Pełny tekst orzeczenia

UCHWAŁA Z DNIA 7 LIPCA 2004 R.
SNO 28/04
Przewodniczący: sędzia SN Piotr Hofmański.
Sędziowie SN: Jacek Sobczak, Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny z udziałem Zastępcy Rzecznika
Dyscyplinarnego dla okręgu Sądu Apelacyjnego oraz protokolanta, po
rozpoznaniu w dniu 7 lipca 2004 r. sprawy sędziego Sądu Okręgowego w
związku z zażaleniem wniesionym przez obrońcę, sędziego i prokuratora na
uchwałę Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 13 kwietnia 2004
r., sygn. akt (...),
podjął uchwałę:
I. Uwzględniając zażalenie prokuratora z m i e n i ł zaskarżoną u c h w a ł
ę w pkt II w ten sposób, że zezwolił na pociągnięcie do odpowiedzialności
karnej sądowej sędziego Sądu Okręgowego w sprawie Prokuratury Apelacyjnej
o sygn. akt Ds. (...), za to, że w okresie od grudnia 2001 r. do stycznia 2002 r. w
A., w związku z pełnieniem funkcji publicznej na stanowisku sędziego Sądu
Okręgowego – w toku postępowania wykonawczego dotyczącego złożonego w
dniu 11 grudnia 2001 r. wniosku o wydanie wyroku łącznego w zakresie
połączenia orzeczonych wobec Ryszarda J. kar: 2 lat pozbawienia wolności na
podstawie wyroku Sądu Okręgowego z dnia 23 lutego 2000 r., sygn. II K 130/96
oraz 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności na podstawie wyroku Sądu
Okręgowego z dnia 21 listopada 2001 r., sygn. II K 72/00 – przyjęła od
Ryszarda J. za pośrednictwem Roberta T. obietnicę uzyskania korzyści
majątkowej w kwocie 10.000 zł.
II. Utrzymał w mocy zaskarżoną uchwałę w pozostałej części.
2
U z a s a d n i e n i e
Uchwałą z dnia 13 kwietnia 2004 r., sygn. akt (...) Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny zezwolił na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej sądowej
sędziego Sądu Okręgowego w sprawie Prokuratury Apelacyjnej o sygnaturze
akt Ds. (...) za to, że:
1) w lutym 2000 r. w A., w związku z pełnieniem funkcji publicznej na
stanowisku sędziego Sądu Okręgowego – w toku postępowania wykonawczego
dotyczącego wniosku z dnia 23 lutego 2000 r. o odroczenie wykonania kary 5
lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej wobec Zenona S. wyrokiem
Sądu Wojewódzkiego z dnia 27 lipca 1998 r., sygn. akt II K 137/96 – przyjęła
od Zenona S., za pośrednictwem Roberta T., korzyść majątkową w kwocie
3.000,00 zł;
2) w czerwcu 2000 r. w A., w związku z pełnieniem funkcji publicznej na
stanowisku sędziego Sądu Okręgowego – w toku postępowania wykonawczego
dotyczącego wniosków z dnia 14 czerwca 2000 r.: o uchylenie listu gończego
oraz o odroczenie wykonania kary 2 lat pozbawienia wolności orzeczonej wobec
Aleksandra S. wyrokiem Sądu Wojewódzkiego z dnia 22 maja 1998 r., sygn. akt
II K 104/96 – przyjęła od Aleksandra S., za pośrednictwem Roberta T., korzyść
majątkową w kwocie 10.000,00 zł;
3) w listopadzie 2000 r. w A., w związku z pełnieniem funkcji publicznej
na stanowisku sędziego Sądu Okręgowego – w toku postępowania
wykonawczego dotyczącego wniosku z dnia 22 listopada 2000 r. o odroczenie
wykonania kary 5 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej wobec
Zenona S. wyrokiem Sądu Wojewódzkiego z dnia 27 lipca 1998 r., sygn. akt II
K 137/96 - przyjęła od Zenona S., za pośrednictwem Roberta T., korzyść
majątkową w kwocie 5.000,00 zł;
3
4) w okresie od września 2001 r. do października 2001 r. w A., w związku
z pełnieniem funkcji publicznej na stanowisku sędziego Sądu Okręgowego – w
toku postępowania wykonawczego dotyczącego wniosku z dnia 4 października
2001 r. o odroczenie wykonania kary 5 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności,
orzeczonej wobec Zenona S. wyrokiem Sądu Wojewódzkiego z dnia 27 lipca
1998 r., sygn. akt II K 137/96 – przyjęła od Zenona S., za pośrednictwem
Roberta T., korzyść majątkową w kwocie 5.000,00 zł
– to jest za czyny odpowiadające znamionom przestępstwa z art. 228 § 1 k.k.;
5) w okresie od maja 2002 r. do października 2002 r. w A., w związku z
pełnieniem funkcji publicznej na stanowisku sędziego Sądu Okręgowego – w
toku postępowania wykonawczego dotyczącego wniosku z dnia 9 maja 2002 r. o
odroczenie wykonania kary 5 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej
wobec Zenona S. wyrokiem Sądu Wojewódzkiego z dnia 27 lipca 1998 r., sygn.
akt II K 137/96 – uzależniała wydanie korzystnego dla Zenona S. orzeczenia od
otrzymania obiecanej przez niego, za pośrednictwem Roberta T., korzyści
majątkowej w kwocie 5.000,00 zł
– to jest za czyn odpowiadający znamionom przestępstwa z art. 228 § 4 k.k.
Tą samą uchwałą Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny oddalił wniosek
Prokuratora o zezwolenie na pociągnięcie sędziego Sądu Okręgowego do
odpowiedzialności karnej sądowej za to, że w okresie od grudnia 2001 r. do
stycznia 2002 r. w A., w związku z pełnieniem funkcji publicznej na stanowisku
sędziego Sądu Okręgowego – w toku postępowania wykonawczego dotyczącego
złożonego w dniu 11 grudnia 2001 r. wniosku o wydanie wyroku łącznego w
zakresie połączenia orzeczonych wobec Ryszarda J. kar: 2 lat pozbawienia
wolności na podstawie wyroku Sądu Okręgowego z dnia 23 lutego 2000 r.,
sygn. II K 130/96 oraz 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności na podstawie
wyroku Sądu Okręgowego z dnia 21 listopada 2001 r., sygn. II K 72/00 -
przyjęła od Ryszarda J., za pośrednictwem Roberta T., obietnicę uzyskania
korzyści majątkowej w kwocie 10.000 zł
4
– to jest za czyn odpowiadający znamionom przestępstwa z art. 228 § 1 k.k.
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny zawiesił obwinioną w czynnościach
służbowych (pkt III uchwały) i obniżył jej wynagrodzenie na czas trwania
zawieszenia do 50% (pkt IV uchwały).
Na powyższą uchwałę, w części zezwalającej na pociągnięcie sędziego do
odpowiedzialności karnej złożyli zażalenia obwiniona i jej obrońca. Zarzucili jej
obrazę przepisów postępowania: art. 2 § 2 , art. 4, art. 7 , art. 410 i art. 424
k.p.k., polegającą na: przeprowadzeniu postępowania dowodowego niezgodnie z
zasadą dochodzenia do prawdy; błędzie w ustaleniach faktycznych przyjętych za
podstawę uchwały, tj. wadliwym i dowolnym ustaleniu, iż materiał dowodowy
zebrany przez prokuratora dostatecznie uprawdopodobnił, że zostały popełnione
przestępstwa; sporządzeniu uzasadnienia nie spełniającego wymogów art. 424
k.p.k. Sędzia Sądu Okręgowego i jej obrońca wnieśli o zmianę zaskarżonej
uchwały poprzez nieuwzględnienie złożonego przez Prokuratora wniosku o
zezwolenie na pociągniecie obwinionej do odpowiedzialności karnej w całości
oraz uchylenie punktu III i IV uchwały.
Uchwałę Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego w części oddalającej
wniosek o zezwolenie na pociągnięcie sędziego Sądu Okręgowego do
odpowiedzialności karnej zaskarżył Prokurator i wnosząc o zmianę uchwały w
zaskarżonej części i orzeczenie o uwzględnieniu jego wniosku w całości zarzucił
jej błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia. W
ocenie Prokuratora kompleksowa ocena obciążających sędziego Sądu
Okręgowego, konsekwentnych i spójnych wyjaśnień Roberta T., wsparta
dowodami pośrednimi, determinuje wniosek o ich wiarygodności w całości, a
tym samym uzasadnia dostatecznie podejrzenie popełnienia przez obwinioną
przestępstwa.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
5
Zasadniczą przesłanką podjęcia uchwały zezwalającej na pociągnięcie
sędziego do odpowiedzialności karnej jest dostatecznie uzasadnione podejrzenie
popełnienia przez niego przestępstwa (art. 80 § 2c u.s.p). Sąd Najwyższy w
pełni podziela argumentację Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego
uzasadniającą jego orzeczenie w zakresie uchylenia immunitetu sędziego Sądu
Okręgowego; nie zgadza się jednak z jego stanowiskiem w zakresie odmowy
uchylenia immunitetu w odniesieniu do zarzutu przyjęcia obietnicy uzyskania
korzyści majątkowej w kwocie 10.000,00 zł w związku z wnioskiem o wydanie
wyroku łącznego wobec Ryszarda J. Prokurator słusznie podnosi w
uzasadnieniu swego zażalenia, iż wobec przyjęcia wyjaśnień Roberta T. za
ważny dowód obciążający w odniesieniu do pozostałych zarzutów kierowanych
pod adresem sędziego, niezrozumiałe jest odmówienie wiarygodności tym
samym wyjaśnieniom co do czynu zabronionego, związanego z osobą Ryszarda
J. Również w odniesieniu do tej części wyjaśnień Roberta T. uzasadniona jest
ocena, iż w sprawie nie występują okoliczności, które uzasadniałyby, iż mamy
w niej do czynienia z fałszywymi pomówieniami wobec sędziego. To, że w
zakresie tego jednego zarzutu wyjaśnienia tej osoby nie są poparte treścią zapisu
dźwiękowego na kasecie, ani też jednoznacznymi zeznaniami innych osób
przesłuchanych w sprawie, nie oznacza jeszcze, iż dowód ten należy
zdyskredytować. Okoliczność, iż w przypadku pozostałych zarzutów są one
uwiarygodnione jeszcze innymi dowodami, nie przesądza bowiem, że zarzut
wsparty mniej obszernym materiałem dowodowym nie zasługuje na miano
dostatecznie uzasadnionego.
W przedmiotowej sprawie należało ponadto mieć na względzie także i to,
że uwiarygodnienie zasadności tego zarzutu wynika również z całokształtu jej
okoliczności, w tym charakteru i jednorodzajowości czynów wskazanych we
wniosku o uchylenie immunitetu.
Instytucja immunitetu sędziowskiego jako jeden z elementów gwarancji
niezawisłości sędziowskiej ma przede wszystkim służyć interesowi wymiaru
6
sprawiedliwości. Interes zaś samego sędziego powinien być postrzegany przez
pryzmat drugiej racji istnienia tego immunitetu, a mianowicie domniemania
uczciwości sędziego, jako osoby o nieskazitelnym charakterze, spełniającej
najwyższe wymagania zawodowe i moralne. Oceniając sprawę w tym
kontekście Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny jest zdania, iż z całokształtu jej
okoliczności wynika, że jedynie umożliwienie poddania zarzutów stawianych
sędziemu pod osąd Sądu będzie dawało jej możliwość obronienia swych
ewentualnych racji. Należy bowiem wziąć pod uwagę odmienność przedmiotu
orzekania przez Sądem Dyscyplinarnym w przedmiocie uchylenia immunitetu,
od orzekania w przedmiocie odpowiedzialności karnej. Słusznie Sąd Apelacyjny
– Sąd Dyscyplinarny przytoczył tę wypowiedź Sądu Najwyższego, w której
wskazuje on, że zezwolenie na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności
karnej sądowej nie oznacza jeszcze uznania sędziego za winnego popełnienia
przestępstwa w wyniku procesu karnego (postanowienie z dnia 18 września
2002 r., sygn. akt SNO 23/02 – Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Sądu
Dyscyplinarnego 2002, z. I-II, poz. 32). Zezwolenie sprowadza się do dania
prokuratorowi możliwości wszczęcia postępowania przygotowawczego
przeciwko sędziemu przez przedstawienie mu zarzutów popełnienia czynu
karalnego. Od tego momentu sędzia będzie korzystać z prawa strony w
postępowaniu karnym, z całym dobrodziejstwem środków umożliwiających
realizację prawa do obrony.
Wobec powyższego Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny podjął uchwałę,
jak w sentencji.