Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 listopada 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach

V Wydział Karny Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jacek Myśliwiec

Sędziowie: SSO Olga Nocoń (spr.)

SSO Janusz Chmiel

Protokolant: Roman Czarnacki

w obecności Wandy Ostrowskiej Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 24 listopada 2014 r.

sprawy:

M. G. /G./

syna J. i M.

ur. (...) w R.

oskarżonego o przestępstwo z art. 209 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 20 maja 2014r. sygn. akt III K 958/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób że:

- przyjmuje iż oskarżony zarzucanego mu czynu dopuścił się w okresach od 13 marca 2012 r. do 30 września 2012 r. i od dnia 22 października 2012 r. do dnia 30 maja 2013 r.

- przyjmuje iż przypisanego mu czynu oskarżony dopuścił się, będąc uprzednio skazanym prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 20 października 2009 r., sygn. akt IX K 361/09, za przestępstwo z art. 209§1 kk w zw. z art. 64§1 kk na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbywał w ramach kary łącznej 2 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 14 lutego 2011 r., sygn. akt III K 455/10, w okresie między innymi od dnia 02 lutego 2010 r. do dnia 26 października 2011 r.;

II. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata L. M. kwotę
420,00 złotych (czterysta dwadzieścia złotych) oraz 23% podatku VAT w kwocie 96,60 złotych (dziewięćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy), łącznie kwotę 516,60 złotych (pięćset szesnaście złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego, obciążając nimi Skarb Państwa.

Sygn. akt V.2 Ka 440/14

UZASADNIENIE

M. G. oskarżony został o to, że w okresie od 13 marca 2012 r. do 30 maja 2013 r. w R. uporczywie uchylał się od ciążącego na nim z mocy ustawy oraz wyroku sądowego obowiązku opieki przez niełożenie na utrzymanie swoich dzieci P. i D. rodzeństwa D., przez co naraził ich na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa, będąc uprzednio skazanym za podobne przestępstwo umyślne przed upływem 5 lat od odbycia co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sadu Rejonowego w Rybniku sygn. akt IX K 361/09 z dnia 20 października 2009 r. na karę łączną 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności, objętego następnie wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Rybniku sygn. akt III K 455/10 z dnia 14 lutego 2011 r. na karę łączną 2 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbywał m.in. w okresie od 02.02.2010 r. do dnia 26.10.2011 r., tj. o przestępstwo z art.209§1 k.k. w zw. z art.64§1 k.k.

Wyrokiem z dnia 20 maja 2014 r., wydanym w sprawie III K 958/13, Sąd Rejonowy w Rybniku uznał oskarżonego M. G. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to na podstawie art.209§1 k.k. wymierzył mu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art.29 ust.1 ustawy Prawo o adwokaturze Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. L. M. kwotę 516,60 złotych tytułem zwrotu poniesionych kosztów obrony oskarżonego świadczonej z urzędu powiększonych o stawkę podatku VAT.

Na zasadzie art.624§1 k.p.k. zwolnił oskarżonego od zapłaty kosztów sądowych, obciążając nimi Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł obrońca oskarżonego, w części dotyczącej orzeczenia o karze. Powołując się na przepisy art.438 pkt 2, 3 i 4 k.p.k., zarzucił skarżonemu wyrokowi:

1.  obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego wyroku, tj. art.4 k.p.k. i art.410 k.p.k. - poprzez brak uwzględnienia okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego oraz oparcie wyroku wyłącznie na okolicznościach obciążających oskarżonego, art.7 k.p.k. – poprzez niekompletną ocenę zebranego materiału dowodowego, art.424 k.p.k. poprzez brak szczegółowego i przekonującego uzasadnienia co do stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonego oraz wymiaru należnej mu kary;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku, który miał istotny wpływ na jego treść, a wynikający z przyjęcia, iż oskarżony ma negatywną prognozę kryminologiczną i nie zasługuje na dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej względem niego kary, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na dokonanie takich ustaleń, a orzeczona kara jest rażąco surowa wobec stopnia winy oskarżonego.

W oparciu o powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie wobec oskarżonego kary 10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat oraz zasądzenie kosztów obrony oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego na uwzględnienie nie zasługiwała, jakkolwiek jej wniesienie doprowadziło do zmiany zaskarżonego wyroku.

Orzeczona wobec oskarżonego kara w wymiarze 10 miesięcy pozbawienia wolności oscyluje poniżej połowy wysokości ustawowego zagrożenia, określonego w art.209§1 k.k. i w żadnym wypadku nie nosi cechy rażącej surowości. W świetle ustaleń dokonanych przez Sąd I instancji, kara ta nie przekracza swoją dolegliwością stopnia społecznej szkodliwości przypisanego czynu ani stopnia zawinienia oskarżonego, uwzględnia rodzaj naruszonego dobra prawnego, długość czasokresu przestępstwa, jak i motywację oskarżonego, który wszystkie uzyskiwane przychody przeznaczał na własne potrzeby, w tym alkohol, nie tylko nie wykonując w żadnym zakresie obowiązku alimentacyjnego względem dzieci, ale i nie utrzymując z nimi choćby osobistego kontaktu. Przy wymiarze kary Sąd orzekający trafnie miał w polu widzenia także dotychczasowy sposób życia oskarżonego, jego uprzednią karalność ( w tym za przestępstwa z art.209§1 k.k., popełnione na szkodę D. i P. rodzeństwa D. we wcześniejszych okresach) oraz fakt, że obecnie przypisanego występku oskarżony dopuścił się w warunkach recydywy podstawowej (art.64§1 k.k.). Okoliczności te świadczą dobitnie, że dotychczasowe skazania i pobyty w zakładzie karnym nie zmieniły nastawienia oskarżonego do porządku prawnego i brak jest przesłanek, by racjonalnie zakładać, że orzeczenie obecnie kary wolnościowej będzie w stanie doprowadzić do jego resocjalizacji. Orzeczona w zaskarżonym wyroku kara jest niezbędna, by osiągnąć cele zapobiegawcze i wychowawcze wobec oskarżonego, a w odbiorze społecznym utwierdzić przekonanie, że karalne godzenie w bezpieczeństwo socjalne rodziny spotyka się z odpowiednią reakcją wymiaru sprawiedliwości. Wskazywana przez skarżącego okoliczność, iż M. G. podjął terapię odwykową w warunkach jednostki penitencjarnej z całą pewnością nie może determinować skorzystania przez oskarżonego z dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary. Jeśli chodzi o twierdzenia oskarżonego, iż rozpocznie łożenie na utrzymanie małoletnich pokrzywdzonych w momencie uzyskania stałej pracy, to w chwili obecnej trudno traktować je inaczej niż wyłącznie deklaracje, zważywszy, że dotychczas oskarżony nie poczynił żadnych realnych kroków w kierunku zmiany swego postępowania, a w momencie osadzenia w zakładzie karnym pozostawał od ponad roku wyrejestrowany z ewidencji osób bezrobotnych z uwagi na brak gotowości podjęcia pracy. Co do tej części uzasadnienia apelacji, w której obrońca – wbrew wskazanemu na wstępie zakresowi zaskarżenia – wydaje się kwestionować winę oskarżonego, należy podnieść, że Sąd I instancji prawidłowo ocenił (s.1 –2 uzasadnienia wyroku), że skutki uzależnienia od alkoholu oraz brak stałego zatrudnienia nie zwalniały od odpowiedzialności karnej oskarżonego, który swoim zachowaniem wykazał, iż nie miał zamiaru wywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego. Z gruntu chybiony jest także argument skarżącego, że matka pokrzywdzonych otrzymywała środki z funduszu alimentacyjnego i wobec tego potrzeby małoletnich były zabezpieczone mimo braku alimentacji ze strony oskarżonego. Fakt, że byt pokrzywdzonych zabezpieczany był kosztem świadczeń realizowanych przez Państwo czy zwiększonego wysiłku drugiego z rodziców, nie usuwa w żadnym razie znamienia narażenia małoletnich na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych.

Jakkolwiek zarzuty podnoszone w środku odwoławczym nie zasługiwały na uwzględnienie, w toku kontroli instancyjnej konieczna okazała się zmiana zaskarżonego wyroku. Sąd I instancji bezrefleksyjnie odwołał się do treści zarzutu oskarżenia, nie dostrzegając, że zawiera on nieprawidłowy opis działania oskarżonego w warunkach powrotu do przestępstwa. W opisie tym brakowało wskazania, za jakie podobne przestępstwo umyślne oraz na jaką jednostkową karę był uprzednio skazany M. G.. Rozmiar orzeczonej kary łącznej nie stanowi przesłanki ustalenia recydywy specjalnej, a sformułowanie wyroku w tym zakresie naruszało wymagania przepisu art.413§2 pkt 1 k.p.k. Nadto, wyeliminowania z czasokresu przestępstwa wymagał okres hospitalizacji oskarżonego, przypadający od dnia 30 września 2012 r. do dnia 22 października 2012 r. Okoliczność pobytu M. G. w szpitalu w tym czasie wynikała z treści pisemnej opinii sądowo-psychiatrycznej, a w postępowaniu odwoławczym została potwierdzona ustaleniami poczynionymi w Dziale Statystyki Państwowego Szpitala dla(...) w R. (k.140). Wskazuje ona na czasową, obiektywną niemożność zarobkowania przez oskarżonego i wyłącza – w odniesieniu do wskazanego okresu - umyślność w zaniechaniu realizowania obowiązku alimentacyjnego.

W tym stanie rzeczy Sąd odwoławczy dokonał stosownej zmiany rozstrzygnięcia zawartego w pkt 1 wyroku w ten sposób, że przyjął, iż oskarżony zarzucanego mu czynu dopuścił się w okresach od 13 marca 2012 r. do 30 września 2012 r. i od 22 października 2012 r. do 30 maja 2013 r., a nadto wskazał, iż oskarżony popełnił przypisany mu czyn, będąc uprzednio skazany prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 20 października 2009 r., sygn. akt IX K 361/09, za przestępstwo z art.209§1 k.k. w zw. z art.64§1 k.k. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbywał w ramach kary łącznej 2 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 14 lutego 2011 r., sygn. akt III K 455/10, w okresie m.in. od 2 lutego 2010 r. do 26 października 2011 r. W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymano w mocy.

Z uwagi na korzystanie przez oskarżonego z pomocy obrońcy z urzędu, należało zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz wyznaczonego obrońcy zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym.

Od ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego oskarżonego zwolniono, uznając, iż ze względu na pobyt oskarżonego w izolacji więziennej oraz rozmiar ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego, ich uiszczenie byłoby zbyt uciążliwe (art.624§1 k.p.k.).