Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 26 listopada 1997 r.
II UKN 350/97
Jeżeli pracownik nie kwestionował rozwiązania z nim stosunku pracy w
trybie art. 53 KP, to nie może skutecznie domagać się w sprawie o wcześniej-
szą emeryturę ustalenia, że rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z przyczyn
określonych w art. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach
rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących za-
kładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze
zm.).
Przewodniczący SSN: Barbara Wagner, Sędziowie SN: Roman Kuczyński
(sprawozdawca), Teresa Romer.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 1997 r. sprawy z wniosku
Mariana M. przeciwko [...] Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w K. o prawo do
wcześniejszej emerytury, na skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyj-
nego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 9 grudnia 1996 r.
[...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 19 czerwca 1996 r. Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Katowicach oddalił odwołanie ubezpieczonego Mariana M. od
decyzji [...] Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w K. odmawiającej przyznania
mu wcześniejszej emerytury. Sąd Wojewódzki uznał, że ubezpieczony nie legitymuje
się ani 40-letnim okresem zatrudnienia, ani też nie rozwiązano z nim umowy o pracę
z przyczyn ekonomicznych, zaś każda z tych przesłanek wymagana jest dla nabycia
prawa do wcześniejszej emerytury kolejowej.
Sąd Apelacyjny w Katowicach wyrokiem z dnia 9 grudnia 1996 r. oddalił ape-
- 2 -
lację ubezpieczonego od powyższego wyroku, podzielając stanowisko zajęte przez
Sąd I instancji.
Kasacja od wyroku Sądu Apelacyjnego zarzuca obrazę prawa materialnego -
art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracow-
ników kolejowych i ich rodzin (Dz. U. Nr 23, poz. 99 ze zm.) oraz art. 1 ust. 1 ustawy
z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami
stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładów pracy oraz zmianie niektórych
ustaw (Dz. U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.).
W odpowiedzi na kasację [...] DOKP wnosiła o jej oddalenie uzasadniając, iż
ubezpieczony nie spełnia warunków do nabycia wcześniejszej emerytury, ponieważ
stosunek pracy z nim nie został rozwiązany z przyczyn ekonomicznych leżących po
stronie zakładu pracy.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Kasacja okazała się bezzasadna. W aktach osobowych ubezpieczonego
znajduje się adresowane do niego pismo z dnia 30 października 1995 r., zawierające
oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia z po-
wodu niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 1 rok, tj. od dnia 22 listopada 1994 r.
Pismo zawiera stosowne pouczenie o trybie odwoławczym. Z dalszej części akt wy-
nika, między innymi z pisma ubezpieczonego z dnia 30 października 1995 r. adre-
sowanego do [...] DOKP, iż wnosi o przyznanie renty inwalidzkiej z powodu zalicze-
nia do trzeciej grupy inwalidów i zwolnienia z pracy oraz że renta taka została mu
decyzją z dnia 23 listopada 1995 r. przyznana. Jednocześnie brak jest w materiale
dowodowym przesłanek do przyjęcia, iż ubezpieczony kwestionował sposób rozwią-
zania stosunku pracy i jego przyczynę.
W tym stanie rzeczy należy dojść do przekonania, że Sądy obu instancji traf-
nie uznały, że ubezpieczony nie spełnia warunków do wcześniejszej emerytury na
podstawie przepisu § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z
dnia 26 stycznia 1990 r. w sprawie wcześniejszych emerytur dla pracowników zwal-
nianych z pracy z przyczyn dotyczących zakładów pracy (Dz. U. Nr 4, poz. 27), bo-
wiem przepis ten, niezależnie od legitymowania się okresem 40 lat zatrudnienia
- 3 -
(przez mężczyznę), wymaga, aby stosunek pracy z pracownikiem rozwiązany został
w warunkach, o jakich mowa w art. 1 ust. 1 i 2 oraz art. 10 ust. 1 ustawy z 28 grudnia
1989 r. - czyli z przyczyn ekonomicznych leżących po stronie zakładu pracy.
W świetle wyżej wskazanych dowodów, którymi Sądy obu instancji dyspono-
wały, ubezpieczony nie został zwolniony z pracy wskutek tzw. redukcji etatów, lecz z
powodu wyczerpania zasiłków chorobowych i okoliczność ta nie może być zmieniona
przez wydane na prośbę ubezpieczonego zaświadczenia pracodawcy z dnia 15
stycznia i 12 kwietnia 1996 r. Należy bowiem mieć na uwadze, że wyczerpanie zasił-
ków chorobowych stwarza zakładowi pracy tylko możliwość rozwiązania umowy o
pracę bez wypowiedzenia bez winy pracownika (art. 53 § 1 KP), nie nakłada nato-
miast na pracodawcę takiego obowiązku, przeto - niezależnie od wyczerpania zasił-
ków - ubezpieczony mógł pozostać w zatrudnieniu, a następnie - mógłby zostać
zwolniony wskutek redukcji zatrudnienia, co rodziłoby po stronie pracodawcy obo-
wiązek wypłaty stosownej odprawy pieniężnej. Skoro zakład pracy wybrał inny spo-
sób rozwiązania stosunku pracy, brak jest podstaw do przypisywania mu innych in-
tencji oraz nadawania znaczenia prawnego pismom wydanym na prośbę ubezpie-
czonego na użytek jego starań o wcześniejszą emeryturę. Raz zastosowany sposób
rozwiązania stosunku pracy, który w stosownym terminie i trybie nie został zakwes-
tionowany przez pracownika, nie może być następnie zmieniony w celu uzyskania
innego świadczenia - w tym przypadku wcześniejszej emerytury. Brak zaś przesłanki
w postaci rozwiązania stosunku pracy przez zakład z powodu zmniejszenia zatrud-
nienia (art. 1 ust. 1 i 2 oraz art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r.), czyni
bezprzedmiotowym roszczenie ubezpieczonego o wcześniejszą emeryturę niezależ-
nie od wykazania 40-letniego zatrudnienia, bowiem nawet udowodnienie tego okresu
nie uczyni tego roszczenia uzasadnionym. Tym samym tracą na znaczeniu rozwa-
żania dotyczące stosowania art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopa-
trzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin w związku z art. 45 ust. 1
ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent oraz o zmianie
niektórych ustaw (Dz. U. Nr 104 poz. 450 ze zm.), zaś zarzuty kasacji są w tym
względzie bezzasadne.
Jakkolwiek zatem motywy zaskarżonego wyroku koncentrują się głównie na
braku przesłanek do wcześniejszej emerytury z art. 6 ust. 2 ustawy o zaopatrzeniu
- 4 -
emerytalnym pracowników kolejowych, to mając na względzie iż Sąd Apelacyjny
przejął ustalenie Sądu I instancji odnośnie przyczyny rozwiązania z Marianem M.
stosunku pracy - Sąd Najwyższy doszedł do przekonania, że zaskarżony wyrok od-
powiada prawu, zaś kasacja nie znajduje usprawiedliwionych podstaw - i w oparciu o
art. 393
12
KPC orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================