Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2012 r.

na rozprawie

sprawyz wniosku W. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J.

o emeryturę

na skutek apelacji wnioskodawczyni

od wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie

z dnia 3 kwietnia 2012 r. sygn. akt IV U 548/11

o d d a l a apelację.

Sygn. akt III AUa 682/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 czerwca 2010 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J. na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS ( t. jedn. Dz. U. 2009 nr 153 poz. 1227) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) odmówił prawa do emerytury W. K., ponieważ nie udowodniła 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Do powyższego okresu Zakład nie zaliczył zatrudnienia w Firmie (...) w D. na stanowisku laborant od 16.10.1978 r. do 31.12.1998 r.

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawczyni domagała się jej zmiany, podnosząc iż na okoliczność wykonywania pracy w warunkach szczególnych w spornym okresie posiada świadectwo pracy w warunkach szczególnych z dnia 30.06.2001 r., a ponadto po pozytywnym przesądzeniu kwestii posiadania piętnastoletniego stażu pracy w warunkach szczególnych przyznany został jej przez Powiatowy Urząd Pracy zasiłek przedemerytalny.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie wyrokiem z dnia 3 kwietnia 2012 r., sygn. akt IV U 548/11 oddalił odwołanie.

Na skutek apelacji wnioskodawczyni, w której zarzucała poczynienie błędnej oceny dowodów, wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2011 r., sygn. akt III AUa 204/11 Sąd Apelacyjny w Rzeszowie uchylił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

Sąd stwierdził, że mając na uwadze stanowisko wnioskodawczyni, zasadzające się na twierdzeniu, że pracując jako laborant wykonywała kontrolę międzyoperacyjną i kontrolę jakości produkcji na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane były prace w warunkach szczególnych, należało szczegółowo i precyzyjnie odtworzyć faktyczne warunki pracy wnioskodawczyni i rozważyć dopuszczalność pełnej subsumcji ustaleń pod normę poz. 24, działu XIV, wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. W sprawie zabrakło zarówno koniecznych ustaleń, jak i ocen prawnych, stąd też koniecznym stało się wydanie orzeczenia kasatoryjnego.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy w Rzeszowie wyrokiem z dnia 3 kwietnia 2012 r., sygn. akt IV U 548/11 oddalił odwołanie wnioskodawczyni.

Sąd ustalił, że W. K., ur. (...), w okresie od 16.10.1978 r. do 30.06.2001 r. zatrudniona była w Firmie (...) Spółka Akcyjna od 16.10.1978 r. do 30.06.2001 r. i za ten okres pracodawca wystawił świadectwo pracy w warunkach szczególnych, kwalifikując wykonywaną pracę do poz. 24, działu XIV, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia RM z dnia 7.02.1983 r. Dalej Sąd ustalił warunki pracy i rodzaje czynności wykonywanych przez wnioskodawczynię. Celem ustalenia, czy wnioskodawczyni wykonywała pracę w warunkach szczególnych Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego z zakresu organizacji i zarządzania przemysłem, który w opinii z dnia 7.10.2011 r., uzupełnionej następnie opiniami z dnia 21.02.2012 r. i z 21.03.2012 r. ocenił, że warunki pracy wnioskodawczyni i miejsce jej wykonywania nie spełniają łącznie wszystkich kryteriów ujętych w Dziale XIV, poz. 24, pkt. 1 w zakresie kontroli jakości produkcji, jak również dlatego, że zajmowane przez wnioskodawczynię w spornym okresie stanowisko laboranta nie figuruje w Wykazie A, dział IV, poz. 21 w załączniku Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987 r.

Zdaniem Sądu zebrany materiał dowodowy nie potwierdził, by wnioskodawczyni, zatrudniona na stanowisku laboranta wykonywała prace, polegające na kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług na wydziale, gdzie wykonywano pracę przy produkcji wyrobów z gumy. Sąd przypomniał, że kwalifikacja stanowiska pracy w świadectwie pracy w warunkach szczególnych nie jest wiążąca i może zostać zakwestionowana przez organ rentowy, jak również zmieniona przez Sąd. Skoro zatem wnioskodawczyni nie legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych, brak podstaw do przyznania prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W apelacji od powyższego wyroku wnioskodawczyni zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 kpc, poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, a także naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, poprzez ustalenie, że W. K. nie posiada 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych i wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie prawa do emerytury od dnia 30 marca 2010 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawczyni jest nieuzasadniona i podlega oddaleniu, ponieważ wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie jest trafny i nie narusza prawa.

Przedmiotem sporu w sprawie była ocena uprawnienia W. K. do emerytury w obniżonym wieku, a to w związku z zatrudnieniem w szczególnych warunkach na podstawie art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przypomnieć wypadnie, iż prawo do emerytury, zgodnie z powołaną podstawą prawną, przysługuje ubezpieczonej – kobiecie, urodzonej po dniu 31 grudnia 1948 roku, po ukończeniu 55 lat, o ile przed dniem 1 stycznia 1999 roku spełni warunki stażowe – a to wykaże łączny staż ubezpieczenia wynoszący co najmniej 25 lat, w tym 15 lat wykonywania stale i w pełnym wymiarze pracy w warunkach szczególnych oraz która nie przystąpiła do OFE.

Bezspornym w sprawie było, iż W. K. ukończyła 55 lat życia, oraz legitymuje się ponad 25-letnim stażem ubezpieczenia. Spornym natomiast pozostawało, czy będąc zatrudnioną w Firmie (...) S.A. wykonywała stale i w pełnym wymiarze, pracę ujętą w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Za sporny okres zatrudnienia wnioskodawczyni przedstawiła świadectwo pracy w warunkach szczególnych z dnia 30 czerwca 2001 r., które zostało zakwestionowane przez ZUS.

Świadectwo pracy w szczególnych warunkach, wystawione przez zakład pracy jest w postępowaniu administracyjnym przed organem rentowym środkiem dowodowym, stwierdzającym okresy zatrudnienia w warunkach szczególnych a to zgodnie z § 21 ust. 4 rozporządzenia RM z dnia 7.02.1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 r. nr 10 poz. 49). Jak każdy dokument nieurzędowy w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 kpc podlega ono kontroli zarówno, co do prawidłowości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej, gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Dlatego też ani organ rentowy ani sąd nie są bezwzględnie związane treścią przedkładanych świadectw pracy i mogą je w postępowaniu administracyjnym i sądowym weryfikować.

Podkreślenia również wymaga, zważywszy na treść zarzutów apelacji, że dowód ze świadectwa pracy nie ma charakteru niepodważalnego, czy ostatecznego, a jego przedstawienie nie zwalnia Sądu z prowadzenia postępowania dowodowego, szczególnie, że w toku postępowania odwoławczego, toczącego się według przepisów kodeksu postępowania cywilnego, nie obowiązują ograniczenia w zakresie środków dowodowych, takie jak w postępowaniu przed organem emerytalno-rentowym.

Sąd Okręgowy ponownie przeprowadził postępowanie dowodowe, którego celem było dokonanie istotnych ustaleń faktycznych sprawy, zgodnie ze wskazaniami zawartymi w uzasadnieniu wyroku tut. Sądu Apelacyjnego z dnia 14 kwietnia 2011 r. sygn. akt III AUa 204/11.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy dokonując oceny materiału dowodowego w przedmiotowej sprawie nie naruszył zasady wynikającej z treści art. 233 § 1 k.p.c. i nie była to ocena dowolna. Treść zebranego materiału dowodowego nie dozwala na przyporządkowanie prac, jakie wnioskodawczyni wykonywała w objętym sporem okresie w Zakładach (...) S.A. na stanowisku laboranta – do pracy określonej w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia R.M. z dnia 7.02.1983 r. Dział XIV poz. 24 – kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno – techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Fakt, że laboratorium, w jakim pracowała wnioskodawczyni było umieszczone przy wydziale produkcyjnym i wykonywało badania na potrzeby produkcji – nie sprawia, że stanowiska pracy laborantów można zaliczyć do stanowisk pracy w warunkach szczególnych.

Przypomnijmy, że podstawowym aktem prawnym określającym stanowiska pracy w warunkach szczególnych jest rozporządzenie R.M. z 7.02.1983 r., które w Wykazie A Dziale IV w „chemii” do stanowisk, gdzie wykonywana jest taka praca kwalifikuje stanowiska przy produkcji i przetwórstwie wyrobów gumowych, ebonitowych oraz półproduktów środków pomocniczych do tych wyrobów. Stanowisko laboranta w zakładach przemysłu gumowego nie jest ujęte w tym wykazie. Bez żadnego znaczenia prawnego dla ustaleń w sprawach o prawo do świadczeń emerytalnych pozostaje wewnętrzne zarządzenie Dyrektora Zakładów (...), które zaliczyło to stanowisko do stanowisk pracy w warunkach szczególnych (por. wyrok SN z 27 stycznia 2012 r. sygn. II UK 103/11, LEX 1130388).

Zgodzić należy się z Sądem I instancji, że przyporządkowanie czynności wykonywanych przez wnioskodawczynię na stanowisku laboranta, do stanowiska wymienionego w Dziale XIV poz. 24 – kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie jest nieprawidłowe.

Laborant dokonywał pobierania próbek z produkcji i ich badania w laboratorium, a wyniki tych badań (co wynika z zeznań przesłuchanych świadków w szczególności św. J. T. k. 158) niewątpliwie były podstawą do podejmowania decyzji produkcyjnych przez technologów produkcji. A więc to nie pracownicy laboratorium dokonywali kontroli międzyoperacyjnej jakości produkcji, lecz dostarczali wyników badań umożliwiających technologom i kontrolerom jakości produkcji dokonywanie bezpośrednio na oddziałach produkcyjnych decyzji dotyczących kontroli jakości i ocenę procesów technologicznych produkcji.

Wnioskodawczyni niewątpliwie na stanowisku laboranta wykonywała część pracy przy stanowiskach produkcyjnych, jak wynika z oceny biegłego około 20 % czasu pracy, ale znaczną część swojej pracy wykonywała w laboratorium, a zatem nie mogła na tym stanowisku sprawować dozoru inżynieryjno – technicznego oraz kontroli produkcji stale i bezpośrednio przy stanowiskach wymienionych w Wykazie, a co za tym idzie kwalifikacja jej pracy na stanowisku laboranta z przywołaniem Działu XIV pkt. 24, zawarta w świadectwie pracy w warunkach szczególnych z dnia 30 czerwca 2001 r. była nieuprawniona. W ocenie Sądu Apelacyjnego o zaliczeniu danego stanowiska do stanowisk pracy w warunkach szczególnych dla ustalenia uprawnień emerytalnych w obniżonym wieku nie mogą decydować wyłącznie warunki pracy w zakładach przemysłu gumowego i ich znaczna szkodliwość.

W tej sytuacji należało w postępowaniu odwoławczym w zupełności podzielić ocenę Sądu Okręgowego w Rzeszowie, że wnioskodawczyni nie spełnia warunków do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku, zgodnie z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z podanych przyczyn orzeczono jak w sentencji wyroku na podstawie art. 385 kpc

(...)

(...)

(...)