Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 października 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 23 października 2014 r. w Szczecinie

sprawy J. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział wG.

o przyznanie emerytury

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 19 grudnia 2013 r. sygn. akt VI U 1334/13

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.. na rzecz ubezpieczonego J. T. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

SSO del. Beata Górska SSA Urszula Iwanowska SSA Barbara Białecka

Sygnatura akt III A Ua 132/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 września 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił J. T. prawa do emerytury.

Ubezpieczony J. T. wniósł odwołanie od tej decyzji. Podniósł, że w kwestionowanych przez organ rentowy okresach wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Od 9 maja 1974 r. wykonywał obowiązki kierowcy pojazdu specjalnego. Początkowo kierował (...) o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony. Był również kierowcą pojazdu specjalnego-pompy S. oraz wywrotki, także o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony. Pracę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji.

Organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o oddalenie odwołania. Wskazał, że nie uwzględnił ubezpieczonemu jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresów: od 21 kwietnia 1973 r. do 9 czerwca 1991 r., od 10 czerwca 1991 r. do 5 kwietnia 1996 r., od 6 kwietnia 1996 r. do 2 lipca 1996 r. i od 3 lipca 1996 r. do 31 grudnia 1998 r., albowiem w przedłożonych za te okresy świadectwach pracy zostały wymienione stanowiska, których nie wymienia tak rozporządzenie z dnia 7 lutego 1983 r., jak i zarządzenie resortowe.

Wyrokiem z dnia 19 grudnia 2013 roku Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 17 września 2013 roku znak (...) w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu J. T. prawo do emerytury począwszy od dnia 1 sierpnia 2013 roku i zasądził od pozwanego na rzecz ubezpieczonego kwotę 60,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił i zważył, co następuje:

J. T. urodził się (...) Na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił okres ubezpieczenia wynoszący łącznie 27 lat, 9 miesięcy i 12 dni. Organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu żadnego okresu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

W dniu 20 sierpnia 2013 r. J. T. wystąpił z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury.

W okresie od 21 kwietnia 1973 r. do 9 czerwca 1991 r. ubezpieczony był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w G.. Początkowo tj. do 8 maja 1974 r. zajmował stanowisko kierowcy samochodu (...), a od 9 maja 1974 r. zajmował stanowisko kierowcy samochodu specjalnego. Kierował (...), wywrotką oraz był operatorem pompy S. – pojazdów o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Pracę tę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W okresie od 10 czerwca 1991 r. do 5 kwietnia 1996 r. ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Usługowym Z. M. i Spółka w G. na stanowisku kierowcy–operatora pompy, pojazdu o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Pracę tę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W okresie od 6 kwietnia 1996 r. do 2 lipca 1996 r. ubezpieczony był zatrudniony w Z. M. – Spółka akcyjna w G. na stanowisku kierowcy – operatora pompy -pojazdu o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Pracę tę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W okresie od 3 lipca 1996 r. do 31 grudnia 1998 r. ubezpieczony był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. w G. na stanowisku operatora pompy- pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony. Pracę tę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Decyzją z dnia 17 września 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił J. T. prawa do emerytury.

Na podstawie ustalonego stanu faktycznego oraz art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j. t. Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227) oraz § 2 ust. 1, § 3 i § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.) Sąd Okręgowy uznał odwołanie za uzasadnione.

W przedmiotowej sprawie zadanie Sądu sprowadzało się do rozstrzygnięcia spornej między stronami kwestii dotyczącej spełnienia przez wnioskodawcę warunku przyznania wcześniejszej emerytury. Pozostałe warunki – 25 letni staż ubezpieczeniowy na dzień wejścia w życie ustawy i nie przynależenie do OFE nie były kwestionowane.

Sporne były okresy zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w G., w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Usługowym Z. M. i Spółka w G., w Z. M. – Spółka akcyjna w G. i w Z. (...) Sp. z o.o. w G..

Na okoliczność pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych, Sąd przesłuchał ubezpieczonego, jak i zawnioskowanych przez niego świadków S. K., J. Ż., Z. R. i S. M. oraz przeprowadził dowód z dokumentów osobowych ubezpieczonego.

Z zeznań powołanych świadków wynikało, że ubezpieczony był zatrudniony we wskazanych okresach zatrudnienia, z wyłączeniem okresu od 21 kwietnia 1973 r. do 8 maja 1974 r., na stanowisku bądź to kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, bądź kierowcy samochodów specjalistycznych. Świadkowie ci zeznali, że ubezpieczony kierował pojazdami typu: S. (...) (wywrotka), J. 315 (pompa do betonu), L. (wywrotka), pompą S. oraz pompą do betonu na podwoziu J. i T. 315. Zeznania świadków były szczere, spójne i zbieżne ze sobą. Były zbieżne również z zeznaniami ubezpieczonego. Ubezpieczony zeznał, że z wyłączeniem okresu, w którym był kierowcą (...) tj. od 21 kwietnia 1973 r. do 8 maja 1974 r., stale i w pełnym wymiarze czasu pracował jako kierowca samochodów ciężarowych i specjalistycznych. Ciężar tych samochodów sięgał nawet do 32 ton. Zebrana w sprawie szczątkowa dokumentacja osobowa w postaci angaży, świadectw pracy potwierdziła to, co zeznali świadkowie oraz ubezpieczony.

W ocenie Sądu Okręgowego ubezpieczony udowodnił świadczenie co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy nie przedstawił żadnych dowodów, które podważałyby zajęte przez ubezpieczonego w sprawie stanowisko. Argumentacja zaś, iż zajmowane przez ubezpieczonego stanowiska nie zostały wymienione w rozporządzeniu, zarządzeniu resortowym nie ma znaczenia w kontekście rzeczywiście wykonywanej przez niego pracy. Decydujące znaczenie ma bowiem nie nazwa stanowiska pracy, a charakter pracy rzeczywiście wykonywanej ( czego pozwany organ rentowy z uporem nie przyjmuje do wiadomości). Charakter pracy ubezpieczonego został częściowo wskazany w dokumentacji osobowej ubezpieczonego. Wskazano w niej bowiem, że ubezpieczony wykonywał pracę kierowcy samochodów specjalistycznych, J., pompy S. czy też podano, że był kierowcą samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, a ostatnio wydanym w tym przedmiocie wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2011 r. w sprawie III UK 174/10 dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnych charakterze.

W ocenie Sądu Okręgowego czynności wykonywane przez ubezpieczonego należały do prac wykonywanych w szczególnych warunkach. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) w wykazie A, dziale VIII, w transporcie i łączności w pkt 2 wskazano miedzy innymi prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych. Ubezpieczony jako kierowca samochodów ciężarowych i specjalistycznych pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez ponad 24 lata, tym samym spełnił przesłankę udowodnienia co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ustalając stan faktyczny w sprawie Sąd Okręgowy oparł się na dokumentach zgromadzonych w aktach organu rentowego i sprawy, których wiarygodności strony nie kwestionowały. Sąd oparł się również na zeznaniach: ubezpieczonego oraz świadków S. K., J. Ż., Z. R. i S. M., których zeznania były spójne, logiczne i zbieżne ze sobą, i którym to Sąd nadał przymiot wiarygodności.

Mając na uwadze przytoczone okoliczności Sąd Okręgowy, na podstawie art.477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu J. T. prawo do emerytury począwszy od 1 sierpnia 2013 r. (art. 129 ustawy), a na podstawie art. 99 k.p.c. w związku z art. 98 § 1 .p.c. oraz § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490) zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego 60,00 zł tytułem zwrot kosztów zastępstwa procesowego.

Apelację od wyroku wywiódł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.. zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych przez przyjęcie, że ubezpieczony w sposób wiarygodny wykazał, że praca, jaką wykonywał w okresie od 21 kwietnia 1973 r. do 9 czerwca 1991r. w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) i od 10 czerwca 1991r. do 2 lipca 1996r. w Z. M. – Spółka w G. oraz od 3 lipca 1996r. do 31 grudnia 1998r. w (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. była pracą wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wykonywaną stale i w pełnym wymiarze w ro­zumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. Organ rentowy wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, ewentualnie o zmianę wyroku poprzez oddalenie odwołania. W uzasadnieniu podniesiono, że nieprawidłowe było przyjęcie przez Sąd, że ubezpieczony przez ponad 24 lata pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych. W szczególności w ocenie apelującego nieuprawnionym jest uznanie okresu, w którym wykonywał prace operatora pompy do betonu jako okresu pracy w szczególnych warunkach jako kierowcy samochodu specjalistycznego. Ubezpieczony bowiem w swoich zeznaniach przyznał, że jako operator pompy sterował wysięgnikiem, podając beton. Ubezpieczony wchodził na strop, stał na nim by go zalać. Dlatego też zdaniem organu rentowego nie można przyjąć, że w tym czasie wykonywał pracę kierowcy. Przy wyłączeniu okresu pracy na stanowisku operatora pomp ubezpieczony nie legitymuje się 15 letnim stażem pracy w warunkach szczególnych. W ocenie organu rentowego Sąd Okręgowy uznając przedmiotową prace za prace w warunkach szczególnych przekroczył granice swobodnej oceny dowodów.

Sąd Apelacyjny rozważył apelację i uznał, że nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd okręgowy dokonał w sprawie prawidłowych ustaleń, adekwatnych do zgromadzonych dowodów, nie naruszając przy tym zasad procedury cywilnej. Ustalenia sądu okręgowego zostały poparte wiarygodnymi dowodami, jak również poprzedzone spójną analizą dowodów i jako takie nie są dowolne. Sąd apelacyjny w całości akceptuje ustalenia sądu I instancji. W szczególności, w ocenie sądu apelacyjnego nie ma podstaw faktycznych do zakwestionowania ustaleń co do charakteru pracy ubezpieczonego w okresach od 21 kwietnia 1973 r. do 9 czerwca 1991r. w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) i od 10 czerwca 1991r. do 2 lipca 1996r. w Z. M. – Spółka w G. r. oraz od 3 lipca 1996r. do 31 grudnia 1998r. w (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G.. Należało bowiem rozważyć całokształt dowodów i okoliczności i tak też to uczynił sąd okręgowy. Z zeznań świadków oraz przesłuchania strony, jak też z pozostałej dokumentacji pracowniczej jednoznacznie bowiem wynika, że ubezpieczony przez cały okres pracował jako kierowca samochodu ciężarowego w tym samochodu specjalistycznego.

W ocenie sądu apelacyjnego bezzasadnie organ rentowy zakwestionował powyższe ustalenia. Organ rentowy dokonał bowiem samodzielnej oceny mocy dowodowej zeznań świadków, do czego bynajmniej nie uprawniają strony przepisy procedury cywilnej. Moc dowodową ocenia sąd rozstrzygający sprawę w pierwszej instancji, który wskazuje na jakich dowodach oparł istotne ustalenia sprawy, a także przyczyny dla których innym dowodom odmówił wiarygodności. Sąd w tej procedurze realizuje zasadę swobodnej oceny materiału dowodowego, którą strona można podważyć jedynie wtedy, gdy ocena dowodów, w kontekście całokształtu okoliczności sprawy, jest nielogiczna i niespójna. W rozpoznawanym przypadku nie ma żadnych podstaw by uznać, że sąd naruszył granice swobodnej oceny dowodów. Zeznania świadków zostały przeanalizowane we wzajemnym kontekście, jak też w nawiązaniu do przesłuchania ubezpieczonego oraz treści dokumentacji pracowniczej, i w rezultacie, to całokształt okoliczności pozwalał na wiarygodne ustalenie faktu pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach. Zatem okoliczności, że ubezpieczony w całym okresie zatrudnienia wykonywał pracę jako kierowca samochodu ciężarowego czy pojazdu specjalistycznego, nie mogły być dyskredytujące dla ustalenia pracy w warunkach szczególnych, ponieważ sąd okręgowy wyjaśnił, że miał na uwadze również dowód z przesłuchania ubezpieczonego oraz dokumentację pracowniczą. Podniesiona przez organ rentowy okoliczność, że ubezpieczony nadzorował nad wyładunkiem betony nie może być uznana za stanowiącą podstawę do przyjęcia, że ubezpieczony nie był operatorem w pełnym wymiarze czasu pracy. Zarówno będąc kierowcą samochodów o dopuszczalnym ciężarze powyżej 3,5 tony jak i operatorem innych maszyn praca nie polega tylko na kierowaniu tymi pojazdami ale również na przygotowywaniu ich do drogi, jak i oczekiwaniu na załadunek i wyładunek. Organ rentowy nie naprowadził dowodów na okoliczność, że ubezpieczony będąc operatorem pompy wykonywał takie prace, które nie należały do obowiązków operatora i nie były wykonywane w warunkach szczególnych. Reasumując, jak wynika z przedstawionej oceny zarzuty organu rentowego miały charakter wyłącznie polemiczny, zatem sąd apelacyjny na postawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację organu rentowego.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3, art. 99 i art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2002 r., nr 163, poz. 1349 ze zm.).

SSO del. Beata Górska SSA Urszula Iwanowska SSA Barbara Białecka