Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 22 listopada 2000 r.
II UKN 62/00
W razie przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową
spółkę Skarbu Państwa, odpowiedzialność za zobowiązania tego przedsiębior-
stwa wynikające ze stosunku pracy, w tym również za następstwa choroby za-
wodowej, powstałe przed przekształceniem przedsiębiorstwa, ponosi spółka
(art. 8 ust. 2 i art. 9 ust. 4 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przed-
siębiorstw państwowych, Dz.U. Nr 51, poz. 298 ze zm.). Późniejsze zbycie przez
nią części akcji spółce prywatnej nie wyłącza jej odpowiedzialności za skutki
choroby zawodowej pracownika. Przepis art. 32 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12
czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawo-
dowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.) nie ma w takim
wypadku zastosowania.
Przewodniczący SSN Beata Gudowska, Sędziowie SN: Zbigniew Myszka,
Jadwiga Skibińska-Adamowicz (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2000 r. sprawy z po-
wództwa Marianny K. przeciwko Fabryce Porcelany „W.” Spółce Akcyjnej w W. o od-
szkodowanie, na skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocła-
wiu z dnia 12 maja 1999 r. [...]
1. z m i e n i ł w ten sposób zaskarżony wyrok, że oddalił apelację strony po-
zwanej od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we
Wrocławiu z dnia 23 listopada 1998 r. [...],
2. zasądził od strony pozwanej na rzecz Marianny K. kwotę 1.500 zł (jeden ty-
siąc pięćset złotych) tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Powódka Marianna K. żądała zasądzenia od Fabryki Porcelany „W.” S.A. w
W. kwoty 25.055,50 zł z odsetkami tytułem jednorazowego odszkodowania w
2
związku ze śmiercią męża Stanisława K. - pracownika Zakładów Porcelany Stołowej
„W.” w W., który zmarł wskutek choroby zawodowej spowodowanej warunkami pracy
w tych Zakładach.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu wyro-
kiem z dnia 23 listopada 1998 r. [...] uwzględnił powództwo w całości oraz zasądził
od strony pozwanej na rzecz powódki koszty procesu. Ustalił, że Stanisław K. był
zatrudniony w Zakładach Porcelany Stołowej „W.” w W. od 28 stycznia 1946 r. do 5
sierpnia 1977 r., a od dnia 16 października 1977 r. otrzymywał rentę inwalidzką. De-
cyzją z dnia 8 lipca 1989 r. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w W. stwier-
dził u męża powódki chorobę zawodową (krzemicę płuc), nabytą w okresie zatrud-
nienia w tych Zakładach, w których praca narażała go na działanie czynnika szkodli-
wego dla zdrowia, tj. pyłu z zawartością wolnej krzemionki. Od września 1989 r. mąż
powódki pobierał rentę inwalidzką z tytułu choroby zawodowej w zbiegu z emeryturą.
Otrzymał też od pracodawcy odszkodowanie z tytułu choroby zawodowej w kwocie
1.602 zł. W dniu 28 września 1996 r. Stanisław K. zmarł, a jego śmierć pozostawała
w związku z chorobą zawodową. Powódka Marianna K. jest osobą uprawnioną do
pobierania renty rodzinnej po Stanisławie K. i rentę tę pobiera.
Sąd Wojewódzki ustalił ponadto, że w dniu 28 stycznia 1991 r. Zakłady Por-
celany Stołowej „W.” zostały przekształcone w jednoosobową spółkę Skarbu Pań-
stwa, która następnie, w dniu 19 sierpnia 1992 r., sprzedała 70% akcji spółce pry-
watnej S and K „H.” Ltd. Pozwana Fabryka Porcelany „W.” S.A. przejęła mienie i pra-
cowników byłego przedsiębiorstwa państwowego, tj. Zakładów Porcelany Stołowej
„W.” w W. Po śmierci męża powódka wystąpiła przeciwko Oddziałowi ZUS w W. o
przyznanie jej jednorazowego odszkodowania na podstawie art. 12 ustawy z dnia 12
czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodo-
wych. Wyrokiem z dnia 14 lipca 1998 r. [...] Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych we Wrocławiu oddalił odwołanie powódki od decyzji tego Oddziału
z dnia 6 stycznia 1997 r., stwierdzając, że legitymowaną w sprawie powinna być Fa-
bryka Porcelany „W.” S.A., a nie Oddział ZUS w W., gdyż ta spółka jest następcą
prawnym zlikwidowanego przedsiębiorstwa państwowego, w którym pracował mąż
powódki, i w której był zatrudniony w czasie, kiedy stwierdzono u niego uszczerbek
na zdrowiu z powodu choroby zawodowej. Zatem art. 32 ust. 2 pkt. 2 wymienionej
ustawy uzasadnia odpowiedzialność pozwanej spółki, tego zaś faktu nie mogła zmie-
nić sprzedaż 70% akcji innej spółce.
3
Sąd Apelacyjny we Wrocławiu po rozpoznaniu apelacji strony pozwanej wyro-
kiem z dnia 12 maja 1999 r. zmienił wyrok Sądu pierwszej instancji w ten sposób, że
oddalił powództwo.
Sąd Apelacyjny stwierdził, że na gruncie niespornych okoliczności sprawy
spór sprowadza się do kwestii, czy w sytuacji, gdy pracownik był narażony na po-
wstanie choroby zawodowej i zakończył zatrudnienie w uspołecznionym zakładzie
pracy, jakim w 1977 r. były Zakłady Porcelany Stołowej „W.”, a w chwili jego śmierci
w następstwie choroby zawodowej zakład ten, wskutek przekształceń własnościo-
wych, był zakładem nieuspołecznionym, to do zapłaty odszkodowania przewidziane-
go w art. 12 ustawy o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawo-
dowych jest zobowiązany zakład pracy czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zda-
niem Sądu drugiej instancji – mimo rozbieżnych interpretacji art. 32 wskazanej
ustawy i niejednolitego orzecznictwa – trafne i przekonujące jest stanowisko Sądu
Najwyższego zawarte w uchwale z dnia 27 maja 1997 r., III ZP 12/98 (OSNAPiUS
1998 r. nr 23, poz. 689), według którego, jeżeli pracownik zakończył zatrudnienie w
uspołecznionym zakładzie pracy, w którym był narażony na powstanie choroby za-
wodowej, lecz w czasie stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdro-
wiu spowodowanego tą chorobą, zakład ten uzyskał status nieuspołecznionego pra-
codawcy, to jednorazowe odszkodowanie przewidziane w art. 9 i art. 10 ustawy wy-
padkowej przysługuje od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W ocenie Sądu Apela-
cyjnego, powyższy pogląd należy też odnieść do jednorazowego odszkodowania z
tytułu śmierci pracownika wskutek choroby zawodowej. Tym samym przepis art. 32
ust. 1 pkt 2 ustawy wypadkowej nie pozwalał na zasądzenie od strony pozwanej na
rzecz powódki jednorazowego odszkodowania z tytułu śmierci jej męża.
Od powyższego wyroku złożyła powódka kasację opartą na obydwu podsta-
wach przewidzianych w art. 3931
KPC. Zarzuciła naruszenie art. 32 ust. 1 pkt 1 oraz
ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków
przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze
zm.) oraz art. 231
KP przez przyjęcie, że pozwana spółka nie jest zobowiązana do
zapłaty odszkodowania na rzecz powódki, mimo że przed przekształceniem przed-
siębiorstwa państwowego w spółkę zostało wypłacone Stanisławowi K. jednorazowe
odszkodowanie z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego chorobą zawodową.
Ponadto zarzuciła naruszenie art. 47711
KPC wskutek pominięcia tej istotnej okolicz-
ności, że strona pozwana występowała w charakterze osoby zainteresowanej w
4
sprawie powódki przeciwko Oddziałowi ZUS w Wałbrzychu o jednorazowe odszko-
dowanie i nie zaskarżyła wyroku Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu z dnia 14 lipca
1998 r. [...], w którym Sąd ten ustalił, że pozwana Fabryka Porcelany „W.” SA w W.
jest zobowiązana do zapłaty odszkodowania na rzecz powódki, gdyż przejęła mienie
i pracowników byłego przedsiębiorstwa państwowego.
Skarżąca zwróciła uwagę na to, że Stanisław K. nigdy nie był pracownikiem
pozwanej spółki, tj. nieuspołecznionego zakładu pracy. Zatem do oceny sytuacji wy-
stępującej w sprawie ma zastosowanie art. 32 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach z
tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Niesporne jest, że najpierw Za-
kłady Porcelany Stołowej „W.” wypłaciły mężowi powódki jednorazowe odszkodowa-
nie za 80% uszczerbku na zdrowiu na podstawie orzeczenia Obwodowej KiZ z dnia
16 listopada 1989 r., a następnie na podstawie orzeczenia Obwodowej KiZ z dnia 30
grudnia 1992 r. odszkodowanie za 20% uszczerbku na zdrowiu wypłaciła pozwana
spółka. Tak więc strona pozwana uznała się za zobowiązaną do zapłaty odszkodo-
wania z tytułu choroby zawodowej, skoro wypłaciła Stanisławowi K. dalszą część od-
szkodowania w 1993 r. Poza tym w orzecznictwie sądowym utrwalił się pogląd, że
przejęcie mienia prywatyzowanego przedsiębiorstwa państwowego przez spółkę sta-
nowi przejęcie zakładu pracy w całości lub w części w rozumieniu art. 231
KP. Rów-
nież z art. 8 ust. 2 i art. 9 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji
przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 51, poz. 298) wynika, że pozwana spółka
wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki przekształconego przedsiębiorstwa pań-
stwowego. Zmiana statusu zakładu pracy nie zmieniła zasad odpowiedzialności
spółki, będącej następcą prawnym zlikwidowanego przedsiębiorstwa państwowego,
za zobowiązania mające swoje źródło w zdarzeniach zaistniałych przed datą przeję-
cia państwowego zakładu pracy.
Przytaczając powyższe argumenty, skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżone-
go wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu we Wrocławiu do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Nie jest trafny zarzut naruszenia art. 231
KP, gdyż przepis ten nie miał zasto-
sowania w sprawie. Pomijając zawarty w nim przedmiot regulacji należy zauważyć,
że użyte przez ustawodawcę zwroty wyraźnie wskazują na to, iż w art. 231
KP chodzi
5
o pracowników, którzy przeszli do innego pracodawcy razem ze swoim dotychcza-
sowym zakładem pracy. W § 1 jest bowiem mowa o tym, że nowy pracodawca staje
się stroną „w dotychczasowych” stosunkach pracy, a więc w stosunkach istniejących
w chwili przejścia jednego zakładu pracy na drugi, § 3 stanowi o obowiązkach do-
tychczasowego pracodawcy wobec pracowników „przejmowanych” przez innego pra-
codawcę, zaś § 4 reguluje sytuację pracownika przejmowanego przez innego praco-
dawcę, z którym pracownik nie chce pozostawać w stosunku pracy. Zatem art. 231
§
1, § 3 i § 4 KP dotyczy uprawnień osób będących pracownikami w chwili ich „przej-
ścia” do innego zakładu pracy bądź też ich „przejęcia” przez nowego pracodawcę.
Kwestia ta zresztą została jednolicie wyjaśniona w ostatnich latach w orzecznictwie
Sądu Najwyższego, przyjmującym, że przepisy § 1, § 2 i § 4 art. 231
KP nie dotyczą
pracowników, z którymi umowy o pracę zostały rozwiązane przed dniem przejścia
zakładu pracy na innego pracodawcę (por. wyrok z dnia 1 października 1997 r., I
PKN 296/97, OSNAPiUS z 1998 r. nr 14, poz. 422 oraz wyrok z dnia 16 września
1997 r., I PKN 248/99, OSNAPiUS z 1998 r. nr 19, poz. 559).
Skuteczny natomiast okazał się podniesiony w kasacji zarzut naruszenia art.
32 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z
tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr
30, poz. 144 ze zm.) w związku z art. 8 ust. 2 i art. 9 ust. 4 ustawy z dnia 13 lipca
1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 51, poz. 296 ze zm.).
Przed odniesieniem się do powyższej podstawy kasacji należy zwrócić uwagę
na niektóre elementy stanu faktycznego sprawy. Otóż mąż powódki, Stanisław K.,
urodzony w 1923 r., przepracował w Zakładach Porcelany Stołowej „W.” w W. ponad
31 lat i od tego pracodawcy przeszedł dnia 16 października 1977 r. na rentę inwa-
lidzką z ogólnego stanu zdrowia, potem na emeryturę, a od 1989 r. pobierał emerytu-
rę w zbiegu z rentą inwalidzką z tytułu choroby zawodowej. Decyzją z dnia 8 lipca
1989 r. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w W. stwierdził u Stanisława K.
chorobę zawodową w postaci krzemicy płuc, jak również jej nabycie podczas zatrud-
nienia w Zakładach Porcelany Stołowej „W.” w W. Ponadto w 1989 r., na podstawie
orzeczenia Obwodowej KiZ w W., wymienione Zakłady, będące przedsiębiorstwem
państwowym, wypłaciły mężowi powódki odszkodowanie za 80% uszczerbku na
zdrowiu. W dniu 28 stycznia 1991 r. Zakłady te zostały przekształcone w jednooso-
bową spółkę akcyjną Skarbu Państwa – o nazwie Porcelana „W.” Spółka Akcyjna –
na podstawie art. 5 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw
6
państwowych, po czym spółka ta w dniu 19 sierpnia 1992 r. sprzedała 70% akcji
spółce prywatnej o nazwie: S. and K. „H.” Ltd. Mimo zmiany struktury własności, dnia
25 stycznia 1993 r. pozwana spółka wypłaciła Stanisławowi K. na podstawie orze-
czenia Obwodowej KiZ w W. odszkodowanie za pozostałe 20% uszczerbku na zdro-
wiu, jak również nie zaskarżyła wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych we Wrocławiu z dnia 14 lipca 1998 r. [...], choć brała udział w po-
stępowaniu w tej sprawie w charakterze strony zainteresowanej. Wyrokiem tym Sąd
Wojewódzki oddalił odwołanie powódki od decyzji Oddziału Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych w W. odmawiającej przyznania jej jednorazowego odszkodowania z
tytułu śmierci męża, gdyż uznał, że zobowiązaną do zapłaty odszkodowania jest po-
zwana spółka, ponieważ ona przejęła dług uspołecznionego zakładu pracy.
Według art. 32 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach
z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, odszkodowanie z tytułu choroby
zawodowej przysługuje od pracodawcy zatrudniającego pracownika w czasie, kiedy
stwierdzono u niego stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu, a jeżeli w tym za-
kładzie pracownik nie był narażony na powstanie lub nawrót choroby zawodowej -
świadczenia te przysługują od ostatniego zakładu pracy, w którym takie narażenie
występowało. Jak nietrudno zauważyć, przepis ten określa zakład pracy zobowiąza-
ny do wypłacenia odszkodowania w sytuacji, gdy pracownik był zatrudniony w dwóch
lub więcej zakładach pracy, oraz przyjmuje, że w każdym wypadku musi to być za-
kład pracy, w którym występowało narażenie na powstanie choroby zawodowej. Mó-
wiąc inaczej, jeżeli stwierdzenie uszczerbku na zdrowiu nastąpiło w innym zakładzie
pracy, a narażenie na powstanie choroby zawodowej w jeszcze innym, to odpowie-
dzialność drugiego z wymienionych zakładów ma miejsce wówczas, gdy w pierw-
szym z nich pracownik nie był narażony na powstanie choroby zawodowej. Wymie-
niony przepis nie reguluje natomiast kwestii zmian organizacyjnych i przekształceń
własnościowych po stronie zakładu pracy, jak również nie wskazuje zakładu pracy
odpowiedzialnego za szkodę w takich sytuacjach. Nie można więc podzielić zapatry-
wania Sądu Apelacyjnego, że w rozpoznawanej sprawie, w której zatrudnienie męża
powódki dotyczyło tylko jednego – uspołecznionego zakładu pracy, „gramatyczne
brzmienie art. 32 ust. 2 pkt 2 ustawy wypadkowej” przesądziło o tym, że odszkodo-
wanie z tytułu jego śmierci przysługiwało powódce od Zakładu Ubezpieczeń Spo-
łecznych, i to tylko dlatego, że w chwili śmierci Stanisława K. jego pracodawca, bę-
dący wcześniej uspołecznionym zakładem pracy, był już wskutek przekształceń or-
7
ganizacyjno – własnościowych nieuspołecznionym zakładem pracy.
Powołana przez Sąd Apelacyjny uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 maja
1998 r., III ZP 12/98 (OSNAPIUS 1998 r. nr 23, poz. 689), według której charakter
zakładu pracy (uspołeczniony czy nieuspołeczniony) z chwili stwierdzenia stałego lub
długotrwałego uszczerbki na zdrowiu decyduje o tym, od kogo przysługuje jednora-
zowe odszkodowanie z tytułu choroby zawodowej, mimo że wyraża pogląd o cha-
rakterze ogólnym, to jednak nie zawiera wskazówki, jak rozwiązać problem wystę-
pujący w rozpoznawanej sprawie. Dzieje się to z dwóch względów.
Po pierwsze – asumptem do sformułowania przez Sąd Najwyższy tezy
uchwały był stan faktyczny odmienny niż w przedmiotowej sprawie, charakteryzujący
się tym, że wnioskodawczyni w czasie swojego zatrudnienia pracowała kolejno w
dwóch zakładach pracy, a potem prowadziła działalność gospodarczą, podlegając z
tego tytułu ubezpieczeniu, przy czym we wszystkich tych miejscach narażona była na
powstanie choroby zawodowej. Występowała zatem sytuacja odpowiadająca dyspo-
zycji art. 32 ust. 2 pkt. 2 ustawy o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i cho-
rób zawodowych. Jednocześnie ostatni zakład pracy, w którym istniało narażenie na
powstanie choroby zawodowej, był już nieuspołecznionym zakładem pracy w chwili
stwierdzenia uszczerbku na zdrowiu, wobec czego Sąd Najwyższy uznał, że od tego
zakładu przysługuje odszkodowanie stosownie do art. 32 ust. 1 pkt. 2 wymienionej
ustawy.
Po wtóre – narażenie Stanisława K. na powstanie choroby zawodowej i
stwierdzenie 80% uszczerbku na zdrowiu, wraz z zapłatą odszkodowania za ten
uszczerbek, miało miejsce wtedy, gdy jego pracodawcą był uspołeczniony zakład
pracy, tj. przedsiębiorstwo państwowe Zakłady Porcelany Stołowej „W.” w W. Przed-
siębiorstwo to zostało przekształcone w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Pań-
stwa na podstawie art. 5 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsię-
biorstw państwowych.
W myśl art. 8 ust. 2 wskazanej ustawy, spółka powstała w wyniku przekształ-
cenia przedsiębiorstwa państwowego wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki prze-
kształconego przedsiębiorstwa. Ponadto art. 9 ust. 4 ustawy stanowi, że również
spółka odpowiada za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy powstałe przed
przekształceniem przedsiębiorstwa. Według zatem przytoczonych przepisów nale-
żało także oceniać odpowiedzialność strony pozwanej wobec powódki. Gdy bowiem
dochodzi do przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę, zasady od-
8
powiedzialności za zobowiązania tego przedsiębiorstwa wobec pracowników określa
omawiana ustawa. Ta zaś w art. 9 ust. 4 wyraźnie przewiduje, że spółka odpowiada
za zobowiązania ze stosunku pracy powstałe przed przekształceniem przedsiębior-
stwa. Z tego więc względu tytuł odpowiedzialności strony pozwanej w rozpoznawanej
sprawie był inny niż ten, który wynika z ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świad-
czeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, chociaż zakres odpo-
wiedzialności za skutki choroby zawodowej – jeżeli roszczenie było oparte na pod-
stawie tej ustawy – należy określać według jej przepisów.
W orzecznictwie sądowym i piśmiennictwie panuje zgodność poglądów co do
tego, że spółka powstała w wyniku przekształcenia w nią przedsiębiorstwa państwo-
wego wstępuje z mocy prawa we wszystkie prawa i obowiązki przekształconego
przedsiębiorstwa. Przepis art. 8 ust. 1 i ust. 2 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw
państwowych ustanawia bowiem następstwo prawne pod tytułem ogólnym (sukcesję
generalną), które oznacza, że jednoosobowa spółka Skarbu Państwa staje się na-
stępcą prawnym ogółu praw i obowiązków oraz zobowiązań i wierzytelności przed-
siębiorstwa państwowego. Nie dochodzi przy tym do powstania nowego podmiotu,
lecz do transformacji podmiotu dotychczasowego. Wskutek tego sukcesja uniwersal-
na pozwala na ochronę interesu wierzycieli przekształconego przedsiębiorstwa (tak
np. G. Bieniek: Przekształcenie przedsiębiorstw państwowych a ich odpowiedzial-
ność za zobowiązania cywilnoprawne, PiZS 1995 r. Nr 10, s. 50-51, T. Mróz: Prywa-
tyzacja przedsiębiorstw państwowych, Prawo Spółek, luty 1999 r., s. 50, P. Dubow-
ski: Przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu
Państwa, Rejent, 1992 r. nr 6/14, s. 986-87).
Tytułem podsumowania dotychczasowych uwag i rozważań należy zatem
stwierdzić, że jednoosobowa spółka Skarbu Państwa pod nazwą Porcelana „W.”
Spółka Akcyjna w W., tj. strona pozwana, przejęła z mocy prawa obowiązek wyrów-
nania szkód z tytułu następstw choroby zawodowej, obciążający przedsiębiorstwo
państwowe zatrudniające męża powódki Stanisława K. w warunkach narażających
go na powstanie tej choroby. Z tego też względu zbycie przez pozwaną spółkę 70%
akcji nie mogło wyłączyć jej odpowiedzialności za skutek choroby zawodowej jekim
była śmierci Stanisława K.
Niezależnie od unormowania przyjętego w ustawie z dnia 13 lipca 1990 r. o
prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, również strona pozwana tak rozumiała
swoje obowiązki wobec pracownika i jego rodziny, gdyż po przekształceniu przedsię-
9
biorstwa państwowego w spółkę i po sprzedaży 70% akcji innej prywatnej spółce wy-
płaciła Stanisławowi K. odszkodowanie za dalszy uszczerbek na zdrowiu. Ponadto –
mimo że w sprawie o jednorazowe odszkodowanie przeciwko Oddziałowi Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych w W. [...] brała udział w postępowaniu w charakterze za-
interesowanego (art. 47711
KPC) – nie zaskarżyła wyroku Sądu Okręgowego z dnia
14 lipca 1998 r., w którym Sąd ten przyjął, że organ rentowy nie jest zobowiązany do
wypłacenia powódce jednorazowego odszkodowania, gdyż pozwana spółka przejęła
wszystkie prawa i obowiązki przekształconego przedsiębiorstwa państwowego, a
zatem i odpowiedzialność za wszystkie zobowiązania wynikające ze stosunków
pracy powstałe przed transformacją przedsiębiorstwa.
Z powyższych względów trafna okazała się wskazana przez powódkę podsta-
wa kasacji w postaci naruszenia art. 32 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 2 oraz art. 8 ust. 2 i
art. 9 ust. 4 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.
Nie pozbawiony racji okazał się również zarzut naruszenia art. 47711
KPC,
uzasadniony pominięciem przez Sąd Apelacyjny skutków wynikających dla strony
pozwanej z faktu, że Sąd Okręgowy we Wrocławiu w wyroku z dnia 14 lipca 1998 r.
[...] uznał pozwaną spółkę za zobowiązaną do zapłaty na rzecz powódki jednorazo-
wego odszkodowania. Wprawdzie wyrok ten nie stwarza dla strony pozwanej powagi
rzeczy osądzonej, lecz nie mógł być uznany za obojętny z punktu widzenia jej sytua-
cji procesowej w przedmiotowej sprawie. Nieuwzględnienie tego przepisu nie może
być jednak uznane za „naruszenie istotnych przepisów postępowania”, o którym sta-
nowi art. 393 15
KPC. Z tej przyczyny i wobec tego, że w sprawie zachodzi jedynie
naruszenie prawa materialnego, Sąd Najwyższy na podstawie tego przepisu zmienił
zaskarżony wyrok i orzekł co do istoty sprawy.
========================================