Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 października 2014 roku

Sąd Rejonowy w Białymstoku VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący : SSR Małgorzata Kozłowska

Protokolant: Bartosz Łukasz Gniedziejko

po rozpoznaniu w dniu 14 października 2014 roku w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa Przedsiębiorstwa Usługowo-Handlowego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B.

przeciwko (...) spółce akcyjnej V. (...) oddziałowi (...) w W.

o zapłatę

I. Zasądza od pozwanego (...) spółki akcyjnej V. (...) oddziału (...) w W. na rzecz powoda Przedsiębiorstwa Usługowo-Handlowego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. kwotę 30 000,00 zł (trzydzieści tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 05.06.2012 roku do dnia zapłaty.

II.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.500 zł (jeden tysiąc pięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów sądowych oraz kwotę 2.417 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSR Małgorzata Kozłowska

Sygn. akt. VIII GC 486/14

UZASADNIENIE

Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. wniosła pozew przeciwko (...) spółce akcyjnej V. (...) w W. o zapłatę kwoty 30.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 05.06.2012 roku oraz kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podała, iż ponosi odpowiedzialność w ramach działania swego przedsiębiorstwa za szkodę wyrządzoną A. N.. Dochodzona pozwem należność stanowi odszkodowanie, które powódka wypłaciła poszkodowanej. Zasada odpowiedzialności powódki oraz wysokość odszkodowania została ustalona w sprawie XI C 1046/12 Sądu Rejonowego w Białymstoku, orzeczenie jest prawomocne. W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd wskazał, że do zdarzenia szkodowego doszło w wyniku niedbalstwa powódki – winy nieumyślnej. Wskazała, że w dacie zdarzenia szkodowego posiadała ubezpieczenie OC w pozwanym towarzystwie. Pozwany był zawiadomiony o sprawie XI C 1046/12, toczącej się przed tutejszym Sądem Rejonowym. Był wzywany do wzięcia w niej udziału jako interwenient uboczny, czego nie uczynił (k. 4-7).

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów postępowania. Kwestionował roszczenie co do zasady i wysokości. Wskazał, iż nie ponosi odpowiedzialności za przedmiotową szkodę, bowiem powódka dopuściła się winy umyślnej. Utrzymywał, że prawomocny wyrok Sądu Rejonowego w Białymstoku w sprawie XI C 1046/12 nie może odnosić skutków względem niego jako współdłużnika. Ponadto powoływał się na zasadę bezpośredniości, w jego ocenie Sąd orzekający powinien przeprowadzić postępowanie dowodowe. Tym samym fakt, iż w poprzedniej sprawie Sąd uznał, że powódka dopuściła się winy nieumyślnej – niedbalstwa, pozostaje bez znaczenia (k. 76-78v).

Sąd ustalił, co następuje:

Okoliczności faktycznie sprawy były bezsporne. W dniu 04.01.2011 roku A. N. pośliznęła się na nieodśnieżonym, śliskim chodniku przed klatką schodową budynku położonego w B. przy ul. (...). W wyniku zdarzenia doznała wielofragmentowego złamania kości ramiennej prawej z przemieszczeniem. Odpowiedzialność za utrzymanie chodnika w należytym stanie ponosiła powódka jako zarządca w/w nieruchomości.

W tym czasie powódka posiadała dwie umowy ubezpieczeniowe OC w pozwanym towarzystwie: pierwsza polisa z dnia 12.05.2010 roku nr A- (...) stanowiąca ubezpieczenie OC zarządcy nieruchomości C. W., będącej pracownikiem powódki, oraz druga polisa z dnia 12.05.2010 roku nr E- (...) stanowiąca m.in. ubezpieczenie OC za czyny deliktowe pozostające w związku z prowadzoną przez ubezpieczonego działalnością gospodarczą. Obie umowy obejmowały ubezpieczeniem okres od dnia 12.05.2010 roku do dnia 11.05.2011 roku (k. 13, OWU dot. polisy A- (...) k. 14-18, k. 19-21, OWU Euro 10 (...) polisa E- (...) k. 22-64).

A. N. w dniu 27.05.2011 roku wystąpiła do ubezpieczyciela powódki o wypłatę zadośćuczynienia za doznaną szkodę. Pozwany decyzją z dnia 15.12.2011 roku odmówił wypłaty kwestionując swoją odpowiedzialność i podnosząc, iż to PHU (...) sp. z o.o. ponosi winę umyślną za przyczynienie się do wypadku pani N., zaś ta okoliczność wyłącza odpowiedzialność odszkodowawczą ubezpieczyciela (k. 65-68).

Następnie A. N. zwróciła się do PHU (...) o wypłatę zadośćuczynienia za poniesione szkody. Wyrokiem z dnia 26 listopada 2013 roku w sprawie XI C 1046/12 tutejszego Sądu Rejonowego zasądzono od PHU (...) na rzecz A. N. kwotę 30.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 05.06.2012 roku do dnia zapłaty. Orzeczenie uprawomocniło się w dniu 13.03.2014 roku. Sąd jako podstawę odpowiedzialności PHU (...) Sp. z o.o. wskazał art. 415 k.c. i winę nieumyślną w postaci niedbalstwa (k. 278, 283-298 akt sprawy XI C 1046/12 SR w/m). Ostatecznie spółka PHU (...) wypłaciła na rzecz A. N. zadośćuczynienie w wysokości ustalonej wyrokiem Sądu (k. 69-70).

W toku postępowania w sprawie XI C 1046/12 przed tutejszym Sądem Rejonowym ubezpieczyciel PHU (...) sp. z o.o. – (...) S.A., był zawiadomiony o toczącym się postępowaniu w trybie art. 84 k.p.c. i wezwany do udziału w postępowaniu po pouczeniu, iż może zgłosić swoje przystąpienie do strony jako interwenient uboczny (k. 117v, 119, 123 akt XI C 1046/12 SR w/m), które to zawiadomienia otrzymał w dniu 17.09.2012 roku oraz 08.10.2012 roku (k. 121, 132 akt XI C 1046/12 SR w/m). Pomimo to nie stawił się na terminie rozprawy (k. 139 akt XI C 1046/12 SR w/m), nie zgłosił wstąpienia do toczącego się wówczas postępowania.

Następnie powódka w dniu 19.12.2013 roku wystąpiła z wnioskiem o zawezwanie pozwanego towarzystwa ubezpieczeń do próby ugodowej poprzez uznanie, że w przypadku rozstrzygnięcia przez Sąd Rejonowy w Białymstoku w sprawie XI C 1046/12 o jej odpowiedzialności za zdarzenie z dnia 04.01.2011 roku związane z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą oraz pełnieniem funkcji zarządcy nieruchomości, pozwany będzie zobowiązany do wypłaty na jej rzecz odszkodowania w wysokości 30.000 zł w ramach sumy ubezpieczenia na podstawie polisy ubezpieczeniowej. Z uwagi na niestawiennictwo pozwanego, do zawarcia ugody nie doszło (akta sprawy I Co 386/13 SR w/m).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w całości.

Co do zasady, okoliczności faktyczne sprawy nie były sporne. Osią sporu było ustalenie, czy powódka może skutecznie domagać się od pozwanego ubezpieczyciela zapłaty tytułem roszczenia regresowego, mając na uwadze, iż pozwany nie występował w poprzedniej sprawie, w której ustalono podstawę odpowiedzialności powódki za szkodę oraz wysokość odszkodowania.

Stosownie do treści art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia.

Mając na uwadze, iż podstawę odpowiedzialności powódki jako zarządcy nieruchomości, na której doszło do zdarzenia szkodowego, oraz wysokość zadośćuczynienia ustalono prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 26 listopada 2013 roku w sprawie XI C 1046/12, Sąd badał, czy istnieją podstawy do ustalenia odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego za przedmiotowe zdarzenie. Pozwany podnosił bowiem, że orzeczenie w sprawie XI C 1046/12 wiąże jedynie strony, których dotyczyło, tj. sprawcę szkody (powódkę) oraz poszkodowaną A. N.. Pozwany zaś nie występował w tym postępowaniu, a tym samym brak jest podstaw do obciążenia go odpowiedzialnością za jego wynik. Pozwany wskazywał, że ustalenia Sądu w sprawie XI C 1046/12 nie mogą zostać automatycznie zaaprobowane przez Sąd w niniejszej sprawie z uwagi na zasadę bezpośredniości.

Zgodnie z art. 84 § 1 k.p.c., strona, której w razie niekorzystnego dla niej rozstrzygnięcia przysługiwałoby roszczenie względem osoby trzeciej, albo przeciwko której osoba trzecia mogłaby wystąpić z roszczeniem, może zawiadomić taką osobę o toczącym się procesie i wezwać ją do wzięcia w nim udziału. W tym celu strona wnosi do sądu pismo procesowe wskazujące przyczynę wezwania i stan sprawy. Pismo to doręcza się niezwłocznie osobie trzeciej, która może zgłosić swe przystąpienie do strony jako interwenient uboczny (§ 2 cytowanego przepisu). Natomiast w stosunku do wezwanego, który nie zgłosił przystąpienia, z chwilą, w której przystąpienie było możliwe mają zastosowanie skutki związane z interwencją uboczną określone w art. 82 k.p.c. (art. 85 k.p.c.).

Stosownie zaś do treści art. 82 k.p.c., interwenient uboczny nie może w stosunku do strony, do której przystąpił, podnieść zarzutu, że sprawa została rozstrzygnięta błędnie albo że strona ta prowadziła proces wadliwie, chyba że stan sprawy w chwili przystąpienia interwenienta uniemożliwił mu korzystanie ze środków obrony albo że strona umyślnie lub przez niedbalstwo nie skorzystała ze środków, które nie były interwenientowi znane.

Przypozwanie ( littis denuntiatio) to zawiadomienie osoby trzeciej o toczącym się procesie i wezwanie jej do wzięcia w nim udziału w charakterze interwenienta ubocznego. Samo przypozwanie nie czyni interwenientem ubocznym, przeciwnie - jeśli wzywany zechce wziąć udział w procesie, powinien zgłosić interwencję uboczną. Do interwencji tej wprost zastosowanie mają art. 76-83 k.p.c., z tym że skutki związane z interwencją powstają w stosunku do wezwanego, także jeżeli nie zgłosi on interwencji ubocznej (art. 85 k.p.c.). Z punktu widzenia przypozywającego jest zatem obojętne, czy wzywany zgłosi interwencję, skoro już z momentem otrzymania przypozwania wzywany zostanie pozbawiony zarzutu z art. 82 k.p.c., chyba że stan sprawy w chwili otrzymania przypozwania i tak uniemożliwiłby mu korzystanie ze środków obrony. Według § 113 regulaminu urzędowania sądów powszechnych (Dz.U. z 2014r., poz. 259), w razie gdy strona przypozwała osobę trzecią, sąd - niezależnie od doręczenia tej osobie odpisu pisma wniesionego przez stronę - zawiadamia tę osobę o terminie najbliższego posiedzenia. Dalszych doręczeń tej osobie dokonuje się tylko w razie przystąpienia w charakterze interwenienta ubocznego.

Interwencja uboczna i przypozwanie są instytucjami procesowymi. Przypozwanie osoby, wobec której stronie przysługiwałoby roszczenie na wypadek niekorzystnego dla niej wyniku procesu, nie jest czynnością przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia roszczenia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 k.c. Zarówno jednak w unormowaniach dotyczących interwencji ubocznej, jak i przypozwania występuje pierwiastek publiczny, z którego wynika niedopuszczalność podniesienia zarzutu określonego w art. 82 k.p.c. w zw. z art. 85 k.p.c. Przypozwanie więc osoby, wobec której stronie w razie niekorzystnego dla niej wyniku procesu przysługiwałoby roszczenie, ma ten skutek, że przypozwany nie może podnieść w stosunku do tej strony zarzutu w późniejszym procesie, że sprawa została rozstrzygnięta błędnie albo że proces był prowadzony wadliwie. Prawo procesowe może, jak w tym wypadku, ograniczać uprawnienie materialne. W razie więc spełnienia hipotezy art. 85 k.p.c., odpowiedzialność za wadliwe rozstrzygnięcie obciąża także przypozwanego. Niezgłoszenie przez przypozwanego interwencji ubocznej, kształtuje w zakresie regulacji dotyczącej tego zarzutu sytuację procesową i materialną jego oraz strony w przyszłym postępowaniu, w którym podmioty te występują już w przeciwstawnych rolach procesowych. W tym postępowaniu wyłącza możliwość - niezależnie od woli stron wyrażonej w umowie lub w czynności procesowej dyspozytywnej - rozpatrywania zarzutów odnoszących się do przebiegu i wyniku poprzedniego procesu (wyrok SN z dnia 14 czerwca 2013r., sygn akt V CSK 381/12, LEX nr 1375505).

Polisa ubezpieczeniowa powódki co do zasady obejmowała także szkody spowodowane czynami deliktowymi (§ 34 OWU Euro 10 (...)), jednak z wyłączeniem sytuacji, w której ubezpieczony dopuściłby się takiego czynu z winy umyślnej (§ 3 pkt 1 OWU zarządcy nieruchomości). W postępowaniu sądowym w sprawie XI C 1046/12 Sądu Rejonowego w Białymstoku, Sąd prawomocnie ustalił, iż powódka ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną A. N. na podstawie art. 415 k.c., przy czym szkoda ta została wyrządzona z winy nieumyślnej – niedbalstwa.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że pozwany był wzywany w trybie art. 84 k.p.c. do wzięcia udziału w sprawie XI C 1046/12 tutejszego Sądu Rejonowego w charakterze interwenienta ubocznego i został zawiadomiony o terminie rozprawy zgodnie z §113 R. urzędowania sądów powszechnych (k. 117, 121, 123, 132, 139 akt sprawy XI C 1046/12 SR w/m). Pozwany nie wstąpił do udziału w sprawie, nie udzielił żadnej odpowiedzi na wezwanie do sprawy. Jako profesjonalista prowadzący działalność gospodarczą w zakresie ubezpieczeń był z pewnością świadom ewentualnych konsekwencji nieprzystąpienia do postępowania w sprawie o zadośćuczynienie po stronie ubezpieczonego. Rezygnując z możliwości występowania w sprawie o ustalenie odpowiedzialności odszkodowawczej i wysokość szkody, pozwany, zgodnie z art. 82 w związku z art. 85 k.p.c., zrezygnował z możliwości podniesienia zarzutu wadliwego prowadzenia postępowania przez stronę, do której mógł przystąpić w toku procesu.

Na marginesie należy wskazać, iż pozwany posiadał wiedzę o szkodzie już w maju 2011 roku, kiedy to poszkodowana wezwała go do wypłaty odszkodowania, wówczas jednak uznał, że powódka wyrządziła szkodę w wyniku winy umyślnej. Także później, w roku 2013, powódka wzywała pozwanego do próby ugodowej i wypłaty odszkodowania, co jednak nie spotkało się z jakimkolwiek odzewem pozwanego.

Podsumowując powyższe rozważania należy wskazać, iż pozwany miał możliwość przystąpienia do sprawy XI C 1046/12 tutejszego Sądu Rejonowego w charakterze interwenienta ubocznego, zgodnie z art. 84 k.p.c. i pouczony o jego treści. Mimo tego, zrezygnował z wstąpienia do tego postępowania i ochrony swoich interesów, tym samym obecnie nie może podnosić zarzutu wadliwego prowadzenia procesu przez powódkę, czy wyniku przeprowadzonego w poprzedniej sprawie postępowania.

Wbrew twierdzeniom pozwanego, Sąd opierając rozstrzygnięcie w niniejszym postępowaniu na prawomocnie zakończonej sprawie XI C 1046/12 tutejszego Sądu Rejonowego, nie naruszył zasady bezpośredniości. Ponownie należy podkreślić, iż pozwany powinien w należyty sposób dbać o swoje interesy. Był on wzywany do udziału w w/w sprawie, otrzymał pouczenie o treści art. 84 k.p.c., zatem nie wstępując do uprzednio zakończonego postępowania dotyczącego przedmiotowej szkody, dobrowolnie zrezygnował z możliwości podniesienia zarzutu nieprawidłowego prowadzenia sprawy przez powódkę („ male gesti processus”). Tym samym utracił także możliwość kwestionowania wyników zakończonego prawomocnie postępowania. Dlatego też, z uwagi na treść przepisów art. 84 k.pc. oraz 82 w związku z 85 k.p.c., Sąd nie mógł rozpoznać merytorycznych zarzutów pozwanego do prawomocnie zakończonego postępowania w sprawie XI C 1046/12 tut. Sądu Rejonowego.

Sąd w sprawie XI C 1046/12 Sądu Rejonowego w Białymstoku prawomocnie przesądził o odpowiedzialności powódki za szkodę wyrządzoną A. N., przy czym ustalono, że szkoda została wyrządzona w wyniku niedbalstwa powódki, zatem jej wina była nieumyślna. Jak wspomniano wyżej, odpowiedzialność odszkodowawcza ubezpieczyciela powódki była wyłączona w przypadku wyrządzenia przez nią szkody czynem deliktowym w wyniku winy umyślnej. Skoro zatem wina powódki była nieumyślna, jej roszczenie regresowe jako ubezpieczonej do pozwanego ubezpieczyciela należy uznać za w pełni uzasadnione. Powódka wypłaciła zadośćuczynienie na rzecz A. N., stąd pozwany jako jej ubezpieczyciel powinien „zwrócić” jej wypłaconą tytułem zadośćuczynienia kwotę.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uwzględnił powództwo w całości i zasądził na rzecz powódki od pozwanego ubezpieczyciela kwotę 30.000 zł. O odsetkach orzeczono zgodnie z art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 817 § 1 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 22.05.2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 392), zasądzając je w granicach żądania pozwu.

Jedynie na marginesie należy podnieść ( przyjmując za słuszną koncepcję pozwanego, co w ocenie Sądu w sprawie niniejszej nie ma miejsca), że pozwany chcąc uwolnić się od odpowiedzialności powinien tą okoliczność wykazać. Nie zaoferował on zaś Sądowi materiału dowodowego wykazującego twierdzenia w przedmiocie winy umyślnej sprawcy. To bowiem na nim, w myśl art. 6 k.c., spoczywa ciężar wykazania okoliczności przeciwnych do twierdzeń powódki. Powódka swoje roszczenie wykazała zaś wyrokiem ze sprawy XI C 1046/12 Sądu Rejonowego w Białymstoku oraz okolicznością, iż wpłaciła na rzecz poszkodowanej należne jej odszkodowanie. Wykazała więc swoją szkodę i jej wysokość. Strona pozwana nie zaoferowała Sądowi żadnego wiarygodnego i miarodajnego dowodu na okoliczność winy umyślnej. Z całą pewnością dowodem takim nie jest oświadczenie M. G. z dnia 30 września 2011 roku. Uznanie bowiem takiego oświadczenia byłoby ewidentnym naruszeniem zasady bezpośredniości. Inne zaś wnioski dowodowe nie zostały przez pozwaną złożone.

O kosztach procesu orzeczono stosownie do zasady odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. strona powodowa wygrała proces w całości, dlatego wobec zgłoszonego żądania, pozwany powinien zwrócić jej poniesione koszty postępowania.

Na koszty te składały się: opłata sądowa w kwocie 1.500 zł oraz koszty zastępstwa procesowego, których wysokość ustalono na kwotę 2.400 zł w oparciu o § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. nr 163, poz. 1349 ze zm.), do czego doliczyć należało kwotę 17 złotych z tytułu poniesionej przez powódkę opłaty skarbowej od pełnomocnictwa procesowego (k. 9), stosownie do treści części IV załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz.1635 ze zm.).