Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Grzegorz Kiepura

Sędziowie SSO Grażyna Tokarczyk (spr.)

SSR del. Małgorzata Peteja-Żak

Protokolant Marzena Mocek

przy udziale Andrzeja Zięby

Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2014 r.

sprawy M. P. ur. (...) w W.,

syna J. i A.

oskarżonego z art. 279§1 kk w zw. z art. 64§2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 18 lutego 2014 r. sygnatura akt VII K 702/12

na mocy art.437 kpk, art. 438 kpk

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Zabrzu do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt VI Ka 389/14

UZASADNIENIE

M. P. oskarżony został o to, że w dniu 29 grudnia 2009 r. w Z., działając wspólnie i w porozumieniu z M. O. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wyważeniu okna włamał się do wnętrza domu położonego przy ul. (...), skąd zabrał w celu przywłaszczenia drukarkę laserową marki H., DVD marki T. wraz z pilotem, dwa komputery, dwie pary butów, dwie myszki do komputera, plecak, płyty DVD ogólnej wartości 7.000 zł na szkodę A. K. i R. R., będąc uprzednio skazany przez Sąd Rejonowy w Zabrzu z dnia 30.03.2006 r. sygn. II K 998/05 wyrokiem łącznym obejmującym:- wyrok Sądu Rejonowego w Zabrzu z dnia 8.01.2011 r., sygn. II K 794/00 za czyn z art. 279 § 1 k.k., gdzie wymierzono mu karę 1 roku i 6 m-cy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 4 lata, którą zarządzono do wykonania,- wyrok Sądu Rejonowego w Zabrzu z dnia 31.05.2001 r. sygn. II K 823/00 za przestępstwo z art. 279 § 1 k.k., gdzie wymierzono karę 1 roku pozbawienia wolności i na podstawie tego wyroku łącznego wymierzono mu karę łączną 2 lat pozbawienia wolności, którą odbywał w okresie od 1.03.2002 r. do 11.03.2003 r. i od 03.10.2006 r. do 03.09.2007 r., kiedy to na podstawie postanowienia Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 29.08.2007 r. sygn. akt IVWz 2592/07 został warunkowo zwolniony i po odbyciu tej kary w ciągu 5 lat popełnił ponownie umyślne przestępstwo kradzieży z włamaniem, tj. z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k.

Sąd Rejonowy w Zabrzu wyrokiem z dnia 18 lutego 2014 r. w sprawie sygn. akt VII K 702/12 uznał M. P. za winnego popełnienia czynu polegającego na tym, że w dniu 29 grudnia 2009 r. w Z. działając wspólnie i w porozumieniu z M. O. po uprzednim wyważeniu okna włamał się do wnętrza domu położonego przy ul. (...), skąd zabrali w celu przywłaszczenia drukarkę laserową marki H., DVD marki T. wraz z pilotem, dwa komputery, dwie pary butów, dwie myszki do komputera, plecak, płyty DVD, sztućce ogólnej wartości 5.000 zł na szkodę A. K. i R. R., tj. występku z art. 279 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 2 kk i za to na mocy art. 279 § 1 k.k. skazał go na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności; na mocy art. 46 § 1 k.k. orzekając wobec oskarżonego M. P. środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz: A. R. oraz R. R. kwoty 150 złotych solidarnie z M. O..

Apelację wniosła obrońca oskarżonego zaskarżając wyrok w całości zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych wnosząc o uniewinnienie oskarżonego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

W wyniku rozpoznania apelacji obrońcy oskarżonego koniecznym stało się uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, albowiem Sąd I instancji dopuścił się obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść wyroku. Sąd meriti nie przeprowadził pełnego postępowania dowodowego, również wbrew zaleceniom uprzednio rozpoznającego sprawę Sądu odwoławczego, tym samym dokonane ustalenia faktyczne, ocena przeprowadzonych dowodów nie mogą podlegać ocenie instancyjnej z racji niepełności materiału dowodowego.

Uchylając uprzednio zapadły wyrok Sąd Okręgowy zalecił przesłuchanie funkcjonariuszy policji, którzy wykonywali czynności z udziałem M. O., z tej powinności Sąd meriti wywiązał się należycie, przesłuchując S. W., J. P., A. H. i K. T..

Kolejno miał Sąd przesłuchać S. D., co uczynił, J. M., która jako rodzona siostra oskarżonego skorzystała z prawa odmowy składania zeznań.

W wypadku S. M., którego Sąd miał wypytać o różnice w zeznaniach składanych przez niego na policji i przed Sądem, doszło do obrazy przepisu art. 186 § 1 kpk. Po pierwsze nie wiadomo dlaczego Sąd I instancji uznał, że świadek ten uprawniony jest do skorzystania z owego uprawnienia, skoro nie łączą go z oskarżonym, ani więzy krwi, ani powinowactwa. Błędnie ustalono, że świadek jest bratem oskarżonego. Trafnie ustalił to Sąd w pierwszym składzie rozpoznającym sprawę i nie budzi to wątpliwości w świetle oświadczeń świadka i M. P.. J. M. jest siostrą rodzoną oskarżonego, z kolei ona i S. M. zostali adoptowani przez tę samą rodzinę, zatem pomiędzy nimi zachodzi związek rodzeństwa adopcyjnego, a to przecież nie tworzy związku bliskości, o którym mowa w art. 115 § 11 kk, jednego z nich z rodzonym bratem, czy siostrą drugiego. Dlatego S. M. w ogóle prawo do odmowy składania zeznań nie przysługuje względem M. P..

Po drugie, gdyby nawet taki stosunek bliskości zachodził, to zgodnie z jasnym brzmieniem normy art. 186 § 1 kpk oraz utrwalonym orzecznictwem sformułowanie "pierwsze zeznanie w postępowaniu sądowym" (art. 186 § 1 k.p.k.) nie odnosi się do sytuacji procesowej, w której sprawa po uchyleniu wyroku sądu pierwszej instancji została przekazana sądowi do ponownego rozpoznania i świadek jest ponownie przesłuchiwany ( post. SN z 24.11.2010 r. sygn. I KZP 18/10, OSNKW 2010/11/97, LEX nr 612390). Oczywiście jest to aktualne, kiedy osoba uprawniona do odmowy składania zeznań uprzednio oświadczyła, że z tego prawa nie korzysta.

Zaniechanie przesłuchania S. M., który miał przecież wspierać obronę, wedle treści drugich zeznań tego świadka, mogło mieć wpływ na treść wyroku.

Podobnie naruszenia prawa procesowego upatrywać należy w nie przesłuchaniu E. J. i P. O.. Pierwsza również miała wypowiedzieć się na okoliczności istotne dla obrony oskarżonego, a jako jego konkubina mogła posiadać stosowną wiedzę. Sąd orzekający wzywał świadka, po wielokrotnych awizowanych relacjach operatora pocztowego zwrócił się nawet do właściwej jednostki policji o dokonanie ustaleń. Pomimo negatywnej informacji policji, nadal jednak wzywał świadka, nie pogłębiając poszukiwań, ani nawet nie wypytując oskarżonego, po czym zaniechał przesłuchania świadka, nie wypowiadając się, co do przyczyny tegoż.

W wypadku P. O. również trudno doszukać się podstaw odstąpienia od jego przesłuchania. M. O. okazał Sądowi jakieś zaświadczenie o stanie zdrowia ojca, w aktach sprawy próżno jest jednak doszukać się tegoż dokumentu, choć zapis protokołu sugeruje, że Sąd przyjął zaświadczenie.

Z końcowego, lakonicznego fragmentu zeznań M. O. wynika, że stan zdrowia ojca jest poważny, ale co do szczegółów Sąd już ustaleń nie poczynił, a zatem nie ustalił, czy istnieje możliwość przesłuchania świadka przez Sędziego wyznaczonego i dlaczego z dokonania tej czynności dowodowej zrezygnował.

W wypadku obu wymienionych wyżej świadków, o ile intencją Sądu miał być brak możliwości przeprowadzenia dowodu, to pomijając przedwczesność takiego wniosku, nie został on w żaden sposób wyartykułowany.

Wreszcie zupełnie niezrozumiała jest kwestia przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy, Sąd dopuścił taki dowód na okoliczność wartości skradzionego mienia, biegły ograniczył jednak opinię do wyceny kompletu sztućców, co oznacza, że opinia jest niepełna, a Sąd na to nie zareagował. Również w zakresie wyceny sztućców opinia budzi zastrzeżenia, bowiem biegły wskazał na brak danych, a przecież istniała możliwość dosłuchania pokrzywdzonych, co do liczby i rodzaju sztućców w komplecie, a w razie potrzeby również okazania odzyskanych i odnalezionych elementów.

Niepełność opinii i jej uzupełnianie jest obecnie ze względu na kierunek apelacji obarczone ryzykiem ujawnienia okoliczności dla oskarżonego negatywnych, niemniej Sąd musi pamiętać o niemożności dokonywania ustaleń dla oskarżonego niekorzystnych. Tak zatem obowiązek z art. 46 § 1 kk nie będzie mógł przekraczać kwoty 190 złotych.

Powyższe ma znaczenie dla ustalenia wartości skradzionego mienia. Oskarżonemu zarzucono zabór przedmiotów o łącznej wartości 7.000 złotych, Sąd obecnie przypisał wartość skradzionych rzeczy na 5.000 złotych, ale uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie wyjaśnia przyczyn takiego stanu rzeczy.

Z zawiadomienia o przestępstwie wynikałoby, że istotnie na 5.000 złotych pokrzywdzeni wstępnie szacowali wartość skradzionych przedmiotów, a na 2.000 złotych wartość szkody wynikającej ze zniszczenia okna, przez które sprawcy dostali się do wnętrza domu. Jeżeli jednak tak, niezrozumiałe jest przy ustaleniu wartości kompletu sztućców na 190 złotych (na co wskazuje środek karny z art. 46 § 1 kk), nie uwzględnienie tego w przypisanej wartości zabranych przedmiotów.

Wreszcie redagując wyrok opisując na nowo czyn, którego sprawstwo Sąd przypisał M. P., Sąd nie przypisał mu powrotności do przestępstwa. Brak jest przecież ustaleń, tak w treści wyroku, jak i uzasadnienia, w zakresie danych o uprzednich skazaniach, które pozwoliłyby na ustalenie zaistnienia warunków z art. 64 § 2 kk, o czym przekonuje też brak wskazania tego przepisu w podstawie wymiaru kary, co jest obligatoryjne ze względu na konsekwencje dla dolnej granicy kary.

Podsumowując, Sąd Okręgowy ujawniając powyższe uchybienia prawa procesowego, jako mogące mieć wpływ na treść orzeczenia, uchylił zaskarżony wyrok.

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd I instancji powtórzy postępowanie dowodowe, w zakresie, w jakim przeprowadzone dowody nie miały wpływu na uchylenie wyroku Sąd poprzestać może na ujawnieniu zeznań świadków S. W., J. P., A. H., K. T. oraz S. D..

Sąd podejmie czynności zmierzające do przesłuchania E. J. i P. O., powtórzy przesłuchanie M. O., wypyta zgodnie z uprzednimi zaleceniami tegoż oraz S. M.. Zwrócić przy tym należy uwagę na protokół przeszukania mieszkania oraz treść pierwotnych wyjaśnień M. O. w części dotyczącej ujawnionych u niego przedmiotów. Sam wyjaśniał, że kiedy wrócił z policji miał na niego na strychu oczekiwać M. P. z przedmiotami z kradzieży. Niewątpliwie drugi sprawca rzeczy te przyniósł do M. O., jeżeli miałby to być ktoś inny niż M. P., to świadek winien wypowiedzieć się, jak to się stało, że ów mało znany J., J. czy też J. przyszedł do jego miejsca zamieszkania i co więcej, jako inicjator włamania oddał świadkowi wszystkie przedmioty pochodzące z kradzieży.

Sąd uzupełni dowód z opinii biegłego po wypytaniu pokrzywdzonych oraz w razie zastrzeżeń biegłego, co do braku szczegółów opisu przedmiotów, uzyska dokumenty, względnie spowoduje, aby o ile pokrzywdzeni posiadają jeszcze te rzeczy okazali je biegłemu.

Zgromadzony materiał dowodowy Sąd podda ocenie zgodnej z wymogami art. 7 kpk. Ustalając wartość przedmiotów zaboru, w wypadku potwierdzenia sprawstwa oskarżonego Sąd pamiętał będzie o granicach, w jakich może dokonywać ustaleń ze względu na kierunek apelacji. Podobnie Sąd uwzględni brak przypisania powrotności do przestępstwa, co rozważy czy miało wpływ na wymiar kary, albowiem z uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie wynika, aby recydywa miała znaczenie dla ferowanej kary.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sąd I instancji do ponownego rozpoznania.