Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE Z DNIA 27 STYCZNIA 2010 R.
II KO 117/09
Prawo do korzystania z obrony z urzędu na podstawie art. 78 § 1
k.p.k. nie może być traktowane jako obligatoryjne uprawnienie oskarżone-
go czy skazanego, przynależne mu na przykład z racji pozbawienia wolno-
ści, czy też wręcz konsekwencji samego skazania, ale powinno przysługi-
wać tylko tym oskarżonym lub skazanym, którzy rzeczywiście wykażą, że
nie są w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego
utrzymania siebie i rodziny. W sytuacji, gdy wniosek o wznowienie postę-
powania na korzyść może być złożony w każdym czasie, to fakt, że skaza-
ny wybrał – już po tym, jak złożył własnoręcznie sporządzony wniosek o
wznowienie postępowania – inny cel, i to nie mający charakteru koniecz-
nego, wydatkowania posiadanych przez siebie środków, których suma
umożliwiałaby mu uzyskanie pomocy obrońcy z wyboru, nie może stanowić
podstawy do wyznaczeniu mu obrońcy z urzędu, nawet jeśli w dacie we-
zwania go do uzupełnienia braków formalnych wniosku o wznowienie,
przez sporządzenie i podpisanie wniosku przez adwokata, nie ma już wy-
starczających środków finansowych.
Przewodniczący: sędzia SN J. Matras.
Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Wojciecha A., skazanego z art.
156 § 1 pkt 2 i § 3 k.k. i in., o wznowienie postępowania, po rozpoznaniu w
Izbie Karnej na posiedzeniu, w dniu 27 stycznia 2010 r., zażalenia skaza-
nego na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału II Izby Karnej Sądu
Najwyższego z dnia 14 grudnia 2009 r., o odmowie przyjęcia wniosku o
2
wznowienie postępowania w sprawie zakończonej prawomocnym wyro-
kiem Sądu Apelacyjnego w W. z dnia 16 kwietnia 2004 r., na podstawie art.
437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 530 § 3 k.p.k. w zw. z art. 545 § 1 k.p.k.
p o s t a n o w i ł zaskarżone zarządzenie utrzymać w mocy.
U Z A S A D N I E N I E
Zaskarżonym zarządzeniem Przewodniczący II Wydziału Izby Karnej
Sądu Najwyższego odmówił przyjęcia wniosku o wznowienie postępowa-
nia, wobec faktu, iż skazany wezwany do uzupełnienia braku formalnego
wniosku, poprzez sporządzenie i podpisanie tego wniosku przez adwokata,
w zakreślonym terminie braku tego nie uzupełnił. W zażaleniu skazany
podniósł, że nie stać go na obrońcę z wyboru, albowiem z kwoty 1500 zł
zostało mu potrącone 800 zł na założenie protez zębowych, na które w za-
kładzie karnym musiałby długo czekać, a następnie część pobrał na tzw.
„wypiski”, tak że obecnie ma tylko 147 zł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie. Zważyć należy, że w cza-
sie składania przez skazanego wniosku o wznowienie postępowania miał
on do swojej dyspozycji ok. 1500 zł, a więc kwotę, która umożliwiała mu
ustanowienie obrońcy z wyboru dla złożenia wniosku o wznowienie postę-
powania. To, że w toku trwającej procedury co do tego wniosku zadyspo-
nował on znaczną częścią tych środków i to na te cele, które ponoszenia
wydatków nie wymagały (protezy zębowe), nie może stanowić argumentu
dla uwzględnienia zażalenia, czego konsekwencją musiałoby być wyzna-
czenie obrońcy z urzędu dla ewentualnego rozważenia istnienia podstaw
do wznowienia postępowania. Prawo do korzystania z obrony z urzędu na
podstawie art. 78 § 1 k.p.k. nie może być traktowane jako obligatoryjne
3
uprawnienie oskarżonego czy skazanego, przynależne mu np. z racji po-
zbawienia wolności, czy też wręcz konsekwencji samego skazania, ale po-
winno przysługiwać tylko tym oskarżonym lub skazanym, którzy rzeczywi-
ście wykażą, że nie są w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku
dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny. W sytuacji, gdy wniosek o
wznowienie postępowania na korzyść może być złożony w każdym czasie,
to fakt, iż skazany wybrał – już po tym, jak złożył własnoręcznie sporzą-
dzony wniosek o wznowienie postępowania – inny cel, i to nie mający cha-
rakteru koniecznego, wydatkowania posiadanych przez siebie środków,
których suma umożliwiałaby mu uzyskanie pomocy obrońcy z wyboru, nie
może stanowić podstawy do wyznaczeniu mu obrońcy z urzędu, nawet jeśli
w dacie wezwania go do uzupełnienia braków formalnych wniosku o
wznowienie przez sporządzenie i podpisanie wniosku przez adwokata, nie
ma już wystarczających środków finansowych. Oczekiwanie w takiej sytua-
cji na ustanowienie obrońcy z urzędu na podstawie art. 78 § 1 k.p.k. jest
zatem zupełnie nieuprawnione i świadczy o niezrozumieniu charakteru te-
go uprawnienia a przyznanie obrońcy nastąpiłoby wbrew dyspozycji tego
przepisu.
Z tych powodów należało orzec, jak w postanowieniu.