Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 122/10
POSTANOWIENIE
Dnia 3 grudnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Marta Romańska (sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z wniosku Z. J., E. J. i M. J.
przy uczestnictwie Miasta W., W. S., R. K., R. S. i Z. S.
o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 3 grudnia 2010 r.,
zażalenia uczestnika postępowania Miasta W.
na postanowienie Sądu Okręgowego w W. z dnia 8 kwietnia 2010 r., sygn. akt V Ca (…),
w przedmiocie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania,
1) odrzuca zażalenie w części dotyczącej rozstrzygnięcia w pkt I. 2. i I. 3.
postanowienia;
2) uchyla zawarte w pkt II postanowienia rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania za instancje odwoławcze i sprawę w tym zakresie przekazuje
Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu
Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
Postanowieniem z 8 kwietnia 2010 r. Sąd Okręgowy w W. zmienił postanowienie
Sądu Rejonowego w W. w sprawie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie
oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania w ten sposób, że: - w punkcie I.2. nakazał
pobranie od Miasta W. na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w W. kwoty 8.100
2
zł tytułem nieuiszczonej opłaty od wniosku; - w punkcie I.3. zasądził od Miasta W. na
rzecz M. J., E. J., R. S. i Z. S. solidarnie kwotę 2.015 zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania; - w punkcie II sentencji zasądził od Miasta W. na rzecz M. J., E. J., R. S. i
Z. S. solidarnie kwotę 9.200 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania za instancje
odwoławcze. Jako postawę orzeczenia o kosztach Sąd Okręgowy powołał w
uzasadnieniu art. 520 § 3 k.p.c., wskazując jedynie numer tego przepisu i nie uzasadnił
podstaw jego zastosowania.
W zażaleniu na rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zawarte
w postanowieniu orzekającym o istocie sprawy uczestnik – Miasto W. zarzucił, że
zostało ono wydane z naruszeniem art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. przez
zaniechanie jego uzasadnienia. Uczestnik argumentował, że brak uzasadnienia
uniemożliwia kontrolę instancyjną rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania,
zwłaszcza że zostało ono wydane przez Sąd Okręgowy z powołaniem się na art. 520 §
3 k.p.c. Skarżący wniósł o uchylenie postanowienia z 8 kwietnia 2010 r. w zaskarżonej
części i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania oraz
o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
1. Stosownie do art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. zażalenie do Sądu Najwyższego
przysługuje na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu, które nie
były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji. Rozstrzygnięciem Sądu
pierwszej instancji w niniejszej sprawie objęte zostały koszty postępowania przed tym
Sądem, a zatem orzeczenie Sądu drugiej instancji odnoszące się do tych kosztów nie
jest zaskarżalne zażaleniem do Sądu Najwyższego (por. m.in. niepublikowane
postanowienia Sądu Najwyższego z 21 kwietnia 2010 r., V Cz 219/10, z 16 czerwca
2010 r., I Cz 30/10, z 23 czerwca 2010 r., II Cz 7/10, z 24 września 2010 r., IV Cz 60/10,
z 27 października 2010 r., V CZ 69/10). To samo odnosi się do rozstrzygnięcia o
obowiązku uregulowania nieuiszczonej opłaty od wniosku. W tej sytuacji zażalenie
uczestnika na rozstrzygnięcia zawarte w pkt I.2. i I.3. postanowienia z 8 kwietnia 2010 r.,
jako niedopuszczalne, podlegało odrzuceniu, a to na podstawie art. 370 k.p.c. w zw. z
art. 397 § 2 k.p.c.
2. W świetle art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. dopuszczalne jest zażalenie na
rozstrzygnięcie zawarte w pkt II postanowienia z 8 kwietnia 2010 r., bowiem jego
przedmiotem są koszty postępowania odwoławczego. Jak wynika z uzasadnienia
zaskarżonego postanowienia, rozstrzygnięcie o tym przedmiocie Sąd Okręgowy oparł
3
na podstawie art. 520 § 3 k.p.c., a przepis ten tworzy wyjątek od reguły zakładającej
ponoszenie kosztów przez uczestników postępowania nieprocesowego w częściach
równych. Przepis ten pozwala na zasądzenie od jednego z uczestników kosztów
postępowania, które poniósł inny uczestnik, jeśli interesy uczestników są sprzeczne lub
jeśli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie. Rozstrzygnięcie o
kosztach postępowania wydane na podstawie art. 520 § 3 k.p.c., stanowi odstępstwo od
zasad ogólnych i z tej przyczyny powinno zostać uzasadnione w sposób bardziej
szczegółowy niż tylko powołanie się na numer stosowanego przepisu. Należy przy tym
zauważyć, że z art. 520 § 3 k.p.c. wynika fakultatywny charakter decyzji sądu o zmianie
podstawy orzeczenia o kosztach postępowania, co stanowi dodatkową przyczynę, dla
której zastosowanie art. 520 § 3 k.p.c. wymaga wyjaśnienia przez sąd przyczyn i
zakresu skorzystania z uprawnień dyskrecjonalnych. Konieczność uzasadnienia
przyczyn zastosowania art. 520 § 3 k.p.c. wynika także z faktu, że Sąd Okręgowy
zmienił w tym zakresie rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego (dokonane w postanowieniu z
27 listopada 2007 r.), którego podstawę stanowił art. 520 § 2 k.p.c. Uzasadnienie
postanowienia Sądu Okręgowego nie pozwala jednoznacznie stwierdzić, z jakich
przyczyn odstąpił on od stosowania ogólnej reguły określającej zasady ponoszenia
kosztów w postępowaniu nieprocesowym przez uczestników tego postępowania, co
uniemożliwia kontrolę rozstrzygnięcia w instancji odwoławczej (por. m.in. wyroki Sądu
Najwyższego: z 9 czerwca 2009 r., II CSK 49/09, niepubl.; z 8 marca 2010 r., II PK
260/09, niepubl.; z 29 maja 2008 r., II CSK 39/08, niepubl.; z 17 lipca 1997 r., III CKN
149/97, OSP 2000, nr 4, poz. 63).
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 39815
§ 1 k.p.c. w zw. z art. 3941
§
3 k.p.c., Sąd Najwyższy orzekł jak w pkt 2 postanowienia oraz pozostawił Sądowi
Okręgowemu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13