Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2013 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku W. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek apelacji wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu

z dnia 12 września 2012 r. sygn. akt III U 638/12

o d d a l a apelację.

Sygn. akt III AUa 1238/12

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. decyzją wydaną
w dniu 25 kwietnia 2012r. odmówił W. K. przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku, z tytułu pracy w szczególnych warunkach, dochodzonego wnioskiem z dnia 12 marca 2012r. , w trybie przepisów ustawy
z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r., Nr 8, poz. 43 ze zm.).

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, że wnioskodawca nie spełnił wszystkich koniecznych warunków określonych w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zw. z § 4 w/w rozporządzenia, gdyż nie rozwiązał stosunku pracy, jak również nie wykazał 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Dalej organ rentowy wskazał, że nie uznał wnioskodawcy okresu pracy w warunkach szczególnych od 9 marca 1986r. do 31 grudnia 1998r. w Kopalni
i Zakładzie (...)jako kierownika magazynu, ponieważ pracownicy szczebla wyższego mają wydzielone pomieszczenia pracy oraz ich zakres obowiązków daleko wykracza poza osobiste dozorowanie, czy kontrolę robotniczych stanowisk pracy . Podkreślił również, że nie można uznać, iż kierownik stale pracuje w warunkach, w których nie są zachowane higieniczne normy pracy.

ZUS O/R. na podstawie dowodów dołączonych do wniosku przyjął za udowodniony łączny okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 27 lat,
4 miesięcy i 3 dni, w tym staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze
5 lat, 3 miesięcy i 1 dzień.

Wnioskodawca W. K. w odwołaniu skierowanym do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Tarnobrzegu wniósł
o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez potwierdzenie jego uprawnienia do dochodzonego świadczenia emerytalnego podnosząc, iż decyzja jest dla niego krzywdząca , ponieważ w spornym okresie nie miał wydzielonego pomieszczenia pracy, a zakres jego obowiązków nie wykraczał daleko poza osobiste dozorowanie, czy kontrolę robotniczych stanowisk pracy. Wskazał, że pod jego nadzorem były wszystkie silniki pracujące w (...) w ilości około 13 tys. sztuk.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie, w uzasadnieniu przywołując tę samą argumentację, która legła u podstaw wydania zaskarżonej decyzji. Zakład wskazał nadto, że nie przyjął do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu od 9 marca 1986r. do 31 grudnia 1998r. , ponieważ w sprawie nie zostało dowiedzione, czy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, pracując na stanowisku kierowniczym, przebywał w środowisku robotniczym.
Z przedłożonego świadectwa pracy w szczególnych warunkach wynika, że
w spornym okresie wykonywał pracę na stanowisku kierownika magazynu zakwalifikowanego z wykazu A, dział XIV, poz. 24 pkt 1 zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987r. tj. kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno- techniczny na oddziałach i wydziałach , w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. W niniejszej sprawie nie została wyjaśniona kwestia stałego przebywania wnioskodawcy przy stanowiskach robotniczych, gdzie nie były zachowane higieniczne normy pracy oraz nie wyjaśniono okoliczności wykonywania czynności o charakterze administracyjno-biurowym.

Rozpoznając odwołanie Sąd I instancji przeprowadził dowód z zawnioskowanych przez odwołującego świadków W. W. (1), W. J.
i W. W. (2), jak również z przesłuchania wnioskodawcy w charakterze strony, a następnie wyrokiem wydanym w dniu 12 września 2012r. oddalił odwołanie.

W obszernym uzasadnieniu wskazał w pierwszej kolejności, na niekwestionowane przez strony fakty, a mianowicie datę urodzenia wnioskodawcy (...)jego wykształcenie (technik elektryk), łączny staż pracy na przestrzeni życia wynoszący 27 lat, 4 miesiące i 3 dni i dalej fakt, iż nadal kontynuuje zatrudnienie w Zakładach (...)sp. z o.o. na stanowisku inspektor ds. technicznych, a ponadto, że w okresie od 10 maja 1974r. do 9 sierpnia 1979r. był u tego pracodawcy zatrudniony w szczególnych warunkach tj. 5 lat, 3 miesiące i 1 dzień.

W dalszej części Sąd określając istotę sporu tj., czy w dalszym okresie zatrudnienia w Zakładach (...) w T., czyli od 9 marca 1986r. do 31 grudnia 1998r. jako kierownik magazynu , wymienionym w wykazie A dział XIV , poz. 24 pkt 1 wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach.

Sąd stwierdził, że skoro odwołujący nie rozwiązał stosunku pracy, to nie spełnia koniecznego warunku jaki stawia przepis art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
i z tej przyczyny nie przysługuje mu prawo do dochodzonej emerytury.

W dalszej części Sąd I instancji kolejno opisał szczegółowo, zajmowane przez odwołującego stanowiska pracy począwszy od 10 maja 1974r. kończąc na 31 grudnia 1998r.

Końcowo ustalił, że ocena, czy praca wnioskodawcy w okresach spornych była pracą w warunkach szczególnych wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, w okolicznościach niniejszej sprawy nie wpływa na rozstrzygniecie, ponieważ wnioskodawca nie spełnił innej przesłanki, a mianowicie przesłanki rozwiązania stosunku pracy, bez której emerytura w obniżonym wieku emerytalnym, na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej nie może zostać przyznana.

Powyższe uzasadnia, rozstrzygniecie zawarte w wyroku w podstawie prawnej to którego Sąd powołał art. 477 ¹⁴ § 1 kpc.

Wyrok powyższy apelacją do Sądu II instancji zaskarżył pełnomocnik W. K. zarzucając, iż jego wydanie nastąpiło z naruszeniem, tak prawa materialnego, jak i prawa procesowego, przy wskazaniu w tej drugiej sytuacji, na art. 233 kpc.

Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie wymaganego do wcześniejszej emerytury stażu pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych oraz ustalenie jego uprawnień do dochodzonego świadczenia.

Sąd II instancji zważył co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona i dlatego podlega oddaleniu.

Wbrew bowiem zarzutom w niej zawartym, zaskarżony wyrok zawiera trafne i zgodne z prawem rozstrzygnięcie, zaś w okolicznościach przedmiotowej sprawy nie występują przesłanki zaskarżenia mogące wyrok ten wzruszyć,
w szczególności te, które ze względu na art. 378 kpc Sąd II instancji ma na uwadze z urzędu.

Na wstępie przyjdzie stwierdzić, że istotą niniejszej sprawy jest ocena uprawnienia wnioskodawcy W. K. do emerytury, w obniżonym wieku, z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Z uwagi na jego wiek ( ur. (...)) ocena uprawnienia do dochodzonego świadczenia może być dokonana w oparciu o przepis art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS ( Dz. U. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), który warunkuje prawo do tak określonego świadczenia, od wykazania co najmniej 15- letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i legitymowanie się okresem składkowym
i nieskładkowym, w przypadku mężczyzny wynoszącym co najmniej 25 lat, przy czym obydwa te warunki muszą być spełnione w dniu wejścia w życie ustawy tj. 1 stycznia 1999r. Niezależnie od powyższego, omawiany przepis stawia dwa dalsze warunki, mianowicie nie przystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego, względnie złożenie wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązanie stosunku pracy, w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Zaznaczenia wymaga, w tym miejscu, iż wszystkie określone wyżej przywołanym przepisem warunki muszą być spełnione łącznie, co oznacza że niespełnienie jednej z nich, uniemożliwia skuteczne ubieganie się o prawo do dochodzonej emerytury w obniżonym wieku (w przypadku mężczyzny - 60 lat) z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Również w tym miejscu przypomnienia wymaga, niekwestionowana przez strony okoliczność, a mianowicie pozostawanie w stosunku pracy skarżącego W. K..

Wyżej poczynione uwagi wskazują jednoznacznie, iż apelujący, nie może skutecznie ubiegać się o prawo do dochodzonej emerytury, o czym prawidłowo orzekł Sąd I instancji, akceptując decyzję wydaną przez stronę pozwaną, odmawiającą przyznania na jego rzecz tak określonego świadczenia.

Odnosząc się w tym miejscu do apelacji, która w istocie sprowadza się do żądania dokonania w postępowaniu sądowym, ustaleń tyczących wyłącznie wykonywania przez skarżącego pracy w szczególnych warunkach, przy jednoczesnym uzasadnieniu, iż przedmiotowy spór został zainicjowany w tym celu, przyjdzie z całą mocą stwierdzić, że system prawa ubezpieczeń społecznych nie przewiduje możliwości wytoczenia przez stronę, powództwa o ustalenie, czy dana, konkretna praca jest wykonywana w szczególnych warunkach, względnie w szczególnym charakterze.

Takiej jednak oceny, konkretnej pracy Sąd może dokonywać, lecz jedynie w kontekście przesłanki, badając uprawnienie strony do emerytury, w sytuacji kiedy dalsze przesłanki warunkujące to uprawnienie zostały wykazane.

Powracając jednak do przywołanego na wstępie , w tym także przez Sąd I instancji, przepisu art. 184 omawianej ustawy emerytalno – rentowej, należy końcowo stwierdzić, że niespełnienie jednego warunku w nim określonego, wywołać może jedyny możliwy skutek, a mianowicie odmowę uprawnienia do dochodzonego świadczenia emerytalnego.

Powtórzyć zatem wypadnie, że niespełnienie przez skarżącego warunku rozwiązania stosunku pracy pozbawia go możliwości nabycia prawa do dochodzonej emerytury, bez konieczności przesądzania charakteru wykonywanej przez niego pracy, w spornym okresie, czego w istocie wyłącznie domagał się skarżący w niniejszym postępowaniu.

W świetle wyżej naprowadzonych okoliczności, apelacja nie mogła odnieść pożądanego skutku, a to wobec braku podstaw zarówno faktycznych, jak prawnych do jej uwzględnienia, dlatego orzeczono jak w wyroku stosownie do art. 385 kpc.