Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2013 r. w Krakowie

sprawy z wniosku J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w K.

o emeryturę

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie Wydziału VII Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 27 czerwca 2012 r. sygn. akt VII U 2045/11

z m i e n i a zaskarżony wyrok w ten tylko sposób, że przyznaje J. S. emeryturę od dnia 1 września 2011r.

Sygn. akt II AUa 1225/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 września 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. odmówił wnioskodawcy J. S. przyznania emerytury na podstawie art. 184 ust. 1 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych uzasadniając to tym, iż nie wykazał on wymaganego co najmniej 15 - letniego okresu wykonywania pracy
w warunkach szczególnych.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 27 czerwca 2012 r. Sąd Okręgowy w Krakowie zmienił decyzję organu rentowego z dnia 19 września 2011 r. i przyznał wnioskodawcy J. S. emeryturę od dnia 2 czerwca 2011 r.

Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca J. S., urodzony (...), w dniu 6 września 2011 r. złożył wniosek o emeryturę. W okresie od 1 marca 1971 r. do 28 lutego 1977 r. był on zatrudniony w (...) Zakładzie (...), (...)w K. na stanowisku starszego dezynfektora - brygadzisty. Z kolei w okresie od 1 marca 1997 r. do 30 czerwca 2004 r. zatrudniony był w Zakładzie (...) Sp. z o.o. w K.. Służbę wojskową wnioskodawca odbywał od dnia 24 kwietnia 1972 r. do dnia 10 kwietnia 1974 r., a w czasie od 28 maja 1988 r. do 31 sierpnia 1989 r. przebywał na urlopie bezpłatnym. W okresach od 1 marca 1971 r. do 23 kwietnia 1972 r., od 11 kwietnia 1974 r. do 27 maja 1988 r. oraz od 1 września 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. pracował w ekipie dezynfekcyjnej i w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował się całością usług wykonywanych przez zatrudniający go zakład pracy (odszczurzaniem, odrobaczaniem, dezynfekcją). Wnioskodawca pracował o różnych porach dnia, ze względu na to, że w oczyszczanych pomieszczeniach nie mogło być ludzi. Wnioskodawca jako brygadzista, dodatkowo oprócz wykonywanych usług, pobierał konieczne do pracy materiały z magazynu pracodawcy. W takich okolicznościach sprawy Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie w świetle przepisów art. 184 ust. 1 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
w zw. z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze. Sąd I instancji wskazał, że z ustalonego stanu faktycznego wynika, iż w okresie od 1 marca 1971 r. do 23 kwietnia 1972 r., od 11 kwietnia 1974 r. do 27 maja 1988 r. i od 1 września 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę polegającą na przeprowadzaniu odszczurzania, dezynfekcji i odrobaczania, tj. pracę objętą wykazem A, Dział XIV, poz. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a zatem spełnia on wymóg wykonywania pracy w warunkach szczególnych przez okres co najmniej 15 lat, co implikuje konieczność uwzględnienia jego odwołania i przyznania emerytury. Sąd Okręgowy podkreślił, że nazwa zajmowanego przez danego pracownika stanowiska pracy nie ma przesądzającego znaczenia, lecz istotne jest, jakie prace rzeczywiście pracownikowi powierzono i jakie prace wskutek tego powierzenia wykonywał, a z ustaleń wynika, iż praca ta była wykonywana w warunkach szczególnych.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł organ rentowy. Zaskarżając wyrok w części dotyczącej początkowej daty przyznania wnioskodawcy emerytury , zarzucił naruszenie prawa materialnego, a to art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i w ostateczności wniósł o zmianę wyroku jedynie co do daty początkowej przyznania świadczenia ( k. 61). Apelujący podnosił, że niesłuszne było przyznanie wnioskodawcy emerytury od ukończenia 60 roku życia, ponieważ pozostaje to w sprzeczności z treścią art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wprawdzie w dniu 2 czerwca 2011 r. wnioskodawca ukończył 60 rok życia, lecz wniosek o emeryturę złożył dopiero w dniu 6 września 2011 r., zatem emerytura nie mogła zostać przyznana od dnia 2 czerwca 2011 r.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja jest uzasadniona.

W związku z zarzutami podniesionymi w wywiedzionym środku odwoławczym zaskarżone orzeczenie wymaga zmiany w zakresie, w jakim dotyczy ono określenia początkowej daty, od jakiej została przyznana wnioskodawcy wcześniejsza emerytura z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Rację należy przyznać apelującemu, że Sąd I instancji określając w sentencji wyroku początkową datę przysługiwania emerytury naruszył przepis art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jedn. tekst: Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.), z którego wynika, że świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Cytowany przepis wyraźnie więc wskazuje, że nie może mieć miejsca taka sytuacja, w której świadczenie byłoby wypłacana osobie uprawnionej wcześniej, niż od daty złożenia przez nią wniosku o przyznanie tego świadczenia, choćby nawet wszystkie przesłanki prawa do świadczenia zostały spełnione jeszcze przed dniem złożenia wniosku o przyznanie świadczenia.

Odnosząc te uwagi do realiów rozpoznawanej sprawy należy zauważyć, że
z niewadliwych ustaleń Sądu Okręgowego wynika, iż wnioskodawca urodził się
(...)a wniosek o przyznanie emerytury złożył w dniu 6 września 2011 r. Ponadto Sąd I instancji w oparciu o zebrany materiał dowodowy ustalił, że wnioskodawca legitymuje się okresem co najmniej 15 lat wykonywania pracy
w warunkach szczególnych. Z powyższego wynika, że wiek 60 lat, wymagany przepisem art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wnioskodawca osiągnął w dniu 2 czerwca 2011 r. i z tym też dniem, zgodnie z art. 100 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, powstało po stronie wnioskodawcy prawo do emerytury. Przyznając wnioskodawcy emeryturę od dnia 2 czerwca 2011 r. Sąd I instancji pominął jednak datę złożenia wniosku o emeryturę przez J. S.. Skoro wniosek taki został złożony w dniu 6 września 2011 r., co zresztą Sąd I instancji prawidłowo ustalił w oparciu o zawartość akt organu rentowego, to przedmiotowe świadczenie należało przyznać od dnia 1 września 2011 r., czyli od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 lutego 2012 r. II UK 146/11 (OSNP 2013/1-2/17) stwierdził, że nie budzi wątpliwości, iż prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego powstaje z urzędu, a decyzja organu rentowego ma charakter deklaratoryjny, to jednak samo spełnienie się przesłanek warunkujących prawo do świadczenia in abstracto nie stanowi postawy do wypłaty świadczenia. Podstawę taką stanowi dopiero wniosek o przyznanie świadczenia. Konsekwencją tego jest to, że dopiero złożenie wniosku o świadczenie powoduje obowiązek jego wypłaty.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny stwierdził, że zaskarżony wyrok wymagał zmiany w zaskarżonym zakresie, a to, iż emeryturę należało przyznać wnioskodawcy od dnia 1 września 2011 r., o czym orzeczono na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c.