Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 listopada 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Anna Zdziarska (spr,)

Sędziowie: SA – Adam Wrzosek

SO (del.) – Małgorzata Janicz

Protokolant: st. sekr. sąd. – Marzena Brzozowska

przy udziale prokuratora Jerzego Mierzewskiego

po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2014 r.

sprawy D. J.

oskarżonego o czyn z art. 280 § 2 k.k. w zb. z art. 189 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 24 marca 2014 r., sygn. akt XVIII K 354/12

zmienia zaskarżony wyrok wobec oskarżonego D. J. w ten sposób, że z opisu czynu eliminuje ustalenie, iż posługiwał się plastikowym przedmiotem z wysuwanym na ok. 15 cm metalowym ostrym ostrzem i za podstawę skazania przyjmuje art. 280 § 1 k.k. w zb. z art. 189 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k., zaś na podst. art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierza mu karę 4(czterech) lat pozbawienia wolności;

na podst. art. 63 § 1 k.k. na poczet wymierzonej kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia od dnia 06 . 04. 2011 do dnia 24. 11. 2011 r.

3. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w pozostałym zakresie;

zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. G. z Kancelarii Adwokackiej w W. 600 (sześćset) złotych oraz 23 % podatku VAT od tej kwoty tytułem wynagrodzenia za obronę pełnioną z urzędu przed Sądem Apelacyjnym;

5. zwalnia oskarżonego od kosztów postępowania w sprawie, wydatkami obciążając Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

D. J. został oskarżony o to, że: w dniu 29 grudnia
2010 r. na ulicy (...) w miejscowości K., gm. L. , woj. (...) , działając wspólnie i w porozumieniu z nieustalonym sprawcą, pozbawiając wolności poprzez wywiezienie do lasu, zamknięcie wewnątrz samochodu, używając przemocy w postaci uderzenia pięścią w klatkę piersiową oraz ręką wobec M. I. zabrał w celu przywłaszczenia pieniądze w kwocie 120 zł, telefon komórkowy N. (...) o wartości 50 zł, worek wraz z odzieżą o wartości 380 zł, wszystko o łącznej wartości 550 zł na szkodę w/w, przy czym czynu tego dopuścił się będąc uprzednio skazanym w warunkach art. 64§1 k.k., w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 1 roku kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Pruszkowie z dnia 23 sierpnia 2004 r. w sprawie II K 709/02 za czyn z art. 289§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k. objętego wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Pruszkowie z dnia 05 września 2005 r. sygn. akt II K 273/05 , a którą odbywał w okresie od 06 września 2006 r. do 04 marca
2008 r.,

tj. o czyn z art. 280§1 k.k. w zb. z art. 189§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k. w zw. z art. 64§2 k.k.

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 24 marca 2014 r., sygn. akt XVIII K 354/12:

oskarżonego D. J. w ramach zarzucanego mu czynu uznał za winnego tego, że w dniu 29 grudnia 2010 r. na ulicy (...) w miejscowości K., gm. L., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z nieustalonym mężczyzną, pozbawił wolności M. I. wywożąc ją do lasu i przetrzymując w samochodzie osobowym marki N. (...) a nadto użył wobec niej przemocy poprzez uderzenie pięścią w bark i rękę oraz posługując się plastikowym przedmiotem z wysuwanym i na ok. 15 cm metalowym, ostrym ostrzem zabrał w celu przywłaszczenia pieniądze w kwocie 120 zł, telefon komórkowy N. (...) o wartości 50 zł, wózek z odzieżą o wartości nie mniejszej niż 380 zł przy czym czynu tego dokonał będąc uprzednio skazanym w warunkach art. 64§1 k.k. i w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej roku kary pozbawienia wolności orzeczonej na mocy wyroku Sądu Rejonowego- II Wydziału Karnego w Pruszkowie z dnia 23 sierpnia 2004 r. w sprawie II K 709/02 za czyn z art. 289§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k. objętego wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego - II Wydziału Karnego w Pruszkowie z dnia 05 września 2005 r. sygn. akt II K 273/05 , którą odbył w okresie od 06 września 2006 r. do 04 marca 2008 r. to jest czynu z art. 280§2 k.k. w zb. z art. 189§1 k.k. w zw. z art. 11 §2 k.k. w zw. z art. 64§2 k.k. i na podstawie art. 280§2 k.k. w zb. z art. 189§1 k.k. w zw. z art. 11 §2 k.k. w zw. z art. 64§2 k.k. skazał go zaś na podstawie art. 280§2 k.k. w zw. z art. 11 §3 k.k. wymierzył mu karę 5 (pięciu) lat pozbawienia wolności,

na podstawie art. 63 §1 k.k. na poczet wymierzonej kary zaliczył oskarżonemu jego zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie od dnia 06 kwietnia 2011 r. do dnia 24 listopada 2011 r. przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności,

na podstawie art. 46 § 1 k.k. zasądził od oskarżonego na rzecz M. I. 5 000 (pięć tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,

na podstawie art. 619§1 k.p.k. w zw. z art. 618§1 pkt 11 k.p.k. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. G. wynagrodzenie w wysokości 1 300 (tysiąca trzystu) złotych podwyższone o obowiązujący podatek od towarów i usług tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu,

na podstawie art. 624§1 k.p.k. zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych , którymi obciążył Skarb Państwa.

Powyższy wyrok zaskarżył obrońca oskarżonego.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

mający wpływ na treść orzeczenia błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a polegający na ustaleniu, że oskarżony pozbawił wolności M. I. wywożąc ją do lasu i przetrzymywał w samochodzie osobowym marki N. (...),

mający wpływ na treść orzeczenia błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a polegający na ustaleniu, że oskarżony wobec pokrzywdzonej M. I. posługiwał się plastikowym przedmiotem z wysuwanym na ok. 15 cm metalowym ostrzem,

mający wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazę prawa procesowego, mianowicie art. 7 i 74 § 1 k.p.k., poprzez zastąpienie zasady swobodnej oceny dowodów dowolną oceną dowodu z zeznań pokrzywdzonej M. lstamulovej oraz wyjaśnień oskarżonego, poprzez przyjęcie, że oskarżony posługiwał się plastikowym przedmiotem z wysuwanym na ok. 15 cm metalowym ostrzem oraz użył wobec niej przemocy poprzez uderzenie pięścią w bark i rękę,

mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazę prawa procesowego, mianowicie art. 107 § 1 k.p.k., poprzez oddalenie wniosków dowodowych obrony o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, na okoliczność konieczną do weryfikacji i oceny prawdziwości zeznań poszkodowanej oraz przyjęcia opisu czynu dokonanego w zaskarżonym wyroku, zwłaszcza w sytuacji gdy wobec niestawiennictwa poszkodowanej na rozprawach przed Sądem Okręgowym oprócz wyjaśnień oskarżonego brak było innych środków weryfikacji prawdziwości zeznań poszkodowanej,

mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazę prawa procesowego, mianowicie art. 585 k.p.k., poprzez zaniechanie zwrócenia się o pomoc prawną w niezbędnym zakresie, tzn. w zakresie przesłuchania pokrzywdzonej co do rozbieżności we wcześniej składanych zeznaniach pokrzywdzonej, które w niniejszej sprawie stanowią jedyną podstawę przyjęcia wskazanej kwalifikacji czynu,

mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazę prawa procesowego, mianowicie art. 5 § 2 k.p.k., poprzez niezastosowanie normy nakazującej, aby niedające się usunąć wątpliwości zostały rozstrzygnięte na korzyść oskarżonego,

ponadto wyrokowi w części wymiaru kary zarzucił niewspółmierną surowość orzeczonej kary pozbawienia wolności przy wadliwym zastosowaniu kryteriów jej wymiaru,

Na zasadzie art. 427 § 1 i 437 § 2 k.p.k. wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji.

Sąd zważył, co następuje:

Apelację obrońcy uznać należało za częściowo zasadną, jednakże wyłącznie w zakresie wymiaru kary oraz kwalifikacji prawnej czynu.

Zaskarżonemu wyrokowi autor apelacji zarzucił obrazę przepisów postępowania tj. art. 7, 74 § 1, 107 § 1, 5 § 2 k.p.k. prowadzącą do błędnych ustaleń faktycznych. Z treści uzasadnienia wynika, że skarżący uważa iż bezzasadnie dano wiarę pokrzywdzonej, a nie oskarżonemu D. J..

Istotnie oskarżony nie ma obowiązku dostarczania dowodów świadczących przeciwko sobie, jednakże jeśli złoży wyjaśnienia podlegają ocenie takiej samej jak każdy inny dowód. Jeśli chodzi o obrazę art. 107 § 1 k.k. to najwyraźniej doszło do pomyłki, gdyż przepis ten dotyczy klauzuli wykonalności orzeczenia podlegającemu wykonaniu w drodze egzekucji.

Przytoczyć też należy postanowienie SN z dnia 19.02.2014 r. (II KK 17/14), z którego wynika, że dokonanie oceny materiału dowodowego przez sąd w sposób odmienny od oczekiwań stron procesowych nie stanowi naruszenia art. 7 i 410 k.p.k.

Nawiązując do tego orzeczenia stwierdzić należy, że D. J. nie jest osobą wiarygodną. Jak słusznie zauważył Sąd I instancji oskarżony pierwotnie nie przyznawał się nawet do kontaktu z pokrzywdzoną. Zmienił linię obrony wówczas, kiedy połączono jego osobę z utraconym przez M. I. telefonem.

Logiczne jest rozumowanie sądu meriti, że przedstawiona przez oskarżonego w drugiej kolejności wersja zdarzenia nie przystaje do rzeczywistości, albowiem pokrzywdzona mając świadomość przewagi fizycznej mężczyzn nie próbowałaby dokonać kradzieży, a następnie po ucieczce z zamkniętego samochodu szukać pomocy u przypadkowych kierowców, czy też w sklepie, w którym wcześniej zakupy robił oskarżony, najwyraźniej zaprzyjaźniony z personelem, co potwierdziły ujawnione później przez policję fakty.

Sąd Okręgowy zwrócił uwagę na to co i skarżący, że zeznania pokrzywdzonej także ewoluowały w zakresie wartości skradzionego mienia, użytego wobec niej narzędzia, czy też stłuczenia okularów. Nie ulega jednak wątpliwości, że w opisywanym przez nią przebiegu zdarzenia występują elementy stałe takie jak sposób szukania środka transportu tłumaczący jej obecność w pojeździe oskarżonego, że była bita, żądano pieniędzy, zabrano telefon oraz wózek z ubraniami. Zbieżnie z wyjaśnieniami oskarżonego podała, że samochód nie posiadał automatycznej blokady drzwi Kwestią o drugorzędnym znaczeniu jest mechanizm zadawania ciosów, (łokciem czy pięścią), skoro zachowanie D. J. zmierzało do przełamania oporu pokrzywdzonej i kradzieży jej mienia. Zwrócić też uwagę należy na to, że przesłuchanie M. I. dzieliły pewne odstępy czasu.

Przyznać należy rację Sądowi Okręgowemu, że nie są wymagane wiadomości biegłego, tym bardziej z zakresu „mechaniki i techniki samochodowej”, aby stwierdzić, iż jest możliwe, żeby kierujący N. (...) drugą ręką zadawał ciosy osobie siedzącej po przekątnej na tylnej kanapie. Kwestia ta bowiem zależy od sprawności fizycznej sprawcy i gabarytów samochodu, a przedmiotowy pojazd kryteria te spełniał.

Sąd I instancji uczynił wszystko by móc w bezpośredni sposób przesłuchać pokrzywdzoną, a kiedy starania nie przyniosły rezultatu - skorzystał z dyspozycji art. 391 § 1 k.p.k. Przypomnieć też należy, że pokrzywdzona była przesłuchiwana w postępowaniu sądowym w czasie, gdy toczyło się przed Sądem Rejonowym.

Zastanawia na wyjaśnienie jakich okoliczności liczył skarżący wnosząc o przesłuchanie pokrzywdzonej w drodze pomocy prawnej.

W przedmiotowej sprawie nie istniały nie dające się usunąć wątpliwości, mające skutkować, zgodnie z twierdzeniem skarżącego, uniewinnieniem D. J. od popełnienia zarzuconego mu czynu. Wbrew woli pokrzywdzonej wspólnie z innym mężczyzną wywiózł ją do lasu, a następnie po użyciu przemocy dokonał zaboru jej mienia. Zaważyć też należy, że apelacja w większości miała charakter polemiczny.

Sąd meriti był zobligowany dokonać oceny materiału dowodowego i to uczynił. Ustalając stan faktyczny wyraźnie oparł się na zeznaniach pokrzywdzonej, które złożyła zaraz po zdarzeniu, powinien być zatem konsekwentny i nabrać wątpliwości czy oskarżony posługiwał się nożem, skoro wówczas M. I. nie była tego faktu pewna.

Z powodu istniejących wątpliwości Sąd Odwoławczy z opisu czynu wyeliminował ustalenie, że oskarżony posługiwał się plastikowym przedmiotem z wysuwanym 15 – o centymetrowym ostrzem. Nie bez znaczenia jest też to, że przedmiotu tego nie udało się zabezpieczyć i ocenić według jego właściwości tnących, czy był podobnie niebezpieczny jak nóż. Konsekwencją powyższego było przyjęcie za podstawę skazania art.280 § 1 k.k. z zb. z art. 189 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i obniżenie kary do lat 4 (czterech). Bezspornym jest, że rozbój w typie podstawowym cechuje mniejsza społeczna szkodliwość niż rozbój wyczerpujący znamiona art. 280 § 2 k.k., który w zaskarżonym wyroku stanowił podstawę wymiaru kary.

Oskarżony był kilkakrotnie skazany za przestępstwa skierowane przeciwko różnym dobrom chronionym prawem. Orzeczenie kary w niższym wymiarze czyniłoby ją zbyt łagodną, niesprawiedliwą i nie czyniącą zadość społecznemu poczuciu sprawiedliwości, zwłaszcza, że zachowaniem swym oskarżony podważył zaufanie do kraju w którym mieszka.

O kosztach procesu Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 624 § 1 k.p.k., albowiem oskarżony będzie odbywał długoletnią karę pozbawienia wolności i istnieją podstawy do uznania, że ich uiszczenie byłoby dla niego zbyt uciążliwe.

Kwotę wynagrodzenia za obronę pełnioną z urzędu w postępowaniu odwoławczym Sąd orzekł na podstawie § 14 ust.1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).

Z tych wszystkich względów Sąd Apelacyjny, w oparciu
o dyspozycję art. 437 § 2 k.p.k. orzekł jak w wyroku.