Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 18/07
POSTANOWIENIE
Dnia 23 marca 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca)
SSN Elżbieta Skowrońska-Bocian
w sprawie ze skargi S. C.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
postanowienia Sądu Okręgowego w W.
z dnia 21 lipca 2006 r., w sprawie z wniosku S.C.
przy uczestnictwie Gminy W.
o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 23 marca 2007 r.,
zażalenia S. C. na postanowienie Sądu Okręgowego w W.
z dnia 26 października 2006 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 26 października 2006 r., II Cz …/06,
wydanym na skutek skargi wnioskodawcy o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 21 lipca 2006 r., II Cz
…/06, wydanego w sprawie z wniosku S. C. przy udziale Gminy W. o stwierdzenie
zasiedzenia, odrzucił skargę.
W uzasadnieniu postanowienia z dnia 26 października 2006 r. Sąd
Okręgowy powołał się na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca
2005 r., V CZ 61/05, według którego postępowanie ze skargi o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia nie jest kontynuacją
postępowania zakończonego prawomocnie kwestionowanym orzeczeniem sądu
drugiej instancji, a wyjątkowo pierwszej instancji. Postępowanie wywołane skargą
ma charakter kontrolny i w tym znaczeniu jest związane ze sprawą poddaną
kontroli. Prowadzone jest jednak wyłącznie na użytek roszczenia
odszkodowawczego i w istocie jest składnikiem postępowania odszkodowawczego
sensu largo. Z tej przyczyny sprawa o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia jest sprawą odrębną wobec sprawy zakończonej
prawomocnie tym orzeczeniem. Należy więc, zdaniem Sądu Okręgowego, uznać,
że umocowanie adwokata lub radcy prawnego do reprezentowania strony skarżącej
w sprawie o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia nie
może wynikać z treści pełnomocnictwa udzielonego temu pełnomocnikowi
w sprawie zakończonej prawomocnie orzeczeniem kwestionowanym w skardze.
W związku z tym pełnomocnik skarżącego został wezwany zarządzeniem z dnia
21 września 2006 r. do przedłożenia w terminie 7 dni pełnomocnictwa do
wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia pod rygorem odrzucenia skargi. Pełnomocnik skarżącego otrzymał
wezwanie do uzupełnienia braków formalnych skargi w dniu 29 września 2006 r.
W zakreślonym terminie braki skargi nie zostały uzupełnione, wobec czego skarga
została odrzucona na podstawie art. 4246
§ 3 k.p.c.
Pełnomocnik wnioskodawcy wniósł zażalenie na postanowienie Sądu
Okręgowego, zarzucając naruszenie art. 118 w związku z art. 394 § 1 w związku
z art. 361 k.p.c. oraz żądając uchylenia zaskarżonego postanowienia i zasądzenia
3
kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Pełnomocnik wnioskodawcy, wnoszącego skargę o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, jest pełnomocnikiem z urzędu.
Zgodnie z art. 118 k.p.c., ustanowienie adwokata dla strony zwolnionej od kosztów
sądowych jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa procesowego. Zakres
uprawnień pełnomocnika procesowego wynikających z pełnomocnictwa (z wyboru
i z urzędu) określa art. 91 k.p.c. Zakres ten jest – w świetle art. 118 w związku
z art. 91 k.p.c. – jednakowy dla pełnomocników z wyboru i z urzędu, wobec czego
jednakowo jest też rozstrzygana kwestia wymagań stawianych pełnomocnikowi
w razie wystąpienia ze skargą o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia.
W postanowieniu z dnia 24 sierpnia 2005 r., II CZ 73/05 (Monitor Prawniczy
2006, nr 23) Sąd Najwyższy podkreślił, że skoro art. 91 pkt 1 k.p.c. stanowi, iż
zakres pełnomocnictwa procesowego obejmuje czynności związane
z nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, przysługującym od prawomocnego
orzeczenia, jakim jest skarga o wznowienie postępowania (art. 399 k.p.c.),
i obejmuje postępowanie wywołane jej wniesieniem, to czynnościami procesowymi
łączącymi się ze sprawą w rozumieniu art. 91 pkt 1 k.p.c. są także czynności
związane z innymi nadzwyczajnymi środkami prawnymi przysługującymi od
prawomocnych orzeczeń i podejmowane w postępowaniu wywołanym ich
wniesieniem. Takimi środkami są zaś skarga kasacyjna (art. 3981
k.p.c.) i skarga
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (art. 4241
k.p.c.). Żadne racje nie przemawiają za tym, żeby, zdaniem Sądu Najwyższego,
zakres pełnomocnictwa procesowego był ograniczony tylko do jednego
nadzwyczajnego środka prawnego przysługującego od prawomocnego orzeczenia
i postępowania wywołanego jego wniesieniem, a nie obejmował innych takich
środków i postępowań wywołanych ich wniesieniem.
Sąd Najwyższy w niniejszym składzie nie podziela przedstawionego wyżej
poglądu. W orzecznictwie Sądu Najwyższego trafnie bowiem przeważa odmienny
kierunek wykładni, stosownie do którego postępowanie w sprawie wywołanej
wniesieniem skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
4
orzeczenia jest postępowaniem „odrębnym” od postępowania w sprawie, w której
zostało wydane kwestionowane orzeczenie, wobec czego do wystąpienia ze skargą
niezbędne jest złożenie przez pełnomocnika pełnomocnictwa uprawniającego do
występowania w imieniu skarżącego w tym postępowaniu. W postanowieniu z dnia
14 czerwca 2005 r., V CZ 61/05 (niepubl.) Sąd Najwyższy podkreślił, że
umocowanie adwokata lub radcy prawnego do reprezentowania strony skarżącej
w sprawie o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia nie
może wynikać z treści pełnomocnictwa udzielonego temu pełnomocnikowi
w sprawie zakończonej prawomocnie orzeczeniem kwestionowanym w skardze.
Sąd Najwyższy wyjaśnił, że postępowanie wszczęte skargą o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, uregulowane w art. 4241
-42412
k.p.c., nie jest kontynuacją postępowania zakończonego kwestionowanym
orzeczeniem sądu ani nawet nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, takim jak
skarga kasacyjna i skarga o wznowienie postępowania, gdyż nie zmierza do
zmiany bądź uchylenia tego orzeczenia. Jest nadzwyczajnym środkiem
umożliwiającym dochodzenie roszczenia odszkodowawczego od Skarbu Państwa
na podstawie art. 417 § 1 k.c. za niezgodną z prawem działalność orzeczniczą
sądu jako władzy publicznej i stanowi niezbędny prejudykat do dochodzenia takiego
odszkodowania. Sprawa o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia jest zatem sprawą odrębną wobec zakończonej prawomocnie sprawy,
ma inny przedmiot i w istocie inną tożsamość zainteresowanych stron. Dlatego nie
ma podstaw do przyjęcia, że wskazany w art. 91 k.p.c. zakres pełnomocnictwa
procesowego udzielonego do prowadzenia określonej sprawy obejmuje także
umocowanie do wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
wydanego w niej prawomocnego orzeczenia. W postanowieniu z dnia 7 kwietnia
2006 r., III CZ 13/06 (OSNC 2006, nr 10, poz. 176) Sąd Najwyższy podzielił
przedstawione stanowisko.
Argumentacja pełnomocnika wnioskodawcy jest w związku z tym nietrafna,
ponieważ pełnomocnik ustanowiony w sprawie o stwierdzenie zasiedzenia nie jest
umocowany do wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego postanowienia wydanego w tej sprawie. Sąd Apelacyjny zasadnie
zatem odrzucił skargę.
5
Zażalenie podlegało więc oddaleniu na podstawie art. 39814
k.p.c. w związku
z art. 3941
§ 1 i 3 k.p.c.
db