Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W I M I E N I U

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 listopada 2014 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu w XVII Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący: SSO Jarosław Komorowski

Protokolant: st. sekr. sąd. Joanna Kujawa

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Lecha Marszałka

po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 2014 roku

sprawy A. W. (W.)

oskarżonego o przestępstwo z art. 178a § 4 k.k.

z powodu apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 10 lipca 2014 roku, sygn. akt VI K 518/14

uchyla zaskarżony wyrok w całości i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu do ponownego rozpoznania

SSO Jarosław Komorowski

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 lipca 2014 roku Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu w sprawie o sygn. akt VI K 518/14:

1. oskarżonego A. W. uznał za winnego tego, że w dniu 11 marca 2014 roku w P., będąc prawomocnie skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 18 czerwca 2009 roku, VI K 944/09 za prowadzenie pojazdów mechanicznych w stanie nietrzeźwości, znajdując się w stanie nietrzeźwości: I pomiar urządzeniem (...) - godzina 2:50 wynik 1,03mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu; II pomiar godzina 3:05 wynika 1,00 mg/l; III pomiar urządzeniem Alkometr A2.0 godzina 3:40 wynik 0,94 mg/l alkoholu wydychanym powietrzu; IV pomiar godzina 4:00 wynik 1,08 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu prowadził w ruchu lądowym pojazd mechaniczny marki S. (...) o nr rej. (...), tj. popełnienia występku z art. 178a § 4 k.k. i za to na podstawie powołanego przepisu wymierzył mu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności,

2. na podstawie art. 69 § 1, 2 i 4 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 3 lat tytułem próby,

3. na podstawie art. 71 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę grzywny w wysokości 50 stawek po 20 złotych każda stawka,

4. na podstawie art. 42 § 2 k.k. w zw. z art. 43 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 2 lat,

5. na podstawie art. 49 § 2 k.k. orzekł od oskarżonego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 800 zł,

6. na podstawie art. 63 § 2 k.k. na poczet orzeczonego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych zaliczył oskarżonemu okres zatrzymania prawa jazdy numer (...) wydanego przez Prezydenta Miasta P. od dnia 11 marca 2014 roku,

7. na podstawie art. 627 k.p.k. zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w wysokości 144,41 zł, a w oparciu o art. 1, art. 2 ust. 1 pkt 3 i art. 3 ust. 2 ustawy o opłatach w sprawach karnych wymierzył mu opłatę w kwocie 280 złotych.

Od powyższego wyroku apelację wniósł prokurator wskazując, że zaskarża go w całości na niekorzyść oskarżonego A. W..

Zaskarżonemu wyrokowi apelujący zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść polegający na wysnuciu z okoliczności dotyczących osoby sprawcy błędnego wniosku, że warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec A. W. będzie wystarczające dla osiągnięcia celów kary w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa oraz celów prewencji ogólnej.

Wobec tego prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora okazała się zasadna.

Na wstępie niniejszego wywodu podkreślenia wymaga, że Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy ustalił, że oskarżony A. W. prowadził pojazd mechaniczny w stanie nietrzeźwości na drodze publicznej, będąc osobą prawomocnie skazaną za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k., a więc wypełnił znamiona występku z art. 178a § 4 k.k.

Zgodzić należy się jednak z prokuratorem, że w świetle okoliczności niniejszej sprawy za trafną reakcję karną za przypisane oskarżonemu przestępstwo trudno uznać orzeczenie wobec niego kary pozbawienia wolności w wymiarze 10 miesięcy z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby, nawet jeżeli przedmiotowa kara połączona jest z niesamoistną karą grzywny orzeczoną w wymiarze 50 stawek dziennych po 20 zł każda stawka, obligatoryjnym zakazem prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 2 lat oraz świadczeniem pieniężnym w kwocie 800 zł orzeczonym na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Rzecz bowiem w tym, że zgodnie z dyspozycją art. 69 § 4 zd. 2 k.k. wobec sprawcy przestępstwa określonego w art. 178 § 4 k.k. sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności tylko w szczególnie uzasadnionych wypadkach. W świetle przywołanej regulacji Sąd Rejonowy tylko wówczas winien orzec karę z zastosowaniem dobrodziejstwa jej warunkowego zawieszenia, i to niezależnie od stanowiska oskarżyciela publicznego, gdy wystąpi szczególnie uzasadniony wypadek w postaci wyjątkowego nasilenia okoliczności określonych w art. 69 § 2 k.k., przekraczającego potrzeby wymagane do zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary wobec sprawcy występku innego niż określony w art. 178a § 4 k.k. albo też za takim rozstrzygnięciem będzie przemawiać potrzeba społecznego oddziaływania kary, która może wynikać m.in. ze szczególnych, wyjątkowych okoliczności popełnienia przestępstwa.

Zdaniem Sądu Odwoławczego za przyjęciem wobec A. W. szczególnie uzasadnionego wypadku nie może przemawiać wyłącznie okoliczność, że upłynął okres ponad 5 lat od uprzedniego skazania oskarżonego za czyn z art. 178a § 1 k.k. i że w tym okresie oskarżony przestrzegał obowiązku zachowania trzeźwości w ruchu lądowym. Wprawdzie każde kolejne postępowanie karne i grożące A. W. konsekwencje faktycznie mogą stanowić dla oskarżonego asumpt do zmiany sposobu życia i przestrzegania obowiązującego porządku prawnego, jednakże nie sposób tracić z pola widzenia faktu, że oskarżony dopuścił się już czwartego umyślnego przestępstwa, przy czym uprzednio karany był nie tylko za czyny godzące w bezpieczeństwo komunikacji, ale także w wiarygodność dokumentów oraz wymiar sprawiedliwości. Oznacza to, że dotychczas orzekane wobec A. W. kary nie odniosły oczekiwanych rezultatów. Kolejne kary ograniczenia wolności i grzywny nie pozwoliły skazanemu zrozumieć, że popełnianie przestępstw nie popłaca i nie skłoniły go do przestrzegania obowiązujących norm prawnokarnych. Co więcej, po skazaniu za występek z art. 178a § 1 k.k. oskarżony W. dopuścił się kolejnego przestępstwa, a mianowicie występku z art. 244 k.k., czym okazał brak poszanowania dla wiążącego go wyroku Sądu. Wobec tego okoliczność, że za występek z art. 178a § 1 k.k. A. W. został skazany przed pięcioma laty nie może stanowić wystarczającej przesłanki do uznania, że w niniejszej sprawie wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek w postaci wyjątkowego nasilenia okoliczności określonych w art. 69 § 2 k.k.

W realiach niniejszej sprawy brak jest również podstaw aby twierdzić, że za wydaniem rozstrzygnięcia z zastosowaniem dobrodziejstwa probacji przemawiają szczególne okoliczności zdarzenia będącego przedmiotem karnoprawnej oceny Sądu. Wprawdzie oskarżony prowadził pojazd mechaniczny w godzinach nocnych, jednakże poruszał się dość uczęszczaną ulica (...), przewożąc dwóch pasażerów i mając około 1 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu. Wobec tego nie może budzić wątpliwości, że oskarżony prowadził pojazd mechaniczny po spożyciu znacznej ilości alkoholu stwarzając realne zagrożenie nie tylko dla siebie i swoich pasażerów, którymi były dwie bardzo młode osoby, ale także narażając na niebezpieczeństwo innych uczestników ruchu.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że kara pozbawienia wolności w wymiarze 10 miesięcy z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby, połączona z niesamoistną karą grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych po 20 zł każda stawka, zakazem prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 2 lata oraz świadczeniem pieniężnym na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w kwocie 800 zł nie stanowi trafnej reakcji karnej na przestępstwo popełnione przez A. W., albowiem nie zapewnia spełnienie celów kary. Podkreślenia wymaga, że w ocenie Sądu Odwoławczego tak ukształtowany wymiar kary wpłynie negatywnie na realizację względów ogólnoprewencyjnych oraz nie zapobiegnie wykształceniu w społeczeństwie błędnego przekonania o nadmiernej pobłażliwości organów sprawiedliwości wobec sprawców tego rodzaju przestępstw. Jednocześnie kara w kwestionowanym przez prokuratora wymiarze nie będzie stanowiła dla oskarżonego realnej przestrogi przed lekceważeniem porządku prawnego, albowiem musi on w końcu zrozumieć, że popełnianie przestępstw nie popłaca i każdorazowo będzie się wiązać ze zdecydowaną reakcją organów wymiaru sprawiedliwości.

Jako, że kwestionowany przez prokuratora wyrok został wydany w trybie art. 335 k.p.k., a więc na jego własny wniosek, Sąd Okręgowy obowiązany był uchylić zaskarżony wyrok w całości i sprawę przekazać Sądowi Rejonowemu Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu do ponownego rozpoznania.

W ponowionym postępowaniu rzeczą Sądu Rejonowego będzie przeprowadzenie przewodu sądowego, poczynienie samodzielnych ustaleń faktycznych, dokonanie starannej oceny stopnia szkodliwości społecznej czynu przypisanego oskarżonemu, a następnie subsumcji ustalonych faktów pod właściwe normy karnomaterialne.

Poza tym, w przypadku przypisania oskarżonemu sprawa i winy w zakresie zarzuconego mu czynu, obowiązkiem Sądu I instancji będzie takie ukształtowanie rozstrzygnięcia o karze, aby uwzględniało ono wszystkie dyrektywy jej wymiaru. Rozważając zaistnienie przesłanek do warunkowego zawieszenia orzeczonej względem oskarżonego kary, Sąd Rejonowy winien mieć na względzie krytyczne uwagi Sądu Odwoławczego wobec uchylonego wyroku. Powinien jednak samodzielnie rozważyć, czy analiza zachowania A. W. w dłuższym czasookresie niż badany przez Sąd po raz pierwszy rozpoznający sprawę faktycznie nie pozwoli na sformułowanie wobec niego pozytywnej prognozy społeczno-kryminologicznej i to przy uwzględnieniu treści regulacji art. 69 § 4 k.k. Wobec konieczności kontynuowania procesu oskarżony swoją postawą może bowiem jeszcze wykazać, że faktycznie zasługuje na zaufanie ze strony Sądu i orzeczenie kary pozbawienia wolności z dobrodziejstwem warunkowego jej zawieszenia.

Ponadto, w wypadku sporządzania uzasadnienia wydanego wyroku Sąd Rejonowy powinien w sposób staranny sporządzić uzasadnienie dokumentujące jego własny proces myślowy, który doprowadził tenże Sąd do wydania takiego właśnie rozstrzygnięcia. Tylko rzetelne wywiązanie się z tego obowiązku umożliwi Sądowi Odwoławczemu kontrolę instancyjną wyroku oraz pozwoli zrealizować podstawowy cel postępowania karnego, jakim jest realizacja dyrektywy trafnej reakcji karnej.

SSO Jarosław Komorowski