Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2013 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Przemysław Wasilewski – spr. Sędziowie: SO Dorota Niewińska

SO Krzysztof Kamiński

Protokolant Aneta Chardziejko

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Białymstoku Wiesławy Sawośko-Grębowskiej

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2013 roku

sprawy skazanego K. D.

o wydanie wyroku łącznego

na skutek apelacji wniesionej przez skazanego

od wyroku łącznego Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 24 października 2012 r., sygn. akt III K 866/12

I.  Zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że z komparycji rozstrzygnięcia eliminuje orzeczenie opisane w punkcie 4.

II.  W pozostałym zakresie wyrok utrzymuje w mocy.

III.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. K. kwotę 147,60 złotych (sto czterdzieści siedem złotych sześćdziesiąt groszy), w tym kwotę 27,60 złotych (dwadzieścia siedem złotych sześćdziesiąt groszy) z tytułu podatku VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

IV.  Zwalnia skazanego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

K. D. został skazany prawomocnymi wyrokami:

I.  Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 23 lipca 2001 roku w sprawie o sygn. akt XI K 65/01 za czyn popełniony w dniu z 16 na 17 grudnia 2000 roku z art. 178 a § 1 k.k. skazano go i wymierzono mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz środek karny w postaci zakazu prowadzenie pojazdów mechanicznych na okres 2 lat. Sąd orzekł świadczenie pieniężne w kwocie 500 złotych na rzecz Fundacji na rzecz dzieci poszkodowanych w wypadkach samochodowych (...)Zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe. Wyrok uprawomocnił się w dniu 4 sierpnia 2001 roku.

II.  Wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Wysokiem Mazowieckim z dnia 19 lutego 2004 roku w sprawie II K 86/04 za czyn popełniony w dniu 20 kwietnia 2003 roku z art. 178 a § 1 k.k. skazano go i wymierzono mu karę 6 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy o charakterze fizyczno-porządkowym na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym wskazanej przez Sąd oraz środek karny w postaci prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 1 roku. Sąd orzekł świadczenie pieniężne w kwocie 100 złotych na rzecz (...) Komitetu Pomocy (...)w W. M.. Zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe. Wyrok uprawomocnił się w dniu 16 kwietnia 2004 roku. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Białymstoku Sąd zamienił skazanemu karę 6 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy o charakterze fizyczno-porządkowym na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym wskazanej przez Sąd na zastępczą karę grzywny w wymiarze 150 stawek dziennych przy przyjęciu wysokości jednej stawki na równoważną kwocie 10 złotych. Postanowienie uprawomocniło się w dniu 29.12.2005 roku.

III.  Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 8 sierpnia 2005 roku w sprawie III K 2239/05 za czyn popełniony w dniu 19 kwietnia 2005 roku z art. 178 a § 2 k.k. skazano go i wymierzono mu karę 10 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne wskazany przez Sąd w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym. Orzeczono również środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat oraz świadczenie pieniężne w kwocie 100 złotych na rzecz (...) Komitetu (...) w W.. Zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe. Wyrok uprawomocnił się 16 sierpnia 2005 roku.

IV.  Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 17 marca 2010 roku w sprawie III K 55/10 za czyn popełniony okresie od 01 listopada 2009 roku do 11 grudnia 2009 roku z art. 278 § 1 k.k. skazano go i wymierzono mu karę 5 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat. Ponadto orzeczono nawiązkę w kwocie 640,70 na rzecz Nadleśnictwa W.. Zwolniono oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych. Wyrok uprawomocnił się w dniu 22 kwietnia 2010 roku.

V.  Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 7 czerwca 2010 roku w sprawie III K 242/10 za czyn popełniony w dniu 8 stycznia 2010 roku z art. 178 a § 1 k.k. skazano go i wymierzono mu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat, zobowiązując w tym czasie do powstrzymywania się od nadużywania alkoholu. Sąd orzekł na mocy art. 71 § 1 k.k. grzywnę w wysokości 50 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki za równoważną kwocie 10 złotych. Orzeczono zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 5 lat. Zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe. Wyrok uprawomocnił się w dniu 15.06.2010 roku. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 21 czerwca 2011 roku zarządzono wykonanie kary 10 miesięcy pozbawienia wolności w sprawie III K 242/10. Postanowienie uprawomocniło się w dniu 24 września 2011 roku.

VI.  Wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 22 lutego 2011 roku w sprawie III K 74/11 za czyny popełnione w dniach: 19 listopada 2010 roku z art. 178 a § 4 k.k. w zb. z art. 244 k.k. oraz czyn popełniony w dniu 3 grudnia 2010 roku z art. 178 a § 4 k.k. w zb. z art. 244 k.k. skazano go i na mocy art. 178 a § 4 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. wymierzono mu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Orzeczono również zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 5 lat. Zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe. Wyrok zaoczny uprawomocnił się w dniu 5 marca 2011 roku.

VII.  Wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 17 maja 2011 roku w sprawie III K 331/11 za czyn popełniony w dniu 5 marca 2011 roku z art. 244 k.k. skazano go i wymierzono mu karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat oraz na mocy art. 71 § 1 k.k. karę grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych przyjmując wysokość jednej na 10 złotych. Zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe. Wyrok uprawomocnił się w dniu 25 maja 2011 roku.

VIII.  Wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 16 maja 2012 roku w sprawie III K 253/12 za czyn popełniony w dniu 6 grudnia 2011 roku z art. 178 § 4 k.k. w zb. z art. 244 k.k. skazano go i wymierzono mu karę 1 roku pozbawienia wolności. Orzeczono również zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 10 lat. Zwolniono oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych. Wyrok uprawomocnił się w dniu 24 maja 2012 roku.

Wyrokiem łącznym z dnia 24 października 2012 r. w sprawie o sygn. III K 866/12 Sąd Rejonowy w Białymstoku na mocy art. 572 k.p.k. postępowanie w sprawie o wydanie wyroku łącznego umorzył. Zwolniono skazanego od ponoszenia kosztów sądowych w sprawie. Zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. K. kwotę 147,60 złotych (stu czterdziestu siedmiu złotych sześćdziesięciu groszy), w tym kwotę 27,60 złotych (dwudziestu siedmiu złotych sześćdziesięciu groszy), tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu z urzędu.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł skazany K. D.. Stwierdził, że zarządzono do wykonania karę 1 roku pozbawienia wolności, zawieszoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku z 17 maja 2011 r. o sygn. III K 331/11 i w jego ocenie jest to podstawa do połączenia wyroków i wymierzenia mu kary łącznej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez skazanego nie okazała się zasadna. Sąd Odwoławczy dostrzegł jednakże z urzędu błąd w ustaleniach faktycznych, który skutkował zmianą komparycji wyroku Sądu I Instancji (poprzez usunięcie pkt. 4 tj. wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 17 marca 2010 r. o sygn. III K 55/10), co nie wpłynęło w żadnym stopniu na prawidłowość decyzji umarzającej postępowanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego.

Punktem wyjścia dla rozważań w zakresie istnienia przesłanek do orzeczenia kary łącznej jest właściwie ustalenie, jakimi wyrokami K. D. został skazany. Następnym krokiem będzie analiza tych skazań w zakresie zaistnienia przesłanek materialno prawnych określonych w art. 85 k.k., które otwierają możliwość połączenia kar i wydania wyroku łącznego.

Należałby bowiem zauważyć, że wyrok Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 17 marca 2010 r. o sygn. III K 55/10 uprawomocnił się w dniu 22 kwietnia 2010 r. Niniejszym wyrokiem orzeczono karę 5 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat.

Zgodnie zaś z art. 76 § 1 i 2 k.k. skazanie ulega zatarciu z mocy prawa z upływem 6 miesięcy od zakończenia okresu próby. Jeżeli wobec skazanego orzeczono grzywnę lub środek karny zatarcie skazania nie może nastąpić przed ich wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem ich wykonania nie dotyczy to środka karnego wymienionego w art. 39 pkt 5. Zatarcie na podstawie art. 76 k.k. następuje z mocy samego prawa. Po pomyślnym upływie okresu próby przyjmuje się fikcję prawną i uznaje skazanie za niebyłe. Faktem jest, że zgodnie z uregulowaniem zawartym w art. 108 k.k. dopuszczalne jest tylko jednoczesne zatarcie wszystkich skazań, jednakże przepis art. 76 § 1 k.k. stanowi lex specialis w stosunku do art. 108 k.k. i wyłącza w tym zakresie jego zastosowanie (w yrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2010 r., o sygn. V KK 10/10, LEX nr 58393).

Biorąc pod uwagę zatem uregulowanie zawarte w art. 76 § 1 i 2 k.k. skazanie wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 55/10 uległo zatarciu z upływem 22 października 2012 r. (po upływie 6 miesięcy od zakończenia okresu próby - w wymiarze 2 lat), mając również na uwadze to, że środek karny orzeczony niniejszym wyrokiem został wykonany (akta sprawy Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 55/10). Tym samym na datę wydania niniejszego wyroku łącznego (24 października 2012 r.) skazanie wyrokiem zapadłym w sprawie o sygn. III K 55/10 uległo zatarciu i powinno być traktowane jako nieistniejące. W konsekwencji oznacza to, że wyrok ten nie powinien znaleźć się w komparycji wyroku łącznego wymieniającego enumeratywnie skazania K. D., jak również to, że wyrok ten nie powinien zostać poddany analizie pod kątem zaistnienia przesłanek określonych w art. 85 k.k.

Tym samym sytuacja skazanego K. D. w zakresie orzeczonych w stosunku do jego osoby skazań obejmuje 7 wyroków (XI K 65/01, II K 86/04, III K 2239/05, III K 242/10, III K 74/11, III K 331/11, III K 253/12).

Zgodnie z treścią art. 569 § 1 k.k. Sąd wydaje wyrok łączny w stosunku do osoby prawomocnie skazanej wyrokami różnych sądów, gdy zachodzą przesłanki określone w art. 85 k.k. Przepis art. 85 k.k. stanowi, iż Sąd orzeka karę łączną, jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw zanim zapadł pierwszy wyrok chociażby nieprawomocny , co do któregokolwiek z tych przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu.

Analizując układ chronologiczny wydanych w stosunku do K. D. skazań należy zauważyć, że pierwszym chronologicznie wyrokiem w stosunku do skazanego jest wyrok Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 23 lipca 2001 r . o sygn. XI K 65/01, kolejnymi zaś są wyroki: Sądu Rejonowego w Wysokiem Mazowieckim o sygn. II K 86/04 za czyn popełniony w dniu 20 kwietnia 2003 r., Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 2239/05 za czyn popełniony w dniu 19 kwietnia 2005 r., Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 242/10 za czyn popełniony w dniu 8 stycznia 2010 r., Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 74/11 za czyny popełnione w dniach : 19 listopada 2010, 3 grudnia 2010 r., Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 331/11 za czyn popełniony w dniu 5 marca 2011 r., Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 253/12 za czyn popełniony w dniu 6 grudnia 2011 r.

Przestępstwa, za które K. D. został skazany wyrokami w sprawach o sygn. II K 86/04, III K 2239/05, III K 242/10, III K 74/11, III K 331/11 i III K 253/12 zostały popełnione przez niego po wydaniu wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 23 lipca 2001 r. o sygn. XI K 65/01, który był chronologicznie pierwszym wyrokiem

Drugim chronologicznie wyrokiem poddanym analizie był wyrok Sądu Rejonowego w Wysokiem M. z dnia 19 lutego 2004 r. o sygn. II K 86/04. Kolejnymi zaś są wyroki: Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 2239/05 za czyn popełniony w dniu 19 kwietnia 2005 r., Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 242/10 za czyn popełniony w dniu 8 stycznia 2010 r., Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 74/11 za czyny popełnione w dniach : 19 listopada 2010, 3 grudnia 2010 r., Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 331/11 za czyn popełniony w dniu 5 marca 2011 r., Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 253/12 za czyn popełniony w dniu 6 grudnia 2011 r. Również w tym przypadku, czyny za które orzeczono kary wyrokami w sprawach o sygn. III K 2239/05, III K 242/10, III K 74/11, III K 331/11, III K 253/12 zostały popełnione po dacie kolejnego pierwszego chronologicznie wyroku Sądu Rejonowego w Wysokiem M. z dnia 19 lutego 2004 r. o sygn. II K 86/04.

Trzecim chronologicznie wyrokiem jest wyrok Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 8 sierpnia 2005 r . o sygn. III K 2239/05. Kolejnymi zaś są wyroki: Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 242/10 za czyn popełniony w dniu 8 stycznia 2010 r., Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 74/11 za czyny popełnione w dniach : 19 listopada 2010, 3 grudnia 2010 r., Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 331/11 za czyn popełniony w dniu 5 marca 2011 r., Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 253/12 za czyn popełniony w dniu 6 grudnia 2011 r. W tym przypadku, czyny za które orzeczono kary wyrokami wydanymi w sprawach: III K 242/10, III K 74/11, III K 331/11, III K 253/12 zostały popełnione po dacie kolejnego pierwszego chronologicznie wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 8 sierpnia 2005 r. o sygn. III K 2239/05.

Czwartym chronologicznie wyrokiem jest wyrok Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 7 czerwca 2010 r . o sygn. III K 242/10. Kolejnymi zaś są wyroki: Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 74/11 za czyny popełnione w dniach : 19 listopada 2010, 3 grudnia 2010 r., Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 331/11 za czyn popełniony w dniu 5 marca 2011 r., Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 253/12 za czyn popełniony w dniu 6 grudnia 2011 r. Czyny za które orzeczono kary wyrokami: III K 74/11, III K 331/11, III K 253/12 zostały popełnione po dacie kolejno pierwszego chronologicznie wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie o sygn. III K 242/10.

Piątym chronologicznie wyrokiem jest wyrok Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 22 lutego 2011 r . o sygn. III K 74/11. Kolejnymi zaś wyroki: Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 331/11 za czyn popełniony w dniu 5 marca 2011 r., Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 253/12 za czyn popełniony w dniu 6 grudnia 2011 r. Również w tym przypadku, czyny za które orzeczono kary wyrokami: III K 331/11, III K 253/12 zostały popełnione po dacie kolejnego pierwszego chronologicznie wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie o sygn. III K 74/11.

Następnym chronologicznie wyrokiem jest wyrok Sądu Rejonowego w Białymstoku z 17 maja 2011 o sygn. III K 331/11. Kolejnym jest zaś wyrok Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 253/12 za czyn popełniony w dniu 6 grudnia 2011 r. Czyn za który orzeczono karę wyrokiem o sygn. III K 253/12 został popełniony po dacie kolejnego pierwszego chronologicznie wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 17 maja 2011 r. w sprawie o sygn. III K 331/11.

Biorąc zatem pod uwagę powyżej wskazaną analizę należy zauważyć, że czyny objęte tymi wyrokami pozostają ze sobą w takim związku chronologicznym, że nie zostały spełnione przesłanki materialnoprawne o których mowa w art. 85 k.k. W konsekwencji powoduje to brak możliwości do wydania wyroku łącznego i konieczność umorzenia postępowania na podstawie art. 572 k.p.k., tak jak to zrobił Sąd I Instancji.

Zgodnie bowiem z treścią art. 572 k.p.k. Sąd umarza postępowanie w zakresie wydania wyroku łącznego wtedy, gdy nie istnieją warunki do połączenia wyroków wskazanych we wniosku ani też nie ma możliwości połączenia w wyrok łączny innych skazań danej osoby. W niniejszej sprawie tego rodzaju sytuacji zachodzi.

Oznacza to jednocześnie, że podnoszona w apelacji przez skazanego K. D. kwestia zarządzonej kary, która była uprzednio warunkowo zawieszona - wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. III K 331/11 nie ma w jego sytuacji (pod względem możliwości wydania wyroku łącznego) żadnego znaczenia.

Mając na uwadze powyższe koniecznym okazała się jedynie zmiana wyroku Sądu I Instancji w ten sposób, że z komparycji wyeliminowano orzeczenie opisane w punkcie 4 (tj. wyrok Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 17 marca 2010 r. w sprawie III K 55/10) z uwagi na zatarcie skazania. W pozostałym zakresie utrzymując wyrok w mocy.

Zaskarżony wyrok nie jest dotknięty innymi wadami, które powinny być brane przez Sąd Odwoławczy z urzędu.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

Na marginesie Sąd Okręgowy w trakcie rozprawy apelacyjnej w dniu 28 lutego 2013 r. (k. 83v) oddalił wniosek skazanego w przedmiocie dopuszczenia dowodu z ponownej opinii o skazanym, bowiem w aktach sprawy znajduje się już opinia z sierpnia 2012 r., a wniosek ów w sposób oczywisty zmierzał do przedłużenia postępowania. Poza tym dowód z opinii, nawet niezwykle pozytywnej, nie zmienił by tego, że nie ma możliwości w sytuacji skazanego do wydania wyroku łącznego i połączenia żadnego ze skazań.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na mocy § 14 ust. 5, § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 roku, Nr 163, poz. 1348).

Na mocy art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. zwolniono skazanego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze kierując się jego sytuacją materialną, który w chwili obecnej odbywa karę pozbawienia wolności.