Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Monika Miller-Młyńska
Protokolant:	sekr.sądowy Renata Sekinda

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 lutego 2013 r. w S.

sprawy A. G. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. G. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 26 października 2012 roku nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje A. G. (1), począwszy od dnia 1 czerwca 2012 roku, prawo do emerytury.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 października 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.odmówił A. G. (1)prawa do emerytury po osiągnięciu 60 roku życia, z uwagi na nieudowodnienie przez niego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Organ rentowy, z uwagi na brak świadectw pracy w warunkach szczególnych, odmówił bowiem uwzględnienia w stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia od dnia 3 października 1975r. do 31 lipca 1981r. w Przedsiębiorstwie (...)w K., od 3 sierpnia 1981r. do 31 stycznia 1985r. w Przedsiębiorstwie Usług (...)oraz od 1 lutego 1985r. do 30 listopada 1991r. w (...) Przedsiębiorstwie (...)w K..

Odwołaniem z dnia 15 listopada 2012 roku A. G. (1) zaskarżył powyższą decyzję, wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania w całości, podtrzymując argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. G. (1)urodził się w dniu (...)roku. Jego łączny staż ubezpieczeniowy (udowodnione okresy składkowe i nieskładkowe) na dzień 1 stycznia 1999 r. wynosił 38 lat, 6 miesięcy i 8 dni.

Ubezpieczony nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego, nie pozostaje w zatrudnieniu typu pracowniczego.

Wniosek o emeryturę złożył w organie emerytalnym w dniu 26 czerwca 2012r.

Okoliczności niesporne, a nadto dowody:

- wniosek o ustalenie prawa do emerytury – k. 1-3 plik II akt rentowych;

- oświadczenie - k. 5 plik II akt rentowych;

- świadectwa pracy - k. 22 plik I akt rentowych, k. 5-10, 14 plik (...);

- zaświadczenie - k. 23 plik II akt rentowych;

- książeczka wojskowa - k. 4 plik (...);

- zaświadczenie PUP - k. 16 plik (...);

- karta przebiegu zatrudnienia - k. 43 plik II akt rentowych.

W okresie od 17 maja 1971 r. do 30 listopada 1973 r. ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...)w S.na stanowisku starszego pakmistrza. W czasie zatrudnienia w tym przedsiębiorstwie wykonywał pracę w warunkach szczególnych wymienioną w wykazie A dział IV poz. 40 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. tj. pracę przy konfekcjonowaniu, pakowaniu półproduktów i wyrobów gotowych - pylistych, toksycznych, żrących, parzących. W czasie tego zatrudnienia w okresie od dnia 26 października 1971 r. do 17 października 1973 r. ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową.

Niesporne, a nadto dowody:

- świadectwo pracy w warunkach szczególnych - k. 8 plik II akt rentowych;

- książeczka wojskowa - k. 4 plik (...).

W okresie od 4 lutego 1975 r. do 1 października 1975 r. A. G.był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...)w Ł., przy czym w okresie od 4 lutego 1975 r. do 29 lipca 1975 r. zajmował stanowisko operatora spychacza, zaś od 30 lipca 1975 r. do 1 października 1975 r. - kierowcy samochodu dostawczego. W okresie od 14 lipca 1975 r. do 29 lipca 1975 r. korzystał z urlopu bezpłatnego.

Dowody:

- umowa o pracę z 3.02.1975 r. - k. 9 plik II akt rentowych;

- legitymacja ubezpieczeniowa - k. 36v plik II akt rentowych;

- świadectwo pracy z 2.10.1975 r. - k. 8 plik (...);

- dokumentacja w aktach osobowych A. G. z okresu zatrudnienia w (...) w Ł.: koperta k. 26 akt sądowych, w szczególności: potwierdzenie urlopu bezpłatnego z 31.07.1975 r., umowa o pracę dodatkową z 30.07.1975 r., angaż z 30.07.1975 r.;

- zeznania ubezpieczonego A. G. - k. 40-41 w zw. z k. 48 akt sądowych.

W okresie od 3 października 1975 r. do 31 lipca 1981 r. ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...)w K.na stanowisku operatora spychacza D-50. Kierował również dźwigiem samojezdnym kołowym.

Dowody:

- umowa o pracę z 3.10.1975 r. - k. 11 plik II akt rentowych;

- karta obiegowa - k. 17 plik II akt rentowych;

- świadectwo pracy z 31.07.1981 r. - k. 9 plik (...);

- zeznania świadka W. P. - k. 44 akt sądowych;

- zeznania świadka J. W. (1) - k. 44-45 akt sądowych.

W okresie od 3 sierpnia 1981 r. do 31 stycznia 1985 r. ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie Usług (...)kolejno na stanowiskach maszynisty żurawi samojezdnych kołowych i (od 1 sierpnia 1984 r.) kierowcy osinobusu (na podwoziu ciężarowego samochodu marki S. (...)) - autobusu przystosowanego do przewozu ponad 15 osób. W tym ostatnim okresie zatrudnienia zdarzało się, że ubezpieczony, po tym jak już rozwiózł pracowników na budowy, dodatkowo kierował dźwigiem.

Ubezpieczony ma uprawnienia do obsługi dźwigów kat. II - żuraw, prawo jazdy kat. A, B, C, D i E.

Dowody:

- angaż z 21.08.1984 r. - k. 12 plik II akt rentowych;

- angaż z 31.03.1983 r. - k. 13 plik II akt rentowych;

- angaż z 30.09.1982 r. - k. 14 plik II akt rentowych;

- umowa o pracę z 17.08.1981 r. - k. 15 plik II akt rentowych;

- umowa o pracę z 3.08.1981 r. - k. 16 plik II akt rentowych;

- karta płac - k. 19 - 20 plik II akt rentowych;

- legitymacja ubezpieczeniowa - k. 37 plik II akt rentowych;

- świadectwo pracy z 31.01.1985 r. - k. 10 plik (...);

- dokumentacja w aktach osobowych A. G. z okresu zatrudnienia w (...) S.: koperta k. 34, w szczególności: angaże z 21.08.1984 r., z 31.03.1983 r., z 30.09.1982 r., protokół z egzaminu kwalifikacyjnego z 30.09.1982 r., informacja o dodatku stażowym z 1.03.1982 r., orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy z 7.07.1981 r. , umowa o pracę z 17.08.1981 r., zaświadczenie o uprawnieniach z 14.03.1979 r., umowa o prace z 3.08.1981 r., prawo jazdy;

- zeznania świadka M. M. - k. 45 akt sądowych;

- zeznania świadka J. W. (2) - k. 47 akt sądowych.

W okresie od 1 lutego 1985 r. do 30 listopada 1991 r. A. G. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. na stanowiskach kolejno: kierowcy samochodowego, kierowcy - operatora (maszynisty) żurawia samojezdnego (od 1.09.1987 r. do 31.12.1987 r.), kierowcy samochodu.

Zajmując stanowisko kierowcy ubezpieczony kierował autobusem (...)(52 miejsca), dowożąc ludzi do pracy i z pracy. Zdarzało się także, że woził pracowników przedsiębiorstwa na wycieczki, wczasy, zaś dzieci na ferie. Dodatkowo, po tym jak rozwiózł pracowników na budowy, kierował dźwigiem.

Sporadycznie zdarzało się po godzinach pracy, że ubezpieczony jeździł z dyrektorem naczelnym samochodem osobowym na lustracje pracowników.

Dowody:

- angaż z 1.10.1987 r. - k. 18 plik II akt rentowych;

- świadectwo pracy z 30.11.1991 r. - k. 14 plik (...);

- legitymacja ubezpieczeniowa - k. 37 plik II akt rentowych;

- dokumentacja w aktach osobowych z okresu zatrudnienia w (...): koperta k. 36, w szczególności: angaż z 1.10.1987 r., premia z 29.07.1987 r., podanie o pracę, umowa o pracę z 1.02.1985 r., angaż z 26.02.1985 r., z 31.07.1985 r., z 27.02.1986 r., z 27.07.1987 r., z 27.01.1988 r., z 24.03.1988 r., z 14.04.1989 r.;

- oświadczenie K. K. z 2.04.2012 r. - k. 39 akt sądowych;

- zeznania świadka J. C. - k. 43 akt sądowych;

- zeznania świadka W. W. - k. 46-47 akt sądowych.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się uzasadnione.

W myśl przepisu art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U.09.153.1227, dalej jako: ustawa emerytalna) - ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 (tj. w przypadku mężczyzn – 60 lat), 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (co najmniej 25 lat dla mężczyzn).

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Wykaz prac zaliczanych do prac w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze został zamieszczony w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Przepis §4 ust. 1 tego rozporządzenia stanowił, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W myśl przepisu §2 powołanego aktu prawnego, okresami pracy uzasadniającymi prawo do emerytury są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o którym mowa stwierdza przy tym zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 cytowanego rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

W załączniku do powyższego rozporządzenia, w wykazie A w dziale VIII, zatytułowanym „W transporcie i łączności”, w podtytule „Transport”, pod pozycją 3 wskazano, że pracami w szczególnych warunkach są „prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów”. Z kolei w dziale V zatytułowanym „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych” pod pozycją 3 wskazano, że pracami w szczególnych warunkach są „prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych”.

W niniejszej sprawie poza sporem pozostawał fakt, że ubezpieczony ukończył 60 lat w dniu 27 kwietnia 2012 roku, że posiada łączny okres składkowy i nieskładkowy przekraczający 25 lat, nie przystąpił do OFE oraz nie pozostaje w stosunku pracy typu pracowniczego. Organ rentowy zakwestionował jedynie możliwość przyjęcia na podstawie przedłożonych przez ubezpieczonego dokumentów, iż przez co najmniej 15 lat A. G.pracował w warunkach szczególnych, uznając za udowodnione wyłącznie 6 miesięcy i 24 dni wykonywania przez niego takiej pracy. Ubezpieczony stał natomiast na stanowisku, że w warunkach szczególnych pracował również w okresach zatrudnienia od 3 października 1975 r. do 31 lipca 1981 r. w Przedsiębiorstwie (...)w K., od 3 sierpnia 1981 r. do 31 stycznia 1985 r. w Przedsiębiorstwie Usług (...)oraz od 1 lutego 1985 r. do 30 listopada 1991 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...)w K..

Mając na uwadze powyższe w pierwszej kolejności Sąd zwrócił uwagę, iż wydanie (ale też niewydanie) przez pracodawcę świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie rodzi żadnych skutków materialnoprawnych. Zaświadczenie to jest jedynie dokumentem prywatnym (art. 245 k.p.c.), wydawanym dla celów dowodowych, a okoliczności w nim potwierdzone podlegają weryfikacji zarówno w postępowaniu sądowym, jak i w postępowaniu przed organem rentowym. Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach nie ma bowiem istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do przywoływanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W niniejszej sprawie w ramach postępowania dowodowego Sąd dopuścił dowód z dokumentów zawartych w aktach emerytalnych ubezpieczonego oraz jego archiwalnych aktach osobowych ze spornych okresów zatrudnienia. Autentyczność dokumentów nie była przez strony kwestionowana i nie budziła wątpliwości Sądu. Zostały one sporządzone w sposób zgodny z przepisami prawa, przez uprawnione do tego osoby i w ramach ich kompetencji, stąd też Sąd ocenił je jako wiarygodne. Prymat wiarygodności przyznał Sąd także zeznaniom świadków oraz korespondującym z nimi zeznaniom ubezpieczonego. Oceniając zeznania świadków Sąd miał na względzie, że są oni osobami obcymi dla ubezpieczonego i nie mają żadnego interesu w tym by nieprawdziwie zeznawać na korzyść A. G., narażając się jednocześnie na odpowiedzialność karną. Wszystkie zeznania były przy tym spójne i konsekwentne, nie budząc tym samym jakichkolwiek wątpliwości Sądu co do ich wiarygodności.

W wyniku przeprowadzenia postępowania dowodowego Sąd ustalił więc, iż A. G. (1)był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy kolejno na stanowiskach: operatora spychacza (...)w okresie od dnia 3 października 1975 r. do 31 lipca 1981 r. w Przedsiębiorstwie (...)w K.; maszynisty żurawi samojezdnych kołowych w okresie od dnia 3 sierpnia 1981 r. do 31 lipca 1984 r., a od dnia 1 sierpnia 1984 r. do 31 stycznia 1985 r. kierowcy Osinobusu (S. (...)) w Przedsiębiorstwie Usług (...); kierowcy samochodu ciężarowego, kierowcy - operatora (maszynisty) żurawia samojezdnego, kierowcy samochodu ciężarowego w okresie od 1 lutego 1985 r. do 30 listopada 1991 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...)w K.. Powyższe okresy zatrudnienia znajdują potwierdzenie w dokumentacji znajdującej się w aktach emerytalnych oraz aktach osobowych ubezpieczonego – w szczególności w angażach oraz świadectwach pracy. Jednocześnie w ocenie Sądu zgromadzony materiał dowodowy – przede wszystkim zeznania świadków oraz ubezpieczonego, jak również dokumentacja znajdująca się w aktach osobowych ubezpieczonego ze wskazanych okresów zatrudnienia - daje podstawy do przyjęcia, że praca wykonywana przez ubezpieczonego we wszystkich wskazanych wyżej okresach była praca w warunkach szczególnych. Mianowicie Sąd zwrócił uwagę, że w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...)w K.od 3 października 1975 r. do 31 lipca 1981 r. ubezpieczony miał powierzone obowiązki operatora spychacza (...), dodatkowo powierzano mu kierowanie dźwigiem samojezdnym, prace te zaś wymienione są w wykazie A dział V pod poz. 3 jako prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych. Dodatkowo w zarządzeniu resortowym (Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych nr 9 z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty) wprost wskazano, że do tych prac należą prace „ maszynisty spycharek” i „ maszynisty żurawi samojezdnych kołowych”. Prace maszynisty żurawia samojezdnego kołowego ubezpieczony wykonywał również stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Usług (...), tj. od 3 sierpnia 1981 r. do 31 lipca 1984 r. oraz w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...)w K.od 1.09.1987r. do 31.12.1987r. Pracę w warunkach szczególnych ubezpieczony świadczył nadto w pozostałym spornym okresie zatrudnienia. Sąd zwrócił uwagę, że okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Usług (...)ubezpieczony od dnia 1 sierpnia 1984 r. do 31 stycznia 1985 r. miał powierzone obowiązki kierowcy Osinobusu (S. (...)), natomiast w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...)w K.od 1 lutego 1985 r. do 31 sierpnia 1987 r. oraz od 1 stycznia 1988 r. do 30 listopada 1991 r. - obowiązki kierowcy autobusu (...)o liczbie miejsc 52. Tymczasem w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. wskazano, że pracami w warunkach szczególnych są m.in. prace kierowców autobusów o liczbie miejsc powyżej 15 (wykaz A dział VIII poz. 3). Z wyjaśnień świadków i ubezpieczonego wynika, że we wskazanych wyżej okresach A. G.stale kierował zaś takimi właśnie pojazdami - autobusami o liczbie miejsc przekraczającej 15 osób. Nie uszło przy tym uwadze Sądu, że przesłuchane w sprawie osoby wskazały, że po tym jak ubezpieczony rozwiózł pracowników na budowy, przesiadał się na dźwig. Powyższa okoliczność nie wyłącza jednak zdaniem Sądu możliwości zaliczenia powyższych okresów pracy do stażu pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych. Pracownik, który u jednego pracodawcy w tym samym czasie (okresie) wykonywał bowiem różne rodzaje pracy w szczególnych warunkach (wymienione w załączniku do rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - wykaz A), stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie powinien być pozbawiony uprawnienia do zaliczenia tego okresu do zatrudnienia w szczególnych warunkach wymaganego do emerytury na podstawie art. 32 ust. 1, 2 i 4 ustawy emerytalnej (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2012 r. II UK 103/11). Skoro więc ubezpieczony w ciągu dniówki roboczej wykonywał wyłącznie prace zaliczane do prac wykonywanych w szczególnych warunkach, bez znaczenia pozostaje fakt, że były to prace różnego rodzaju.

Dodatkowo w ocenie Sądu do stażu pracy w warunkach szczególnych można zaliczyć ubezpieczonemu część niewskazywanego przez niego w odwołaniu okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...)w Ł.. Z ustaleń stanu faktycznego wynika bowiem, że tym przedsiębiorstwie A. G.pracował w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku operatora spychacza od 4 lutego 1975r. do 29 lipca 1975 r., a następnie kierowcy samochodu dostawczego (marki Ż.) od 30 lipca 1975 r. do 1 października 1975 r., a w okresie od 14 lipca 1975 r. do 29 lipca 1975 r. korzystał z urlopu bezpłatnego. Do stażu pracy w warunkach szczególnych można więc ubezpieczonemu zaliczyć dodatkowo okres od 4 lutego 1975 r. do 13 lipca 1975 r., kiedy to pracował na stanowisku operatora spychacza, jako że praca taka wymieniona jest w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych). A. G. (1)niewątpliwie więc legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych znacznie przekraczającym 15 lat.

W myśl przepisu art. 129 ust 1 ustawy emerytalnej świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2. Ubezpieczony 60 lat ukończył 27 kwietnia 2012 r., jednakże wniosek o emeryturę złożył dopiero w czerwcu 2012r. W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w ten sposób, że przyznał A. G. (1) prawo do emerytury od dnia 1 czerwca 2012 r., tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożył on wniosek o emeryturę.