V CZ 43/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-12-2013
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 43/09
POSTANOWIENIE
Dnia 10 września 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Iwona Koper (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa P.G.
przeciwko M.K.
o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 10 września 2009 r.,
zażalenia powódki od wyroku Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 30 czerwca 2009 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2009 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację
powódki P.G. od wyroku Sądu Okręgowego w G. oraz zasądził od niej na rzecz
pozwanego M.K. 2.700 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.
Uzasadniając rozstrzygnięcie o kosztach procesu za drugą instancje Sąd
Apelacyjny wyjaśnił, że powódka korzystała w toku postępowania z całkowitego
zwolnienia od kosztów sądowych, co jednak nie zwalniało jej automatycznie od
obowiązku zwrócenia kosztów stronie przeciwnej. W ocenie tego Sądu nie
zachodziły szczególne okoliczności, uzasadniające zastosowanie art. 102 k.p.c., w
szczególności nie obligował do tego fakt nieobciążenia powódki kosztami procesu
przez Sąd I instancji.
W zażaleniu na powyższe postanowienie powódka zarzuciła naruszenie art.
102 k.p.c. poprzez obciążenie jej kosztami procesu, pomimo że – zdaniem
powódki – w sprawie występowały szczególne okoliczności uzasadniające
odstąpienie od nałożenia na nią tego obowiązku. W konsekwencji wniosła
o zmianę zaskarżonego postanowienia, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zdaniem skarżącej, uwolnienie jej od konieczności zwrotu stronie przeciwnej
kosztów postępowania apelacyjnego uzasadnia trudna sytuacja materialna oraz
specyfika dochodzonego roszczenia, związana z zawikłaną sytuacją rodzinną
dwóch córek powódki i pozwanego – zięcia powódki. Przytoczona argumentacja nie
jest jednak trafna. Niewielkie dochody powódki i jej męża stały się przyczyną
przyznania jej zwolnienia od kosztów sądowych i spowodowały, że prowadzenie
procesu nie wiązało się dla powódki z koniecznością ponoszenia opłat i wydatków.
Zwolnienie to jednak, jak jednoznacznie wynika z treści art. 108 ustawy z dnia
28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz.
1398 ze zm.), nie uchyla odpowiedzialności za wynik sporu w stosunku do
przeciwnika procesowego. Oznacza to, że przyczyny usprawiedliwiające ubieganie
się przez stronę o zwolnienie od kosztów sądowych nie wystarczą, by wyłączyć
3
działanie ustanowionej w art. 98 § 1 k.p.c. reguły, że ten kto przegrał spór zwraca
koszty procesu temu, czyje racje zostały uznane za słuszne. Sąd może uwolnić
stronę od obowiązku zwrotu kosztów procesu na podstawie art. 102 k.p.c., jeśli
stwierdzi, że zachodzi „wypadek szczególnie uzasadniony". Okoliczności, które
uprawniają do zastosowania tego przepisu, ocenia sąd, dysponujący w tym
zakresie swobodą. W rozpatrywanym wypadku skarżąca wskazuje, że za
nieobciążaniem jej obowiązkiem zwrotu kosztów pozwanemu przemawia jej stan
majątkowy oraz specyfika powództwa, o zasadności którego powódka jest
subiektywnie przekonana. Stan majątkowy powódki, która ma stałe, choć nieduże
dochody, nie uzasadnia jednak traktowania jej sytuacji, jako szczególnie
uzasadnionej w rozumieniu art. 102 k.p.c. Natomiast specyfika okoliczności
rodzinnych, które skłoniły powódkę do wystąpienia z powództwem w niniejszej
sprawie, uprawniała Sąd pierwszej instancji do zastosowania art. 102 k.p.c. Jednak
rozstrzygnięcie tego Sądu i jego uzasadnienie umożliwiło powódce, a przynajmniej
jej fachowemu pełnomocnikowi procesowemu ocenę obiektywnej trafności
subiektywnych odczuć powódki. Podjęcie przez powódkę ryzyka dalszej walki
procesowej nie usprawiedliwia przerzucenia na pozwanego poniesionych przez
niego z tego powodu kosztów postępowania odwoławczego.
Z przedstawionych przyczyn zażalenie powódki nie mogło zostać
uwzględnione i podlegało oddaleniu na podstawie art. 3941
§ 3 w zw. z art. 39814
k.p.c.
jz
POSTANOWIENIE
Dnia 10 września 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Iwona Koper (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa P.G.
przeciwko M.K.
o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 10 września 2009 r.,
zażalenia powódki od wyroku Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 30 czerwca 2009 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2009 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację
powódki P.G. od wyroku Sądu Okręgowego w G. oraz zasądził od niej na rzecz
pozwanego M.K. 2.700 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.
Uzasadniając rozstrzygnięcie o kosztach procesu za drugą instancje Sąd
Apelacyjny wyjaśnił, że powódka korzystała w toku postępowania z całkowitego
zwolnienia od kosztów sądowych, co jednak nie zwalniało jej automatycznie od
obowiązku zwrócenia kosztów stronie przeciwnej. W ocenie tego Sądu nie
zachodziły szczególne okoliczności, uzasadniające zastosowanie art. 102 k.p.c., w
szczególności nie obligował do tego fakt nieobciążenia powódki kosztami procesu
przez Sąd I instancji.
W zażaleniu na powyższe postanowienie powódka zarzuciła naruszenie art.
102 k.p.c. poprzez obciążenie jej kosztami procesu, pomimo że – zdaniem
powódki – w sprawie występowały szczególne okoliczności uzasadniające
odstąpienie od nałożenia na nią tego obowiązku. W konsekwencji wniosła
o zmianę zaskarżonego postanowienia, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zdaniem skarżącej, uwolnienie jej od konieczności zwrotu stronie przeciwnej
kosztów postępowania apelacyjnego uzasadnia trudna sytuacja materialna oraz
specyfika dochodzonego roszczenia, związana z zawikłaną sytuacją rodzinną
dwóch córek powódki i pozwanego – zięcia powódki. Przytoczona argumentacja nie
jest jednak trafna. Niewielkie dochody powódki i jej męża stały się przyczyną
przyznania jej zwolnienia od kosztów sądowych i spowodowały, że prowadzenie
procesu nie wiązało się dla powódki z koniecznością ponoszenia opłat i wydatków.
Zwolnienie to jednak, jak jednoznacznie wynika z treści art. 108 ustawy z dnia
28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz.
1398 ze zm.), nie uchyla odpowiedzialności za wynik sporu w stosunku do
przeciwnika procesowego. Oznacza to, że przyczyny usprawiedliwiające ubieganie
się przez stronę o zwolnienie od kosztów sądowych nie wystarczą, by wyłączyć
3
działanie ustanowionej w art. 98 § 1 k.p.c. reguły, że ten kto przegrał spór zwraca
koszty procesu temu, czyje racje zostały uznane za słuszne. Sąd może uwolnić
stronę od obowiązku zwrotu kosztów procesu na podstawie art. 102 k.p.c., jeśli
stwierdzi, że zachodzi „wypadek szczególnie uzasadniony". Okoliczności, które
uprawniają do zastosowania tego przepisu, ocenia sąd, dysponujący w tym
zakresie swobodą. W rozpatrywanym wypadku skarżąca wskazuje, że za
nieobciążaniem jej obowiązkiem zwrotu kosztów pozwanemu przemawia jej stan
majątkowy oraz specyfika powództwa, o zasadności którego powódka jest
subiektywnie przekonana. Stan majątkowy powódki, która ma stałe, choć nieduże
dochody, nie uzasadnia jednak traktowania jej sytuacji, jako szczególnie
uzasadnionej w rozumieniu art. 102 k.p.c. Natomiast specyfika okoliczności
rodzinnych, które skłoniły powódkę do wystąpienia z powództwem w niniejszej
sprawie, uprawniała Sąd pierwszej instancji do zastosowania art. 102 k.p.c. Jednak
rozstrzygnięcie tego Sądu i jego uzasadnienie umożliwiło powódce, a przynajmniej
jej fachowemu pełnomocnikowi procesowemu ocenę obiektywnej trafności
subiektywnych odczuć powódki. Podjęcie przez powódkę ryzyka dalszej walki
procesowej nie usprawiedliwia przerzucenia na pozwanego poniesionych przez
niego z tego powodu kosztów postępowania odwoławczego.
Z przedstawionych przyczyn zażalenie powódki nie mogło zostać
uwzględnione i podlegało oddaleniu na podstawie art. 3941
§ 3 w zw. z art. 39814
k.p.c.
jz