Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 października 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 października 2014 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa D. Z.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T.

o stwierdzenie nieważności uchwały

na skutek apelacji pozwanej i zażalenia powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w T.

z dnia 23 kwietnia 2014 r., sygn. akt I C 946/13

I.  uchyla zaskarżony wyrok w punktach: 1 (pierwszym), 4 (czwartym), 6 (szóstym) i 7 (siódmym) i w tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w T. do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej;

II.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 5 (piątym) w ten sposób, że obniża obciążające powódkę koszty sądowe do kwoty 1.800 (jeden tysiąc osiemset) złotych i oddala jej zażalenie w pozostałym zakresie;

III.  znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania zażaleniowego;

IV.  nakazuje zwrócić powódce ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w T. kwotę 684 (sześćset osiemdziesiąt cztery) złote tytułem różnicy pomiędzy pobraną opłatą od zażalenia, a opłatą należną;

V.  prostuje omyłkę pisarską w punkcie 2 (drugim) zaskarżonego wyroku przez zastąpienie słów: „ Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T.”, „Regulaminu ustalania i naliczania opłat zależnych od liczny osób zamieszkałych w lokalu” i „Regulaminu wydania kopii dokumentów oraz opłat za ich wydawanie” odpowiednio słowami: „ Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T.”, „Regulaminu ustalania oraz naliczania opłat zależnych od liczby osób zamieszkałych w lokalu” i „Regulaminu wydawania kserokopii dokumentów oraz odpłatności za ich wydanie”.

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt V ACa 484/14 V ACz 457/14

UZASADNIENIE

D. Z. wniosła pozew przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T. o stwierdzenie nieważności uchwały(...)Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni, które odbyło się (...). Następnie powódka rozszerzyła żądanie pozwu i wniosła o stwierdzenie nieważności (...)uchwał Rady Nadzorczej Spółdzielni (...). Powódka wskazała , że w toku postępowania prowadzonego przez Sąd Okręgowy w T. w sprawie (...)w ramach zabezpieczenia wstrzymano wykonanie uchwały o wyborze Rady Nadzorczej Spółdzielni do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności tej uchwały . Tym samym Rada Nadzorcza nie miała prawa funkcjonować od dnia 2 stycznia 2012 roku tj. od dnia wydania postanowienia o zabezpieczeniu . W dniu 17 stycznia 2013 roku Sąd Okręgowy w T. oddalił powództwo w sprawie (...)i na wniosek pozwanej , postanowieniem z dnia 5 marca 2013 roku , uchylił zabezpieczenie . Postanowienie o uchyleniu zabezpieczenia nie było prawomocne , a mimo to Rada Nadzorcza podejmowała uchwały . Sąd Apelacyjny w Gdańsku po rozpatrzeniu zażalenia powodów uchylił postanowienie z dnia 5 marca 2013 roku o uchyleniu zabezpieczenia . W tej sytuacji zaskarżone uchwały podejmowane były przez organ nie mający podstaw do działania i są nieważne z mocy prawa . Pismem z dnia 21 lutego 2014 roku powódka zmieniała żądanie pozwu i cofnęła powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni nr (...) . Powódka oświadczyła także , iż cofa żądanie pozwu w zakresie stwierdzenia nieważności uchwał Rady Nadzorczej Spółdzielni z 2013 roku z wyłączeniem uchwał o numerach (...) i (...) .

Na rozprawie w dniu 7 kwietnia 2014 roku dokonano ponownego przekształcenia przedmiotowego powództwa przez żądanie stwierdzenie nieważności uchwał Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T. z dnia 23 stycznia 2014 roku numer (...) w sprawie „ Regulaminu ustalania oraz naliczenia opłat zależnych od liczby osób zamieszkałych w lokalu ” i (...) w sprawie „ Regulaminu wydawania kserokopii dokumentów oraz odpłatności za ich wydanie ” ( tytuły za postanowieniem o sprostowaniu zawartym w punkcie V wyroku Sądu Apelacyjnego ) .

Pozwana Spółdzielnia wyraził zgodę na cofnięcie pozwu we wskazanym przez powódkę zakresie . Wniesiono o zwrot kosztów procesu wywołanych wytoczeniem powództwa następnie cofniętego . W zakresie żądań podtrzymywanych przez D. Z. pozwana Spółdzielnia żądała ich oddalenia i zasądzenia kosztów procesu .

Sąd Okręgowy w T. , wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2014 roku , stwierdził nieważność uchwał Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T. (...)nr (...) w sprawie „ Regulaminu naliczeń opłat zależnych od liczby osób zamieszkałych w lokalu ” i (...) w sprawie „ Regulaminu w sprawie trybu wydawania kopii dokumentów oraz opłat za ich wydawanie ” ( tytuły za kopiami uchwał z kart 61 i 62 - przyp. wł. ) ; oddalił powództwo w zakresie stwierdzenia nieważności uchwał Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T. z dnia 23 stycznia 2014 roku nr (...) w sprawie „ Regulaminu ustalania oraz naliczenia opłat zależnych od liczby osób zamieszkałych w lokalu ” i (...) w sprawie „ Regulaminu wydawania kserokopii dokumentów oraz odpłatności za ich wydanie ” (tytuły za postanowieniem o sprostowaniu z punktu V wyroku Sądu Apelacyjnego ) ; umarzył postępowanie w pozostałym zakresie ; zasądził od D. Z. na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T. kwotę 157,60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego ; nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa -Sądu Okręgowego w T. : od powódki kwotę 3.600 zł i od pozwanej kwotę 200 zł tytułem nieuiszczonych opłat ; zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 200 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych .

Sąd Okręgowy ustalił , że w dniach od 23 do 28 kwietnia 2012 roku w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T. odbyło się Walne Zgromadzenie Członków Spółdzielni . Na zebraniu tym przegłosowywano poprawki do Statutu Spółdzielni . Jedna ze zmian przewidywała nowy tryb wyboru członków Rady Nadzorczej . Do projektu uchwały zgłoszono zastrzeżenia i poprawki . Projekt uchwały przedstawiony przez Zarząd Spółdzielni został poddany pod głosowanie bez uwzględnienia poprawek . Uchwała została przegłosowana i przyjęto wszystkie proponowane zmiany do Statutu . Uchwałę zarejestrowano pod numerem (...)

Powódka wystąpiła do Sądu Okręgowego w T. o uchylenie uchwały (...)Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni . Wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2013 roku Sąd Okręgowy w T. w sprawie (...)oddalił powództwo o uchylenie uchwały .

Od 2011 roku przed Sądem Okręgowym w T. toczyło się postępowanie z powództwa J. D. i D. Z. przeciwko Spółdzielni o stwierdzenie nieważności uchwały (...)Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni w przedmiocie wyboru członków Rady Nadzorczej(...) . Sąd Okręgowy w T. na wniosek powodów udzielił zabezpieczenia przez wstrzymanie wykonania uchwały do czasu prawomocnego zakończenia postępowania . Postanowieniem z dnia 29 lutego 2012 roku Sąd Apelacyjny w Gdańsku oddalił zażalenie Spółdzielni na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia . Wyrokiem z dnia 17 stycznia 2013 roku Sąd Okręgowy w T. oddalił powództwo . Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożyli powodowie . Jednocześnie na wniosek pozwanej z dnia 8 lutego 2013 roku Sąd Okręgowy w T. , postanowieniem z dnia 5 marca 2013 roku , uchylił postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia roszczeń powodów przez wstrzymanie wykonania uchwały (...) . Zażalenie na powyższe postanowienie złożyli powodowie . Po wydaniu przez Sąd Okręgowy w T. postanowienia z dnia 5 marca 2013 roku Rada Nadzorcza zwołała posiedzenie na 21 marca 2013 roku . Na posiedzeniu tym przegłosowano łącznie 17 uchwał, w tym uchwały(...) . Postanowieniem z dnia 8 lipca 2013 roku Sąd Apelacyjny w Gdańsku , rozpoznając zażalenie powodów na postanowienie z dnia 5 marca 2013 roku o uchyleniu zabezpieczenia , zmienił zaskarżone postanowienie i oddalił wniosek pozwanej . Wyrokiem z dnia 22 października 2013 roku Sąd Apelacyjny w Gdańsku oddalił apelację powodów .

Na posiedzeniu w dniu 23 stycznia 2014 roku Rada Nadzorcza Spółdzielni Mieszkaniowej podjęła dwie uchwały przyjmujące na rok 2014 regulaminy naliczania opłat : uchwałę numer (...) w sprawie opłat zależnych od liczby osób i uchwałę numer (...) w sprawie wydawania kopii dokumentów .

Sąd Okręgowy uznał , że żądanie pozwu o stwierdzenia nieważności uchwał Rady Nadzorczej o numerach (...) i (...) było zasadne . Zgodnie z art. 42 § 2 Prawa spółdzielczego uchwała sprzeczna z ustawą jest nieważna . Obie zaskarżone uchwały Rada Nadzorcza podjęła w dniu 21 marca 2013 roku . Postanowieniem z dnia 2 stycznia 2012 roku wstrzymano wykonanie uchwały Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni numer (...) w sprawie wyboru członków Rady Nadzorczej . W tej sytuacji w czasie trwania zabezpieczenia Rada Nadzorcza nie miała prawa zbierania się i skutecznego podejmowania uchwał . Uchwały podjęte wbrew postanowieniu w przedmiocie zabezpieczenia są nieważne i godzą w przepisy regulujące postępowanie zabezpieczające - art. 730 i art. 730 ¹ w zw. z art. 755 k.p.c. i w przepisy art. 44 do 46 prawa spółdzielczego . Skoro w toku postepowania o stwierdzenie nieważności uchwały Sąd zabezpieczył roszczenie i wstrzymał wykonanie uchwały to nie jest możliwe aby organ , powołany tą uchwałą , podejmował jakiekolwiek decyzje w sposób skuteczny i ważny . Nie ma znaczenia , że w chwili podejmowania uchwał znano jedynie treść nieprawomocnego postanowienia o uchyleniu zabezpieczenia i nie miano wiedzy na temat zażalenia .

W tej sytuacji bez konieczności merytorycznego zagłębiania się w treść uchwał i badania ich zgodności z obowiązującymi przepisami uznać należy je za nieważne ze względów formalnych .

W ocenie Sądu Okręgowego żądanie powódki stwierdzenia nieważności uchwał Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z dnia 23 stycznia 2014 roku numer (...) i (...) było bezzasadne i zostało oddalone . Wobec uprawomocnienia się orzeczenia o oddaleniu powództwa w tym zakresie zbędne jest dalsze opisywanie ustaleń i motywów rozstrzygnięcia z punktu 2 zaskarżonego wyroku .

Wyjaśniał wreszcie Sąd Okręgowy , że wobec cofnięcia pozwu w zakresie żądania stwierdzenia nieważności uchwały Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni nr (...) i w zakresie stwierdzenia nieważności uchwał Rady Nadzorczej Spółdzielni z 2013 roku ( z wyłączeniem dwóch - o numerach (...) (...) ), umorzono postępowanie .

O kosztach orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone . W przedmiotowej sprawie powódka wniosła o stwierdzenie nieważności uchwały Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni i łącznie o stwierdzenie nieważności 19 uchwał Rady Nadzorczej Spółdzielni . Zgodnie z art. 27 pkt 8a ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2010.90.594 tekst jednolity ze zm. ) opłata od pozwu o stwierdzenie nieważności uchwały jest stała i wynosi 200 zł . Opłata pobierana jest osobno od każdej zaskarżonej uchwały . W omawianej sprawie powódka zaskarżyła łącznie 20 uchwał , a opłata od pozwu winna wynosić 4.000 zł . Powódka wygrała sprawę w odniesieniu do 2 uchwał (w 10 % ) , a przegrała bądź cofnęła pozew w odniesieniu do pozostałych uchwał ( w 90 % ) . W tej sytuacji Sąd nałożył na nią obowiązek uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa kwoty 3.600 zł. Sąd rozliczył także pozostałe koszty stosunkowo w odniesieniu do stopnia w jakim każda ze stron wygrała bądź przegrała proces . Powódka wnosząc sprawę do Sądu uiściła opłatę od pozwu w kwocie 200 zł . Wygrała proces w zakresie stwierdzenia nieważności dwóch uchwał i tym zakresie pozwana winna jej zwrócić 200 zł tytułem uiszczonej opłaty i jednocześnie winna ponieść koszty opłaty od pozwu w wysokości 200 zł na rzecz Skarbu Państwa . Wynagrodzenie pełnomocnika w sprawie o stwierdzenie nieważności uchwały wynosi 180 zł ( § 10.1 pkt 1

Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych I ... I Dz.U.2013.490 j.t. ) . Obie strony były reprezentowane przez pełnomocników - radców prawnych . Wskazana stawka wynagrodzenia winna zostać powiększona o opłatę skarbową od pełnomocnictwa ( 17 zł ) . Przyjmując wskazaną wyżej regułę stosunkowego rozdzielenia kosztów w odniesieniu do stopnia w jakim każda ze stron wygrała sprawę powódka winna zwrócić pozwanej kwotę 157,60 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego .

Spółdzielnia (...) w T. wniosła apelację od rozstrzygnięć zawartych w punktach 1 , 4 , 6 i 7 opisanego wyroku . Zarzuciła naruszenie przepisów postępowania , to jest art. 360 k.p.c. przez jego nieuwzględnienie . Wniosła o zmianę wyroku w zaskarżonej części i oddalenie powództwa , obciążenie powódki całością kosztów procesu . Żądała także zasądzenia kosztów procesu za drugą instancję .

W uzasadnieniu wskazywano , że w sprawie (...)powództwo oddalono , odpadła podstawa zabezpieczenia i w dniu 5 marca 2013 roku uchylono postanowienie o zabezpieczeniu . Zgodnie z treścią art. 360 k.p.c. zabezpieczenie przestało obowiązywać , co Sąd Okręgowy pominął . Podstawą wyłączenia art. 360 k.p.c. nie mogą być przywoływane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku art. 730 , 730 ¹ w zw. z 755 k.p.c. ani art. 742 § 3 k.p.c. . Ten ostatni przewiduje bowiem , że dopiero wniesienie zażalenia na postanowienie uchylające postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia wstrzymuje wykonanie postanowienia . Wywodzono w związku z tym , że przepisy mówią o dwóch różnych skutkach orzeczeń sądowych : wykonalności rozumianej jako zdatność do wykonania w drodze egzekucji oraz skuteczności obejmującej wszystkie inne skutki jakie wywołuje orzeczenie sądowe . Artykuł 742 k.p.c. nie uchyla stosowania art. 360 k.p.c. ponieważ nie dotyczy skuteczności orzeczenia . Nawet gdyby art. 742 § 3 k.p.c. miał zastosowanie to zażalenie powodów zostało wniesione po podjęciu zaskarżonych uchwał . W okresie od 5 marca do 14 kwietnia 2013 roku istniał stan wykluczający uznanie , że działania Rady Nadzorczej były nieważne .

Powódka złożyła odpowiedź na apelację domagając się jej oddalenia i zasądzenia kosztów procesu za drugą instancję .

D. Z. złożyła zażalenie od postanowienia zawartego w punkcie 5 wyroku Sądu Okręgowego , to jest obciążenia kwotą 3.600 zł tytułem nieuiszczonej opłaty od pozwu . Zarzuciła naruszenie art. 130 ^J § 2 k.p.c. przez jego niezastosowanie i zaniechanie wezwania powódki do uiszczenia brakującej opłaty sądowej oraz art. 102 k.p.c. przez jego niezastosowanie . Wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i obciążenie pozwanej Spółdzielni nieuiszczonymi opłatami od zaskarżonych uchwał Rady Nadzorczej lub uchylenie punktu 5 zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania .

W uzasadnieniu przekonywała , że uchwały Rady Nadzorczej objęte oświadczeniem o cofnięciu powództwa były nieważne , ale dla dobra Spółdzielni , nie chcąc torpedować wszystkich jej działań , ograniczyła roszczenie do uchwał najbardziej dotkliwych dla spółdzielców . Powódka nie wiedziała nadto jaka jest wysokość kosztów sądowych . Po rozszerzeniu powództwa powinna zostać wezwana do uiszczenia należnych opłat - 200 zł od każdej zaskarżonej uchwały . Gdyby Sąd nie uchybił swojemu obowiązkowi to powódka dowiedziałaby się o wysokości opłat . Sąd nie pouczył jej także o ryzyku poniesienia tych kosztów w przypadku nieuwzględnienia powództwa . Wpłynęłoby to na decyzje powódki . Uchwały były nieważne i podtrzymanie powództwa spowodowałoby obciążenie opłatami pozwanej Spółdzielni . Powódka wnosząc pozew kierowała się dobrem wszystkich członków Spółdzielni. Były podstawy do stosowania art. 102 k.p.c.

Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) złożyła odpowiedź na zażalenie domagając się jego oddalenia i zasądzenia kosztów postępowania zażaleniowego .

Sąd Apelacyjny w Gdańsku ustalił i zważył, co następuje :

Apelacja Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T. okazała się zasadna i wobec nierozpoznania przez Sąd pierwszej instancji istoty sprawy , doprowadziła do uchylenia wyroku w zaskarżonej części i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania .

Sąd pierwszej instancji nie przystąpił do oceny zarzutów stawianych przez D. Z. uchwałom Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T. (...): numer (...) w sprawie „ Regulaminu naliczeń opłat zależnych od liczby osób zamieszkałych w lokalu ” i numer (...) w sprawie „ Regulaminu w sprawie trybu wydawania kopii dokumentów oraz opłat za ich wydawanie ” . Poza nawiązaniem do wpływu zabezpieczenia udzielonego w sprawie (...)na byt prawny tych uchwał , zarzucała ona także wady w ich treści ( patrz uzasadnienie pisma powódki z dnia 1 lipca 2013 roku , pismo z dnia 14 sierpnia 2013 roku i wreszcie pisma z 3 i 7 kwietnia 2014 roku ) polegające na sprzeczności z prawem wybranych postanowień regulaminów . W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wprost wskazano , że nie badano zgodności uchwał z prawem , poprzestając na stwierdzeniu ich nieważności „ ze względów formalnych ” . Okazało się tymczasem , że nie ma podstaw twierdzenie , że zaskarżone uchwały podjęto w okresie kiedy Rada Nadzorcza pozwanej Spółdzielni nie mogła działać z powodu wstrzymania w postępowaniu zabezpieczającym wykonania uchwały o wyborze jej członków . W tym stanie rzeczy nie udziela się innych wskazań co do dalszego postępowania niż przystąpienie do rozpoznania sprawy . Wyjaśnić można tylko , że wejście w życie uchwał Rady Nadzorczej z 23 stycznia 2014 roku , regulujących tożsamą materię i przewidujących utratę mocy obowiązującej uchwał 12 i 13 z 21 marca 2013 roku , nie oznaczało zniesienia skutków tych ostatnich wywołanych w okresie ich obowiązywania . Stąd zachowanie przez powódkę interesu prawnego w stwierdzeniu nieważności tych uchwał.

Przybliżenie zagadnień istotnych dla rozstrzygnięcia wymaga krótkiego przypomnienia kalendarium zdarzeń :

-

w grudniu 2011 roku D. Z. , wraz z innymi spółdzielcami , wniosła pozew o stwierdzenie nieważności uchwały nr (...)Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni w przedmiocie wyboru członków Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T. (IC 2351/11 );

-

w dniu 2 stycznia 2012 roku zabezpieczono roszczenie powodów przez wstrzymanie wykonania zaskarżonej uchwały do czasu prawomocnego zakończenia postępowania ;

-

w dniu 17 stycznia 2013 roku Sąd Okręgowy w T. oddalił powództwo ;

-

w dniu 8 lutego 2013 roku Spółdzielnia wniosła o uchylenie postanowienia o zabezpieczeniu z uwagi na odpadnięcie przyczyny jego udzielenia ;

-

w dniu 5 marca 2013 roku Sąd Okręgowy w T. uchylił postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia polegającego na wstrzymaniu wykonania uchwały (...);

-

w dniu 20 marca 2013 roku powodowie wnieśli apelację ;

-

w dniu 21 marca 2013 roku Rada Nadzorcza Spółdzielni Mieszkaniowej (...) podjęła uchwałę numer (...) w sprawie „ Regulaminu naliczeń opłat zależnych od liczby osób zamieszkałych w lokalu ” i uchwałę numer (...) w sprawie „ Regulaminu w sprawie trybu wydawania kopii dokumentów oraz opłat za ich wydawanie ” ;

-

w dniu 16 kwietnia 2013 roku D. Z. i pozostali powodowie wnieśli zażalenie od postanowienia o uchyleniu zabezpieczenia ;

-

w dniu 8 lipca 2013 roku Sąd Apelacyjny w Gdańsku zmienił to postanowienie i oddalił wniosek Spółdzielni o uchylenie zabezpieczenia udzielonego postanowieniem Sądu Okręgowego w T. z 2 stycznia 2012 roku ;

-

w dniu 22 października 2013 roku Sąd Apelacyjny w Gdańsku oddalił apelację powodów .

Jak widać kluczowe znaczenie miała odpowiedź na pytanie o skutki uchylenia zabezpieczenia dla działań Rady Nadzorczej pozwanej Spółdzielni , której skład osobowy określono w uchwale(...). Wykonanie tej uchwały wcześniej wstrzymano , a zatem już wstępnie można było sądzić , że późniejsze uchylenie takiego zabezpieczenia ma znaczenie równe wejściu zaskarżonej uchwały w życie , czy raczej reaktywowaniu jej działania , otwierając R. możność podejmowania uchwał w składzie określonym w uchwale (...), do czasu zmiany postanowienia i oddalenia wniosku Spółdzielni . Innym newralgicznym zdarzeniem było złożenie zażalenia na postanowienia o uchyleniu zabezpieczenia.

Sąd pierwszej instancji pominął zupełnie art. 742 k.p.c. choć przepis ten stanowi procesową podstawę orzekania w przedmiocie wniosku obowiązanego o uchylenie zabezpieczenia . Wiadomo , że odpadnięcie przyczyny zabezpieczenia umożliwia uchylenie prawomocnego postanowienia , którym tego zabezpieczenia udzielono . Wniesienie zażalenia na postanowienie uchylające postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia wstrzymuje wykonanie postanowienia ( art. 742 § 3 k.p.c. ) . W konsekwencji czas od uchylenia zabezpieczenia do wniesienia zażalenia na to postanowienie oznacza , że obowiązany jest wolny do powinności nałożonych postanowieniem o udzieleniu zabezpieczenia . Zaskarżone przez powódkę uchwały Rady Nadzorczej podjęto w tym właśnie okresie czasu .

Przedstawiony wywód znacznie upraszcza zagadnienia powstające w związku ze skutecznością i wykonalnością postanowień zapadających w postępowaniu zabezpieczającym . Dlatego wyjaśnić trzeba jeszcze , że dla oceny skutków prawnych postanowienia o uchyleniu zabezpieczenia nie ma znaczenia jego zaskarżalność . Oczywiste jest , że postanowienie Sądu Okręgowego w T. z 5 marca 2013 roku nie było prawomocne . Pamiętać należy dalej , że przedmiotem postępowania zabezpieczającego było wstrzymanie wykonania uchwały organu spółdzielni . Obowiązek wynikający z zapadłego w tym postępowaniu orzeczenia miał zatem swego adresata - pozwaną Spółdzielnię . Nie wymagał natomiast zaangażowania organów , których działania miałyby służyć zapewnieniu wykonalności i to zarówno w drodze przymusu egzekucyjnego ( to oczywiste - sposób zabezpieczenia nie wymagał podjęcia czynności egzekucyjnych ) jak i szerzej - aktywności innych organów zmierzającej do osiągnięcia skutku jakiego oczekiwano po zabezpieczeniu ( zawieszenie postępowania o wpis do rejestru nowych członków rady był pochodną zabezpieczenia , ale nie stanowił czynności procesowej służącej wywołaniu skutków zabezpieczenia zamierzonych przez powodów i Sąd Okręgowy w T.) . Tak samo oceniać należy charakter postanowienia o uchyleniu zabezpieczenia .

Zakres normatywny art. 742 § 3 k.p.c. można pojmować literalnie , ograniczając jego funkcję do wstrzymania postanowienia uchylającego postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia , które podlega wykonaniu . Jeżeli postanowienie o uchyleniu nie wymaga działania organu egzekucyjnego ( np. komornika uchylającego zajęcie ruchomości ) lub innego organu mającego zapewnić jego szeroko rozumianą wykonalność ( np. sądu wieczystoksięgowego wykreślającego hipotekę przymusową ) to pozostaje stosowanie art. 360 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. Postanowienia zapadające w postępowaniu zabezpieczającym stają się skuteczne w takim zakresie i w taki sposób jaki wynika z ich treści , z chwilą ogłoszenia . W rozstrzyganej sprawie ogłoszenie postanowienia o uchyleniu zabezpieczenia nastąpiło po zamknięciu rozprawy z 5 marca 2013 roku . Do czasu wydania w dniu 8 lipca 2013 roku orzeczenia reformatoryjnego przez Sąd Apelacyjny nie występowały takie przeszkody do działania Rady Nadzorczej , których przyczyna leżała w toczącym się postępowaniu zabezpieczającym . Gdyby jednak rozumieć zawartą w art. 742 § 3 k.p.c. nomenklaturę w sposób właściwy tylko dla postępowania zabezpieczającego , a ściśle rzecz biorąc tylko w kontekście postępowania wpadkowego o uchylenie zabezpieczenia , to właśnie ingerencja w moc obowiązującą udzielonego wcześniej zabezpieczenie stanowiłaby skutek nazywany „ wykonaniem postanowienia o uchyleniu postanowienia o zabezpieczeniu ” . W takiej jednak sytuacji dopiero wniesienie zażalenia obezwładniło skuteczność uchylenia . Jak widać w obu rozważanych przypadkach skutek jest jednaki . W dacie podejmowania zaskarżonych uchwał Rada Nadzorcza pozwanej Spółdzielni nie była związana postanowieniem wstrzymującym wykonanie uchwały o powołaniu jej członków .

W tym stanie rzeczy , na mocy art. 386 § 1 k.p.c. , uchylono zaskarżony wyrok w części rozstrzygającej o uwzględnieniu powództwa oraz kosztach procesu i kosztach sądowych pozostających w związku z orzeczeniem co do istoty i w tym zakresie przekazano sprawę Sądowi Okręgowemu w T. do ponownego rozpoznania , pozostawiając temu Sądowi , na mocy art. 108 § 2 k.p.c., rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej .

Zażalenie D. Z. dotyczy nieuiszczonych kosztów sądowych związanych z orzeczeniem o umorzeniu postępowania , a zatem postanowieniem kończącym sprawę formalnie , prawomocnym , nie objętym postępowaniem apelacyjnym . W konsekwencji zażalenie to rozpoznano i zaskarżone postanowienie zmieniono obniżając obciążające powódkę koszty sądowe do kwoty 1.800 zł . Uwzględniono , że wysokość kosztów sądowych znacznie przekracza jej miesięczne przychody z ubezpieczenia społecznego ( tak oświadczenie majątkowe powódki karta 25 ) . Na jej sytuację procesową wpłynęło nadto zaniechanie wdrożenia przez Sąd pierwszej instancji postępowania wpadkowego zmierzającego do uiszczenia należnych opłat. Zasadnicza część nieuiszczonych kosztów sądowych wymienionych w punkcie 5 zaskarżonego wyroku wiąże się z rozszerzeniem powództwa o żądanie stwierdzenia nieważności uchwał rady nadzorczej . Według art. 130 ³ § 2 k.p.c. należało wezwać powódkę do uiszczenia kwot po 200 zł od każdej z objętych rozszerzeniem uchwał . Wezwanie to , ani bierna postawa zobowiązanego nie wstrzymują toku postępowania , ale wezwanie ma walor informacyjny pozwalający na odpowiednie kształtowanie stanowiska procesowego strony rozszerzającej powództwo . Nie było jednak podstaw do dalej idącego zwolnienia powódki od kosztów sądowych . Wielokrotne przekształcenia przedmiotowe powództwa pociągały za sobą powinność pokrycia kosztów . Taki związek przyczynowy powódka musiała sobie uświadamiać .

W tym stanie rzeczy , na mocy art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c. i przy zastosowaniu art. 113 ust. 4 u.k.s.c. , zmieniono zaskarżone postanowienie . O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na mocy art. 100 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. biorąc pod uwagę , że w postępowaniu tym strony ostały się ze swoimi żądaniami w równych częściach , a poniesione przez strony koszty były niemal jednakie ( koszty zastępstwa procesowego , a u powódki nadto opłata od zażalenia w kwocie 30 zł - nadpłaconą opłatę nakazano zwrócić ).

Na podstawie art. 350 § 3 k.p.c. Sąd Apelacyjny w Gdańsku z urzędu sprostował niedokładności występujące w punkcie 2 wyroku Sądu Okręgowego w T. .