Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE Z DNIA 22 LIPCA 2010 R.
WZ 31/10
Okoliczność, że sędzia brał udział w wydaniu orzeczenia, które zosta-
ło uchylone (art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k.), nie wyłącza go z mocy prawa od orze-
kania w kwestiach będących następstwem prawomocnego orzeczenia wy-
danego po ponownym rozpoznaniu sprawy (w tym co do kosztów).
Przewodniczący: sędzia SN J. Steckiewicz.
Sędziowie SN: J. B. Rychlicki, A. Tomczyk (sprawozdawca).
Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej: płk J. Żak.
Sąd Najwyższy w sprawie płk. rez. Edwarda R. prawomocnie unie-
winnionego od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 231 § 2 k.k., po
rozpoznaniu w Izbie Wojskowej na posiedzeniu w dniu 22 lipca 2010 r. za-
żalenia prokuratora Wojskowej Prokuratury Okręgowej w W. na postano-
wienie Wojskowego Sądu Okręgowego w W. z dnia 9 czerwca 2010 r., co
do kosztów
u t r z y m a ł w m o c y zaskarżone postanowienie.
U Z A S A D N I E N I E
Wyrokiem z dnia 1 marca 2007 r. Wojskowy Sąd Okręgowy w W.
uniewinnił m.in. płk. Edwarda R. od popełnienia zarzucanego mu czynu.
Składowi orzekającemu przewodniczył sędzia Wojskowego Sądu Garnizo-
2
nowego w S. delegowany do Wojskowego Sądu Okręgowego w W. mjr X.
Wyrok ten został uchylony w całości przez Sąd Najwyższy – Izbę Wojsko-
wą w dniu 25 maja 2007 r., a sprawa została przekazana Wojskowemu
Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania.
W wyniku ponownego rozpoznania sprawy Wojskowy Sąd Okręgowy
w W., wyrokiem z dnia 10 listopada 2009 r., znowu uniewinnił m. in. płk.
Edwarda R. od popełnienia zarzucanego mu czynu. W tym postępowaniu
sąd orzekał jednoosobowo, a rolę przewodniczącego pełnił sędzia Woj-
skowego Sądu Okręgowego w Warszawie ppłk Y.
Tym razem, wyrokiem z dnia 22 marca 2010 r., Sąd Najwyższy
utrzymał w mocy wyrok Sądu pierwszej instancji m. in. w stosunku do płka
Edwarda R.
W dniu 10 maja 2010 r. Edward R. złożył wniosek o zwrot poniesio-
nych kosztów z tytułu ustanowienia w sprawie jednego obrońcy w kwocie
7 500 zł. Postanowieniem z dnia 9 czerwca 2010 r. Wojskowy Sąd Okrę-
gowy w W. wniosek ten uwzględnił i na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. w
zw. z art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k. zasądził „... od Skarbu Państwa na rzecz
Edwarda R. 7 500 zł., uznając tę kwotę za należną do kosztów procesu w
sprawie ...”. Sąd orzekał jednoosobowo, a rolę przewodniczącego pełnił
sędzia Wojskowego Sądu Okręgowego w W. ppłk X.
Postanowienie to zaskarżył prokurator Wojskowej Prokuratury Okrę-
gowej w W. i zarzucając „naruszenie przepisów prawa procesowego, a
mianowicie art. 439 § 1 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k., polega-
jące na udziale w wydaniu orzeczenia osoby podlegającej wyłączeniu z
mocy prawa, a to sędziego Wojskowego Sądu Okręgowego w W. ppłk. X,
który brał udział w wydaniu w tej sprawie wyroku Wojskowego Sądu Okrę-
gowego w W. z dnia 1 marca 2007 r., uchylonego wyrokiem Sądu Najwyż-
szego z dnia 25 maja 2007 r.”, wniósł o uchylenie zaskarżonego postano-
3
wienia w całości i przekazanie sprawy Wojskowemu Sądowi Okręgowemu
w W. do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zgodnie z przepisem art. 439 § 1 pkt 1 k.p.k. niezależnie od granic
zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść
orzeczenia sąd odwoławczy na posiedzeniu uchyla zaskarżone orzeczenie,
jeżeli w wydaniu orzeczenia brała udział osoba nieuprawniona lub niezdol-
na do orzekania bądź podlegająca wyłączeniu na podstawie art. 40.
Skarżący upatruje zaistnienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej
w rozpoznawanej sprawie wobec orzekania na posiedzeniu Wojskowego
Sądu Okręgowego w W. sędziego X., podlegającego wyłączeniu od udziału
w sprawie z mocy prawa, ponieważ brał udział w wydaniu orzeczenia, które
zostało uchylone. Z argumentacji zawartej w uzasadnieniu zażalenia zdaje
się wynikać, że skarżący stoi na stanowisku, iż branie udziału w wydaniu
orzeczenia, które zostało uchylone pociąga za sobą odsunięcie sędziego
od orzekania w takiej sprawie na zawsze, niezależnie od sytuacji proceso-
wej jaka nastąpiła na skutek ponownego choćby jej rozpoznania.
Tego rodzaju rozumowanie jest oczywiście błędne. Przepis art. 40 §
1 pkt 7 k.p.k. ma charakter gwarancyjny i jego ratio legis leży w konieczno-
ści zapewnienia bezstronnego rozpoznania sprawy przez wyeliminowanie
od orzekania sędziego (który w uchylonym orzeczeniu wyraził swój pogląd)
w ponownym rozpoznawaniu tej sprawy i to niezależnie czy w głównym
przedmiocie procesu, czy też w kwestiach incydentalnych. Zakaz ten jed-
nak przestaje obowiązywać, gdy po ponownym rozpoznaniu sprawy sporna
kwestia została ostatecznie (prawomocnie) rozstrzygnięta.
Tak też stało się w rozpoznawanej sprawie. W ponownym rozpozna-
niu sprawy płk. Edwarda R. zapadł wyrok uniewinniający, który został
utrzymany w mocy. Uniewinnienie stało się prawomocne, a jego pokłosiem
jest m. in. zaskarżone postanowienie Wojskowego Sądu Okręgowego w W.
4
Uczestniczeniu zaś w jego wydaniu sędziego X. nie stał na przeszkodzie
przepis art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k. Rozstrzygnięcie to bowiem nie miało żadne-
go związku (poza zapadnięciem w tej samej sprawie) z orzeczeniem, które
zostało uchylone, a w wydaniu którego uczestniczył ten sędzia.
Przepisy regulujące postępowanie karne należy wykładać w sposób,
który pozwoli na zachowanie ich gwarancyjnego charakteru i usprawni po-
stępowanie.
Z przytoczonych powodów należało orzec jak na wstępie.