Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 17 października 2008 r.
II PZ 30/08
Termin „sprawa” w rozumieniu art. 200 k.p.c. powinien być rozumiany
jako wiązka roszczeń należąca do właściwości tego samego sądu i rozstrzyga-
nych w tym samym postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu prawa
pracy. Powoduje to określenie wartości przedmiotu sporu odrębnie dla rosz-
czeń cywilnych i pracowniczych.
Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar, Sędziowie SN: Małgorzata Gersdorf
(sprawozdawca), Katarzyna Gonera.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 17 paź-
dziernika 2008 r. sprawy z powództwa P.P. Spółki z o.o. w W. przeciwko Wojciecho-
wi S. o zapłatę, na skutek zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu
Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu z dnia 19 maja
2008 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżone postanowienie.
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z dnia 19 maja 2008 r. [...] Sąd Okręgowy we Wrocławiu w
sprawie z powództwa P.P. Spółki z o.o. w W. przeciwko Wojciechowi S. odrzucił
apelację strony powodowej od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia Śródmie-
ścia-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 5 marca 2008 r. [...].
W uzasadnieniu postanowienia odrzucającego apelację, Sąd Okręgowy wy-
wiódł, że apelacja, od której uiszczono opłatę w wysokości 30 zł, nie została należy-
cie opłacona, gdyż w myśl art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) w sprawach, w
których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50.000 zł pobiera się od
wszystkich podlegających opłacie pism procesowych opłatę. W motywach postano-
wienia Sąd Okręgowy powołał się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 11 września
2
2007 r., II PZP 5/07 (OSNP 2008 nr 1-2, poz. 22), zgodnie z którą w sprawie z zakre-
su prawa pracy z powództwa pracownika, w której wartość przedmiotu sporu prze-
kracza 50.000 zł, od apelacji pozwanego pracodawcy, w przypadku gdy wartość
przedmiotu zaskarżenia jest niższa od tej kwoty, pobiera się opłatę stosunkową obli-
czoną od wartości przedmiotu zaskarżenia i biorąc powyższe pod uwagę uznał, iż
pierwotna wartość przedmiotu sporu zawisłego przed sądem cywilnym przekraczała
70.000 zł, a zatem strona powodowa powinna uiścić od apelacji opłatę stosunkową,
a nie podstawową. Strona apelująca natomiast wniosła opłatę stałą w kwocie 30 zł.
Sąd Okręgowy z powołaniem się na art. 370 k.p.c. w związku z art. 1302
§ 3 k.p.c.
odrzucił apelację strony powodowej, jako nienależycie opłaconą, błędnie pisząc o
odrzuceniu apelacji strony pozwanej. Już w tym miejscu wypada wskazać, że Sąd
Okręgowy we Wrocławiu w wydanym postanowieniu nie uwzględnił ani faktu, iż
część roszczeń strony powodowej została przekazana do sądu pracy (ponad 30.000
zł), część zaś została rozpatrzona przez sąd cywilny. Ponadto Sąd Okręgowy nie
wziął pod uwagę całej treści art. 1302
§ 3 k.p.c., a w szczególności zamieszczonego
w tym przepisie sformułowania, iż ma on zastosowanie tylko do sytuacji, w których
strona podała wartość przedmiotu sporu (zaskarżenia), lecz błędnie.
Postanowienie Sądu Okręgowego, zaskarżyła strona powodowa, zarzucając
mu: 1) naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 361 k.p.c.,
przez dowolne uznanie, że w rozpatrywanej sprawie „wartość przedmiotu sporu
przekraczała kwotę 50.000 zł”, ergo wadliwe uznanie, „iż strona powodowa winna
uiścić od apelacji opłatę stosunkową” obliczoną od wartości przedmiotu zaskarżenia;
2) naruszenie art. 476 § 1 pkt 1 k.p.c., przez przyjęcie, że także prawomocnie zasą-
dzona powódce kwota w postępowaniu cywilnym była objęta sprawą „z zakresu
prawa pracy” ; 3) naruszenie art. 370 k.p.c. w związku z art. 1302
§ 3 k.p.c., przez
wadliwe uznanie, że wniesiona przez powódkę apelacja została niewłaściwie opła-
cona, w sytuacji gdy strona powodowa uiściła od apelacji prawidłowo opłatę podsta-
wową w kwocie 30 zł, i wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i
przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do merytorycznego rozpoznania apelacji z
uwzględnieniem kosztów postępowania zażaleniowego.
Zdaniem skarżącej istota zagadnienia sprowadza się do prawidłowego ustale-
nia (a więc i oceny), jaka w niniejszej sprawie była wartość przedmiotu sporu, a w
konsekwencji odpowiedzi na pytanie, czy wartość przedmiotu sporu przekraczała
kwotę 50.000 zł, co z kolei warunkowało dokonanie oceny, czy wartość przedmiotu
3
zaskarżenia określona w apelacji jest niższa od tak ustalonej wartości przedmiotu
sporu. W tym tylko ostatnim przypadku aktualizowałaby się sytuacja określona w
dyspozycji art. 35 ust. 1 i 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - sto-
sownie do przywołanej w zaskarżonym postanowieniu uchwały Sądu Najwyższego z
dnia 11 września 2007 r., II PZP 5/07 - obligująca do uiszczenia opłaty stosunkowej
obliczonej od wartości przedmiotu zaskarżenia
Skarżąca wyjaśniła też, że Sąd Okręgowy przyjął, na potrzeby wyliczenia na-
leżnej w sprawie opłaty od apelacji, iż wartość przedmiotu sporu wynosiła 75.267,91
zł, jakkolwiek niespornie Sąd Rejonowy co do takiej wartości żądania w ogóle nie
procedował. Sąd dokonał więc kumulacji roszczenia powódki, zarówno tego, które
rozstrzygnięte zostało w postępowaniu cywilnym (prawomocnie), jak i tego, które
dotyczyło wyłącznie roszczenia ze stosunku pracy. Przyjął zatem jako wartość
przedmiotu sporu pierwotną wartość roszczenia, z którym strona powodowa wystę-
powała do sądu cywilnego. W trakcie procesu część roszczeń została jednak przeka-
zana do sądu pracy (art. 200 k.p.c.).
Zdaniem strony powodowej stanowisko Sądu Okręgowego uznać należy za
wadliwe. Przez sprawy z zakresu prawa pracy, stosownie do przepisów Kodeksu
postępowania cywilnego, rozumie się bowiem sprawy o roszczenia ze stosunku
pracy lub z nim związane (art. 476 § 1 pkt 1 k.p.c.). Powództwo objęte niniejszym
postępowaniem związane ze stosunkiem pracy dotyczyło wyłącznie kwoty 31.325,69
zł, a oceny tej nie zmienia fakt, iż zawarte było poprzednio (przed zniesieniem postę-
powania co do roszczenia ze stosunku pracy) w jednym pozwie z roszczeniami cy-
wilnoprawnymi. W pozostałym bowiem zakresie sprawa nie jest, i nigdy nie była,
sprawą z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych w rozumieniu art. 35
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Dokonana w tej sytuacji kumu-
lacja roszczenia z zakresu prawa pracy z roszczeniami pozostałymi zawartymi we
wniesionym przez powódkę pozwie obejmującym roszczenia cywilnoprawne nie
może wyznaczać wartości przedmiotu sporu w postępowaniu prowadzonym w sądzie
pracy (taka sama sytuacja zaistniałaby, gdyby Sąd w postępowaniu cywilnym a limi-
ne uznał się za niewłaściwy co do roszczenia w zakresie 31.325,69 zł i w tej części
roszczenie przekazał sądowi pracy).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
4
Zażalenie jest uzasadnione, a zaskarżone postanowienie wymaga uchylenia.
Ma rację skarżący, iż przekazanie do sądu pracy według właściwości części rosz-
czeń zamieszczonych w jednym piśmie procesowym zawierającym pozew, wymaga
by roszczenia te były oceniane odrębnie, jako samodzielne roszczenia wynikające ze
stosunku pracy i niezwiązane procesowo, w tym w zakresie wartości przedmiotu
sporu, z roszczeniami cywilnoprawnymi. Tym samym trzeba uznać, iż termin
„sprawa” w rozumieniu art. 200 k.p.c. powinien być rozumiany jako wiązka roszczeń
należąca do właściwości tego samego sądu i rozstrzyganych w tym samym postę-
powaniu (tu: w postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu prawa pracy). Taka
wykładnia wymaga odrębnego badania wartości przedmiotu sporu dla roszczeń cy-
wilnych i odrębnego dla roszczeń prawnopracowniczych nawet wówczas gdy pier-
wotnie były błędnie zamieszczone w jednym pozwie.
Ponadto trzeba dodatkowo podnieść, iż zgodnie z art. 1302
§ 3 k.p.c. odrzuce-
niu bez wezwania o uiszczenie opłaty podlegają te pisma wniesione przez zawodo-
wego pełnomocnika procesowego obejmujące środki odwoławcze lub środki zaskar-
żenia, które podlegają opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od
wskazanej przez stronę wartości przedmiotu zaskarżenia, a opłata ta nie została
opłacona w ogóle lub została opłacona nieprawidłowo w stosunku do przedmiotu
sporu wskazanego przez stronę. Ad casum natomiast od apelacji została uiszczona
opłata podstawowa, zgodna ze wskazaną przez stronę powodową wartością przed-
miotu sporu. Zgodnie z art. 1261
§ 1 k.p.c. stanowiłoby brak formalny apelacji, który
powinien zostać uzupełniony w trybie art. 130 § 1 k.p.c. Błędne podanie przez stronę
wartości przedmiotu sporu nie może stanowić podstawy odrzucenia środka zaskar-
żenia, z uwagi na pominiętą przez sąd odwoławczy treść art. 1302
§ 5 k.p.c., wyłą-
czającą zastosowanie art. 1302
§ 1 i 3 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 22 czerwca 2007 r., II PZ 26/07, OSNP 2008 nr 17-18, poz. 258).
Ad casum nie było zatem możliwe odrzucenie apelacji bez wezwania do zwe-
ryfikowania wartości przedmiotu sporu i bez wezwania do uzupełnienia opłaty, gdyż -
powtórzmy to raz jeszcze - art. 1302
§ 5 k.p.c. jednoznacznie wyłącza stosowanie art.
1302
§ 3 k.p.c., a nie ma podstaw do przyjęcia reguł podobnych do odrzucenia skargi
kasacyjnej ze względu na wartość przedmiotu zaskrżenia. Apelacja jest bowiem do-
puszczalna bez względu na wartość przedmiotu zaskarżenia, a art. 1302
§ 3 k.p.c.
nie wprowadza „innej przyczyny niedopuszczalności apelacji” w rozumieniu art. 370
k.p.c., lecz szczególną sankcję za nienależyte jej opłacenie.
5
Z tych względów na zasadzie art. 39815
§ 1 k.p.c. w związku z art. 3941
§ 2
k.p.c. orzeczono jak w sentencji.
========================================