V KZ 52/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-11-2012
Pełny tekst orzeczenia
POSTANOWIENIE Z DNIA 9 WRZEŚNIA 2009 R.
V KZ 52/09
Jeżeli wobec skazanego, który złożył wniosek o wznowienie postę-
powania sądowego, zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczy-
talności i nie ustanowił on obrońcy z wyboru, prezes sądu właściwego do
rozpoznania sprawy powinien wyznaczyć skazanemu obrońcę z urzędu
(art. 81 § 1 k.p.k.), który zobligowany będzie albo sporządzić wniosek o
wznowienie, albo też powiadomić sąd o braku podstaw do sporządzenia tej
skargi (art. 84 § 3 k.p.k.).
Przewodniczący: sędzia SN R. Malarski.
Sąd Najwyższy w sprawie Edwarda S., skazanego z art. 148 § 1 k.k.
w zw. z art. 31 § 2 k.k. po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu bez
udziału stron w dniu 9 września 2009 r., zażalenia skazanego na zarzą-
dzenie Zastępcy Przewodniczącego Wydziału Karnego Sądu Apelacyjnego
w S. z dnia 5 czerwca 2009 r.,
p o s t a n o w i ł u c h y l i ć zaskarżone zarządzenie i przekazać sprawę
Prezesowi Sądu Apelacyjnego w S. do ponownego rozpoznania, w zakre-
sie rozstrzygnięć podejmowanych w postępowaniu wznowieniowym.
U Z A S A D N I E N I E
Przepis art. 79 k.p.k. formułuje przypadki tzw. obrony obowiązkowej
w toku całego postępowania karnego – od postępowania przygotowawcze-
2
go poczynając, aż do postępowań po uprawomocnieniu się orzeczenia.
Oznacza to, że obrona obligatoryjna rozciąga się nawet na postępowanie
wznowieniowe. Tylko takie podejście sprawia, że można mówić o spełnie-
niu standardu rzetelnego procesu. W razie zaistnienia układu procesowe-
go, w którym – zgodnie z wolą ustawodawcy – oskarżony musi mieć
obrońcę, uprawniony organ procesowy powinien z własnej inicjatywy wy-
znaczyć oskarżonemu obrońcę z urzędu, o ile oczywiście nie ustanowił on
wcześniej obrońcy z wyboru. Odmienna sytuacja ma miejsce, gdy oskarżo-
ny nie jest w stanie ponieść kosztów obrony z powodu wykazanych przez
niego trudnych warunków materialnych (art. 78 § 1 k.p.k.). Wtedy wyzna-
czenie obrońcy z urzędu wymaga złożenia wniosku przez oskarżonego.
Podsumowując, można powiedzieć: jeżeli wobec skazanego, który
złożył wniosek o wznowienie postępowania sądowego, zachodzi uzasad-
niona wątpliwość co do jego poczytalności i nie ustanowił on obrońcy z wy-
boru, prezes sądu właściwego do rozpoznania sprawy powinien wyznaczyć
skazanemu obrońcę z urzędu (art. 81 § 1 k.p.k.), który zobligowany będzie
albo sporządzić wniosek o wznowienie, albo też powiadomić sąd o braku
podstaw do sporządzenia tej skargi (art. 84 § 3 k.p.k.).
W konkretnej sprawie autorem wniosku o wznowienie postępowania
sądowego jest osoba dotknięta poważnym defektem psychicznym. Ustalo-
no, że przypisanego czynu dopuściła się w warunkach ograniczonej w
stopniu znacznym poczytalności (art. 31 § 2 k.k.). Powinnością prezesa
właściwego sądu było zatem wyznaczenie Edwardowi S. obrońcy z urzędu.
Skoro tak się nie stało, Sąd Najwyższy uznał za konieczne uchylić zaskar-
żone zarządzenie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania w celu
wykonania przez właściwy organ wskazanej czynności procesowej i podję-
cia dalszych ewentualnych działań przewidzianych przez prawo.
V KZ 52/09
Jeżeli wobec skazanego, który złożył wniosek o wznowienie postę-
powania sądowego, zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczy-
talności i nie ustanowił on obrońcy z wyboru, prezes sądu właściwego do
rozpoznania sprawy powinien wyznaczyć skazanemu obrońcę z urzędu
(art. 81 § 1 k.p.k.), który zobligowany będzie albo sporządzić wniosek o
wznowienie, albo też powiadomić sąd o braku podstaw do sporządzenia tej
skargi (art. 84 § 3 k.p.k.).
Przewodniczący: sędzia SN R. Malarski.
Sąd Najwyższy w sprawie Edwarda S., skazanego z art. 148 § 1 k.k.
w zw. z art. 31 § 2 k.k. po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu bez
udziału stron w dniu 9 września 2009 r., zażalenia skazanego na zarzą-
dzenie Zastępcy Przewodniczącego Wydziału Karnego Sądu Apelacyjnego
w S. z dnia 5 czerwca 2009 r.,
p o s t a n o w i ł u c h y l i ć zaskarżone zarządzenie i przekazać sprawę
Prezesowi Sądu Apelacyjnego w S. do ponownego rozpoznania, w zakre-
sie rozstrzygnięć podejmowanych w postępowaniu wznowieniowym.
U Z A S A D N I E N I E
Przepis art. 79 k.p.k. formułuje przypadki tzw. obrony obowiązkowej
w toku całego postępowania karnego – od postępowania przygotowawcze-
2
go poczynając, aż do postępowań po uprawomocnieniu się orzeczenia.
Oznacza to, że obrona obligatoryjna rozciąga się nawet na postępowanie
wznowieniowe. Tylko takie podejście sprawia, że można mówić o spełnie-
niu standardu rzetelnego procesu. W razie zaistnienia układu procesowe-
go, w którym – zgodnie z wolą ustawodawcy – oskarżony musi mieć
obrońcę, uprawniony organ procesowy powinien z własnej inicjatywy wy-
znaczyć oskarżonemu obrońcę z urzędu, o ile oczywiście nie ustanowił on
wcześniej obrońcy z wyboru. Odmienna sytuacja ma miejsce, gdy oskarżo-
ny nie jest w stanie ponieść kosztów obrony z powodu wykazanych przez
niego trudnych warunków materialnych (art. 78 § 1 k.p.k.). Wtedy wyzna-
czenie obrońcy z urzędu wymaga złożenia wniosku przez oskarżonego.
Podsumowując, można powiedzieć: jeżeli wobec skazanego, który
złożył wniosek o wznowienie postępowania sądowego, zachodzi uzasad-
niona wątpliwość co do jego poczytalności i nie ustanowił on obrońcy z wy-
boru, prezes sądu właściwego do rozpoznania sprawy powinien wyznaczyć
skazanemu obrońcę z urzędu (art. 81 § 1 k.p.k.), który zobligowany będzie
albo sporządzić wniosek o wznowienie, albo też powiadomić sąd o braku
podstaw do sporządzenia tej skargi (art. 84 § 3 k.p.k.).
W konkretnej sprawie autorem wniosku o wznowienie postępowania
sądowego jest osoba dotknięta poważnym defektem psychicznym. Ustalo-
no, że przypisanego czynu dopuściła się w warunkach ograniczonej w
stopniu znacznym poczytalności (art. 31 § 2 k.k.). Powinnością prezesa
właściwego sądu było zatem wyznaczenie Edwardowi S. obrońcy z urzędu.
Skoro tak się nie stało, Sąd Najwyższy uznał za konieczne uchylić zaskar-
żone zarządzenie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania w celu
wykonania przez właściwy organ wskazanej czynności procesowej i podję-
cia dalszych ewentualnych działań przewidzianych przez prawo.