Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 11 grudnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Częstochowie – VII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Beata Jarosz

Sędziowie SO Jerzy Pukas

SO Adam Synakiewicz (spr.)

Protokolant Małgorzata Idzikowska-Oleszczyk

w obecności Prokuratora Prokuratury Okręgowej Bożeny Odulińskiej

po rozpoznaniu w sprawie Ł. S. (S.)

podejrzanego o czyn z art. 178a § 4 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k.

zażalenia podejrzanego

na postanowienie Sądu Rejonowego w Częstochowie

z dnia 14 listopada 2014 roku wydane w sprawie XVI Kp 617/14

w przedmiocie zastosowania środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania

na podstawie art. 437 § 2 k.p.k. w związku z art. 438 pkt 2 k.p.k.

postanawia

1)  zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, iż wyeliminować z jego podstawy prawnej art. 258 § 3 k.p.k.;

2)  w pozostałym zakresie zaskarżone postanowienie utrzymać w mocy.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Częstochowie postanowieniem z dnia 14 listopada 2014 roku, wydanym w sprawie XVI Kp 617/14, zastosował wobec podejrzanego Ł. S. środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania na okres 2 miesięcy, do dnia 12 stycznia 2015 roku. Podstawą zastosowania tego środka była okoliczność, iż zebrane w sprawie dowody wysoce uprawdopodobniły fakt popełnienia przestępstwa przez podejrzanego, co do którego zachodziła uzasadniona obawa popełnienia przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu oraz co do którego zachodziła realna obawa bezprawnego utrudniania postępowania poprzez ucieczkę lub ukrycie się.

Zażalenie na wskazane postanowienie wniósł podejrzany, domagając się zmiany tymczasowego aresztowania na środek zapobiegawczy o charakterze nieizolacyjnym, z uwagi na jego zły stan zdrowia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Zażalenie w swej istocie nie zasługuje na uwzględnienie, choć skutkiem jego wniesienia musiała być zmiana zaskarżonego orzeczenia, jako zapadłego z obrazą prawa procesowego.

Na wstępie podkreślić jednak należy, iż celnie podniósł Sąd Rejonowy, że w stosunku do podejrzanego Ł. S. spełniona została przesłanka ogólna stosowania środków zapobiegawczych, którą reguluje art. 249 § 1 k.p.k. Materiał dowodowy w postaci zeznań świadków G. F., M. Z. oraz protokołu badania na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu, prowadzi do wniosku, że sprawstwo podejrzanego co do zarzucanego mu czynu zostało uprawdopodobnione na tyle, iż uzasadnionym stało się zastosowanie tymczasowego aresztowania.

Kontynuując, wbrew twierdzeniu skarżącego o ogólnej niezasadności stosowania wobec niego tymczasowego aresztowania, wystarczającą podstawę dla zastosowania względem Ł. S. środka zapobiegawczego w tejże postaci stanowi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania się podejrzanego, o której mowa w art. 258 § 1 pkt 1 k.p.k. W ramach tego aspektu sprawy zgodzić należy się z Sądem pierwszej instancji, iż podejrzany Ł. S. w obawie przed grożącą mu odpowiedzialnością karną i realnym, długoletnim pobytem w zakładzie karnym, mógłby uciec i ukryć się przed wymiarem sprawiedliwości.

W ramach tego wątku sprawy nie sposób nie dostrzec, iż Ł. S. nie tylko odbywał już karę pozbawienia wolności za dokonanie czynu zabronionego z art. 178a § 1 k.k., orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 31 marca 2009 roku, wydanym w sprawie XVI K 1258/08, ale obecnie analizowanego w postępowaniu przygotowawczym czynu dopuścił się w okresie próby związanym z wymierzeniem mu kolejnej kary, między innymi za przestępstwo z art. 178a § 4 k.k., w wymiarze łącznym 3 lat pozbawienia wolności, co nastąpiło wyrokiem Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 9 października 2014 roku, wydanym w sprawie XVI K 569/14. Jak z tego wynika w sytuacji wydania w obecnie badanej sprawie wyroku skazującego, co przecież bardzo wysoce prawdopodobne, w sprawie Ł. S. oznaczonej uprzednio sygnaturą XVI K 569/14, zaistnieje obligatoryjna podstawa zarządzenia wykonania kary, w rozumieniu art. 75 § 1 k.k.

Tym samym Ł. S. nie tylko, co wyeksponował Sąd pierwszej instancji, zostanie z bardzo wysokim prawdopodobieństwem skazany w obecnie analizowanej sprawie na karę pozbawienia wolności i to bez warunkowego zawieszenia jej wykonania (nadto trudno zakładać, by miała to być kara symboliczna), ale także będzie on odbywał uprzednio orzeczoną karę pozbawienia wolności w wymiarze 3 lat. Fakt ten może w kolei skłonić podejrzanego do ucieczki i ukrycia się, aby na tej drodze uniknąć postępowania karnego a następnie pobytu w zakładzie karnym.

Z drugiej strony nie sposób nie zauważyć, iż Ł. S. jest osobą bezrobotną, bez majątku, bez stałych zobowiązań, co w świetle logicznego rozumowania czyni uzasadnioną obawę jego ucieczki, ukierunkowanej na uniknięcie odbycia nieuchronnej kary pozbawienia wolności. Nie będąc bowiem związanym z obecnym środowiskiem żadnymi trwałymi więzami podejrzany może z łatwością podjąć decyzję o wyjeździe, choćby do kraju objętego strefą Schengen, a więc nawet nie posiadając paszportu, co niewątpliwie co najmniej znacznie utrudniłoby przeprowadzenie postępowania i następnie wykonanie wobec niego kary.

Idąc dalej, nie tylko zdaniem sądu pierwszej instancji, ale również w ocenie sądu odwoławczego nie jest wystarczające – jak chciałby tego podejrzany – stosowanie wobec niego innego środka zapobiegawczego, dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania. Charakter stawianego podejrzanemu zarzutu, okoliczności dokonania zarzucanego czynu, w ramach powrotu do przestępstwa, a tym samym rysujący się przebieg dalszego postępowania, nie tylko rozpoznawczego, ale także wykonawczego, wskazują łącznie na niezbędność stosowania wobec podejrzanego najsurowszego środka zapobiegawczego i wykluczają spełnienie celów stosowania środka zapobiegawczego na drodze skorzystania z wolnościowych środków zapobiegawczych.

Wreszcie stwierdzić należy, iż wbrew tezom skarżącego pozbawienie Ł. S. wolności, w ramach tymczasowego aresztowania, nie spowoduje dla jego życia lub zdrowia poważnego niebezpieczeństwa oraz nie pociągnie za sobą wyjątkowo ciężkich skutków dla niego albo jego rodziny, albowiem zarówno z zebranych w sprawie dowodów, jak z treści środka odwoławczego, żadne odmienne fakty nie wynikają. Ponadto, odpowiadając na postulat podejrzanego, uzyskano opinię sporządzoną przez kierownika ambulatorium z izbą chorych Zakładu Karnego w H., wedle której podejrzany może przebywać w jednostce penitencjarnej, gdzie może być poddawany leczeniu farmakologicznemu, co podstawowy zarzut zażalenia czyni oczywiście bezzasadnym.

Z opisanych powodów zaskarżone postanowienie co do istoty, czyli co do konieczności i zasadności zastosowania wobec Ł. S. tymczasowego aresztowania, utrzymano w mocy. W ocenie Sądu Okręgowego w składzie sprawę rozpoznającego należało jednak wyeliminować jako przesłankę szczególną zastosowania wobec podejrzanego środka zapobiegawczego art. 258 § 3 k.p.k.

Przepis ten, jak podkreśla się w doktrynie, stanowi, iż uzasadniona obawa popełnienia przestępstwa, o której mowa w nim mowa, musi dotyczyć przestępstwa spenalizowanego w rozdziale XIX lub XX Kodeksu karnego, które przy tym jest przestępstwem - jak wynika to z art. 249 § 1 k.p.k. - "ciężkim". Nadto, obawa jego popełnienia ma być uzasadniona, a więc opierać się na zaistniałych faktach, dotyczących realnej groźby popełnienia przestępstwa spenalizowanego w rozdziale XIX lub XX Kodeksu karnego (por. T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego, Komentarz, LEX 2014).

Nadto zwrócić należy uwagę, iż co prawda nie zaznaczono w treści tegoż przepisu, iż ma to być wyłącznie przestępstwo umyślne, co może sugerować, że w grę wchodzi także groźba popełnienia tego rodzaju przestępstwa nieumyślnego. Przeciwko takiej interpretacji przemawia jednak fakt, iż zastosowanie na tej podstawie tymczasowego aresztowania następuje w stosunku nie do każdego sprawcy przestępstwa, ale do takiego, któremu zarzucono popełnienie zbrodni lub umyślnego występku, a więc wobec sprawcy groźnego. Znaczy to, że i groźba popełnienia nowego przestępstwa musi dotyczyć czynu poważnego (co wynika wprost z art. 249 § 1 k.p.k. - ma to być ciężkie przestępstwo). Za takie niewątpliwie nie może być uznane przestępstwo nieumyślne. Ponadto art. 258 § 3 wymaga, by taka obawa była uzasadniona, co może zachodzić w stosunku do czynów umyślnych; obawa taka - w myśl tego przepisu - może wynikać zwłaszcza z groźby popełnienia takiego, czyli umyślnego przestępstwa.

Wracając bezpośrednio na kanwę sprawy podejrzanego stwierdzić z całą stanowczością należy, iż jej realia faktyczne nie wskazują, aby podejrzany Ł. S. chciał lub godził się, jednocześnie przewidując możliwość jego popełnienia, na spowodowanie zdarzenia wypełniającego znamiona jednego z czynów godzących w życie lub zdrowie, nie w potocznym tego słowa znaczeniu, ale w rozumieniu rozdziału XIX kodeksu karnego. O taki bowiem czyn chodziło Sądowi pierwszej instancji, który uzasadniając swe stanowisko oparł je na niebezpieczeństwie popełnienia przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu.

W związku z tym podkreślić należy, iż w ocenie Sądu Okręgowego brak jest jakichkolwiek podstaw, aby stwierdzić, iż postępowaniem swym Ł. S. wykazał, iż występuje co do jego osoby realna, uzasadniona obawa, iż umyślnie popełni on przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu. Sama bowiem niepoprawność podejrzanego, ponowne prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości, to podstawy do orzeczenia wobec niego surowszej kary, a nie stosowania tymczasowego aresztowania. Odmienna interpretacja nosi znamiona prawotwórczej a na taką zgody instancji odwoławczej być nie może.

Mając na uwadze powyższe rozważania, na mocy powołanych przepisów, orzeczono jak w części dyspozytywnej.

Na oryginale właściwy(e) podpis(y)

Za zgodność

Sekretarz:

POUCZENIE : na powyższe postanowienie zażalenie nie przysługuje.

1 Ds. 1896/14 Prok. Rej. Cz-wa-P..