Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE Z DNIA 12 CZERWCA 2003 R.
SNO 30/03
Przewodniczący: sędzia SN Wiesław Kozielewicz.
Sędziowie SN: Józef Dołhy (sprawozdawca), Jacek Gudowski.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny w Warszawie w sprawie sędziego
Sądu Rejonowego obwinionego o popełnienie przewinień dyscyplinarnych z art.
107 § 1 u.s.p. i in. po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 12 czerwca 2003 r.
zażalenia Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego przy Sądzie Okręgowym oraz
Krajowej Rady Sądownictwa na postanowienie Sądu Apelacyjnego – Sądu
Dyscyplinarnego z dnia 17 kwietnia 2003 r., sygn. akt (...)
p o s t a n o w i ł:
u c h y l i ć zaskarżone postanowienie i sprawę p r z e k a z a ć Sądowi
Apelacyjnemu – Sądowi Dyscyplinarnemu celem kontynuowania postępowania.
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2003 r. Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny, na podstawie art. 22 § 1 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p., zawiesił
postępowanie w sprawie dyscyplinarnej sędziego Sądu Rejonowego,
obwinionego o to, że:
1) w dniu 25 stycznia 1995 r. w A., województwo (...), jako sędzia Sądu
Rejonowego, w związku z pełnieniem tej funkcji publicznej, przyjął od
Zdzisława A. korzyść majątkową w kwocie 5 000 marek niemieckich,
równowartości około 10 000 zł, w zamian za wydanie pozytywnej
opinii w postępowaniu ułaskawieniowym, prowadzonym w związku ze
2
skazaniem w sprawie sygn. akt (...), tj. o popełnienie przewinienia
dyscyplinarnego z art. 107 § 1 u.s.p.,
2) na przełomie lat 1996-1997 w B., województwo (...), jako sędzia Sądu
Rejonowego, w związku z pełnieniem tej funkcji, żądał korzyści
majątkowej w kwocie 2 500 marek niemieckich, równowartości 5 000
zł od Krzysztofa S., za pośrednictwem Arkadiusza M., w zamian za
wydanie wyroku z orzeczeniem wobec niego kary pozbawienia
wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania w sprawie sygn.
akt (...), tj. o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego z art. 107 § 1
u.s.p.,
3) w okresie od dnia 29 sierpnia 2000 r. do dnia 4 lipca 2002 r., jako
sędzia Sądu Rejonowego, delegowany do rozpoznania sprawy sygn. akt
(...) w postępowaniu apelacyjnym, wbrew obowiązkowi, nie sporządził
terminowo uzasadnienia wyroku wydanego w dniu 29 sierpnia 2000 r. i
zalegał ze sporządzeniem uzasadnienia 1 rok, 10 miesięcy i 6 dni, a
akta sprawy wraz z uzasadnieniem zwrócił dopiero dnia 4 lipca 2002 r.,
tj. o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego stanowiącego
naruszenie art. 457 § 1 k.p.k.
W uzasadnieniu Sąd powołał się na konieczność przeprowadzenia dowodu
z odpisu wyroku w sprawie karnej sędziego Sądu Rejonowego, co do którego
Prokurator Okręgowy w dniu 11 kwietnia 2003 r. skierował do Sądu
Rejonowego akt oskarżenia o popełnienie przestępstw określonych w art. 228 §
1 k.k. Zdaniem Sądu konieczność przeprowadzenia tego dowodu – bez którego
sprawy rozpoznać nie można – stanowi długotrwałą przeszkodę w rozumieniu
art. 22 k.p.k., co uzasadnia zawieszenie postępowania w sprawie dyscyplinarnej.
W ocenie Sądu prowadzenie postępowania dyscyplinarnego przed
zakończeniem sprawy karnej jest niemożliwe, gdyż „nie można doprowadzić do
takiej sytuacji procesowej, że w obu sprawach zapadną sprzeczne orzeczenia”.
3
Na powyższe postanowienie zażalenia wnieśli Zastępca Rzecznika
Dyscyplinarnego przy Sądzie Okręgowym oraz Krajowa Rada Sądownictwa.
Skarżący zakwestionowali stanowisko Sądu Dyscyplinarnego co do
niemożności równoczesnego prowadzenia w tej samej sprawie postępowania
dyscyplinarnego i postępowania karnego oraz wnieśli o uchylenie zaskarżonego
postanowienia.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Istota argumentacji zaskarżonego postanowienia sprowadza się do
twierdzenia, że postępowanie dyscyplinarne przeciwko sędziemu może być
zawieszone z powodu oczekiwania na prejudykat w postaci orzeczenia innego
sądu karnego. Na gruncie kodeksu postępowania karnego, którego subsydiarne
stosowanie w sprawach nieuregulowanych w Prawie o u.s.p. określa norma art.
128 u.s.p., zawieszenie postępowania karnego jest przewidziane w
następujących przepisach: w art. 11 § 2 k.p.k., art. 22 k.p.k., art. 61 § 1 k.p.k.
Ogólną podstawę zawieszenia postępowania określa art. 22 k.p.k. i tylko ten
przepis może mieć odpowiednie zastosowanie w postępowaniu dyscyplinarnym.
Jakkolwiek wyliczenie przyczyn zawieszenia postępowania karnego w art.
22 § 1 k.p.k. nie jest wyczerpujące, to jednak krąg okoliczności, które można
uznać za inne, tj. nie wymienione expressis verbis w tym przepisie, jest bardzo
ograniczony. Do kategorii „innej przyczyny” zawieszenia postępowania na
mocy art. 22 § 1 k.p.k. nie można zaliczyć kwestii prejudycjalności, z jednym
wyjątkiem, mianowicie wypadku przedstawienia przez sąd pytania prawnego na
podstawie art. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym.
W takiej sytuacji rozstrzygnięcie sprawy jest uzależnione od prejudykatu w
postaci orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Zważywszy, że okres
oczekiwania na rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego, jak wskazuje
praktyka, liczy się najczęściej w miesiącach, tylko w takim wypadku można
mówić o stanie „długotrwałej przeszkody uniemożliwiającej prowadzenie
postępowania” w rozumieniu art. 22 § 1 k.p.k.
4
W ustawie – Prawo o ustroju sądów powszechnych brak jest przepisu
stanowiącego podstawę zawieszenia postępowania dyscyplinarnego w związku
z prejudycjalnością. W podobny sposób kwestię tę rozstrzygnięto w ustawach:
prawo o notariacie, o prokuraturze, prawo o ustroju sądów wojskowych, o
Sądzie Najwyższym. W odniesieniu do zawodów pokrewnych jedynie w
ustawach – prawo o adwokaturze oraz o radcach prawnych, zawarto szczególną
regulację, a mianowicie, iż postępowanie dyscyplinarne toczy się niezależnie od
postępowania karnego o ten sam czyn, może być jednak zawieszone do czasu
ukończenia postępowania karnego. Zawarte w przepisach art. 119 i art. 120 § 1
u.s.p. uregulowania w sposób jednoznaczny wskazują, że postępowanie
dyscyplinarne toczy się niezależnie od postępowania karnego o ten sam czyn.
Postępowanie dyscyplinarne toczy się przed sądem – odpowiednio: w
pierwszej instancji przed sądem apelacyjnym, w drugiej instancji przed Sądem
Najwyższym, zatem zakres związania sądu orzekającego w postępowaniu
dyscyplinarnym rozstrzygnięciem innego sądu ogranicza się – w myśl art. 8 § 2
k.p.k. – jedynie do prawomocnego rozstrzygnięcia sądu kształtującego prawo
lub stosunek prawny. Oczywiste jest zatem, że w postępowaniu dyscyplinarnym
sąd „rozstrzyga samodzielnie zagadnienia faktyczne i prawne oraz nie jest
związany rozstrzygnięciem innego sądu lub organu” (art. 8 § 1 k.p.k., który to
przepis ma zastosowanie wprost do postępowania dyscyplinarnego).
Mając powyższe na względzie należało, uwzględniając wnioski końcowe
skarżących, uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać Sądowi
Apelacyjnemu – Sądowi Dyscyplinarnemu celem kontynuowania postępowania.