Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

dnia 11 marca 2013r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział III Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Mariusz Wiązek

Protokolant: Aleksandra Borowska

Prokurator Prokuratury Rejonowej dla Wrocławia-Stare Miasto – nie stawił się, zawiadomiony prawidłowo.

po rozpoznaniu zażalenia pełnomocnika pokrzywdzonego (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. i L. S. z dnia 7 stycznia 2013r. (data wpływu)

na postanowienie Prokuratora Prokuratury Rejonowej dla Wrocławia-Stare Miasto o umorzeniu śledztwa z dnia 25 października 2012r., sygn. akt 1 Ds. 3131/12

na podstawie art. 329 § 1 k.p.k. w zw. z art. 330 § 1 k.p.k., art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 465 § 1 k.p.k.

postanawia

uchylić zaskarżone postanowienie z dnia 25 października 2012r., sygn. akt 1 Ds. 3131/12 celem kontynuowania postępowania przygotowawczego.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 25 października 2012r., sygn. akt 1 Ds. 3131/12 Prokurator Prokuratury Rejonowej dla Wrocławia-Stare Miasto umorzył na podstawie art. 17 § 1 punkt 2 k.p.k. – wobec braku znamion czynu zabronionego, śledztwo w sprawie oszustwa przy zawarciu umowy notarialnej w dniu 21.10.2011 roku we W.w K. N.przy ul. (...)i wyłudzenia równowartości kwoty 120.000 zł na szkodę Sp z o.o. (...) G. R.i K. M.oraz wyłudzenia prawa użytkowania wieczystego poprzez zawarcie umowy notarialnej w dniu 12.03.2012 roku równowartości nie mniejszej niż 500.000 zł na szkodę L. S.przez K. G., tj. o czyn z art. 294§1 k.k. i 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 §2 k.k.

W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia wskazano na następujący stan faktyczny:

L. S. w dniu 21.10.2011 roku podpisał akt notarialny o nr Rep A 21756/2011 na mocy którego K. G. sprzedała spółce (...) sp. z o.o., której wymieniony był pełnomocnikiem nieruchomość w postaci lokalu położonego we W. przy ul. (...) lok 5. L. S. zeznał, że strony ustaliły, iż tytułem właściwej kwoty sprzedaży, która miała być przeznaczona dla K. G. jest kwota 300 000 zł, natomiast pozostałe 120 000 zł (...) sp. z o.o. zapłaci bezpośrednio na rachunek (...) Bank S.A. tytułem spłaty wierzytelności zabezpieczonej hipoteką umową kaucyjną ustanowioną na nabywanej nieruchomości. K. G. oświadczyła L. S., iż chce osobiście uregulować wierzytelność wobec banku (...) S.A. i zażądała całej kwoty 420 000 zł. W dniu 31 stycznia 2012 roku w wykonaniu postanowień umowy sprzedaży K. G. w formie aktu notarialnego o nr A (...) złożyła oświadczenie o otrzymaniu od spółki całej ceny sprzedaży w/w lokalu tj. 420 000 zł.

W toku prowadzonego postępowania K. G. nie potwierdziła tego faktu. Wymieniona zeznała, iż po podpisaniu aktu notarialnego otrzymała kwotę 300 000 zł, na co posiada stosowne pokwitowanie.

L. S. zeznał ponadto, iż K. G. nie wywiązała się z warunków umowy pożyczki z dnia 14 marca 2012 na mocy której miała mu pożyczyć kwotę 500 000 zł. Warunkiem umowy udzielenia w/w pożyczki przez K. G. było tzw. przewłaszczenie na zabezpieczenie nieruchomości położonej w Ś. przy ul. (...). L. S. zeznał, że do chwili obecnej K. G. nie przekazała mu pieniędzy w kwocie 500 000 zł, jednocześnie nie przenosząc zwrotnie praw własności do w/w nieruchomości. Faktu tego nie potwierdza K. G., która zeznała, iż w dniu 14 marca 2012 roku zawarła z L. S. umowę pożyczki na kwotę 500 000 zł. Tego samego dnia, po podpisaniu aktu notarialnego jej konkubent, W. B. przekazał L. S. pieniądze w kwocie 360 000 zł, po czym L. S. pokwitował odbiór w/w kwoty na oryginale w/w umowy pożyczki. W/w oryginał został okazany przez K. G.. Do przekazania pozostałej kwoty 140 000 zł przez jej konkubenta L. S. doszło w domu K. G. w R. w jej obecności. Zgodnie z zapisem aktu notarialnego w dniu podpisania umowy zostało przeniesione prawo do wieczystego użytkowania nieruchomości.

Wskazane osoby podtrzymały swoje zeznania w konfrontacji przeprowadzonej w dniu 23 października 2012 roku.

W oparciu o powyższe ustalenia oraz po dokonaniu analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego oskarżyciel publiczny uznał, że w sprawie nie doszło do realizacji znamion czynu zabronionego z art. art. 294§1 k.k. i 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 §2 k.k.

Zdaniem oskarżyciela publicznego, w efekcie poczynionych ustaleń stwierdzić należy, że w zachowaniu K. G. brak jest „celowości działania” stanowiącej znamię przestępstwa stypizowanego w art. 286 § 1 k.k., zatem postępowanie w sprawie należało umorzyć wobec braku znamion czynu zabronionego.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył pełnomocnik pokrzywdzonego (...) Sp. z o.o. i pokrzywdzonego L. S. wnosząc o jego uchylenie w całości celem kontynuowania postępowania karnego. Skarżący podniósł następujące zarzuty:

1. naruszenia art. 9 k.p.k. i 167 k.p.k. polegającą na braku przeprowadzenia w sprawie istotnych czynności dowodowych i procesowych mających znaczenie dla sprawy, w tym między innymi brak:

- odebrania do protokołu ustnego zawiadomienia przedstawicieli (...) spółki (...) z o.o., tj. członków zarządu K. M. i G. R.,

- przesłuchania w charakterze świadków: H. L. na okoliczność przekazania K. G. łącznie kwoty 420 000 zł,

- przesłuchania w charakterze świadków osób wymienionych przez K. G., które miały być rzekomo obecne w R. przy przekazania L. S. kwoty 140.000 zł, tj. W. B., K. C., D. C., B. K. (1);

- zobowiązania K. G. do przedłożenia oryginału potwierdzenia przyjęcia przez L. S. 360.000 zł, celem umożliwienia wymienionemu szczegółowego ustosunkowania się do powyższego;

- zwrócenia się do operatorów telefonii komórkowej, gdzie zarejestrowano telefony L. S., W. B., K. G. w marcu 2012 r., a także o nadesłanie bilingów rozmów tych osób oraz dopuszczenie dowodu z tzw. systemu (...) systemu nawigacji satelitarnej połączeń tych osób w marcu 2012 r.,

- dopuszczenia dowodu z dokumentu w postaci faktury VAT z dnia 28.02.2012 r. nr F (...) potwierdzającego zapłatę przez (...) Sp. z o.o. K. kwoty 70.110 zł dnia 28.02.2012 r.

2. naruszenia art. 7 k.p.k. w zw. z art. 424 k.p.k., polegającą na dowolnej ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym w szczególności:

- na całkowicie dowolnym uznaniu, że oświadczenia K. G. o otrzymaniu 300.000 zł zamiast 420.000 zł, jak również o przekazaniu L. S. za pośrednictwem W. B. łącznie kwoty 500.000 zł w dwóch ratach po 360.000 zł i 140.000 zł są wiarygodne, podczas gdy oświadczenia te są sprzeczne z dowodami w postaci dokumentów, w tym aktów notarialnych podpisanych przez K. G., a ponadto są sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego i logiki;

- na całkowicie dowolnym uznaniu, że brak było po stronie K. G. celowości działania, podczas gdy zawieranie umów w formie aktu notarialnego i ich następne niewykonywanie świadczą o celowości działania i przestępnym zamiarze.

Prokurator Rejonowy dla Wrocławia-Stare Miasto wniósł o utrzymanie w mocy zaskarżonego postanowienia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie pełnomocnika pokrzywdzonego zasługuje na uwzględnienie. Należy podzielić stanowisko skarżącego, że umorzenie postępowania w niniejszej sprawie było przedwczesne, zatem nieuzasadnione.

Powyższe wiązało się z dokonaniem przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej dla Wrocławia-Stare Miasto wadliwej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz zaniechaniem przeprowadzenia czynności niezbędnych do ustalenia, czy w związku ze zdarzeniami objętym zakresem śledztwa nastąpiła realizacja znamion czynu zabronionego.

Na tle faktów, które oskarżyciel publiczny ustalił, wskazując na nie w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia oraz okoliczności wynikających z zebranych w sprawie dowodów, konkluzja nadzorującego postępowanie przygotowawcze, iż w niniejszej sprawie nie doszło od realizacji znamion typu czynu zabronionego z art. 286 § 1 k.k. jawi się jako wręcz zaskakująca.

Otóż, bezspornym jest, że L. S.jako działając jako pełnomocnik (...) sp. z o.o.w dniu 21.10.2011 roku przed notariuszem D. G.zawarł z K. G.umowę sprzedaży w formie aktu (nr Rep A 21756/2011) nieruchomości w postaci lokalu położonego we W.przy ul. (...) (...). W powyżej umowie strony ustaliły, iż tytułem właściwej kwoty sprzedaży, która miała być przeznaczona dla K. G.jest kwota 300 000 zł, natomiast pozostałe 120 000 zł (...) sp. z o.o.zapłaci bezpośrednio na rachunek N.Bank tytułem spłaty wierzytelności zabezpieczonej hipoteką umową kaucyjną ustanowioną na nabywanej nieruchomości. Niewątpliwym jest też, że w dniu 31 stycznia 2012 roku w wykonaniu postanowień powyższej umowy sprzedaży K. G.w formie aktu notarialnego o nr A (...)złożyła oświadczenie o otrzymaniu od spółki całej ceny sprzedaży w/w lokalu tj. 420 000 zł i wyraziła zgodę na wykreślenie hipoteki ustanowionej na swoją rzecz w umowie sprzedaży nieruchomości. Z treści zgromadzonych w aktach sprawy dokumentów bezspornie wynika, iż wierzytelność banku (...). S.A. zabezpieczona hipoteką kaucyjną ustanowioną na powyższej nieruchomości nie została spłacona.

W zaistniałej sytuacji oskarżyciel publiczny dał wiarę twierdzeniom K. G., jakoby z tytułu sprzedaży nieruchomości otrzymała jedynie kwotę 300 000 zł. Podkreślić należy, że wymieniona zeznała, iż nie potrafi ustosunkować się do treści wskazanego powyżej aktu notarialnego z dnia 31 stycznia 2012r., a także, że kwota 300 000 zł została przekazana w obecności adw. K. K. (2), w Kancelarii Adwokackiej (...), podała też, iż posiada stosowne pokwitowanie (którego jednak nie przedstawiła). Twierdzenie K. G., że z tytułu sprzedaży nieruchomości otrzymała jedynie kwotę 300 000 zł nie zostało w żaden sposób zweryfikowane, choć w kontekście wskazanych powyżej okoliczności, w jakich miało dojść do przekazania gotówki, a także zważywszy na całokształt złożonych przez wymienioną zeznań (zdaniem Sądu mało spójnych i wątpliwych z punktu widzenia zasad logiki i doświadczenia życiowego) jawiło się to nie tylko jako obiektywnie możliwe, ale przede wszystkim jako bezwzględnie konieczne. Tymczasem oskarżyciel publiczny zupełnie bezkrytycznie dał wiarę powyższemu twierdzeniu, pomijając całkowicie wskazane powyżej aspekty i poprzestając na dość enigmatycznym stwierdzeniu, iż w zachowaniu K. G. brak jest „celowości działania”, zatem postępowanie należało umorzyć wobec braku znamion czynu zabronionego.

Gdy chodzi z kolei o wskazaną powyżej umowę pożyczki, na tle zgromadzonych w sprawie dowodów bezspornym jest, że w dniu 14 marca 2012 r. L. S. i K. G. zawarli umowę pożyczki w formie pisemnej z podpisami poświadczonymi przez notariusza D. G. (rep nr A (...)). Zgodnie z umową K. G. zobowiązała się pożyczyć L. S. kwotę 500 000 zł, płatną z pokwitowaniem obu stron w dwóch transzach po 250 000 zł, do dnia 15 marca 2012r. i do dnia 25 marca 2012r. Warunkiem udzielenia w/w pożyczki przez K. G. było tzw. przewłaszczenie na zabezpieczenie nieruchomości położonej w Ś. przy ul. (...). Stosowna umowa została zawarta w dniu 14 marca 2012r. w formie akt notarialnego przed notariuszem D. G. (Rep A. numer (...)).

Przedmiotem sporu pozostaje natomiast okoliczność, czy wskazana kwota pożyczki została przekazana L. S.. Wymieniony twierdzi, iż powyższe nie nastąpiło, w następstwie czego po bezskutecznym wezwaniu K. G. do wydania kwoty pożyczki, odstąpił od umowy pożyczki i wezwał pożyczkodawcę do stawienia się w dniu 6 lipca 2012r. w kancelarii notarialnej celem zwrotnego przeniesienia praw do nieruchomości położonej w Ś. przy ul. (...).

K. G. wskazała z kolei, że w dniu 14 marca 2012r., po podpisaniu aktu notarialnego jej konkubent, W. B. przekazał L. S. pieniądze w kwocie 360 000 zł, po czym L. S. pokwitował odbiór tej kwoty na oryginale w/w umowy pożyczki. Wymieniona w trakcie przesłuchania w dniu 4 października 2012r. przedłożyła kopię pokwitowania, nadmieniając, że posiada oryginał tego dokumentu (tym samym z niewiadomych powodów w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia wskazano, że K. G. okazała oryginał pokwitowania). Zeznała też, że nie zabierała gotówki do kancelarii notarialnej, a kwotę 360 000 zł W. L. S. przekazał w dniu 14 marca 2012r. w godzinach popołudniowych, tj. 17.00-18.00 gdzieś „koło sądu”. K. G. zeznała też, że pozostałą kwotę 140 000 zł W. B. przekazał L. S. dzień lub dwa później w jej domu w R.. Nie potrafiła wskazać godziny ani pory tego zdarzenia. K. G. zeznała, że nie posiada stosownego pokwitowania, bowiem L. S. „wyszedł od nas z domu po coś do auta i już nie wrócił”. Wskazała też, że świadkiem ten sytuacji była ona sama, a nadto B. K. (2), D. C. i K. C..

Podkreślić należy, że również w tym zakresie zeznania K. G. budzą istotne wątpliwości – wszak przedłożona kopia pokwitowania jest mało czytelna, na dokumencie brak jest daty, ponadto zgodnie z opisaną powyżej umową pożyczki, gotówka w transzach po 250 000 zł miała być przekazana za pokwitowaniem obu stron. W kontekście powyższego oraz gdy zważy się na okoliczność, że L. S. i K. G. oraz jej konkubent W. B. w przeszłości pozostawali w stosunkach gospodarczych, możliwym jest, iż przedłożony przez K. G. dokument dotyczy zupełnie innej umowy.

W zaistniałej sytuacji zatem, kiedy przeprowadzenie konfrontacji pomiędzy K. G. a L. S. nie doprowadziło do wyjaśnienia sprzeczności pomiędzy zeznaniami tych osób, należało przeprowadzić czynności umożliwiające ich weryfikację. Z pewnością przydatne, a nadto niegenerujące znacznych kosztów i nienastręczające istotnych trudności byłoby chociażby przesłuchanie wskazanych przez K. G. osób. W kontekście treści jej zeznań aż nadto oczywista była konieczność przesłuchania W. B., który wszak miał przekazywać L. S. gotówkę, stosownie do opisanej powyżej umowy pożyczki. Tymczasem oskarżyciel publiczny, z wiadomych jedynie sobie powodów i w żaden sposób nie uzasadniwszy swego stanowiska przyjął, iż także w tym przypadku nie można doszukać się w zachowaniu wspomnianej już, bliżej nieokreślonej „celowości działania”, zatem w związku z tym zdarzeniem nie nastąpiła realizacja znamion czynu zabronionego.

Oczywistym jest, że nie każda nierzetelna realizacja umowy cywilnoprawnej może stanowić przestępstwo oszustwa (por. wyrok SN z 14 stycznia 2004 r., IV KK 192/03, LEX nr 84458, wyrok SA w Łodzi z dnia 28.02.2002 r., II AKa 4/02, Prok. i Pr. 2004/ 5/27). Dla przypisania znamion strony podmiotowej przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. konieczne jest ustalenie powodów takiej sytuacji (por. wyrok SA w Łodzi z dnia 28.02.2002 r., II AKa 4/02, Prok. i Pr. 2004/ 5/27). W realiach niniejszej sprawy konkluzja, iż w zdarzeniu objętym zakresem śledztwa nie sposób doszukać się realizacji znamion strony podmiotowej przestępstwa stypizowanego w art. 286 § 1 k.k. była jednak nieuprawniona.

W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy jest niekompletny. Skoro nie podjęto wszystkich niezbędnych czynności procesowych, podjęcie decyzji o umorzeniu śledztwa z uwagi na brak znamion czynu zabronionego było przedwczesne, a zatem nieuzasadnione.

W ocenie Sądu prawidłowe ustalenie, czy zdarzenia opisane w zawiadomieniu złożonym przez pokrzywdzonego rzeczywiście stanowiły przestępstwa wymaga przede wszystkim dokonania ustaleń odnośnie tego, czy faktycznie K. G. otrzymała kwotę 420 000 zł tytułem ceny za nieruchomość w postaci lokalu położonego we W. przy ul. (...) lok 5, a także ustaleń, czy L. S. istotnie otrzymał kwotę 500 000 zł tytułem umowy pożyczki zawartej przez wymienione osoby w dniu 14 marca 2012 r.

Powyższe wymaga poddania weryfikacji zeznań złożonych przez K. G. i L. S.. W ramach tego należy przede wszystkim przesłuchać w charakterze świadka W. B., a także H. L. na okoliczność przekazania K. G. łącznie kwoty 420 000 zł. Ponadto należy przesłuchać w charakterze świadków osoby wymienione przez K. G., które oprócz W. B. miały być obecne w jej domu R. przy przekazaniu L. S. kwoty 140.000 zł, tj. K. C., D. C., B. K. (1). ++++

Niezbędne jest też zobowiązanie K. G. do przedłożenia oryginału potwierdzenia przyjęcia przez L. S. kwoty 360.000 zł, celem umożliwienia wymienionemu szczegółowego ustosunkowania się do powyższego dokumentu, a także przedłożenia wskazanego przez wymienioną pokwitowania odbioru kwoty 300 000 zł przekazanej tytułem ceny sprzedaży nieruchomości w postaci lokalu położonego we W. przy ul. (...) lok 5. Z uwagi na treść zeznań K. G., w których wskazała ona, iż przekazanie gotówki odbyło się w obecności adw. K. K. (2), w Kancelarii Adwokackiej (...) we W., niezbędne może okazać się rozważanie przesłuchania wymienionej osoby, po uprzednim zwolnieniu jej z obowiązku zachowania tajemnicy adwokackiej.

Dodatkowo w ramach przeprowadzanych czynności należy przesłuchać przedstawicieli (...) spółki (...) z o.o., tj. członków zarządu K. M. i G. R. oraz dopuścić dowód z dokumentu w postaci faktury VAT z dnia 28.02.2012 r. nr F (...) potwierdzającego zapłatę przez (...) Sp. z o.o. K. kwoty 70.110 zł dnia 28.02.2012 r.

Przeprowadzenie powyższych czynności i ustalenie wskazanych okoliczności pozwoli w ocenie Sądu rozstrzygnąć, czy w związku ze zdarzeniami objętymi zakresem śledztwa miało miejsce wypełnienie znamion przestępstwa z art. 286 § 1 k.k., co w ocenie Sądu umożliwi podjęcie prawidłowej merytorycznej decyzji kończącej śledztwo. Rozstrzygnięcie to nadzorujący postępowanie przygotowawcze winien wyczerpująco uzasadnić, odnosząc się do wszystkich zebranych w sprawie dowodów.

Wobec powyższego, na podstawie powołanych przepisów, orzeczono jak na wstępie.