Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 14 kwietnia 2000 r.
II UKN 507/99
1. Niedopuszczalne jest odwołanie do sądu w sprawie o przyznanie za-
siłku chorobowego, jeżeli organ rentowy w decyzji orzekł jedynie o objęciu
pracowniczym ubezpieczeniem społecznym i nie orzekł o świadczeniach z ta-
kiego ubezpieczenia.
2. Prawo do wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy (art. 92 KP)
przysługuje również wykonawcy pracy nakładczej.
Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar (sprawozdawca), Sędziowie SN: Maria
Tyszel, Andrzej Wasilewski.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 14 kwietnia 2000 r. sprawy z wniosku
Krystyny Ś. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w P. o
ustalenie obowiązku ubezpieczenia i zasiłek chorobowy, na skutek kasacji organu
rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 11 maja 1999 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok oraz poprzedzający wyrok Sądu Wojewódzkie-
go-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 27 lipca 1998 r. [...] w
punkcie 2 i sprawę przekazał temu Sądowi do ponownego rozpoznania i orzeczenia
o kosztach postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 27 lipca 1998 r. [...] Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Poznaniu zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-
Oddziału w P. z dnia 17 kwietnia 1997 r. i ustalił, że wnioskodawczyni Krystyna Ś.
podlegała ubezpieczeniu społecznemu z tytułu zatrudnienia w okresie od 11 lipca
1996 r. do 14 września 1996 r. oraz przyznał jej prawo do zasiłku chorobowego za
okres od 19 marca do 14 września 1996 r., po ustaleniu, że wnioskodawczyni została
zatrudniona z dniem 15 stycznia 1994 r. w Zakładzie Krawiectwa Lekkiego należące-
go do Rafała K., wykonując pracę nakładczą. Zaskarżoną decyzją organ rentowy
2
stwierdził, że wnioskodawczyni podlegała ubezpieczeniu społecznemu z tytułu tego
zatrudnienia w okresie od 15 marca 1994 r. do 10 lipca 1996 r., anulując jednocze-
śnie swoją decyzję z dnia 25 lutego 1996 r. stwierdzającą ubezpieczenie od 15
stycznia 1994 r. do 31 lipca 1994 r. i od 1 sierpnia 1994 r. W toku postępowania
wnioskodawczyni przedłożyła legitymację ubezpieczeniową, w której ostatnie poś-
wiadczenie zatrudnienia nosi datę 10 lipca 1996 r. i do tej daty organ rentowy objął
wnioskodawczynię ubezpieczeniem. Zatrudniający Krystynę Ś. został w wyniku pos-
tępowania karnego toczącego się przed Sądem Rejonowym w Poznaniu uznany za
winnego tego, że w okresie od 1 sierpnia 1994 r. do 10 lipca 1996 r. uporczywie na-
ruszał prawa pracownicze wnioskodawczyni wynikające z przepisów o ubezpieczeniu
społecznym, narażając ją na niemożność otrzymania zasiłku chorobowego (nakaz
karny z dnia 11 lipca 1997 r. [...]). Na podstawie tych ustaleń Sąd przyznał wniosko-
dawczyni zasiłek chorobowy za okres od 19 marca 1996 r., stwierdzając, że okres
zasiłkowy (6 miesięcy) zakończył się 14 września 1996 r. W podstawie prawnej wy-
roku Sąd powołał przepisy art. 1, 5 i 48 ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r. o świadcze-
niach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
(jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 143 ze zm.).
Sad Apelacyjny w Poznaniu stanowisko to podzielił, stwierdzając, że w spra-
wie brak dowodów wskazujących na tryb i termin rozwiązania umowy o pracę, stąd
stanowisko Sądu pierwszej instancji nie narusza prawa. Jednocześnie Sąd Apelacyj-
ny zauważył, że decyzja organu rentowego nie obejmowała prawa wnioskodawczyni
do zasiłku chorobowego, „żądanie więc w tej części winno podlegać rozpoznaniu
przez organ rentowy” (wyrok z dnia 11 maja 1999 r. [...]).
Powyższy wyrok zaskarżył kasacją organ rentowy i zarzucając naruszenie
prawa materialnego przez pominięcie art. 92 KP i przyznanie wnioskodawczyni
prawa do zasiłku chorobowego za pierwsze 35 dni niezdolności do pracy oraz naru-
szenie prawa procesowego, które to uchybienie miało istotny wpływ na wynik sprawy
- art. 47714
, 47714
§ 2 w związku z art. 321 § 1 i 464 § 1 KPC przez wydanie orzecze-
nia bez odwołania i bez poprzedzającej odwołanie decyzji organu rentowego, wniósł
o jego zmianę „i przekazanie sprawy o zasiłek chorobowy organowi rentowemu”.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Rozpoznając sprawę w ramach wyznaczonych w art. 39311
KPC – a więc w
3
granicach zakreślonych podstawami kasacji i kierunkiem wniosku – należy na wstę-
pie zauważyć, że przedmiotem zaskarżenia kasacją jest wyrok Sądu Apelacyjnego
oddalający apelację pozwanego organu rentowego od rozstrzygnięcia Sądu Woje-
wódzkiego zawartego w pkt 2 wyroku, a dotyczącego przyznania prawa do zasiłku
chorobowego od dnia 19 marca 1996 r. W części tej - co niewątpliwe w świetle usta-
leń Sądu Apelacyjnego - nie została wydana żadna decyzja organu rentowego, a
więc brak było podstaw do wniesienia odwołania wszczynającego postępowanie są-
dowe. Nie zachodziła także sytuacja, o której stanowi art. 4779
§ 4 KPC, a która mo-
gła prowadzić do złożenia odwołania w ramach tzw. skargi na milczenie. Mimo usta-
lenia powyższego przez Sąd Apelacyjny, ze wskazaniem, że „żądanie wnioskodaw-
czyni w tej części winno podlegać rozpoznaniu przez organ rentowy”, nie została
podjęta przez ten Sąd odpowiednia decyzja procesowa. Już ta okoliczność uzasad-
nia uwzględnienie kasacji i uchylenie wyroku Sądu Apelacyjnego oraz pkt 2 wyroku
Sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpo-
znania – art. 39313
§ 1 KPC.
Uzasadniony jest także podniesiony w kasacji zarzut naruszenia art. 92 § 1 pkt
1 i § 4 KP przez jego niezastosowanie. W myśl tego przepisu za czas niezdolności
pracownika do pracy wskutek choroby trwającej łącznie do 35 dni w ciągu roku ka-
lendarzowego – zachowuje on prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązują-
ce u pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego
tytułu, natomiast za czas niezdolności do pracy trwającej łącznie dłużej niż 35 dni w
ciągu roku kalendarzowego pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy.
Powyższa regulacja – pominięta przez Sąd – wprowadzona została ustawą z
dnia 3 lutego 1995 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz o zmianie ustawy – Kodeks pracy
(Dz.U. Nr 16, poz. 77) i znajdzie zastosowanie do świadczeń z tytułu ubezpieczenia
społecznego należnych wnioskodawczyni jako wykonawcy pracy nakładczej (§ 12
pkt 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień
pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą – Dz.U. z 1976 r. Nr 3, poz. 19
ze zm.).
Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji.
========================================