V CZ 15/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-09-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 15/10
POSTANOWIENIE
Dnia 24 marca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa (…) Zakładu Elektroenergetycznego Spółki Akcyjnej w G.
przeciwko Skarbowi Państwa – Prezydentowi Miasta P. i A. C.
o uzgodnienie treści księgi wieczystej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 24 marca 2010 r.,
zażalenia strony powodowej na orzeczenie o kosztach zawarte w wyroku Sądu
Okręgowego w G.
z dnia 18 listopada 2009 r., sygn. akt III Ca (…),
zmienia zaskarżone postanowienie zawarte w pkt II wyroku Sądu Okręgowego w
G. z dnia 18 listopada 2009 r., sygn. akt III Ca (…) w ten sposób, że zasądza od
pozwanego A. C. na rzecz (...) Zakładu Elektroenergetycznego Spółki Akcyjnej w
G. kwotę 2511,- (dwa tysiące pięćset jedenaście) złotych tytułem zwrotu kosztów
postępowania odwoławczego oraz 330,- (trzysta trzydzieści) złotych kosztów
postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
W postanowieniu o kosztach postępowania zawartym w wyroku z dnia 18
listopada 2009 r., uzupełnionym postanowieniem z dnia 17 grudnia 2009 r. Sąd
Okręgowy w G. nie obciążył pozwanego A. C. kosztami postępowania odwoławczego.
2
W zażaleniu powodowa Spółka zarzuciła zaskarżonemu postanowieniu
naruszenie art. 98 k.p.c. w związku z art. 102 k.p.c. poprzez odstąpienie od obciążania
pozwanego kosztami postępowania odwoławczego, mimo że przegrał on sprawę w
całości, a jak wywiedziono w uzasadnieniu zażalenia, nie było przesłanek do
zastosowania w sprawie zasad słuszności. Wniesiono o zmianę zaskarżonego
postanowienia i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania
odwoławczego w wysokości 2511 złotych oraz zasądzenie od niego kosztów
postępowania zażaleniowego wraz z kosztami zastępstwa procesowego. W odpowiedzi
na zażalenie pozwany wniósł o oddalenie zażalenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie jest zasadne.
Rozliczenie kosztów pomiędzy stronami postępowania cywilnego następuje
według zasady odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 § 1 k.p.c.). Wyjątkowo,
kierując się zasadami słuszności, na podstawie art. 102 k.p.c. sąd może nie obciążyć
tymi kosztami strony, która proces przegrała. Z ustaleń dokonanych w sprawie nie
wynika, żeby zachodziły wyjątkowe okoliczności, uzasadniające zastosowanie art. 102
k.p.c. Taką okolicznością nie może być zawarcie umowy zbycia użytkowania
wieczystego wraz z budynkiem stacji trafo. Strony zawarły dwie takie umowy i co do
jednej został nawet wydany wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 września 2009 r. (V
CSK 69/09, niepubl.), w sprawie o tożsamym przedmiocie. Pozwany wiedział, jak
zakończyło się poprzednie postępowanie, a mimo to podjął obronę przeciwko żądaniu
pozwu, zatem miał świadomość skutków przegrania procesu. Powód nie może ponosić
konsekwencji za czynności notariusza i działania samego pozwanego w zaufaniu do
notariusza. To zatem nie są okoliczności, usprawiedliwiające nie obciążanie kosztami
postępowania.
W orzecznictwie jest prawidłowo przyjmowane, że przyczyny, które mogą
uzasadniać odstępstwo od zasady wyrażonej przez art. 98 k.p.c. na rzecz art. 102 k.p.c.
powinny wynikać, albo np. z charakteru żądania poddanego rozstrzygnięciu sądowemu
(por. postanowienie SN z dnia 5 grudnia 1967 r., III PRN 78/67, OSN 1968, nr 11, poz.
185; postanowienie z dnia 15 marca 1982 r., I CZ 30/82, Lex nr 8403), albo z wyjątkowo
ciężkiej sytuacji strony przegrywającej proces (por. postanowienie SN z dnia 17
listopada 1972 r., I PR 423/72, OSN 1973, nr 7-8, poz. 138, postanowienie Sądu
Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 czerwca 2007 r., I ACz 27/07, Lex nr 337333),
albo z niesumienności drugiej strony w postępowaniu (postanowienie SN z dnia 20
3
grudnia 1973 r., II CZ 210/73, Lex nr 7366; postanowienie z dnia 5 sierpnia 1981 r., II
CZ 98/81, OSNC 1982, nr 2-3, poz. 36); nie ma to bezpośredniego związku ze
zwolnieniem od ponoszenia kosztów sądowych (postanowienie SN z dnia 26 stycznia
2007 r., V CSK 292/06, Lex nr 232807). W okolicznościach niniejszej sprawy nie zostały
dokonane żadne ustalenia faktyczne, odnośnie do sytuacji materialnej, rodzinnej lub
innej pozwanego, które by mogły uzasadnić zastosowanie art. 102 k.p.c.
Z tego względu, na podstawie art. 3941
§ 1 pkt 2 i art. 39816
oraz art. 98 w
związku z art. 391 § 1, art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. należało rozstrzygnąć jak na
wstępie.
POSTANOWIENIE
Dnia 24 marca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa (…) Zakładu Elektroenergetycznego Spółki Akcyjnej w G.
przeciwko Skarbowi Państwa – Prezydentowi Miasta P. i A. C.
o uzgodnienie treści księgi wieczystej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 24 marca 2010 r.,
zażalenia strony powodowej na orzeczenie o kosztach zawarte w wyroku Sądu
Okręgowego w G.
z dnia 18 listopada 2009 r., sygn. akt III Ca (…),
zmienia zaskarżone postanowienie zawarte w pkt II wyroku Sądu Okręgowego w
G. z dnia 18 listopada 2009 r., sygn. akt III Ca (…) w ten sposób, że zasądza od
pozwanego A. C. na rzecz (...) Zakładu Elektroenergetycznego Spółki Akcyjnej w
G. kwotę 2511,- (dwa tysiące pięćset jedenaście) złotych tytułem zwrotu kosztów
postępowania odwoławczego oraz 330,- (trzysta trzydzieści) złotych kosztów
postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
W postanowieniu o kosztach postępowania zawartym w wyroku z dnia 18
listopada 2009 r., uzupełnionym postanowieniem z dnia 17 grudnia 2009 r. Sąd
Okręgowy w G. nie obciążył pozwanego A. C. kosztami postępowania odwoławczego.
2
W zażaleniu powodowa Spółka zarzuciła zaskarżonemu postanowieniu
naruszenie art. 98 k.p.c. w związku z art. 102 k.p.c. poprzez odstąpienie od obciążania
pozwanego kosztami postępowania odwoławczego, mimo że przegrał on sprawę w
całości, a jak wywiedziono w uzasadnieniu zażalenia, nie było przesłanek do
zastosowania w sprawie zasad słuszności. Wniesiono o zmianę zaskarżonego
postanowienia i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania
odwoławczego w wysokości 2511 złotych oraz zasądzenie od niego kosztów
postępowania zażaleniowego wraz z kosztami zastępstwa procesowego. W odpowiedzi
na zażalenie pozwany wniósł o oddalenie zażalenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie jest zasadne.
Rozliczenie kosztów pomiędzy stronami postępowania cywilnego następuje
według zasady odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 § 1 k.p.c.). Wyjątkowo,
kierując się zasadami słuszności, na podstawie art. 102 k.p.c. sąd może nie obciążyć
tymi kosztami strony, która proces przegrała. Z ustaleń dokonanych w sprawie nie
wynika, żeby zachodziły wyjątkowe okoliczności, uzasadniające zastosowanie art. 102
k.p.c. Taką okolicznością nie może być zawarcie umowy zbycia użytkowania
wieczystego wraz z budynkiem stacji trafo. Strony zawarły dwie takie umowy i co do
jednej został nawet wydany wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 września 2009 r. (V
CSK 69/09, niepubl.), w sprawie o tożsamym przedmiocie. Pozwany wiedział, jak
zakończyło się poprzednie postępowanie, a mimo to podjął obronę przeciwko żądaniu
pozwu, zatem miał świadomość skutków przegrania procesu. Powód nie może ponosić
konsekwencji za czynności notariusza i działania samego pozwanego w zaufaniu do
notariusza. To zatem nie są okoliczności, usprawiedliwiające nie obciążanie kosztami
postępowania.
W orzecznictwie jest prawidłowo przyjmowane, że przyczyny, które mogą
uzasadniać odstępstwo od zasady wyrażonej przez art. 98 k.p.c. na rzecz art. 102 k.p.c.
powinny wynikać, albo np. z charakteru żądania poddanego rozstrzygnięciu sądowemu
(por. postanowienie SN z dnia 5 grudnia 1967 r., III PRN 78/67, OSN 1968, nr 11, poz.
185; postanowienie z dnia 15 marca 1982 r., I CZ 30/82, Lex nr 8403), albo z wyjątkowo
ciężkiej sytuacji strony przegrywającej proces (por. postanowienie SN z dnia 17
listopada 1972 r., I PR 423/72, OSN 1973, nr 7-8, poz. 138, postanowienie Sądu
Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 czerwca 2007 r., I ACz 27/07, Lex nr 337333),
albo z niesumienności drugiej strony w postępowaniu (postanowienie SN z dnia 20
3
grudnia 1973 r., II CZ 210/73, Lex nr 7366; postanowienie z dnia 5 sierpnia 1981 r., II
CZ 98/81, OSNC 1982, nr 2-3, poz. 36); nie ma to bezpośredniego związku ze
zwolnieniem od ponoszenia kosztów sądowych (postanowienie SN z dnia 26 stycznia
2007 r., V CSK 292/06, Lex nr 232807). W okolicznościach niniejszej sprawy nie zostały
dokonane żadne ustalenia faktyczne, odnośnie do sytuacji materialnej, rodzinnej lub
innej pozwanego, które by mogły uzasadnić zastosowanie art. 102 k.p.c.
Z tego względu, na podstawie art. 3941
§ 1 pkt 2 i art. 39816
oraz art. 98 w
związku z art. 391 § 1, art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. należało rozstrzygnąć jak na
wstępie.