Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 stycznia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 stycznia 2013 r. w S.

sprawy R. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania R. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 22 czerwca 2012 roku nr (...)

zmienia zaskarżona decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu R. L. prawo do emerytury od 16 grudnia 2012 roku.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 czerwca 2012 roku (znak (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił R. L. prawa do emerytury po osiągnięciu 60 roku życia, z uwagi na nieudowodnienie przez niego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że wnioskodawca udokumentował jedynie 6 lat, 10 miesięcy i 4 dni pracy w szczególnych warunkach, a nadto nie udokumentował rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawcą, na rzecz którego praca ta była wykonywana bezpośrednio przed dniem ustalania prawa do emerytury.

Odwołaniem z dnia 12 lipca 2012 roku R. L. zaskarżył powyższą decyzję, wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury. Ubezpieczony podkreślił, iż w okresie od 1 września 1977 roku do 31 stycznia 1992 roku w Ośrodku (...) w M. należącym do Komendy Wojewódzkiej Policji w S., wykonywał pracę w warunkach szczególnych pracując na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o masie powyżej 3,5 tony. Ubezpieczony wskazał przy tym, iż w chwili obecnej nie jest w stanie przedłożyć stosownego świadectwa pracy, niemniej okoliczność wykonywania przez niego pracy w szczególnych warunkach mogą potwierdzić świadkowie.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości, podtrzymując argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji. Wyjaśnił, że nie zaliczył ubezpieczonemu spornego okresu pracy jako okresu pracy w warunkach szczególnych, jako że wnioskodawca przedłożył jedynie „zwykłe” świadectwa pracy za ten okresy, zamiast świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnych charakterze.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. L.urodził się (...) roku.

Nie przystąpił on do Otwartego Funduszu Emerytalnego, nie pozostaje też w zatrudnieniu. Ostanie zatrudnienie ubezpieczonego ustało z dniem 15 grudnia 2012 roku.

Wniosek o emeryturę ubezpieczony złożył 23 kwietnia 2012 roku.

Niesporne, a nadto:

- wniosek o emeryturę, k. 1-2 plik II akt ZUS

- świadectwo pracy z dnia 15.12.2012 r., koperta k. 35 akt sądowych

Ubezpieczony legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym na dzień 1 stycznia 1999 roku ogółem 26 lat, 4 miesiące i 13 dni. Organ rentowy uznał za okresy pracy w warunkach szczególnych 6 lat, 10, miesięcy i 4 dni, nie uwzględniając okresów zatrudnienia od 1 września 1977 roku do 31 stycznia 1992 roku.

Bezsporne, a nadto:

- stan sprawy do decyzji k. 21, pl. II akt ZUS

W okresie od 1 września 1977 roku do 31 stycznia 1992 roku R. L. zatrudniony był w pełnym wymiarze czasu pracy w Ośrodku (...) w M. należącym do Komendy Wojewódzkiej Policji w S. na stanowisku kierowcy. W czasie zatrudnienia na stanowisku kierowcy ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Ośrodek wczasów w M. KWP w S. był ośrodkiem całorocznym: latem i zimą organizowane były w nim kolonie, zimowiska dla dzieci oraz wczasy dla rodzin milicyjnych, wiosną i jesienią szkolenia dla milicji. W okresie letnim w ośrodku przebywał ok. 180-190 osób, po sezonie ok. 80-90.

Z dniem 1 września 1977 roku przydzielono ubezpieczonemu dwa samochody ciężarowe o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony: S. (...) oraz S. (...) (asenizacyjny do wywozu nieczystości). W tym czasie w ośrodku zatrudniony był również drugi kierowca, który w ramach swoich obowiązków jeździł samochodem dostawczym (Ż.). S. (...) służył do przewozu dużej ilości artykułów spożywczych tj. ziemniaki i warzywa, Ż. zaś woziło się drobne artykuły spożywcze.

Po koniec 1983 roku ośrodek zmuszony został do wywożenia nieczystości aż do S. (wcześniej do S.), co skutkowało zwiększeniem obowiązków ubezpieczonego w zakresie obsługi samochodu asenizacyjnego, a w konsekwencji koniecznością zdjęcia z niego obowiązków w zakresie obsługi samochodu S. (...) i przydzieleniem ich innej osobie. Wówczas ośrodek zatrudnił dodatkowego kierowcę posiadającego uprawnienia do prowadzenia pojazdów ciężarowych.

Z dniem 1 stycznia 1984 roku, zmieniono ubezpieczonemu obsługiwany pojazd i powierzono mu obowiązku kierowcy pojazdu asenizacyjnego. O tego czasu ubezpieczony jeździł wyłącznie pojazdem asenizacyjnym. Za powyższy okres zatrudnienia pracodawca wystawił ubezpieczonemu świadectwo pracy, bez wskazania dopuszczalnego ciężaru całkowitego samochodu, na którym pracował wnioskodawca.

Ubezpieczony ma uprawnienia do kierowania samochodami w zakresie kategorii C od 28 października 1976 roku, zaś C+E od 6 czerwca 1988 roku.

W okresie kiedy R. L. był zatrudniony w Ośrodku (...) w M. KWP w S., razem z nim pracowała I. B. (1), jako kelnerka, a także H. W. (1) jako magazynier, a następnie jako starszy rachmistrz.

Dowód:

- zeznania ubezpieczonego k. 29-31 w zw. z k. 33 akt sądowych,

- zeznania świadka I. B., k. 31-32 akt sądowych,

- zeznania świadka H. W., k. 32-33 akt sądowych,

- akta osobowe ubezpieczonego, w tym m.in. wniosek z dnia 10.03.1982 r., umowa zlecenie z dnia 31.08.1977 r., umowa o pracę z dnia 30.12.1983 r.,

- świadectwo pracy z dnia 9.01.1992 r., k. 13, pl. I akt ZUS.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie R. L. okazało się uzasadnione, co skutkowało zmianą zaskarżonej decyzji organu rentowego.

W przedmiotowej sprawie poza sporem pozostaje fakt, że R. L. urodzony (...), nie osiągnął wymaganego przepisem art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm. zwanej dalej ustawą emerytalną) wieku emerytalnego, wynoszącego co najmniej 65 lat dla mężczyzn.

Zgodnie z przepisem art. 184 ustawy emerytalnej ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnął:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura ta przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie zgromadzonych środków na dochody budżetu państwa oraz rozwiązanie stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

W myśl przepisu art. 32 cytowanej ustawy, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Natomiast za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Kwestię uzyskiwania prawa do przedmiotowego świadczenia szczegółowo reguluje rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W aktualnym stanie prawnym organy rentowe obowiązane są do uwzględniania przy ocenie prawa do przedmiotowego świadczenia wszelkich okresów wykonywania prac w szczególnych warunkach określonych w § 4-8a rozporządzenia.

Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

W załączniku do powyższego rozporządzenia, w Wykazie A w dziale VIII, zatytułowanym „W transporcie i łączności”, w podtytule (...), pod pozycją 2 wskazano, że pracami w szczególnych warunkach są „ prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów”.

Zgodnie z § 2 rozporządzenia z 1983 roku, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. W świetle § 2 ust. 2 rozporządzenia zakład pracy wydaje zaświadczenie o zatrudnieniu w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji. W postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 roku, III UZP 6/84).

Ograniczenia dowodowe zawarte w § 22 (obowiązującego w dacie złożenia przez ubezpieczonego wniosku o emeryturę) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami. (tak Sąd Najwyższy w uchwale z 27 maja 1985 r., sygn. akt III UZP 5/85)

Ubezpieczony R. L. na dzień wydania zaskarżonej decyzji ukończył 60 lat, a zatem osiągnął wiek emerytalny przewidziany dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach i z tego tytułu żądał przyznania prawa do emerytury. Bezspornym w sprawie było, że na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów skarżący udowodnił 26 lat, 4 miesiące i 13 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 6 lat, 10 miesięcy i 4 dni okresów pracy w warunkach szczególnych.

Przedmiotem sporu w niniejszym postępowaniu był w tej sytuacji charakter pracy wykonywanej przez odwołującego w okresie 1 września 1977 roku do 31 stycznia 1992 roku w Ośrodku (...) w M. Komendy Wojewódzkiej Policji w S.. Organ rentowy odmówił bowiem zaliczenia powyższego okresu z uwagi na fakt, iż ubezpieczony przedłożył jedynie „zwykłe” świadectwo pracy.

Na okoliczność pracy R. L. w szczególnych warunkach w zakwestionowanym okresie Sąd dopuścił dowód z dokumentów zawartych w aktach emerytalnych ubezpieczonego oraz aktach osobowych ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w Ośrodku (...) w M.. Autentyczność dokumentów nie była przez strony kwestionowana i nie budziła wątpliwości Sądu. Zostały one sporządzone w sposób zgodny z przepisami prawa, przez uprawnione do tego osoby, w ramach ich kompetencji, oraz w sposób rzetelny, stąd też Sąd ocenił je jako wiarygodne. Prymat wiarygodności przyznał Sąd także zeznaniom świadków I. B. (3) i H. W. (1) oraz korespondującymi z tymi zeznaniami zeznaniom ubezpieczonego. Oceniając zeznania świadków, Sąd miał na względzie, że przesłuchane osoby są osobami obcymi dla ubezpieczonego i nie mają żadnego interesu w tym, by nieprawdziwie zeznawać na korzyść R. L., narażając się jednocześnie na odpowiedzialność karną. Zeznania przesłuchanych świadków były spójne, konsekwentne i zbieżne ze sobą wzajemnie i nie budziły jakichkolwiek wątpliwości Sądu co do ich wiarygodności, tym bardziej, że znajdowały pełne potwierdzenie w aktach osobowych wnioskodawcy.

W wyniku przeprowadzenia postępowania dowodowego Sąd ustalił, iż R. L. podczas zatrudnienia w ośrodku w M. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował na stanowisku kierowcy. Jednocześnie zgromadzony materiał dowodowy – zarówno zeznania świadków oraz ubezpieczonego, jak i dokumenty w aktach osobowych – daje podstawy do przyjęcia, że praca wykonywana przez ubezpieczonego w tym okresie była pracą w warunkach szczególnych. Z akt osobowych ubezpieczonego jasno wynika, że pracując jako kierowca, ubezpieczony miał przypisane do siebie na stałe dwa samochody S. (...) i S. (...) (wniosek z dnia 10.1982 r., umowa zlecenie z 31.08.1977 r., aneks z dnia 31.10.1980 r.). Samochody te zostały mu przydzielone już z dniem 1 września 1977 roku. Co istotne, z dniem 1 stycznia 1984 roku, w związku z zatrudnieniem dodatkowego kierowcy z uprawnieniami do prowadzenia samochodów ciężarowych, ubezpieczonemu powierzono obowiązki kierowcy jedynie samochodu asenizacyjnego (S. (...)), które wykonywał już do końca zatrudnienia w Ośrodków (...) w M. (umowa o pracę z dnia 30.12.1983 r.).

Także z zeznań świadków i ubezpieczonego jednoznacznie wynika, że podczas zatrudnienia w spornym okresie ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy (...) i S. (...). Świadkowie ( będący osobami zatrudnionymi w ośrodku w tym samym czasie co ubezpieczony) zgodnie zeznali, iż ubezpieczony w ramach swoich obowiązków jeździł albo samochodem asenizacyjnym, wywożąc nieczystości, albo jeździł S. 29 dowożąc do ośrodka większe ilości artykułów spożywczych tj. ziemianki i warzywa. I. B. (3) podkreśliła, iż nigdy nie widziała ubezpieczonego jeżdżącego innym samochodem, niż ciężarowy. Jednocześnie świadkowie wyjaśnili, iż co prawda w ośrodku znajdował się samochód dostawczy o masie poniżej 3,5 tony (Ż.), niemniej do obsługi tego pojazdu zatrudniani byli inni kierowcy, nieposiadający uprawnień do prowadzenia samochodów ciężarowych.

Z uwagi na jednoznaczną wymowę powyżej opisanego zespołu dowodów Sąd uznał, że ubezpieczony przez okres zatrudnienia w Ośrodku (...) w M. od 1 września 1977 roku do 31 stycznia 1992 roku wykonywał pracę w warunkach szczególnych jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Oznacza to, że łącznie z okresem pracy w tych warunkach uznanym przez organ rentowy udowodnił więcej niż wymagane 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Zdaniem Sądu w związku z jednoznacznością całego zebranego materiału dowodowego w sprawie, brak stosownego świadectwa pracy wystawionego przez pracodawcę (którego wystawienie w obecnej chwili nie jest możliwe) nie przesądza o braku uprawnień ubezpieczonego do tzw. wcześniejszej emerytury w związku z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach. Zważyć bowiem należy, iż brak świadectwa pracy w szczególnych warunkach, nie może powodować dla ubezpieczonego tak daleko idących negatywnych skutków, w postaci odmowy prawa do wcześniejszej emerytury.

Reasumując, skoro ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny uprawniający do wcześniejszej emerytury oraz legitymuje się okresem zatrudnienia w wysokości 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, Sąd - na mocy przepisu art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. - zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał R. L. prawo do wcześniejszej emerytury od dnia 16 grudnia 2012 roku (bowiem dopiero od tego dnia ubezpieczony faktycznie nie pozostawał w zatrudnieniu).

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować;

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem i pouczeniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS;

3.  z apelacja lub za 14 dni.

22 stycznia 2013 r.