Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 21 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 21 października 2014 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku Naczelnika Urzędu Skarbowego Ł.

z udziałem (...)Spółka Jawna w Ł.w upadłości układowej

o wpis hipoteki przymusowej

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 28 lipca 2014 r., sygn. akt(...)

postanawia: oddalić apelację i ustalić, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sygn. akt II Ca 577/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 28 lipca 2014 r. Sąd Rejonowy w Bełchatowie po rozpoznaniu sprawy z wniosku Naczelnika Urzędu Skarbowego Ł.z udziałem (...)Spółka Jawna w Ł.w upadłości układowej o wpis hipoteki przymusowej postanowił oddalić wniosek o dokonanie wpisu.

Sąd Rejonowy ustalił i zarazem zważył, co następuje:

Wnioskiem z dnia 6 maja 2014 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego Ł.wniósł o wpisanie hipoteki przymusowej w księdze wieczystej (...)celem zabezpieczenia należności podatkowych w podatku od towarów i usług za miesiąc grudzień 2011 r. wraz z należnymi odsetkami za zwłokę w kwocie 638.081,00 zł na podstawie zarządzenia zabezpieczającego nr (...)z dnia 23.04.2014 r. Wnioskodawca wniósł o zabezpieczenie należności w łącznej kwocie 957.121,50 zł z uwagi na fakt, iż odsetki za zwłokę naliczane są do dnia spłaty zobowiązania.

Sąd wieczystoksięgowy rozpoznając wniosek bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych doń dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Z analizy treści niniejszej księgi wieczystej wynika, iż wobec (...) Zielińscy spółki jawnej ujawniono wzmiankę o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu.

Zgodnie z treścią przepisu artykułu 81 ust.1 prawa upadłościowego i naprawczego po ogłoszeniu upadłości nie można obciążyć składników masy upadłości hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w celu zabezpieczenia wierzytelności powstałej przed ogłoszeniem upadłości. Omawiany przepis odnosi się zarówno do hipoteki umownej jak i przymusowej. Wniosek w niniejszej sprawie dotyczy zabezpieczenia wierzytelności powstałej przed ogłoszeniem upadłości - a więc w świetle cytowanego przepisu - nie może zostać uwzględniony. Powoływane przez wnioskodawcę postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2013 r. V CSK 413/12 dotyczy problemu, czy na podstawie tytułu wykonawczego, obejmującego wierzytelność powstałą po ogłoszeniu upadłości można dokonać wpisu hipoteki przymusowej. Stan faktyczny niniejszej sprawy jest inny - dotyczy wierzytelności powstałej przed ogłoszeniem upadłości ( grudzień 2011 r.)

Wobec powyższego, Sąd po przeprowadzeniu badania stosownie do art. 626 ⁸ § 2 kodeksu postępowania cywilnego, dochodząc do przekonania, że brak jest podstaw do dokonania wpisu i stosownie do dyspozycji art. 626 ⁹ k.p.c, orzekł jak w sentencji postanowienia.

Powyższe postanowienie zaskarżył wnioskodawca, zarzucając mu:

1. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c, poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i sformułowanie na podstawie materiału dowodowego zebranego w sprawie błędnego wniosku prowadzącego do uznania, że wierzytelność, której zabezpieczenia hipoteką przymusową domaga się wnioskodawca powstała przed ogłoszeniem upadłości uczestnika, w sytuacji gdy wierzytelność ta jest wierzytelnością przyszłą,

2. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 81 ust. i ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, poprzez jego zastosowanie i w konsekwencji oddalenie wniosku, w sytuacji gdy przepis ten nie miał w niniejszej sprawie zastosowania, gdyż wnioskodawca nie domagał się zabezpieczenia hipoteką wierzytelności powstałej przed ogłoszeniem upadłości uczestnika, lecz wierzytelności przyszłej,

3. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 68 ust.l oraz art. 110 ust. 5 ustawy o księgach wieczystych i hipotece w zw. z art. 35 § 1, 35 § 2 pkt 2, 35 § 3 w zw. z art. 34 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie że w rozpatrywanej sprawie brak jest podstaw do dokonania wpisu, a w konsekwencji oddalenie wniosku.

Apelujący wnosił o:

•

uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania,

•

dopuszczenie dowodu z dokumentów stanowiących załączniki do niniejszej apelacji, jednocześnie wskazuję, że potrzeba powołania ww. dowodów powstała po zapoznaniu się apelującego z uzasadnieniem skarżonego postanowienia.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik uczestnika wnosił o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania za II instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona albowiem, podniesione w niej zarzuty: naruszenia art. 233 § 1 kpc przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz obrazy przepisów: art. 81 ust. 1 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze, art. 68 ust. 1 i art. 110 ust. 5 ustawy o kw. i hip., a także art. 35 § 1 § 2 pkt.2 i § 3 w zw. z art. 34 § 1 ustawy ordynacja podatkowa, nie są trafne i nie mogą wywołać zamierzonego przez apelującego skutku.

Zgodnie z treścią art. 626 ⁸ § 2 kpc, rozpoznając wniosek o wpis, Sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Kognicja Sądu wieczystoksięgowego – jak wynika z brzmienia powołanego przepisu – jest więc ograniczona. W judykaturze utrwalone jest jednak zapatrywanie, że zakres rozpoznania sprawy wieczystoksięgowej nie ogranicza się jedynie do badania dokumentów załączonych do wniosku pod względem formalnym. Rzeczą Sądu jest również analiza dokumentów także pod kątem merytorycznym. Oznacza to, iż Sąd ten bada, czy załączony dokument stanowi uzasadnioną podstawę wpisu w księdze wieczystej (por. np. postanowienie SN z 25.02.1963 r. III CR 177/62, ONSCP 1064/2/36 i z 18.11.1971 r. III CRN 338/71 OSNCP 1972 nr 6, poz. 110).

Lektura akt i zamieszczonych w nich dokumentów prowadzi do wniosku, że brak było podstaw do uwzględnienia żądania wniosku.

Stan faktyczny sprawy nie jest w zasadzie sporny. Zarówno wnioskodawca – wierzyciel jak też uczestnik – dłużnik w sposób odmienny wywodzą z niego skutki prawne, co doprowadziło do różnej wykładni przepisu art. 81 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 z późń. zm.). Brzmienie tego przepisu jest jednoznaczne i wskazuje, że po ogłoszeniu upadłości nie można obciążyć składników masy upadłości min. hipoteką w celu zabezpieczenia wierzytelności powstałej przed ogłoszeniem upadłości. Z ustępu 2 tego przepisu wynika, że w/w ograniczenie nie ma zastosowania, jeżeli wniosek o wpis hipoteki został złożony w Sądzie co najmniej na sześć miesięcy przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Wniosek o upadłość wpłynął dnia 30 grudnia 2013 roku a ogłoszenie upadłości nastąpiło dnia 20 marca 2014 roku, co jest w sprawie bezsporne. Wniosek natomiast Naczelnika Urzędu Skarbowego o wpis hipoteki na nieruchomości dłużnika wpłynął dnia 6 maja 2014 roku.

Z powyższego zestawienia wynika w sposób nie budzący wątpliwości, że w realiach rozpoznawanej sprawy najpierw został złożony wniosek o upadłość a po ogłoszeniu upadłości wpłynął dopiero wniosek wierzyciela o wpis hipoteki. Powyższe musi prowadzić do wniosku, że nie zaistniała sytuacja, o której mowa w art. 81 ust 2 powołanej wyżej ustawy. Brak więc było postaw do uwzględnienia wniosku tj. do wpisu hipoteki na majątku upadłego dłużnika.

Argumentacja wierzyciela zawarta w apelacji jest wadliwa. Podnoszony w niej zarzut obrazy art. 81 ust. 1 powołanej ustawy prawo up. i ukł. a także powołanych w apelacji przepisów ustawy ordynacja podatkowa jest całkowicie chybiony – z przyczyn nie tylko powołanych wyżej. Nietrafnie podnosi wnioskodawca, że w dniu złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości Skarb Państwa (Urząd Skarbowy) nie był wierzycielem uczestnika. Orzeczenie Sądu jak też decyzja administracyjna stanowią tytuł egzekucyjny a następnie tytuł wykonawczy w zakresie kwot w nich wskazanych. Implicite ich wydanie wskazuje na to, że określony podmiot w konkretnej dacie stał się dłużnikiem, bowiem ciążącego na nim zobowiązania umownego czy też ustawowego nie wykonał w terminie. Taki tytuł rozstrzyga z reguły nie tylko o należności głównej, ale także o odsetkach ustawowych, które biegną od daty, po upływie której dłużnik pozostaje w opóźnieniu i stanowią one jedynie konkretyzację obowiązku dłużnika, który to – zgodnie z przepisami cyt. ustawy ord. pod. powstał wcześniej i wcześniej też powinien być przez podatnika dobrowolnie wykonany z chwilą wymagalności należności podatkowych.

Składając wniosek o wpis hipoteki, jego autor załączył zarządzenie zabezpieczające nr (...), z którego wynika, że jego wierzytelność w stosunku do uczestnika obejmuje kwotę 638.081` zł - wraz z należnymi odsetkami za zwłokę – z tytułu nieuiszczonych przez dłużnika należności podatkowych w podatku od towarów i usług za miesiąc grudzień 2011 r, a więc powstałych przed ogłoszeniem upadłości układowej dłużnika. Reasumując, uznać należy, iż Sąd Rejonowy, nie uchybiając przepisowi art. 233 § 1 kpc oraz prawidłowo wykładając wskazane w apelacji przepisy ustawy o ks. w. i hip., ustawy o pr. up. i ukł. oraz ustawy o ord. pod., uznając, że w realiach rozpoznawanej sprawy Skarb Państwa był wierzycielem podatkowym spółki już przed dniem ogłoszenia upadłości tj. przed 20 marca 2014 roku.

Całkowicie bezzasadnie wnioskodawca argumentował, że za uwzględnieniem żądania o wpis hipoteki przemawia stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w postanowieniach wydanych w sprawie V CSK 409/12 i V CSK 413/12.

W obydwu sprawach (por. np. Postanowienie SN z 10.07.2013 roku V CSK 409/12, Lex Nr 1375508) wyrażono pogląd w zupełnie innym stanie faktycznym. Orzeczenia te dotyczyły sytuacji, w której po ogłoszeniu upadłości upadły nadal prowadził działalność gospodarczą rodzącą powstanie zobowiązania podatkowego po tej dacie (por. także stanowisko judykatury prezentowane w uzasadnieniu postanowienia SN z dnia 10.07.2013 roku wydanego w sprawie V CSK 413/12, Lex Nr 1375510).

Z przedstawionych wyżej względów, apelacja podlegała oddaleniu jako nieuzasadniona na podstawie art. 385 kpc.

O kosztach postępowania za instancję odwoławczą orzeczono na zasadzie art. 520 § 1 kpc.