 (dwóch lat) pozbawienia wolności,

b.  zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 2 jego sentencji i zmianę kwalifikacji prawnej czynu w nim opisanego z pominięciem art. 64§1 kk i wymierzenie oskarżonemu kary 6 (sześciu miesięcy) pozbawienia wolności,

c.  zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 5 jego sentencji i wymierzenie oskarżonemu kary łącznej 2 (dwóch lat) pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania,

Obrońca z urzędu oskarżonej B. P. na zasadzie art. 444 k.p.k i art. 425 k.p.k zaskarżył powyższy wyrok w całości w zakresie pkt 3 wyroku dotyczącego oskarżonej B. P. i zarzucił mu:

1.  naruszenie prawa materialnego art. 280§1 kk poprzez jego niewłaściwą i rozszerzającą interpretację, wyjście poza ustawowe znamiona czynu zabronionego opisanego w akcie oskarżenia,

2.  naruszenie przepisów postępowania co miało wpływ na treść orzeczenia, a to art. 4 kpk poprzez naruszenie zasad obiektywizmu, art. 5§2 kpk nie uwzględnienie nie dające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego i art. 7 kpk poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów

Wobec powyższego wniósł:

1.  o uniewinnienie oskarżonej B. P. od zarzucanego jej czynu, a objętego aktem oskarżenia

2.  zasądzenie kosztów postępowania za II instancję, które nie zostały uiszczone ani w całości ani w części

względnie

1.  o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji

z ostrożności procesowej:

1.  w razie nie uwzględnienia powyższego stanowiska wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie względem oskarżonej B. P. kary pozbawienia wolności z jednoczesnym zastosowaniem dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Podniesiony w obu apelacjach zarzut błędu w ustaleniach faktycznych pozbawiony był słuszności. Powyższy zarzut byłby słuszny tylko wtedy gdyby Sąd I instancji oparł swój wyrok na faktach, które nie znajdują potwierdzenia w wynikach postępowania dowodowego albo też z faktów tych wysnuł wnioski niezgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Takich uchybień Sąd Rejonowy w przedmiotowej sprawie się nie dopuścił albowiem Sąd ten wskazał dowody na których oparł swoje ustalenia faktyczne a jednocześnie wskazał przesłanki którymi kierował się odmawiając wiary dowodom przeciwnym.

Polemizując z ustaleniami faktycznymi autorzy obu apelacji usiłowali prezentować przyjętą i omówioną przez Sąd meriti linię obrony oskarżonych którzy starali się pomniejszać swój udział w sprawie. Należy zwrócić uwagę że sami oskarżeni nie kwestionowali iż brali udział w zdarzeniu a ich rzeczywista rola wynikała z treści zeznań J. D., B. G., A. S.. Z zeznań tych jednoznacznie wynika iż oskarżony G. R. i A. P. przytrzymywali pokrzywdzonego a następnie dokonali na jego szkodę kradzieży portfela. Odnośnie współudziału w zdarzeniu B. P. to ona sama przyznała, iż pouczała pozostałych oskarżonych aby przeszukali tylne kieszenie spodni pokrzywdzonego gdyż tam on przechowywał pieniądze. W tym kontekście jej udział w zdarzeniu należy ocenić jako aktywny współudział, a nie bierną obserwację. Należy zwrócić uwagę, że poszczególni sprawcy nie muszą fizycznie realizować wszystkich znamion przestępczego zdarzenia. Wystarczy iż w ramach porozumienia następuje swoisty podział ról. Nie ulega bowiem wątpliwości że oskarżeni udając się za pokrzywdzonym zamierzali go okraść i swój zamiar w efekcie zrealizowali. Nie może zatem ulegać jakiejkolwiek wątpliwości iż współdziałając oskarżeni swoim zachowaniem wyczerpali dyspozycje przestępstwa z art. 280 § 1 kk.

Podnoszony przez obrońcę oskarżonego G. R. argument iż ten nie przeszukiwał pokrzywdzonego nie zmienia postaci rzeczy i możliwości przypisania mu popełnienia przestępstwa rozboju. Oskarżony ten bowiem w pełni akceptował zachowanie oskarżonej A. P. która fizycznie dokonała zaboru portfela pokrzywdzonego. Nie do końca wiadomo jest Sądowi Odwoławczemu co legło u podstaw przywołania w apelacji obrońcy oskarżonej B. P. norm art. 4, art. 5 oraz art. 7 kpk bowiem poza ilustracyjnym przywołaniem tych przepisów apelacja nie wskazuje na czym miałby polegać naruszenie tych norm przez Sąd meriti. Odnośnie podniesionego w apelacji obrońcy oskarżonego G. R. zarzutu naruszenia prawa materialnego a to art. 64§2 kk to godzi się jedynie przypomnieć autorowi apelacji iż 5-cio letni okres o którym wspomina ta norma liczy się od końca ostatniego okresu odbywanej kary (jeżeli odbywał on ją w różnych okresach). Przyjęta przez autora apelacji teza iż ów 5-cio letni okres należy liczyć od pierwszej z części odbytej kary jest poglądem błędnym i nie znajduje on żadnego oparcia tak w judykaturze jak i piśmiennictwie. Zgodzić się należy natomiast z zarzutem obrazy prawa materialnego a to art.. 278 § 5 kk. Norma ta z oczywistych względów nie może funkcjonować w zbiegu kumulatywnym z normą art. 280 kk. Ta ostatnia bowiem jest lex specialis w stosunku do normy art. 278 § 5 kk i pochłania wszystkie jej znamiona. W tej sytuacji uznając zasadność powyższego zarzutu Sąd Odwoławczy wyeliminował z podstawy kwalifikacji prawnej przypisanych wszystkim oskarżonym a w odniesieniu do oskarżonej A. P. na zasadzie art. 435 kpk, czynów art. 278§5 kk. W świetle zebranego i prawidłowo ocenionego przez Sąd meriti materiału dowodowego nie ulega wątpliwości że oskarżeni dopuścili się przypisanego im przestępstwa. Mając powyższe na uwadze i uznając analizę materiału dowodowego dokonaną przez Sąd Rejonowy za prawidłową Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie winy ani też podstaw do jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Wymierzonych oskarżonym kar pozbawienia wolności nie można uznać za rażąco surowe. O. oskarżeni byli uprzednio wielokrotnie karani w tym za przestępstwa przeciwko mieniu zaś oskarżony G. R. odpowiadał w warunkach recydywy specjalnej (art. 64§2 kk). Sprawia to iż wymierzone im kary pozbawienia wolności nie mogą być postrzegane jako surowe i to w stopniu rażącym. Dlatego też i w tym zakresie brak jest jakichkolwiek podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd Odwoławczy orzekł jak w części dyspozytywnej.