Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 22 lipca 2008 r.
II PZ 18/08
Skasowanie znaków opłaty sądowej przez osobę uiszczającą opłatę - w
sposób sprzeczny z przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
31 stycznia 2006 r. w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach
cywilnych (Dz.U. Nr 27, poz. 199 ze zm.) - oznacza, że opłata nie została należy-
cie uiszczona.
Przewodniczący SSN Andrzej Wróbel, Sędziowie SN: Zbigniew Hajn (spra-
wozdawca), Roman Kuczyński.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 22 lipca
2008 r. sprawy z powództwa Polskiego Związku Działkowców Okręgowego Zarządu
M. przeciwko Wiesławowi C. o odszkodowanie, na skutek zażalenia pozwanego na
postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 31 marca 2008 r. [...]
o d d a l i ł zażalenie.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie w spra-
wie Polskiego Związku Działkowców Okręgowego Zarządu M. przeciwko Wiesławowi
C. o odszkodowanie postanowieniem z dnia 31 marca 2008 r. odrzucił kasację (pra-
widłowo powinno być skargę kasacyjną). Sąd Okręgowy podniósł, że pełnomocnik
pozwanego wniósł skargę kasacyjną wraz z opłatą podstawową w kwocie 30 zł uisz-
czoną w znakach sądowych, które zostały skasowane przez składającego skargę
kasacyjną. Sposób uiszczenia opłat sądowych w sprawach cywilnych został uregu-
lowany w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 stycznia 2006 r. w
sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 27,
poz. 199). Zgodnie z § 2 ust. 1 tego rozporządzenia, opłaty sądowe w sprawach
cywilnych uiszcza się w formie bezgotówkowej na rachunek bieżący dochodów wła-
ściwego sądu albo w formie wpłaty gotówkowej, bezpośrednio w kasie sądu lub w
2
formie znaków o odpowiedniej wartości wykonanych według ustalonego wzoru, zwa-
nych „znakami opłaty sądowej”. Sposób uiszczenia opłaty jednoznacznie reguluje § 8
ust. 1 i 2 tego rozporządzenia. Pełnomocnik pozwanego zobowiązany był nakleić
znaki opłaty sądowej o wartości 30 zł, lecz do ich skasowania uprawniony jest jedy-
nie sędzia lub pracownik upoważniony do przyjmowania pism, który skasowania do-
konuje niezwłocznie po otrzymaniu pisma z naklejonymi na nim lub dołączonymi do
niego znakami. Sąd Okręgowy, posiłkując się stanowiskiem Sądu Najwyższego wy-
rażonym w postanowieniu z 7 listopada 2006 r., I CZ 77/06 (OSNC 2007 nr 7-8, poz.
120) uznał, że następstwem skasowania znaków przez uiszczającego opłatę jest ich
nieprzyjęcie. Skutki nieuiszczenia opłat od środków odwoławczych wnoszonych
przez profesjonalnych pełnomocników określa art. 1302
§ 3 k.p.c. Z przepisu tego, w
powiązaniu z § 1 i 2 powołanego artykułu, wynika, że sąd odrzuca, bez wezwania o
uiszczenie opłaty, nienależycie opłacone pismo wniesione przez adwokata, radcę
prawnego lub rzecznika patentowego środki odwoławcze lub środki zaskarżenia
(apelację, zażalenie, skargę kasacyjną, skargę o stwierdzenie niezgodności z pra-
wem prawomocnego orzeczenia, sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu
zapłaty, skargę na orzeczenie referendarza sądowego), podlegające opłacie w wyso-
kości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przed-
miotu zaskarżenia. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy wymieniony przepis stosuje się do
środków odwoławczych i środków zaskarżenia podlegających opłacie podstawowej,
o której mowa w art. 35 i 36 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych.
W zażaleniu złożonym na powyższe postanowienie, pełnomocnik pozwanego
wniósł o jego uchylenie. Zdaniem skarżącego powołany przez Sąd Okręgowy § 8 pkt
1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 stycznia 2006 r. w sprawie spo-
sobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych ogranicza ratio legis przepisu
ustawowego, jakim jest art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądo-
wych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167 poz. 1398 ze zm.). Powołany wyżej prze-
pis ustawy stanowi, że Minister Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia określi
między innymi, sposób uiszczenia opłat sądowych w formie znaków opłaty sądowej
(…) mając na względzie łatwość uiszczenia opłat przez strony. Przepisy wykonawcze
do ustawy, jako przepisy niższej rangi, nie powinny więc w sposób nadmierny i ni-
czym nieuzasadniony nakładać na strony obowiązków nawet nieproceduralnych, ale
czysto technicznych, jak ten polegający na technicznym sposobie kasowania znaków
3
sądowych naklejonych w prawidłowej wysokości. W ocenie żalącego się, jeśli nic nie
wskazuje, by znaki sądowe naklejone na skardze kasacyjnej były wcześniej użyte w
innym celu należałoby uznać, że skarga została opłacona prawidłowo właśnie z
uwagi na treść art. 9 ust. 1 wyżej cytowanej ustawy o opłatach sądowych w spra-
wach cywilnych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Jak wynika z niekwestionowanych ustaleń Sądu Okręgowego, pełnomocnik
pozwanego wniósł skargę kasacyjną wraz z opłatą podstawową w kwocie 30 zł uisz-
czoną w znakach sądowych, które zostały skasowane przez składającego skargę
kasacyjną. Nie ulega zatem wątpliwości, że czynność ta była sprzeczna z § 8 ust. 1 i
2 i § 9 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 stycznia 2006 r. w sprawie
sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 27, poz. 199,
ze zm., powoływanego dalej, jako: „rozporządzenie”).
Celem szczegółowej regulacji sposobu uiszczania opłaty sądowej znakami tej
opłaty jest zapobieganie nadużyciom. Określenie sposobu kasowania znaków opłaty
sądowej przez takie ich przekreślenie, tak żeby końce kresek przechodziły na papier,
na którym naklejono znaki (§ 9 rozporządzenia), i zakaz kasowania znaków przez
uiszczającego opłatę tymi znakami (§ 8 rozporządzenia), zapobiega wykorzystywa-
niu do uiszczenia opłaty sądowej znaków, które już raz zostały użyte do uiszczenia
nimi opłaty.
Należy przypomnieć, że zgodnie z pełnym (a więc zawierającym treść pomi-
niętą przez pełnomocnika skarżącego w uzasadnieniu zażalenia) brzmieniem art. 9
pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych:
Minister Sprawiedliwości określi w drodze rozporządzenia sposób uiszczania opłat
sądowych w sprawach cywilnych, w tym wnoszonych na rachunek bankowy sądu lub
w formie znaków opłaty sądowej według ustalonego wzoru, mając na względzie ła-
twość uiszczenia opłat przez strony oraz skutek w postaci zwrotu lub odrzucenia pi-
sma, od którego przy jego wniesieniu nie została uiszczona należna opłata. Wynika
stąd, że zgodnie z ustawą rygory związane z wnoszeniem opłat sądowych, w tym
rygor związany z kasowaniem znaków opłaty sądowej, mają nie tylko czysto tech-
niczne znaczenie, lecz ich naruszenie może mieć skutek „w postaci zwrotu lub od-
rzucenia pisma”, jeśli skutek taki wynika z ustawy. W rezultacie należy uznać, że
4
skasowanie przez osobę uiszczającą opłatę znaków opłaty sądowej w sposób
sprzeczny z przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 stycznia
2006 r. w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych ozna-
cza, że opłata nie została należycie opłacona, co w myśl art. 1302
§ 3 k.p.c., w przy-
padku, gdy skargę kasacyjną wnosi profesjonalny pełnomocnik, zobowiązuje sąd do
odrzucenia skargi bez wezwania o uiszczenie opłaty (por. też postanowienie Sądu
Najwyższego z 7 listopada 2006 r., I CZ 77/06, OSNC 2007 nr 7-8, poz. 120). Należy
też zauważyć, że zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w pkt. 3.3 uzasadnienia wy-
roku Trybunału Konstytucyjnego z 20 grudnia 2007 r., P 39/06 (OTK-A 2007 nr 11,
poz. 161) określone w art. 1302
§ 1-3 k.p.c. rygory, związane z profesjonalnym cha-
rakterem reprezentacji w procesie, nie budzą zastrzeżenia.
Z powyższych względów zażalenie, jako niezasadne, należało oddalić na pod-
stawie art. 39814
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
========================================