Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE Z DNIA 25 LISTOPADA 2004 R.
SNO 49/04
Przepis art. 36 k.p.k. znajduje odpowiednie zastosowanie w
postępowaniu dyscyplinarnym w sprawach sędziów zgodnie z art. 128
Prawa o u.s.p., jako dotyczący sprawy nieuregulowanej w tym Prawie.
Przewodniczący: sędzia SN Antoni Kapłon.
Sędziowie SN: Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca),
Lidia Misiurkiewicz.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny w Warszawie na posiedzeniu z
udziałem Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego oraz protokolanta w sprawie
sędziego Sądu Okręgowego w C. po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2004 r.
wniosku Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego w B. złożonego na
podstawie art. 36 k.p.k. w zw. z art. 128 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo
o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98 poz. 1070 ze zm.) z dnia 25
października 2004 r., sygn. akt (...) o przekazanie sprawy do rozpoznania
Sądowi Apelacyjnemu – Sądowi Dyscyplinarnemu w D.
p o s t a n o w i ł:
przekazać sprawę do rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu – Sądowi
Dyscyplinarnemu w D.
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z dnia 4 maja 2004 r. Zastępca Rzecznika
Dyscyplinarnego okręgu Sądu Apelacyjnego w A. wszczął postępowanie
dyscyplinarne wobec sędziego Sądu Okręgowego w C. o przewinienia
2
dyscyplinarne określone w art. 107 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o
ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz.1070 ze zm.) i przedstawił jej
zarzuty w tym przedmiocie.
Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, działając na podstawie art. 110 § 3
Prawa o ustroju sądów powszechnych, na wniosek Zastępcy Rzecznika
Dyscyplinarnego dla okręgu Sądu Apelacyjnego w A., wyznaczył w dniu 24
maja 2004 r. w tej sprawie, jako właściwy do jej rozpoznania Sąd Dyscyplinarny
– Sąd Apelacyjny w B.
W dniu 26 sierpnia 2004 r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego dla
okręgu Sądu Apelacyjnego w A. złożył do Sądu Apelacyjnego – Sądu
Dyscyplinarnego w B. wniosek o rozpoznanie powyższej sprawy dyscyplinarnej
przeciwko sędziemu Sądu Okręgowego.
W dniu 5 października 2004 r. obwiniona sędzia złożyła do Sądu
Dyscyplinarnego – Sądu Apelacyjnego w B. wniosek na podstawie art. 36 k.p.k.
w zw. z art. 128 Prawa o ustroju sądów powszechnych o przekazanie sprawy do
rozpoznania innemu Sądowi dyscyplinarnemu, położonemu bliżej jej miejsca
zamieszkania. Na uzasadnienie wniosku wskazała, że świadkowie, których
przesłuchanie będzie konieczne zamieszkują w większości w C. lub okolicach, a
więc w znacznej odległości od Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego w
B., do którego ponadto utrudniony jest dojazd, wymagający przesiadania się i
kilku godzin podróży, podczas gdy połączenia między C. a D. są dogodne i
bezpośrednie.
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny w B. postanowieniem wydanym na
rozprawie w dniu 25 października 2004 r., na którą obwiniona nie stawiła się z
uwagi na udokumentowany zaświadczeniem lekarskim zły stan zdrowia,
wymagający leczenia po operacji ginekologicznej – zwrócił się do Sądu
Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego na podstawie art. 36 k.p.k. w zw. z art.
128 Prawa o ustroju sądów powszechnych z wnioskiem o przekazanie sprawy
do rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu – Sądowi Dyscyplinarnemu w D.
3
Wskazał, że z uwagi na rodzaj postawionych zarzutów i zajęte przez
obwinioną stanowisko procesowe, konieczne będzie przeprowadzenie na
rozprawie dowodu z przesłuchania i ewentualnej konfrontacji wielu świadków
zgłoszonych przez rzecznika dyscyplinarnego i obwinioną. Są to wszystko
osoby zamieszkałe w C. lub okolicach, a więc w oddaleniu od Sądu
Apelacyjnego w B., a blisko Sądu Apelacyjnego w D., do którego mają znacznie
łatwiejszy dojazd. Sąd Dyscyplinarny wskazał też na zły stan zdrowia
obwinionej, wymagający leczenia i utrudniający dalekie i uciążliwe podróże.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności wymaga rozważenia, czy w postępowaniu
dyscyplinarnym, do którego zgodnie z art. 128 Prawa o ustroju sądów
powszechnych, w sprawach nieuregulowanych stosuje się odpowiednio przepisy
kodeksu postępowania karnego, ma także zastosowanie przepis art. 36 k.p.k.
Przepis ten dopuszcza możliwość przekazania sprawy przez sąd wyższego rzędu
nad sądem właściwym innemu sądowi równorzędnemu, jeżeli większość osób,
które należy wezwać na rozprawę zamieszkuje blisko tego sądu, a z dala od sądu
właściwego. Jest to regulacja określająca warunki odstąpienia od zasady
właściwości miejscowej i stanowi wyjątek od tej zasady. Przepisy ustawy –
Prawo o ustroju sądów powszechnych nie zawierają uregulowania powyższej
sytuacji w postępowaniu dyscyplinarnym.
W postępowaniu tym właściwość miejscową określa przepis art. 110 § 3
Prawa o u.s.p. W odniesieniu do sprawy dotyczącej sędziego sądu okręgowego
przepis ten wprowadza zasadę, iż nie jest właściwy miejscowo sąd, w którego
kręgu pełni służbę sędzia objęty postępowaniem, a inny Sąd dyscyplinarny
wyznaczony na wniosek rzecznika dyscyplinarnego przez Pierwszego Prezesa
Sądu Najwyższego. Tak wyznaczony Sąd dyscyplinarny jest sądem właściwym
miejscowo zarówno w rozumieniu powyższego przepisu, jak i w rozumieniu art.
36 k.p.k. Nie jest natomiast sądem wyznaczonym przez sąd wyższego rzędu nad
4
sądem właściwym, w rozumieniu art. 36 k.p.k., bowiem taką odrębną regulację
właściwości miejscowej w postępowaniu dyscyplinarnym sędziego sądu
okręgowego i apelacyjnego ustawodawca przyjął jako zasadę ze względu na
konieczność zapewnienia niezbędnej bezstronności, nie zaś z powodów
określonych w art. 36 k.p.k. Wyznaczenie właściwego miejscowo sądu
dyscyplinarnego przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego następuje na
początku postępowania, gdy nie wiadomo jeszcze czy i jakie osoby będą
musiały być przesłuchane na rozprawie, a zatem ta okoliczność nie jest i nie
może być uwzględniona w chwili określania właściwości miejscowej w trybie
art. 110 § 4 Prawa o u.s.p. Dlatego należy uznać, że oba omawiane przepisy
spełniają różne role, nie kolidują ze sobą, ani nie regulują tych samych sytuacji.
Przepis art. 36 k.p.k., jak słusznie zauważył Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny, nie pozostaje też w sprzeczności z istotą postępowania
dyscyplinarnego ani nie narusza występujących w nim odrębności. Uzupełnia
zawartą w art. 110 Prawa o u.s.p. regulację właściwości miejscowej sądów
dyscyplinarnych, podobnie jak uzupełnia taką regulację zawartą w przepisach
kodeksu postępowania karnego. Znajduje zatem odpowiednie zastosowanie w
postępowaniu dyscyplinarnym, zgodnie z art.128 Prawa o u.s.p., jako dotyczący
sprawy nieuregulowanej w tym Prawie.
Przechodząc do oceny merytorycznej wniosku zgłoszonego w trybie art. 36
k.p.k. w zw. z art. 128 Prawa o u.s.p. trzeba stwierdzić, iż przepis ten, dla
zastosowania wskazanej w nim instytucji przekazania sprawy innemu sądowi
równorzędnemu, wymaga jedynie by większość osób, które należy wezwać na
rozprawę, zamieszkiwała z dala od sądu właściwego a blisko innego
wyznaczonego sądu równorzędnego, co uzasadnione jest ekonomiką procesową.
W rozpoznawanej sprawie taka sytuacja występuje, bowiem wszystkie
osoby, których przesłuchanie na rozprawie może okazać się konieczne (w tym
przynajmniej siedmiu świadków) zamieszkują w pobliżu Sądu Apelacyjnego –
Sądu Dyscyplinarnego w D., a w znacznej odległości od sądu właściwego –
5
Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego w B., do którego dojazd z ich
miejsca zamieszkania jest uciążliwy, długotrwały i kosztowny. Uzasadnia to
uwzględnienie złożonego wniosku, jako wyczerpującego przesłanki art. 36
k.p.k. W tej sytuacji już tylko jako argument dodatkowy może być powołany zły
stan zdrowia obwinionej, który mógłby jej utrudniać dojazdy do Sądu
Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego w B., ograniczając jej prawo do
aktywnego uczestnictwa w postępowaniu dyscyplinarnym.
Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny orzekł
jak w postanowieniu na podstawie art. 36 k.p.k. w zw. z art. 128 Prawa o u.s.p.