Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 15 lipca 2014 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania L. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 11 kwietnia 2013 r. znak: (...)

z dnia 27 sierpnia 2013 r. znak: (...)

w sprawie: L. J.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych

Oddziałowi w B.

o emeryturę

I zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu L. J. prawo do emerytury od dnia (...)

II nie stwierdza odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis .

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 kwietnia 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. – po rozpoznaniu wniosku L. J. z dnia 18 marca 2013 r. – odmówił wnioskodawcy przyznania emerytury.

Powołując się na art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm. ) w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz.43 ze zm.) organ rentowy wskazał, iż ubezpieczony [wnioskodawca ) nie udowodnił wymaganego 15 – letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Ponadto organ rentowy wyjaśnił, iż nie uwzględnił do okresu pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach okresów :

- od 15 września 1990 r. do 31 maja 1991 r. na podstawie

zaświadczenia wystawionego przez F. Spółdzielnię

Mieszkaniową w B. ponieważ brak powołania się na punkt

określający stanowisko pracy zgodny z zarządzeniem resortowym;

- od 23 marca 1980 r. do 29 lipca 1980 r. na podstawie świadectwa

wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawionego przez

(...) Spółkę z o.o. w B. ponieważ zakład pracy

powołał się na nieaktualne zarządzenie resortowe oraz brak

wymienionego charakteru pracy zgodnego z rozporządzeniem Rady

Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.;

- od 26 lipca 1972 r. do 30 czerwca 1973 r. z tytułu zatrudnienia

w (...) w B.. Stosowne stwierdzenie może

dodać tylko pracodawca ( zakład pracy ). Żaden inny organ ani urząd

nie został upoważniony do wystawienia świadectw pracy, jak również

świadectw wykonywania prac w szczególnych warunkach.

Pracownik powinien uzyskać takie dokumenty w momencie

rozwiązania umowy o pracę. Ustalenie okresów takiego zatrudnienia

w oparciu o inne dowody – jeżeli pracownik nie może przedstawić

zaświadczenia zakładu pracy w związku z jego likwidacją lub

zniszczeniem dokumentów dotyczących zatrudnienia w szczególnych

warunkach – dopuszczalne jest jedynie w postępowaniu

odwoławczym.

Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku i uzyskanych w wyniku przeprowadzonego postępowania Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 r. okresy :

- nieskładkowe w wymiarze 5 miesięcy i 6 dni,

- składkowe w wymiarze 29 lat i 24 dni;

- stażu sumarycznego w wymiarze 29 lat 5 miesięcy i 19 dni;

- stażu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 6 lat 9 miesięcy

i 20 dni.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony L. J., domagając się zmiany decyzji i przyznania mu emerytury. Twierdził on, iż posiada prawie 16 – letni okres pracy w szczególnych warunkach, potwierdzony świadectwami pracy złożonymi w organie rentowym.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania, podtrzymując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Po wniesieniu przez ubezpieczonego odwołania Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wydaną z urzędu decyzją z dnia 27 sierpnia 2013 r. ponownie odmówił L. J. prawa do emerytury z powodu nieudowodnienia wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, z tym, iż Zakład przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 r. okresy :

- nieskładkowe w wymiarze 5 lat i 6 miesięcy,

- składkowe w wymiarze 29 lat i 24 dni;

- stażu sumarycznego w wymiarze 29 lat i 6 miesięcy;

- stażu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 11 lat 1 miesiąca

i 5 dni.

Do okresu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy nadal nie uwzględnił wskazanych w poprzedniej decyzji z dnia 11 kwietnia 2013 r. okresów pracowniczego zatrudnienia ubezpieczonego w F. (...) B., (...) Spółce z o.o. w B. i (...) w B..

Od decyzji z dnia 27 sierpnia 2013 r. ubezpieczony także wniósł odwołanie, podnosząc iż ponad 15 lat pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony, a wymagane świadectwa pracy i dokumenty przedstawił organowi rentowemu.

Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje :

Ubezpieczony L. J. ( urodz. (...) ) w dniu 18 marca 2013 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddziale w B. wniosek o emeryturę z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Organ rentowym w prowadzonym w celu rozpoznania tego wniosku postępowaniu decyzjami z dnia 11 kwietnia 2013 r. i 27 sierpnia 2013 r. odmówił przyznania ubezpieczonemu wnioskowanego świadczenia, przy czym w uzasadnieniu tej drugiej decyzji uznał za udowodniony przez ubezpieczonego okres pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 11 lat 1 miesiąca i 5 dni, na który złożyły się okresy pracowniczego zatrudnienia :

- od 19 stycznia 1974 r. do 29 stycznia 1979 r. ( 5 lat i 12 dni ) oraz

od 16 czerwca 1983 r. do 30 września 1987 r. ( 4 lata 3 miesiące

i 15 dni ) w Przedsiębiorstwie Państwowej (...)

(...) w B.;

- od 1 czerwca 1981 r. do 26 kwietnia 1982 r. ( 10 miesięcy i 26 dni )

w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w B.;

- od 6 listopada 1987 r. do 17 września 1988 r. ( 10 miesięcy i 12 dni )

w (...) (...) Zakładzie (...) Oddziale

(...) (...)w G..

Spór w niniejszej sprawie dotyczył tego, czy ubezpieczony posiada także inne okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach, które po zsumowaniu z zaliczonym do tego rodzaju prac przez organ rentowy okresem 11 lat 1 miesiąca i 5 dni dadzą wymagane w § 4 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm. ) co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Pomiędzy stronami nie było sporu co do spełnienia przez ubezpieczonego pozostałych warunków nabycia prawa do emerytury, to jest osiągnięcia wymaganego w przypadku mężczyzn co najmniej 25 – letniego okresu zatrudnienia ( ubezpieczony legitymuje się ponad 29 – letnim okresem składkowym i nieskładkowym ) oraz osiągnięcia wieku emerytalnego – w przypadku mężczyzny 60 lat.

Na podstawie dowodu z przesłuchania stron ograniczonego do przesłuchania ubezpieczonego L. J. oraz dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych ubezpieczonego Sąd Okręgowy ustalił, że wykonywał on także prace w szczególnych warunkach ( stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku ) w okresach :

1)  od 19 maja 1979 r. do 30 listopada 1979 r. w Przedsiębiorstwie Handlowo – (...) w B. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego marki (...) o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony ( punkt 2 działu VIII „ w transporcie ” wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. – 6 miesięcy i 13 dni.

Okoliczność tę potwierdzają dokumenty z akt osobowych powoda : pismo z 4.06.1979 r., z którego treści wynika powierzenie ubezpieczonemu pracy „ na samochodzie ciężarowym marki (...), umowa z 1.08.1979 r., z której treści wynika, iż ubezpieczony jest kierowcą pojazdu samochodowego o ładowności 5 ton, a przede wszystkim zaświadczenie z dnia 11.10.2000 r. o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony;

2)  od 19 sierpnia 1971 r. do 10 lipca 1972 r. ( 10 miesięcy i 23 dni ) w Przedsiębiorstwie (...) w B. na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym 3,5 tony ( okoliczność tę potwierdzają dokumenty z akt osobowych ubezpieczonego dotyczących zatrudnienia w tym Przedsiębiorstwie : odpis prawa jazdy, z treści którego wynika, iż ubezpieczony posiadał już wtedy uprawnienia do kierowania tego rodzaju pojazdami oraz wystawione przez Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z o.o. w B. ( prawdopodobnie następcę prawnego (...) w B. ) świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 9.10.2000 r.;

3)  od 26 lipca 1972 r. do 24 czerwca 1973 r. ( 11 miesięcy ) w (...) Przedsiębiorstwie (...) w B. [następnie Przedsiębiorstwo (...) w B.] na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony – pkt 2 działu VIII wykazu A; okoliczność tę potwierdza opinia służbowa z dnia 19.01.1974 r., z treści której wynika, iż ubezpieczony w okresie od 26 lipca 1972 r. do 30 czerwca 1973 r. ( z innych dokumentów z akt osobowych wynika, iż z dniem 25.06.1973 r. L. J. porzucił pracę ) był on zatrudniony na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego oraz świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 9.10.2000 r. ( k. 28/29 akt emerytalnych założonych na skutek złożenia wniosku ubezpieczonego z dnia 25.07.2011 r. o emeryturę);

4)  od 7 stycznia 1981 r. do 22 kwietnia 1981 r. ( 3 miesiące i 17 dni ) we (...) Przedsiębiorstwie (...) we W. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony ( pozycja 2 działu VIII wykazu A ) – co potwierdzają dokumenty z akt osobowych ubezpieczonego : umowa o pracę z dnia 7.01.1981 r. oraz świadectwo pracy z dnia 22.04.1981 r. w treści których wskazano, iż ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku kierowcy samochodu Z. 555 oraz świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 5.03. 2013 r., wystawione przez następcę prawnego powyższego pracodawcy (...) SA w upadłości likwidacyjnej w W. koło P.;

5)  od 15 września 1990 r. do 31 maja 1991 r. ( 8 miesięcy i 16 dni ) w F. Spółdzielni Mieszkaniowej w B. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony ( poz. 2 działu VIII wykazu A ), co potwierdzają dokumenty z akt osobowych ubezpieczonego : zaświadczenie z dnia 10.10.2000 r. o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach; pismo z dnia 27 maja 1991 r. w sprawie przejęcia od powoda samochodu marki J.; pismo z 21.01.1991 r. potwierdzające zatrudnienie ubezpieczonego na stanowisku kierowcy samochodu marki J.;

6)  od 18 sierpnia 1997 r. do 31 sierpnia 1998 r. ( 1 rok i 14 dni ) w Przedsiębiorstwie (...) Spółce z o.o. w B. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony ( poz. 2 działu VIII wykazu A ) – zaświadczenie z dnia 9.10.2000 r. wystawione przez tego pracodawcę o wykonywaniu przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach (k. 10/11 akt emerytalnych powoda założonych na skutek jego wniosku ubezpieczonego o emeryturę z dnia 6.06.2001 r.].

Łącznie okresy wskazane powyżej w punktach od 1 do 6 wyniosły 4 lata 4 miesiące i 29 dni. Po dodaniu tego okresu pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach do okresu zaliczonego już przez organ rentowy do tego rodzaju pracy ( 11 lat 1 miesiąc i 5 dni ) powstaje okres powyżej 15 lat, a zatem ubezpieczony spełnił kwestionowany przez organ rentowy w postępowaniu przedsądowym warunek posiadania co najmniej 15-letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią art. 184. ust 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w tym funduszu na dochody budżetu państwa za pośrednictwem Zakładu. Na podstawie art. 32 ust. 1 cytowanej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym, czyli w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn. Dla celów ustalenia uprawnień emerytalnych za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Przepisy rozporządzenia z 1983 r. mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

Należy wskazać, iż w przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, przepisy art. 472 i 473 K.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z w/wym. artykułami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym. Podobnie należy oceniać możliwość dowodzenia charakteru wykonywanej pracy w przypadku, gdy jak w niniejszej sprawie, organ rentowy kwestionuje formalną poprawność wystawionego przez zakład pracy dokumentu mającego zaświadczać wykonywanie pracy w szczególnych warunkach.

Wobec tego, iż postępowanie dowodowe wykazało, iż ubezpieczony L. J. spełnił wszystkie wymagane warunki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 K.p.c. w związku z powołanymi wyżej przepisami prawa materialnego, zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do dochodzonego świadczenia od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożył on wniosek o emeryturę ( art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej ).

W punkcie II Sąd Okręgowy nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji ( art. 118 ust. 1 a ustawy emerytalnej ) albowiem istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności ustalane były w postępowaniu sądowym także na podstawie dowodów, którymi nie dysponował organ rentowy, a ponadto niektóre świadectwa ( zaświadczenia ) wykonywania prac w szczególnych warunkach nie spełniały wszystkich wymaganych warunków formalnych, co uprawniało organ rentowy do podważenia mocy dowodowej tych dokumentów w postępowaniu administracyjnym.

Na oryginale właściwy podpis.