Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2013 r. w Poznaniu

sprawy z wniosku H. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

o rentę socjalną

na skutek apelacji wnioskodawcy H. J.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu

z dnia 15 maja 2012 r. sygn. akt VIII U 3911/11

oddala apelację

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 września 2011 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych, I Oddział w P., na podstawie art. 4 ust. l ustawy z dnia 27 czerwca 2003r. o rencie socjalnej, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 25 marca 2011 r., odmówił H. J. prawa do renty socjalnej z takim uzasadnieniem, że orzeczeniem z dnia 9 września 2011 r. Komisja Lekarska ZUS nie stwierdziła u wnioskodawcy stanu całkowitej niezdolności do wykonywania pracy.

Od powyższej decyzji, w ustawowym terminie, odwołał się H. J..

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 15 maja 2012 roku Sąd Okręgowy/Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu oddalił odwołanie.

Podstawą powyższego wyroku był następujący stan faktyczny :

Sąd ustalił, iż wnioskodawca H. J. urodził się w dniu (...), a zatem 18 lat ukończył w dniu (...)Jest uczniem Technikum (...).

W dniu 25 marca 2011 r. do ZUS wpłynął jego wniosek o przyznanie mu prawa do renty socjalnej.

Orzeczeniem z dnia 22 czerwca 2011 r. Lekarz Orzecznik ZUS stwierdził u odwołującego:

• zaburzenia funkcji poznawczych, emocji i zachowania u osoby z niespecyficznymi zaburzeniami rozwojowymi i obniżonym intelektem

• stan po licznych urazach głowy,

Na podstawie wskazanego rozpoznania Lekarz Orzecznik uznał, iż odwołujący nie jest całkowicie niezdolny do pracy.

H. J. złożył w ustawowym terminie sprzeciw do Komisji Lekarskiej ZUS, która rozpoznając u odwołującego:

• zaburzenia funkcji poznawczych, emocji i zachowania u osoby z niespecyficznymi zaburzeniami rozwojowymi i obniżonym intelektem

• stan po licznych urazach głowy, orzeczeniem z dnia 9 września 2011 r. stwierdziła, że odwołujący nie jest całkowicie niezdolny do pracy.

Opierając się na powyższych orzeczeniach, w dniu 19 września 2011 r., ZUS wydał zaskarżoną decyzję i odmówił H. J. prawa do renty socjalnej.

W postępowaniu sądowym odwołujący został poddany badaniu przez biegłych lekarzy sądowych z zakresu następujących specjalności: psychiatrii - dr M. G., psychologa- mgr R. L. i neurologa - dr A. G., którzy wydali opinię na okoliczność zdolności lub niezdolności odwołującego do pracy, ze wskazaniem czy naruszenie sprawności organizmu, które doprowadziło do całkowitej niezdolności do pracy powstało przed ukończeniem 18 roku życia, w trakcie nauki w szkole. Wyżej wymienieni biegli sporządzili opinię z dnia 7-19 grudnia 2011 r. i stwierdzili, że odwołujący nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy.

Sąd pierwszej instancji wskazał, opierając się na opinii biegłych, iż u H. J. występują następujące schorzenia:

• sprawność umysłowa w dolnych granicach normy bez ewidentnych psychologicznych wykładników dysfunkcji CUN,

• zaburzenia sfery emocjonalno-motywacyjnej,

• brak neurologicznych wykładników strukturalnego uszkodzenia ośrodkowego i/lub obwodowego układu nerwowego,

• mnogie urazy głowy w wywiadzie - bez następstw neurologicznych.

Sąd zaznaczył, iż w ocenie psychiatrycznej i psychologicznej nie zachodzi całkowita niezdolność do pracy z przyczyn psychopatologicznych. Przeprowadzone badania specjalistyczne z uwzględnieniem dostępnej dokumentacji lekarskiej nie ujawniły ostrych zaburzeń psychicznych ani deficytów klinicznych obecnie, jak i przed 18 rokiem życia, które wpływałyby na naruszenie sprawności ustroju, powodując całkowitą niezdolność do pracy. U odwołującego stwierdzono sprawność psychiczną w ogóle w dolnej normie, kwalifikowaną jako ociężałość umysłową. Taka dyspozycja psychiczna może powodować trudności w codziennym osobniczym i społecznym funkcjonowaniu i wiąże się z obniżonym przystosowaniem mechanizmów przystosowawczych, jak również z trudnościami w opanowaniu wiadomości szkolnych, szczególnie ponadpodstawowych.

W opinii neurologicznej u odwołującego nie występuje niezdolność do pracy w jakimkolwiek stopniu. Badania, którym został poddany, nie wykazały cech strukturalnego uszkodzenia centralnego układu nerwowego. Przebyte w przeszłości liczne urazy głowy, nie spowodowały istotnych następstw neurologicznych. Odwołujący nie przedstawił dokumentacji świadczącej o przeprowadzanej diagnostyce szczegółowej neurologicznej. W przeszłości nie stwierdzono odchyleń od stanu przedmiotowego neurologicznego prawidłowego.

Sąd Okręgowy wskazał, iż przepis art. 4 ust. l i 2 ustawy z dnia 27.06.2003r. o rencie socjalnej stanowi, iż renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1. przed ukończeniem 18 roku życia,

2. w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej - przed ukończeniem 25 roku życia,

3. w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Osobie, która spełnia wskazane warunki, przysługuje:

1. renta socjalna stała -jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała

2. renta socjalna okresowa - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa.

Zgodnie z art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, osobą niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Ustawodawca precyzuje, iż całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Art. 13 ust. l ustawy o emeryturach i rentach stanowi, że przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: (1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, (2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Ustawodawca wskazuje nadto w art. 13 ust. 2 i 3 w/w ustawy, iż niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, natomiast niezdolność tę orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu.

Sąd I instancji wskazał, iż przeprowadzone postępowanie dowodowe, pozwoliło ustalić na jakie schorzenia cierpi H. J.. Jednakże te ustalenia nie dały podstaw do stwierdzenia, iż odwołujący jest całkowicie niezdolny do pracy. Zgodnie z opinią biegłych psychiatry i psychologa nie zachodzi całkowita niezdolność do pracy z przyczyn psychopatologicznych. Przeprowadzone badania specjalistyczne z uwzględnieniem dostępnej dokumentacji lekarskiej nie ujawniły ostrych zaburzeń psychicznych ani deficytów klinicznych obecnie, jak i przed 18 rokiem życia, które wpływałyby na naruszenie sprawność ustroju, powodując całkowitą niezdolność do pracy. Sąd zaznaczył, iż także biegły neurolog u odwołującego nie stwierdził niezdolności do pracy w jakimkolwiek stopniu. Badania, którym został poddany, nie wykazały cech strukturalnego uszkodzenia centralnego układu nerwowego. Przebyte w przeszłości liczne urazy głowy, nie spowodowały istotnych następstw neurologicznych. Odwołujący nie przedstawił dokumentacji świadczącej o przeprowadzanej diagnostyce szczegółowej neurologicznej. W przeszłości nie stwierdzono odchyleń od stanu przedmiotowego neurologicznego prawidłowego.

Ostatecznie w ocenie łącznej biegłych nie było podstaw, by orzec o całkowitej niezdolności do pracy z przyczyn psychopatologicznych ani też somatycznych przed 18 rokiem życia i obecnie.

Wskazując na powyższe Sąd Okręgowy stwierdził brak podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji i oddalił odwołanie, jako bezzasadne.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 15 maja 2012 roku wniósł H. J., zaskarżając orzeczenie w całości.

Apelujący w uzasadnieniu podniósł, iż orzeczenie Sądu nie uwzględnia, jego leczenia w Poradni (...), mimo, że przedłożył dokumentację medyczną. Wskazał, iż ma astmę oskrzelową, gdzie ma duszności i kaszel, przez co szybko się męczy. Zarzucił także, iż Sąd nie uwzględnił „spraw neurologicznych ” po wielokrotnych pobiciach głowy Zdaniem H. J. zaprezentowana przez biegłych sądowych ocena jest dla niego krzywdząca i lekceważąca, co uzasadnia zmianę zaskarżonego wyroku.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy okazała się oczywiście niezasadna.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela ustalenia faktyczne oraz rozważania prawne sądu pierwszej instancji, które legły u podstaw oddalenia w całości odwołania.

Nie ma racji apelujący podnosząc, że Sąd Okręgowy błędnie ustalił, że nie jest on osobą całkowicie niezdolną do wykonywania pracy zarobkowej w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003r. o rencie socjalnej w związku z art. 12 ust. 1, 2 oraz 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W ocenie sądu drugiej instancji jak najbardziej zasadnie przyjął Sąd Okręgowy, że dla ustalenia obecnego stanu zdrowia wnioskodawcy, w kontekście podnoszonej przez niego rzekomej całkowitej niezdolności do wykonywania pracy zarobkowej, niezbędne były wiadomości specjalne, o których mowa w art. 278 par. 1 k.p.c., co uzasadniało powołanie przez sąd dowodu z opinii zespołu biegłych sądowych, tj. lekarzy ze specjalizacją odnoszącą się do schorzeń, na które uskarża się odwołujący, tj. biegłych z dziedziny neurologii, psychiatrii oraz psychologii.

Po przeprowadzeniu badania przedmiotowego oraz analizie dokumentacji medycznej biegli sądowi wskazali, iż u wnioskodawcy występują następujące schorzenia:

• sprawność umysłowa w dolnych granicach normy bez ewidentnych psychologicznych wykładników dysfunkcji CUN,

• zaburzenia sfery emocjonalno-motywacyjnej,

• brak neurologicznych wykładników strukturalnego uszkodzenia ośrodkowego i/lub obwodowego układu nerwowego,

• mnogie urazy głowy w wywiadzie - bez następstw neurologicznych.

Biegli zaś, na skutek przeprowadzonego badania stanu zdrowia skarżącego, jednoznacznie stwierdzili, że H. J. nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1, 2 oraz 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Analiza opinii biegłego neurologa wskazuje, iż biegły stwierdził brak niezdolności do pracy w jakimkolwiek stopniu. Stwierdzono brak cech strukturalnego uszkodzenia układu nerwowego, a co istotne w kontekście argumentacji apelującego zawartych w uzasadnieniu apelacji, „liczne urazy głowy w przeszłości nie spowodowały istotnych następstw neurologicznych (…) leczący neurolog nie stwierdził odchyleń od stanu przedmiotowego neurologicznego prawidłowego”. Wszyscy biegli we wnioskach końcowych opinii uwzględnili wskazywane przez odwołującego urazy związane z czterokrotnym jego pobiciem. Zatem ten aspekt był przedmiotem analizy przez biegłych i ostatecznie nie miał wpływu na niezdolność do pracy w jakimkolwiek stopniu.

Całkowicie niezasadny zatem okazał się zarzut apelacji polegający na pominięciu przez sąd urazów, które mogły mieć powikłania na tle neurologicznym, gdyż twierdzeniu temu przeczy treść złożonej w sprawie opinii.

Sąd Apelujący nie podzielił zarzutu apelującego, iż biegły sądowy psycholog nie uwzględnił cech nadpobudliwości, mimo, iż – zdaniem odwołującego – takie występują. Jak wynika z treści opinii biegłego psychologa, wyraźnie wskazał on „ brak cech nadpobudliwości psychoruchowej” (k. 17). Powyższe wskazuje, iż w swej ocenie uwzględnił on brak cech wskazywanych przez wnioskodawcę. W tym zakresie koniecznym było oparcie się przez sąd na treści opinii biegłego, posiadającego wiedzę specjalną, który w sposób jednoznaczny nie stwierdził u odwołującego wystąpienia ww. cech. Materiał dowodowy nie wskazuje ponadto by istniały podstawy do podważenia powyższej oceny biegłego w tym zakresie.

W wyniku przeprowadzonego badania biegli zgodnie stwierdzili w łącznej opinii, iż nie zachodzi całkowita niezdolność do pracy z przyczyn psychologicznych i somatycznych przed 18 rokiem życia ani na dzień wydania opinii. W tym zakresie opinia biegłych sądowych jest kategoryczna i nie pozostawia żadnych wątpliwości, tym bardziej, że stwierdzona u odwołującego „sprawność psychiczna w ogólnej dolnej normie, może być przyczyną trudności w codziennym osobniczym i społecznym funkcjonowaniu (…) wg kryteriów klinicznych i orzeczniczych nie powoduje to całkowitej niezdolności do pracy” (k.17v).

Apelujący nie może więc obecnie skutecznie kwestionować wniosków końcowych z opinii biegłych na podstawie tylko i wyłącznie własnych subiektywnych odczuć, co do obecnego stanu jego zdrowia.

Wniosków końcowych opinii biegłych nie podważa również załączona do apelacji dokumentacja medyczna: raport badania OEEG- MINI (k. 35-37), wyniki badania elektroencefalograficznego (k. 38-42), karta informacyjna leczenia szpitalnego (k. 43), karta informacyjna leczenia szpitalnego z dnia 06.06.2007r. (k. 44-44v), karta informacyjna leczenia szpitalnego z dnia 19.10.2007r. (k. 45), karta informacyjna leczenia szpitalnego z dnia 28.02.2009r. (k. 46), karta informacyjna leczenia szpitalnego z dnia 09.08.2010r. (k. 47), karta informacyjna leczenia szpitalnego z dnia 07.02.2012r. (k. 45).

Sąd Apelacyjny dokonał analizy złożonej dokumentacji i uznał, iż wyżej wymienione karty leczenia szpitalnego zostały złożone w dokumentacji akt Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i co istotne zostały uwzględnione przez sąd pierwszej instancji i stanowiły podstawę wydania opinii przez biegłych sądowych. Z nowych dowodów apelujący złożył wyłącznie wyniki badania elektroencefalograficznego (k. 38-42), które nie mogą skutecznie podważyć oceny biegłych sądowych. Natomiast jak wynika z treści uzasadnienia apelacji skarżący przyznał, iż z raport badania OEEG- MINI był przedkładany biegłemu w toku badania. W tym kontekście podkreślić należy, iż złożona przez apelującego dokumentacja medyczna nie mogła stanowić podstawy podważenia wyroku.

Odnosząc się do kolejnego zarzutu apelującego odnośnie leczenia pulmonologicznego podkreślić należy, że w toku postępowania przed organem rentowym wnioskodawca złożył z SP ZOZ (...) (znajduje się w aktach organu rentowego k. 57), informację dla lekarza kierującego na badanie, z którego wynika, że lekarz leczący zaleca obserwację w kierunku astmy oskrzelowej. Było to jednorazowe zaświadczenie, gdyż innej dokumentacji z takiego leczenia wnioskodawca nie złożył. W toku badania przez biegłych sądowych wnioskodawca nie przedstawiał dokumentacji z leczenia ewentualnych schorzeń o takim charakterze ani nie wskazywał tego Sądowi Okręgowemu. Zatem uznać należy, iż apelujący nie wykazał schorzeń pulmonologicznych, które mogłyby być podstawą do skierowania do badania przez biegłego z tej dziedziny, w celu zbadania ewentualnej całkowitej niezdolności do pracy. Apelujący zresztą nie zgłaszał wniosków w tym zakresie. Słusznie konkludował Sąd Okręgowy, iż schorzenia w tym zakresie mogą być podstawą kolejnego wniosku o przyznanie renty socjalnej. Na Sądzie zaś nie ciążył obowiązek prowadzenia postępowania dowodowego z urzędu.

Mając na uwadze wszystkie dotychczasowe ustalenia oraz ich ocenę stwierdzić należy, że wnioskodawca nie wykazał spełnienia przesłanek warunkujących przyznanie mu renty socjalnej, gdyż nie wystąpiły przesłanki uzasadniające stwierdzenie całkowitej niezdolności do pracy z powodu naruszenie sprawności organizmu, które powstało przed ukończeniem 18 roku życia lub w trakcie nauki .

Apelacja wnioskodawcy jako oczywiście niezasadna podlegała więc oddaleniu, na podstawie art. 385 k.p.c.

/SSA Maria Michalska- Goźdź/ /SSA Hanna Hańczewska- Pawłowska/ /del. SSO Wiesława Stachowiak/