Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Iwona Szybka (spr.)

Sędziowie: SSA Mirosław Godlewski

del. SSO Dorota Rzeźniowiecka

Protokolant: stażysta Paulina Działońska

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2013 r. w Łodzi

sprawy Z. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w Ł.

o emeryturę,

na skutek apelacji wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi

z dnia 1 grudnia 2011 r., sygn. akt: VIII U 1868/11;

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 846/12

UZASADNIENIE

Z. W. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. z dnia 26 września 2011 r. odmawiającej wnioskodawcy prawa do emerytury w wieku niższym, z uwagi na niespełnienie wymogu co najmniej 15-stu lat pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony podniósł, że powyższy wymóg spełnia.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 1 grudnia 2011 r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi oddalił odwołanie.

Sąd pierwszej instancji ustalił następujący stan faktyczny:

Z. W. urodzony (...) w dniu 31 sierpnia 2011 r. złożył wniosek o emeryturę. Od dnia 1 stycznia 2009 r. pozostaje w stosunku pracy z (...) w K. - prowadzonym przez Ł. F. i do chwili zamknięcia rozprawy przed Sądem Okręgowym, stosunek pracy nie został rozwiązany.

Sąd zaznaczył, że oddalił wniosek wnioskodawcy o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków na okoliczność wykonywania przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach, bowiem bezprzedmiotowe jest badanie tej kwestii w sytuacji gdy nie został spełniony inny konieczny warunek nabycia prawa do emerytury.

Odwołanie zostało uznane za nieuzasadnione. Sąd Okręgowy przywołał art. 184 ust. 1 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zaznaczył, że do przyznania emerytury konieczne jest aby wszystkie wskazane w cytowanych przepisach przesłanki zostały spełnione łącznie., a więc także i musi nastąpić rozwiązanie ostatniego stosunku pracy. Brak kumulatywnego spełnienia powyższych warunków powoduje, że prawo do emerytury w oparciu o art. 184 powołanej ustawy, nie przysługuje. Sąd podkreślił, że warunki nabycia prawa do emerytury określone w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych muszą być spełnione łącznie w chwili orzekania przez organ rentowy o prawie ubezpieczonego do tego świadczenia. W związku z tym, że wnioskodawca nie rozwiązał stosunku pracy ani przed wydaniem zaskarżonej decyzji, ani na dzień wydania decyzji, ani nawet do dnia zamknięcia rozprawy, bez znaczenia pozostaje kwestia sporna - okresu pracy w warunkach szczególnych, bowiem oczywistym jest, że skarżący nie mógł nabyć uprawnień do emerytury, z uwagi na nierozwiązanie stosunku pracy. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych brak jest podstaw prawnych do ustalania w sentencji wyroku w oparciu o art. 189 k.p.c. okresów zatrudnienia lub innych okresów składkowych i nieskładkowych, o ile okresy te nie rzutują na prawo do świadczenia lub jego wysokość. Regułą bowiem jest, że sąd bada prawo do konkretnego świadczenia lub jego wysokości.

Apelację od wyroku złożył ubezpieczony. Zaskarżył orzeczenie w całości i postawił zarzut:

1. naruszenia przepisów prawa materialnego tj.:

- § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez nieuznanie zgłoszonego okresu pracy za pracę w warunkach szczególnych,

- art. 32 w zw. z art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez uznanie, iż powodowi nie przysługuje prawo do emerytury pomimo wypełnienia przesłanek ustawowych

2. naruszenie przepisów prawa procesowego a w szczególności naruszenie:

- art. 473 §1 k.p.c. w zw. z art. 232 kpc poprzez niedopuszczenie dowodu z zeznań świadków powołanych przez powoda, podczas gdy ich zeznania mogły mieć znaczący wpływ na rozstrzygnięcie sprawy

- art. 233 §1 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w szczególności poprzez nieuznanie, iż dokument załączony do akt sprawy stanowi dowód istnienia stosunku pracy w szczególnych warunkach, podczas gdy zgodnie z ustawą może być taki okres udowodniony w sposób dowolny.

Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Ponowił wniosek dowodowy o przesłuchanie świadków na okoliczność wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego jest bezzasadna.

Już na wstępie można zaznaczyć, że zrzuty podnoszone przez skarżącego, tak jak sfmormułował on je w apelacji, zarówno gdy chodzi o naruszenie przepisów prawa materialnego - § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43) oraz art. 32 w zw. z art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2009, Nr 153, poz. 1227 z zm.), jak i w przypadku naruszenia prawa procesowego – art. 323 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c., nie odnoszą się do podstawy prawnej i faktycznej zaskarżonego orzeczenia. Apelujący podnosił bowiem, że Sąd w sposób nieprawidłowy ocenił dostępny w sprawie materiał dowodowy i uniemożliwił przedstawienie odwołującemu dalszych dowodów, przez co błędnie ustalił, iż praca w zgłoszonym w odwołaniu okresie od 28 listopada 1972 r. do 25 lipca 1991 r. w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. nie jest pracą świadczoną w szczególnych warunkach, a w skutek błędów w ustaleniach faktycznych Sąd nieprawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego - § 2 wskazanego rozporządzenia i art. 32 ustawy emerytalnej i uznał, że wnioskodawcy nie przysługuje prawo do żądanego świadczenia. Tymczasem podstawą rozstrzygnięcia przez Sąd pierwszej instancji była niekwestionowana przez skarżącego okoliczność, że zarówno w chwili wydania decyzji przez ZUS, jak i wyrokowania przez Sąd Okręgowy ubezpieczony pozostawał nadal w zatrudnieniu, nie rozwiązał stosunku pracy, a zatem nie spełnia koniecznego wymogu wynikającego z art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej (a nie z art. 32). Nie mógł on zatem nabyć prawa do żądanego świadczenia. Sąd podkreślił przy tym, że w ogóle nie zajmował się kwestią przesłanki w postaci posiadania przez osobę zainteresowaną odpowiednio długiego okresu pracy w szczególnych warunkach, jako że nie wpłynęłaby ona na rozstrzygnięcie. Tym samym zarzuty bezpośrednio sformułowane przez apelującego nie wpływają na ocenę prawidłowości orzeczenia Sądu Okręgowego.

Stwierdzić należy, że wnioskodawca nie spełnił wszystkich przesłanek do nabycia wcześniejszej emerytury. Niezależnie bowiem od przesłanki pracy w warunkach szczególnych, niewątpliwie nie spełnił warunku rozwiązania stosunku pracy. Nie jest bowiem wystarczające, jak zdaje się uważać apelujący, spełnienie jedynie przesłanek z art. 32 ustawy i rozporządzenia Rady Ministrów, ale także i tych wymienionych w art. 184. Jedną zaś z nich była (do dnia 31 grudnia 2012 r.) właśnie konieczność rozwiązania stosunku pracy. Konkluzja ta jest ugruntowana w orzecznictwie, o czym świadczy przywołany już przez Sąd Okręgowy wyrok Sądu Najwyższego z 6 grudnia 2007 r., czy też postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2012 r. (II UK 274/11, LEX nr 1215285). W tym ostatnim judykacie wprost zaznaczono, że ustalenie prawa do emerytury w obniżonym wieku na podstawie art. 184 ust. 2 wymaga łącznego spełnienia wszystkich przesłanek warunkujących jego nabycie, w tym rozwiązania, tj. zakończenia i przerwania stosunku pracy. Tym samym pozostawanie w ciągłym zatrudnieniu u dotychczasowego pracodawcy wyklucza nabycie prawa emerytury na podstawie art. 184 tej ustawy. Fakt pozostawania w stosunku pracy był między stronami bezsporny, a w świetle powyższych uwag Sąd Okręgowy prawidłowo zastosował przywoływany już wielokrotnie art. 184 ust. 2 i uznał, że wnioskodawca nie spełnia koniecznego wymogu nabycia prawa do emerytury w wieku niższym.

Należy w tym miejscu odnieść się jeszcze do kwestii zmiany treści rzeczonego przepisu, z którego od 1 stycznia 2013 r. wyeliminowano wymóg rozwiązania stosunku pracy w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem. Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że sąd pracy i ubezpieczeń społecznych będący sądem odwoławczym w stosunku do zaskarżonej decyzji ZUS bada legalność, merytoryczną prawidłowość owej decyzji, a więc bierze pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili jej wydania. Na ten zaś moment, podobnie jak i na dzień wyrokowania przez Sąd Okręgowy, art. 184 ust 2 wymagał od osoby zainteresowanej ustania stosunku pracy. Zmiana stanu prawnego od 1 stycznia 2013 r. umożliwia ubezpieczonemu złożenie do organu rentowego kolejnego wniosku o emeryturę.

Skoro więc, w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2012 r., Sąd Okręgowy ustalił, że Z. W. nie rozwiązał stosunku pracy, to zasadnie nie prowadził postępowania dowodowego na okoliczność czy odwołujący spełnił warunek 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Te ustalenia były bowiem zbędne. Jak wynika z akt sprawy wnioskodawca złożył apelację wprost, przed sporządzeniem uzasadnienia wyroku przez Sąd Okręgowy. Sporządzając apelację nie znał motywów rozstrzygnięcia, nie znał powodów, dla których Sąd Okręgowy oddalił jego odwołanie.

Mając na względzie wyżej przedstawione uwagi Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. apelację Z. W. oddalił.