Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 4 marca 2014 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi- Widzewa w Łodzi oddalił wniosek P. M. o zabezpieczenie spadku po I. W.. (postanowienie – k. 132)

U podstaw takiego rozstrzygnięcia legło ustalenie, że spadkodawca I. W. pozostawił cztery testamenty notarialne: (1) testament z dnia 13 maja 2009 roku, w którym do dziedziczenia powołał P. M. i S. W. po połowie, (2) z dnia 17 listopada 2009 roku, w którym odwołał poprzednie testamenty, zaś do dziedziczenia powołał J. Z. (3) z dnia 12 marca 2010 roku, w którym odwołał wszystkie swoje poprzednie testamenty, zaś do dziedziczenia powołał J. Z. i P. M. po połowie (4) z dnia 27 kwietnia 2011 roku, w którym odwołał wszystkie swoje poprzednie testamenty, a do dziedziczenia powołał J. Z., A. Z. i Z. Z. w częściach równych. Aktualnie toczy się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po I. W., w którym kwestionowana jest ważność ostatniego testamentu. W skład spadku po I. W. wchodzą: lokal mieszkalny położony przy ulicy (...), w którym zamieszkuje J. Z. (obecnie (...)), samochód osobowy marki L., którym obecnie zajmuje się Z. Z. oraz rachunki bankowe w Banku (...), których saldo wynosiło na datę otwarcia spadku 9,09 PLN i 0,59 USD. (uzasadnienie – k. 139- 144)

W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy uznał, że w realiach rozpoznawanej sprawy nie zachodzą przesłanki z art. 634 k.p.c. uprawniające Sąd do uwzględnienia wniosku P. M. o zabezpieczenie spadku. Jak wynika z uzasadnienia postanowienia, w ocenie Sądu nie zachodzi obawa nieusprawiedliwionego rozporządzenia rzeczą, albowiem jedynym właścicielem nieruchomości i samochodu figurującym odpowiednio w księdze wieczystej i dowodzie rejestracyjnym jest I. W.. Nikt z uczestników postępowania nie posiada upoważnienia do kont spadkodawcy. Nadto wnioskodawca nie wykazał, aby w skład masy spadkowej wchodziły jakiekolwiek kosztowności bądź gotówka. (uzasadnienie – k. 139- 144)

Powyższe rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego zostało w całości zaskarżone apelacją wnioskodawcy P. M., który zarzucił mu naruszenie przepisów postępowania, a to art. 233 § 1 k.p.c. polegające na niewłaściwej ocenie materiału dowodowego w postaci zeznań uczestniczki J. Z., w których podała, że nie ma żadnej wiedzy co do rachunków bankowych spadkodawcy I. W. oraz wiadomości e- mail z dnia 4 listopada 2011 roku przesłanej do Donny O., w której wskazuje ona numer rachunku bankowego I. W., używając stwierdzenia „Jeszcze raz przekazuję dane do przelewu...”, co jednoznacznie świadczy o tym, iż zeznając zatajała ona prawdę, a co za tym idzie mogła doprowadzić do zbywania majątku ruchomego znajdującego się w mieszkaniu spadkodawcy, co do którego nie ma ograniczeń faktycznych w zbywaniu, jak to jest w stosunku do nieruchomości i pojazdów samochodowych, co doprowadziło do poglądu, że nie ma zagrożenia dla przedmiotów majątkowych wchodzących w skład spadku po I. W.. (apelacja – k. 133- 135)

W konkluzji apelacji wnioskodawca wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i uwzględnienie wniosku o zabezpieczenie wraz z wyznaczeniem kuratora w osobie Z. M., względnie o uchylenie postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji. (apelacja – k. 133- 135)

Jak wynika z uzasadnienia apelacji, chwili obecnej w domu należącym do masy spadkowej zamieszkuje J. G. (dawniej: Z.), która w związku z tym włada wszystkimi ruchomościami, które stanowiły własność zmarłego. W ocenie skarżącego okoliczność, że uczestniczka wbrew treści okazanej wiadomości e-mail podała, że nie posiada żadnej wiedzy o kontach spadkodawcy, dyskredytuje jej zeznania również w zakresie, w jakim uczestniczka zeznała, że w domu nie pozostała po zmarłym żadna gotówka ani kosztowności. (apelacja – k. 133- 135)

W odpowiedzi na apelację uczestnicy Z. Z., A. Z. i J. G. wnieśli o jej oddalenie. (odpowiedź na apelację – k. 156- 157)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i jako taka nie zasługuje na uwzględnienie.

Oczyszczając przedpole dla dalszych, szczegółowych rozważań wskazać należy, że sąd I instancji w oparciu o zgromadzony materiał procesowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne, uznając za zbędne powielanie ich w treści niniejszego uzasadnienia.

Wnioskodawca we wniesionej apelacji dążył do wykazania, że zeznaniom uczestniczki J. G. nie służy przymiot wiarygodności, a to z tej przyczyny, że na posiedzeniu w dniu 17 grudnia 2013 roku zeznała, iż nie posiada wiedzy, aby spadkodawca pozostawił oszczędności, rachunki bankowe bądź konta bankowe, zaś w dalszym toku posiedzenia okazano jej wydruk korespondencji e- mail, w którym podała numer konta bankowego spadkodawcy w Polsce w celu przekazywania amerykańskiej emerytury na to konto.

Rzecz jednak w tym, że w polskiej procedurze cywilnej brak jest reguły nakazującej odmówić wiary w całości świadkowi bądź uczestnikowi postępowania, po tym jak wyjdzie na jaw, że osoba ta zeznała w jakimś fragmencie niezgodnie z posiadaną wiedzą czy nawet fałszywie w rozumieniu art. 233 § 1 k.k. Wręcz przeciwnie, art. 233 § 1 k.p.c. nakazuje sądowi oceniać wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. W realiach rozpoznawanej sprawy oznacza to, że sąd I instancji mógł dać wiarę uczestniczce J. G. co do tego, że po zmarłym nie pozostały kosztowności i inne rachunki bankowe, choć uczestniczka (z niewyjaśnionych przyczyn) pominęła w początkowej części swoich zeznań istnienie konta w Banku (...).

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że na gruncie rozpoznawanej sprawy – gdy chodzi o nieujawnienie konta spadkodawcy w Banku (...) - brak jest podstaw do przypisania uczestniczce J. G. złej woli. Nie można bowiem wykluczyć, że uczestniczka o istnieniu tego konta zwyczajnie zapomniała, co jest tym bardziej prawdopodobne, gdy zważy się, że pomiędzy wysłaniem wiadomości e- mail z numerem konta a datą posiedzenia upłynął dłuższy czas. Nie można wreszcie tracić z pola widzenia, że wysyłanie treści za pomocą poczty elektronicznej jest zwykłą czynnością dnia codziennego, która z racji swojej powszedniości może łatwo i szybko ulec zatarciu w ludzkiej pamięci. Już z tej przyczyny brak jest podstaw do tego, aby zeznania J. G. uznać w całości za niewiarygodne.

W ocenie Sądu Okręgowego na aprobatę zasługuje stanowisko Sądu Rejonowego, iż w rozpoznawanej sprawie brak jest ustawowych przesłanek zabezpieczenia spadku. Słusznie wywiódł Sąd Rejonowy, że uczestnicy postępowania nie są w stanie rozporządzić ani nieruchomością, ani samochodem, zaś do kont spadkodawcy nie posiadają żadnego upoważnienia (nawet gdyby takowe posiadali, wygasa ono w momencie śmierci posiadacza rachunku).

W uzupełnieniu argumentacji przedstawionej przez Sąd Rejonowy wskazać należy, że wnioskodawca, chcąc uzyskać pewność, że uczestnicy postępowania nie będą rozporządzać przedmiotami wchodzącymi w skład masy spadkowej, dysponuje innymi środkami prawnymi zmierzającymi do uzyskania żądanego celu.

Wobec powyższego apelację uznać należało za bezzasadną, co skutkowało jej oddaleniem na postawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w oparciu o treść art. 520 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., uznawszy, że brak jest podstaw do odstąpienia od obowiązującej w postępowaniu nieprocesowym reguły ponoszenia przez uczestników kosztów postępowania związanych z własnym udziałem w sprawie.