Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W I M I E N I U R Z E C Z Y P O S P O L I T E J P O L S K I E J

Dnia 28 marca 2013 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Górski

Sędziowie: SO Tomasz Żelazowski

SR del. Anna Górnik (spr.)

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Witkowska

po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2013 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w S.

przeciwko Gminie M. Ś.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 19 grudnia 2012 roku, sygnatura akt X GC 995/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.800 zł (jednego tysiąca ośmiuset złotych) tytułem kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

SSO Tomasz Żelazowski SSO Krzysztof Górski SSR del. Anna Górnik

Sygn. akt VIII Ga 71/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 6 sierpnia 2012 roku powódka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – Spółka komandytowa w S. wniosła przeciwko Gminie M. Ś. o zapłatę kwoty 64.328,51 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty. W uzasadnieniu wskazano, iż powódka zawarła z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. umowę o roboty budowlane, na mocy której zobowiązała się do wykonania robót pod nazwą „Budowa budynku technicznego i zadaszenia trybuny południowo- zachodniej w ramach realizacji zadania przebudowa Stadionu (...) przy ulicy (...) w Ś.”. Umowa była następstwem umowy zawartej pomiędzy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. a pozwaną jako inwestorem. W związku z zawarciem umowy z dnia 2 stycznia 2012 roku powódka została zgłoszona pozwanej jako podwykonawca robót. Ponadto powódka podała, iż zgodnie z postanowieniami umowy, wniosła zabezpieczenie należytego wykonania umowy w wysokości 10 % wynagrodzenia brutto (wraz z podatkiem VAT) w formie nieodwołalnej, bezwarunkowej, płatnej na pierwsze żądanie, gwarancji ubezpieczeniowej lub bankowej. Z wynagrodzenia za wykonane przez powódkę prace potrącono łącznie 64.328,51 zł.

Wskazano także, iż prace objęte umową zostały zakończone przez powódkę w dniu 9 marca 2012 roku i odebrane bez zastrzeżeń w dniu 2 kwietnia 2012 roku. Dalej podano, że dniu 19 kwietnia 2012 roku powódka przesłała (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. gwarancję należytego wykonania umowy i usunięcia wad i usterek, wzywając jednocześnie do zwrotu zatrzymanej kaucji gwarancyjnej w kwocie 64.328,51 zł..

Jako podstawę prawną zgłoszonego żądania pełnomocnik powódki wskazał przepis art. 647 ¹ § 5 k.c..

W odpowiedzi na pozew pozwana Gmina M. Ś. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania.

Pozwana przyznała, iż zaakceptowała powódkę jako podwykonawcę wskazanych w pozwie robót budowlanych realizowanych dla pozwanej przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. na podstawie umowy nr (...) z dnia 25 listopada 2011 roku. Wskazano, iż umowa szczegółowo regulowała zasady wypłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom i powołano się na zapis §7 ust. 5 umowy. Pozwana wskazała, iż (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. przedstawiała pozwanej dyspozycje płatności, które zawierały wskazanie wynagrodzenia należnego podwykonawcy od wykonawcy i zamawiającego z tytułu robót wykonanych w ramach przedmiotowej inwestycji. Podkreśliła, iż dyspozycje zawierały dwa dodatkowe elementy kluczowe dla rozstrzygnięcia sprawy: zawierały dyspozycję co do sposobu płatności wynagrodzenia należnego podwykonawcy i były zaakceptowane przez osoby upoważnione do reprezentacji powódki. Zdaniem pozwanej dyspozycja zaakceptowana przez podwykonawcę pozwalała na jednoznaczne ocenienie zakresu zobowiązania pozwanej wobec podwykonawcy i sposobu jego spełnienia zaakceptowanego przez podwykonawcę, co miało znaczenie dla zwolnienia pozwanej z długu wobec podwykonawcy i wykonawcy. Podkreślono, iż roszczenie powódki nie jest roszczeniem o zapłatę wynagrodzenia a roszczeniem o zwrot kaucji, co powoduje, iż zgłoszone roszczenie nie podlega dyspozycji art. 647 ^{( 1)} k.c.

Wyrokiem z dnia 19 grudnia 2012 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie, Wydział X Gospodarczy, w sprawie o sygnaturze X GC 995/12, oddalił powództwo i zasądził od powódki (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w S. na rzecz pozwanej Gminy M. Ś. kwotę 3.600,00 zł (trzech tysięcy sześciuset złotych) tytułem kosztów procesu.

Powyższy wyrok Sąd oparł na ustaleniu, iż w dniu 25 listopada 2011 roku pomiędzy Gminą M. Ś. a (...) Sp. z o.o. w S. zawarta została umowa o roboty budowlane, na mocy której Gmina M. Ś., jako inwestor, powierzyła wykonawcy budowę budynku technicznego i zadaszenia trybuny południowo- zachodniej w ramach realizacji zadania przebudowa Stadionu (...) przy ulicy (...) w Ś.. W § 7 pkt 5 tejże umowy postanowiono, iż płatności za prace wykonane przez podwykonawców dokonywane będą przez zamawiającego bezpośrednio na ich rachunki, po przedstawieniu zamawiającemu oryginału faktury wykonawcy z dyspozycją przekazania płatności na rzecz podwykonawców oraz kopii faktur podwykonawców wystawionych dla wykonawcy, obejmujących wyżej wymienione prace. Natomiast w pkt. 6 wskazano, iż podstawą do wystawienia faktur przez podwykonawców jest protokół odbioru spisany pomiędzy wykonawcą a podwykonawcami, potwierdzony przez przedstawiciela zamawiającego - inspektora nadzoru inwestorskiego. Nadto w pkt. 7 wykonawca oświadczył, iż zapłata przez zamawiającego wynagrodzenia bezpośrednio na rachunki podwykonawców, zgodnie z ust. 5, skutkuje wygaśnięciem wszelkich zobowiązań zamawiającego wobec wykonawcy z tytułu zapłaty wynagrodzenia umownego, za część robót wykonaną przez podwykonawców, do wysokości kwoty zapłaconej bezpośrednio na rachunki podwykonawców.

Sąd ustalił nadto, że w dniu 2 stycznia 2012 roku pomiędzy (...) Sp. z o.o. w S. a powódką zawarta została umowa o roboty budowlane, które miały zostać wykonane przez powódkę w ramach inwestycji „Budowa budynku technicznego i zadaszenia trybuny południowo- zachodniej w ramach realizacji zadania przebudowa Stadionu (...)przy ulicy (...) w Ś.”. W § 2 pkt 16 umowy wskazano, iż wykonawca wnosi zabezpieczenie należytego wykonania umowy w wysokości 10 % wynagrodzenia brutto (wraz z podatkiem VAT) w formie nieodwołalnej, bezwarunkowej, płatnej na pierwsze żądanie, gwarancji ubezpieczeniowej lub bankowej. Treść gwarancji ubezpieczeniowej lub bankowej wymagała akceptacji zamawiającego. Dodatkowo w pkt. 17 strony ustaliły, iż jeżeli wykonawca w terminie 14 dni od podpisania umowy nie wniesie wyżej określonego zabezpieczenia należytego wykonania umowy to zamawiający ma prawo zatrzymywać z pierwszych faktur wystawionych przez wykonawcę 10 % jej wartości brutto jako zabezpieczenie w formie gotówki.

Sąd przywołał też punkt 20 zawierający zapis, iż po podpisaniu protokołu odbioru końcowego inwestycji przez inwestora część zabezpieczenia może być zamieniona na bezwarunkową, nieodwołalną, płatną na pierwsze żądanie zamawiającego gwarancję bankową lub ubezpieczeniową - treść gwarancji musi być zaakceptowana przez zamawiającego. W takim przypadku zamawiający zwróci wykonawcy zabezpieczenie należytego wykonania umowy w formie gotówki najpóźniej w terminie 30 dni od daty dostarczenia ww. gwarancji do siedziby zamawiającego.

Sąd Rejonowy ustalił dalej, iż pozwana zaakceptowała powódkę jako podwykonawcę robót budowlanych. Ponadto, że w dniu 31 stycznia 2012 roku powódka wystawiła fakturę obejmującą wynagrodzenie za wykonanie części robót objętych umową. Faktura opiewała na kwotę 384.708,33 zł brutto (312.771,00 netto). Do faktury załączono protokół wykonanych robót oraz zestawienie wartości wykonanych robót. Powyższe dokumenty podpisały obie strony umowy.

W dniu 1 lutego 2012 roku (...) Sp. z o.o. w S. skierowała do pozwanej pismo, w którym oświadczyła, iż kwota wynagrodzenia należnego pozwanej wynosi 380.861,25 zł i wymienioną kwotę należy zapłacić na rachunek wierzyciela wymieniony w piśmie. Wskazano, iż należność ta wynika z faktury nr (...) z dnia 31 stycznia 2012 roku, z której to faktury obciążono powódkę za korzystanie z zaplecza na kwotę 3.847,08 zł. Pismo zostało podpisane przez strony umowy.

Kolejna faktura została wystawiona przez powódkę w dniu 27 lutego 2012 roku. Faktura dotyczyła wynagrodzenia za wykonanie dalszego zakresu robót i opiewała na kwotę 229.184,67 zł (brutto). Do faktury załączono protokół odbioru częściowego wykonanych robót oraz zestawienie wartości wykonanych robót.

W dalszej części uzasadnienia Sąd ustalił, że w dniu 29 lutego 2012 roku (...) Sp. z o.o. w S. skierowała do pozwanej pismo wskazując, iż kwotę wynagrodzenia należnego powódce w wysokości 162.564,31 zł należy zapłacić bezpośrednio na rachunek powódki podany w piśmie. Podano, iż kwota do zapłaty wynika z wystawionej w dniu 27 lutego 2012 roku faktury, po obciążeniu powódki za korzystanie z zaplecza w wysokości 2.291,85 zł oraz po potrącenia kaucji gwarancyjnej zatrzymanej na poczet należytego wykonania umowy w wysokości 64.328,51 zł. Pismo zostało podpisane przez obie strony umowy.

Kolejna faktura wystawiona została w dniu 2 kwietnia 2012 roku i opiewała na kwotę 29.392,08 zł. Do faktury załączono protokół odbioru częściowego wykonanych robót oraz zestawienie wartości wykonanych robót. W piśmie z dnia 3 kwietnia 2012 roku, skierowanym do inwestora, wskazano, iż kwota należnego do wypłaty wynagrodzenia wynosi 29.098,16 zł. Kwota ta wynika z wystawionej faktury po pomniejszeniu z tytułu obciążenia za korzystanie z zaplecza.

Na podstawie faktur wystawianych przez generalnych wykonawców, faktur podwykonawców, protokołów odbioru robót między wykonawcą a podwykonawcą potwierdzonych przez inspektora nadzoru inwestorskiego oraz na podstawie poleceń zapłaty zaakceptowanych przez powódkę, pozwana dokonywała zapłaty za wykonane prace bezpośrednio na rachunek podwykonawcy. Kwota do zapłaty wynikała z treści dyspozycji.

Sąd ustalił także, iż pismem z dnia 9 marca 2012 roku powódka poinformowała (...) Sp. z o.o. w S. o zakończeniu robót objętych umową, a w dniu 2 kwietnia 2012 roku zamawiający odebrał od powódki wykonane prace.

Pismem z dnia 19 kwietnia 2012 roku powódka poinformowała Spółkę (...), iż w załączeniu do pisma przesyła gwarancję należytego wykonania umowy i usunięcia wad i usterek. Wniosła o zwrot zatrzymanej kaucji gwarancyjnej w wysokości 64.328,51 zł. Ponowne wezwanie miało miejsce w dniu 21 maja 2012 roku.

W dniu 16 maja 2012 roku strony umowy zawarły porozumienie, w którym wskazały, iż termin realizacji umowy upływa w dniu 9 marca 2012 roku natomiast w dniu 21 maja 2012 roku powódka wezwała pozwaną o zwrot zatrzymanej przez (...) Sp. z o.o. w S. kaucji gwarancyjnej.

Sąd Rejonowy wskazał nadto, iż pismem z dnia 25 maja 2012 roku powódka zwróciła się do (...) Sp. z o.o. w S. o przesłanie w terminie 3 dni oświadczenia o przyjęciu gwarancji bez zastrzeżeń. Pozwana, pismem z dnia 28 maja 2012 roku, odmówiła zwrotu kwoty 64.328,51 zł. Wezwanie do zapłaty powódka ponowiła w dniu 6 lipca 2012 roku. W odpowiedzi na wezwanie pozwana ponownie odmówiła zapłaty żądanej kwoty, wskazując jednocześnie, iż umowa pomiędzy inwestorem a głównym wykonawcą została rozwiązana.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy oddalił powództwo i wskazał, że swoje roszczenie strona powodowa wywodziła z treści art. 647 ¹ § 5 k.c., zgodnie z którym zawierający umowę z podwykonawcą - wykonawca i inwestor ponoszą solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę.

Sąd wskazał, że stan faktyczny w niniejszej sprawie był w zasadzie niesporny. Poza sporem pozostawała okoliczność zawarcia umowy o roboty budowlane pomiędzy Gminą M. Ś. a (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S.. Z punktu widzenia roszczenia sformułowanego w pozwie znaczenie w niniejszej sprawie miały zapisy § 7 pkt 1,2,5,6 i 7 wymienionej umowy, odnoszące się do mechanizmu zapłaty wynagrodzenia podwykonawcom bezpośrednio przez Gminę M. Ś.. Z materiału dowodowego zaprezentowanego w sprawie w ocenie Sądu I instancji, wynika, iż zapłata wynagrodzenia należnego powódce nastąpiła w sposób odpowiadający postanowieniom umowy inwestora z głównym wykonawcą. Powódka, w ramach realizacji umowy łączącej ją z (...) Sp. z o.o. w S., wystawiała faktury, które wraz z dokumentami potwierdzającymi wykonanie przez nią robót oraz z dyspozycją przekazania płatności na rzecz podwykonawców, przekazywane były inwestorowi i na tej podstawie następowała zapłata wynagrodzenia. Sąd zauważył, iż wysokość wynagrodzenia, które inwestor zobowiązany był zapłacić bezpośrednio na rachunek podwykonawcy (powódki) wynikała wyraźnie z treści dokumentów (dyspozycji przekazania płatności). Dokumenty te zawierały oświadczenie przedstawiciela (...) Sp. z o.o. w S. ile wynosi kwota wynagrodzenia należnego wykonawcy. Sąd podkreślił, że wysokość wskazanego do zapłaty wynagrodzenia była każdorazowo akceptowana przez powódkę poprzez złożenie na dokumencie podpisu przez osoby uprawnione do reprezentacji powódki - prezesa i wiceprezesa zarządu.

Z powyższego wywiedziono wniosek, iż strony umowy dokonały rozliczenia przysługującego powódce wynagrodzenia za wykonane prace budowlane, które to wynagrodzenie w wysokości wynikającej z dyspozycji zapłaty zostało, zgodnie z postanowieniami umowy inwestora z wykonawcą, przekazane bezpośrednio przez inwestora na rachunek bankowy podwykonawcy.

Poza sporem było, iż w toku realizacji umowy powódka wystawiła trzy faktury obciążające (...) Sp. z o.o. w S., zaś suma kwot wynikających z faktur przewyższa sumę kwot wpłaconych na konto powódki przez Gminę M. Ś.. Pozostawało również poza sporem, iż w ramach realizacji umowy powódka nie wniosła zabezpieczenia w trybie przewidzianym w § 2 ust.16, w związku z czym (...) Sp. z o.o. w S. zatrzymała 10 % wartości brutto wynagrodzenia jako zabezpieczenie w formie gotówki. Taki sposób rozliczenia zabezpieczenia należytego wykonania umowy znalazł odzwierciedlenie w dyspozycji wypłaty wynagrodzenia wystawionej w dniu 29 lutego 2012 roku, gdzie podano, iż tytułem wynagrodzenia pozwana zobowiązana jest do zapłaty kwoty 162.564,31 zł, zaś pozostała kwota wynikająca z faktury została rozliczona z (...) Sp. z o.o. w S. w ten sposób, iż kwota 64.328,51 zł została zatrzymana na poczet kaucji gwarancyjnej należytego wykonania umowy, zaś 2.291,85 zł została potrącona tytułem obciążenia za korzystanie z zaplecza.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd Rejonowy uznał, iż kwota 64.328,51 zł w żadnym razie nie może być traktowana jako niezapłacone wynagrodzenie powódki z tytułu realizacji umowy albowiem z chwilą dokonania przez (...) Sp. z o.o. w S. zatrzymania tej kwoty jako zabezpieczenia należytego wykonania umowy zmieniła ona swój charakter, została z tego wynagrodzenia wyłączona.

W ocenie Sądu rozliczenie tej kwoty winno nastąpić w oparciu o postanowienia umowy powódki ze Spółką (...) i to między stronami tejże umowy. Charakteru roszczenia powódki o zwrot przedmiotowej kwoty nie zmienia w żadnej mierze fakt dokonania zamiany zabezpieczenia na gwarancję bankową, czy ubezpieczeniową. Roszczenie powódki nadal pozostaje bowiem roszczeniem o zwrot zabezpieczenia, co znalazło nawet odzwierciedlenie w pismach kierowanych przez powódkę do (...) Sp. z o.o. w S. i pozwanej, w których sama pozwana zwraca się do wymienionych podmiotów o „zwrot zatrzymanej kaucji gwarancyjnej”.

Zdaniem Sądu orzekającego w niniejszej sprawie żądanie od pozwanej zapłaty kwoty 64.328,51 zł. pozostaje poza dyspozycją art. 647 ¹ § 5 k.c. Niedopuszczalna jest wykładania rozszerzająca wspomnianego przepisu. Roszczenie sformułowane w oparciu o treść art. 647 ¹ k.c. musi dotyczyć ściśle kwoty wynagrodzenia należnego podwykonawcy. Jak już podkreślono wysokość wynagrodzenia podlegającego zapłacie na rzecz powódki została określona przez strony w dyspozycjach przekazania płatności.

Reasumując, Sąd uznał, iż pozwana spełniła świadczenie wobec powódki w zakresie zapłaty należnego jej wynagrodzenia. Żądania powódki wykraczające poza kwotę wynagrodzenia wynikającego z dyspozycji wypłaty nie stanowią wynagrodzenia powódki i nie podlegają rozliczeniu pomiędzy stronami procesu. Kwoty te stanowią ewentualne wierzytelności powódki wobec (...) Sp. z o.o. w S. z tytułu zwrotu zabezpieczenia należytego wykonania umowy.

Orzekając o kosztach Sąd wskazał, że stroną przegrywającą spór jest powódka. Zgodnie z treścią art. 98 k.p.c. spoczywa na niej obowiązek zwrotu przeciwnikowi poniesionych kosztów procesu. Koszty te obejmowały wynagrodzenia dla reprezentującego pozwaną adwokata. Wysokość wynagrodzenia wynika z § 6 pkt 6) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).

Apelację od powyższego wyroku wywiodła strona powodowa zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu naruszenie prawa materialnego w postaci art. 647 ^{( 1)}§5 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie wyrażające się w przyjęciu, iż odpowiedzialność pozwanej nie dotyczy czasowo zatrzymanej przez wykonawcę Spółkę (...) Sp. z o.o., tytułem zabezpieczenia, kwoty 64.328,51 zł., pomimo, iż wymieniona kwota stanowiła część wynagrodzenia określonego w zaakceptowanej przez pozwaną w trybie art. 647 ^{( 1)}§ k.c. umowie nr (...) z dnia 02.01.1012r.

Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 64.328,51 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 6 sierpnia 2012 roku, względnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W uzasadnieniu apelacji zawarto polemikę z ustaleniem przez Sąd, iż w chwili zatrzymania wynagrodzenia na poczet kaucji wymieniona kwota straciła pierwotny charakter wynagrodzenia za roboty budowlane, stając się wyłącznie kaucją gwarancyjną. Wskazano, iż pozwana zaakceptowała podwykonawcę i ustalone wynagrodzenie ryczałtowe. Takie też wynagrodzenie należne było powódce, czego nie mogą ograniczać zapisy kontraktu inwestora z wykonawcą. Podniesiono, iż dochodzona kwota nie była odrębnym świadczeniem wnoszonym przez powódkę, a została jedynie tymczasowo zatrzymana z ustalonego wynagrodzenia, nie tracąc charakteru wynagrodzenia.

Powódka, w apelacji, podniosła również, iż dyspozycja płatności była sporządzana przez Spółkę (...), a Prezes powodowej Spółki składał jedynie podpis albowiem brak podpisu uniemożliwiłby wypłatę wynagrodzenia.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od powoda kosztów postępowania odwoławczego. W uzasadnieniu wskazano, iż Sąd Rejonowy trafnie przyjął, że kwota przekazana na zlecenie Spółki (...) i powódki, jako kaucja gwarancyjna, utraciła charakter wynagrodzenia umownego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wywiedziona przez powoda okazała się niezasadna.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I instancji przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe, a zebrany materiał dowodowy poddał wszechstronnej ocenie przewidzianej przez przepis art. 233§1 k.p.c. Na tej podstawie Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe rozważania prawne, które Sąd Okręgowy przyjmuje za własne bez potrzeby ich powtarzania.

Przepis art. 647 ¹§5 k.c. wprowadza zasadę solidarnej odpowiedzialności inwestora i generalnego wykonawcy robót budowanych wobec podwykonawcy. Celem tej regulacji jest szczególna ochrona interesu podwykonawcy, a tym samym zmusza ona inwestora do zachowania ostrożności w procesie inwestycyjnym co do wyboru wykonawcy i monitowania regulowania przez niego należności wobec podwykonawców. Odpowiedzialności inwestora nie wyłącza nawet okoliczność zapłaty wynagrodzenia na rzecz wykonawcy głównego bowiem istota tej regulacji polega na zainteresowaniu inwestora kwestią regulowania wynagrodzeń podwykonawcom (pogląd taki wyraził także Sąd Najwyższy w uchwale z 28 czerwca 2006 roku, III CZP 36/06, Biul. SN 2006, nr 6, s.6).

Wbrew twierdzeniom apelującego Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy zastosował normę art. 647 ¹§5 k.c. Należy mieć na uwadze ustalony przez Sąd, a niekwestionowany przez strony, stan faktyczny, jaki miał miejsce przy realizacji umów stron. Powód został zgłoszony inwestorowi jako podwykonawca i pozwana regulowała bezpośrednio na jego rzecz wynagrodzenie. Warunkiem takich wypłat było przedstawienie przez generalnego wykonawcę kopii rachunku wystawionego przez podwykonawcę oraz dyspozycji dokonania płatności. Powyższy zapis umowny został wprawdzie ustalony przez pozwaną ze Spółka (...), będącą generalnym wykonawcą, jednak w praktyce przy realizacji prac, strona powodowa zatwierdzała dyspozycje płatności przedstawiane przez Spółkę (...) dla pozwanej. Dyspozycje te zawierały opis jakich należności podwykonawcy dotyczą i jakie kwoty mają zostać przekazane przez inwestora na rzecz podwykonawcy. Bezspornie pozwana realizowała płatności zgodnie z dyspozycją generalnego wykonawcy ale także, co należy wyraźnie podkreślić, powoda jako podwykonawcy. Powód sam wskazał, iż bez podpisu i zatwierdzenia dyspozycji przez przedstawiciela powodowej Spółki inwestor nie dokonałby płatności. Sąd I instancji prawidłowo ustalił, iż dyspozycją z dnia 29 lutego 2012 roku powód i generalny wykonawca zgodnie wskazali, by z wynagrodzenia należnego powodowi, kwota 64.328,51 złotych została przez inwestora przekazana nie na rachunek podwykonawcy ale na rachunek Spółki (...). Z chwilą przekazania tej części wynagrodzenia, zgodnie z poleceniem podwykonawcy, na rzecz podmiotu przez niego wskazanego, pozwana zrealizowała swój obowiązek wynikający z art. 647 ¹§5 k.c. i skutecznie zwolniła się z długu wobec powoda. Natomiast kwestia przeznaczenia tych środków przez powoda akurat na wykonanie ciążącego na nim z mocy umowy ze Spółką (...) zabezpieczenia wykonania umowy, nie ma już znaczenia w sferze obowiązków pozwanej. Pozwana dokonała zapłaty powodowi wynagrodzenia z chwilą przekazania tych środków Spółce (...) - zgodnie z żądaniem powoda. Decyzja powoda, by kwota ta została przekazana na zabezpieczenie umowy ze Spółką (...) w żaden sposób nie może obciążać pozwanej, która spełniła swoje świadczenie. Kwestia rozliczenia uiszczonej kaucji z generalnym wykonawcą wynika ściśle z umowy powoda z (...) spółką z o.o. Bez znaczenia dla powyższej oceny pozostaje, czy faktycznie przekazano żądaną kwotę Spółce (...), czy tez zostałaby ona najpierw przekazana powodowi, który następnie wpłaciłby ją wykonawcy głównemu na zabezpieczenie umowy. Jest to jedynie kwestia techniczna, natomiast istota rozstrzygnięcia jest wola wszystkich podmiotów realizujących inwestycję. Jak już wskazywano, co słusznie przyjął Sąd Rejonowy, wolą powoda było, by środki te zostały bezpośrednio przekazane Spółce (...) w wykonaniu obowiązku umownego powoda wobec tej Spółki. Podobna wolę wyrażała Spółka (...). Natomiast celem pozwanej była zapłata wynagrodzenia podwykonawcy w pełnej wysokości i tak też uczyniła. Z chwila zrealizowania dyspozycji m.in. powoda pozwana zwolniła się wobec niego z długu opartego na treści art. 647 ¹§5 k.c.

Dla powyższej oceny bez znaczenia pozostaje literalna treść umowy powoda z (...) spółką z o.o. wskazująca, iż kaucja zostaje zatrzymana z wynagrodzenia należnego powodowi. Powód miał wybór, w jaki sposób zrealizować swój obowiązek umowny wobec Spółki (...) i na etapie wypłaty wynagrodzenie przez inwestora zadecydował, iż uzyskane środki mają zostać przeznaczone na ten właśnie cel. W konkretnym stanie faktycznym, wobec dokonania płatności przez Gminę i opisanych już dyspozycji podmiotów procesu inwestycyjnego, kwota przekazana na zabezpieczenie nie stała się na powrót wynagrodzeniem, za które odpowiada inwestor. Jego obowiązek bowiem wygasł. Słuszne jest stanowisko Sądu I instancji, iż obecnie powód może domagać się jedynie zwrotu kaucji wyłącznie od strony stosunku zobowiązaniowego. Przyjęcie odmiennej koncepcji spowodowałoby, iż pozwana dwukrotnie zapłaciłaby wynagrodzenie na rzecz podwykonawcy.

Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy uznał więc, iż nie ma podstaw do przyjęcia odpowiedzialności pozwanej w trybie art. 647 ¹§5 k.c. albowiem pozwana spełniła swoje świadczenia i zapłaciła na rzecz powodowej Spółki całe wynagrodzenie przewidziane umową, to zaś powód zadecydował, na co część tej kwoty przeznacza.

Biorąc pod uwagę całokształt przytoczonych okoliczności i powyższą argumentację, Sąd Okręgowy uznał zarzuty apelacji za niezasadne, co skutkowało jej oddaleniem w trybie art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108§1 k.p.c. Wynagrodzenie pełnomocnika ustalono na podstawie § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1348 ze zm.). – na kwotę 1800 złotych.

SSO Tomasz Żelazowski SSO Krzysztof Górski SSR del. Anna Górnik