I UZ 169/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:30-09-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I PKN 103/99 I UO 3/08 III CZ 22/07 III CZ 28/06 IV CZ 91/05 V CZ 29/06 II CKN 23/96 II CKN 732/97 II CKN 8/98 II CO 18/73 II PZ 4/08 II PZ 5/05 II UKN 667/98
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I UZ 169/10
POSTANOWIENIE
Dnia 20 stycznia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Hajn (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Małgorzata Gersdorf
SSA Krzysztof Staryk
w sprawie z odwołania E. R.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 20 stycznia 2011 r.,
zażalenia ubezpieczonej na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 17 sierpnia 2010 r.,
oddala zażalenie.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie z odwołania
E. R. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o prawo do renty z tytułu
niezdolności do pracy w związku z wnioskiem ubezpieczonej o przywrócenie
terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku
Sądu Apelacyjnego z dnia 7 kwietnia 2010 r. oraz o sporządzenie uzasadnienia i
doręczenie odpisu wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 7 kwietnia 2010 r. wraz z
uzasadnieniem, postanowieniem z 17 sierpnia 2010 r. w punkcie 1 oddalił wniosek
o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie
uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 7 kwietnia 2010 r.; w punkcie 2
2
odrzucił wniosek o sporządzenie uzasadnienia i doręczenie odpisu wyroku Sądu
Apelacyjnego z dnia 7 kwietnia 2010 r. wraz z uzasadnieniem.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd Apelacyjny podał, że wyrokiem z dnia 7
kwietnia 2010 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację ubezpieczonej E. R. W dniu 20
maja 2010 r. ubezpieczona nadała na poczcie w B. przesyłkę z wnioskiem o
sporządzenie i doręczenie odpisu wyroku z dnia 7 kwietnia 2010 r. wraz z
wnioskiem o przywrócenie jej terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i
doręczenie odpisu wyroku oraz ustanowienie pełnomocnika z urzędu do
sporządzenia skargi kasacyjnej. W uzasadnieniu wniosku i na posiedzeniu 17
sierpnia 2010 r. ubezpieczona podnosiła, że nie stawiła się na posiedzenie Sądu 7
kwietnia 2010 r., ponieważ zgodnie z treścią pouczenia na zawiadomieniu o
terminie uznała, że nie musi jechać do […] na rozprawę. Ponadto uznała, że jej
wyjaśnienia w spornej kwestii zamieszczone w apelacji są wystarczające.
Sąd Apelacyjny uznał, że ubezpieczona była prawidłowo zawiadomiona o
terminie posiedzenia wyznaczonym na 7 kwietnia 2010 r. i jej nieobecność na tym
posiedzeniu nie stanowiła przeszkody do ogłoszenia wyroku stosownie do art. 326
§ 2 k.p.c. Uzasadnienie wyroku sporządza się na żądanie strony zgłoszone w
terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia sentencji wyroku ( art. 328 § 1 zdanie 1
k.p.c.). Ubezpieczona w ustawowym terminie nie zgłosiła wniosku.
Aby uwzględniono jej wniosek o przywrócenie terminu do złożenia wniosku w
trybie art.168 k.p.c. ubezpieczona powinna wykazać, że tej czynności procesowej
nie dokonała w terminie bez swojej winy. W istocie przyczyną uchybienia przez
skarżącą terminowi określonemu w art. 328 § 1 k.p.c. było założenie przyjęte przez
ubezpieczoną, że otrzyma z Sądu Apelacyjnego odpis wyroku z uzasadnieniem bez
składania wniosku. W konsekwencji nie można uznać, że E. R. uprawdopodobniła,
że - pomimo dochowania należytej staranności wymaganej od strony należycie
dbającej o swoje sprawy - niemożliwe było dokonanie przez nią w terminie
czynności procesowej. Okoliczności takiej nie może bowiem stanowić
nieznajomość przepisów postępowania cywilnego przed Sądem Apelacyjnym, w
szczególności, gdy - jak w przypadku ubezpieczonej - jest ona wyłącznie
spowodowana zaniechaniem uzyskania stosownych informacji. Dotychczasowe
3
zachowanie w procesie wskazuje, że ubezpieczona jako strona inicjująca
postępowanie sądowe w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy jest osobą
zdolną do kompetentnego działania. W tych okolicznościach Sąd Apelacyjny nie
znalazł podstaw do przywrócenia terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i
uzasadnienie wyroku z dnia 7 kwietnia 2010 r.
Zażaleniem pełnomocnik ubezpieczonej zaskarżył postanowienie Sądu
Apelacyjnego z dnia 17 sierpnia 2010 roku w zakresie pkt 2, domagając się jego
uchylenia oraz zasądzenia kosztów postępowania w tym zastępstwa radcowskiego
według norm przepisanych. Przedmiotowemu postanowieniu zarzucono (-)
naruszenie art. 233 k.p.c., (-) błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 168
§ 1 k.p.c., (-) niewłaściwe zastosowanie art. 328 § 1 k.p.c., które przesądziły wynik
sprawy. Autor uzasadnienia podniósł, że ubezpieczona cierpi na liczne schorzenia,
czego dowodem jest dokumentacja medyczna w aktach sprawy. Zatem, w świetle
poważnych dolegliwości zdrowotnych, leżących u podstaw żądania ubezpieczonej,
„należy jej osobę zindywidualizować, przez odniesienie miernika ogólnie pojętej
„należytej staranności", oczekiwanej dla przeciętnej osoby, w dbaniu o własne
interesy właśnie do niepowtarzalności sytuacji” W opinii Autora zażalenia nie
można, jak to uczynił Sąd Apelacyjny, posługiwać się kryterium zasadnym dla
oceny czynności osób zdrowych
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest nieuzasadnione i podlega oddaleniu. Sąd drugiej instancji
dokonał prawidłowej oceny, a jego rozstrzygnięcie jest słuszne. Ubezpieczona nie
zdołała wykazać zgodnie z art. 168 § 1 k.p.c., że wniosku o sporządzenie i
przesłanie uzasadnienia nie złożyła w przepisowym tygodniowym terminie bez
swojej winy. Prawidłowo Sąd Apelacyjny powołał orzeczenie Sądu Najwyższego z 5
maja 2008 r. I UO 3/08, gdzie mowa jest, że o braku winy można mówić w wypadku
choroby strony czy jej pełnomocnika, która uniemożliwia podjęcie działania nie tylko
osobiście, ale i skorzystanie z pomocy innych osób, w wypadku klęski żywiołowej,
katastrofy, czy w wypadku udzielenia stronie mylnej informacji przez pracownika
4
sądu (po r. między innymi postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 3 stycznia 1974
r., II CO 18/73, Lex nr 7372; z dnia 26 listopada 1996 r., II CKN 23/96, Lex nr
183026; z dnia 6 października 1998 r., II CKN 8/98, Lex nr 50679; z dnia 12 lutego
1999 r., II UKN 667/98, OSNAPiUS 2000 nr 12, poz. 488-notka; z dnia 17 czerwca
1999 r., I PKN 103/99, OSNAPiUS 2000 nr 19, poz. 719; z dnia 13 października
2005 r., IV CZ 91/05, Lex nr 186915; z dnia 12 maja 2006 r., V CZ 29/06, Lex nr
200921; z dnia 19 maja 2006 r., III CZ 28/06, Lex nr 188379 z dnia 26 kwietnia
2007 r., III CZ 22/07, Lex nr 319631; z dnia 14 kwietnia 2008 r., II PZ 4/08, Lex nr
470967).
W niniejszej sprawie okoliczności takie nie zachodzą. Niepoparte niczym
twierdzenie skarżącej nie może być ocenione jako uprawdopodobnienie
okoliczności uzasadniającej przewrócenie terminu. Choroba jako przesłanka
uprawdopodobnienia okoliczności uzasadniającej wniosek o przywrócenie terminu
procesowego (art. 169 § 2 k.p.c.), wymaga jednoznacznych ustaleń, że wskazana
jednostka chorobowa i dotyczące jej leczenia zalecenia medyczne stanowiły
niedającą się usunąć przeszkodę w zachowaniu uchybionego terminu. Oznacza to,
że nie każda choroba uzasadnia uwzględnienie wniosku o przywrócenie terminu
prawa procesowego (art. 169 § 2 k.p.c.), ale jedynie taka, rozumiana jako
nadzwyczajne wydarzenie, którego skutków nie można przezwyciężyć, może
usprawiedliwić niezachowanie terminu. W przeciwnym razie można by blokować
postępowanie w sprawie przez cały czas długotrwałej choroby strony powołując się
na taką przyczynę (postanowienie SN z dnia 4 lutego 1998 r., II CKN 732/97;
postanowienie SN z 22 marca 2005 r. II PZ 5/05). Wbrew twierdzeniom Autora
zażalenia z dokumentacji medycznej załączonej w aktach wynika, że schorzenia
neurologiczne i kardiologiczno-internistyczne nie są u ubezpieczonej na tyle
nasilone, aby utraciła ona zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych
kwalifikacji, jak też ostatnio wykonywanej (k.12 i k.25 akt sprawy). Tym bardziej nie
można więc przyjąć, aby schorzenia te uniemożliwiały jej podjęcie właściwych
czynności procesowych.
Przytoczone okoliczności uzasadniają oddalenie zażalenia na podstawie art.
3941
§ 2 i 3 w związku z art. 39814
k.p.c.
5
POSTANOWIENIE
Dnia 20 stycznia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Hajn (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Małgorzata Gersdorf
SSA Krzysztof Staryk
w sprawie z odwołania E. R.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 20 stycznia 2011 r.,
zażalenia ubezpieczonej na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 17 sierpnia 2010 r.,
oddala zażalenie.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie z odwołania
E. R. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o prawo do renty z tytułu
niezdolności do pracy w związku z wnioskiem ubezpieczonej o przywrócenie
terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku
Sądu Apelacyjnego z dnia 7 kwietnia 2010 r. oraz o sporządzenie uzasadnienia i
doręczenie odpisu wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 7 kwietnia 2010 r. wraz z
uzasadnieniem, postanowieniem z 17 sierpnia 2010 r. w punkcie 1 oddalił wniosek
o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie
uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 7 kwietnia 2010 r.; w punkcie 2
2
odrzucił wniosek o sporządzenie uzasadnienia i doręczenie odpisu wyroku Sądu
Apelacyjnego z dnia 7 kwietnia 2010 r. wraz z uzasadnieniem.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd Apelacyjny podał, że wyrokiem z dnia 7
kwietnia 2010 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację ubezpieczonej E. R. W dniu 20
maja 2010 r. ubezpieczona nadała na poczcie w B. przesyłkę z wnioskiem o
sporządzenie i doręczenie odpisu wyroku z dnia 7 kwietnia 2010 r. wraz z
wnioskiem o przywrócenie jej terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i
doręczenie odpisu wyroku oraz ustanowienie pełnomocnika z urzędu do
sporządzenia skargi kasacyjnej. W uzasadnieniu wniosku i na posiedzeniu 17
sierpnia 2010 r. ubezpieczona podnosiła, że nie stawiła się na posiedzenie Sądu 7
kwietnia 2010 r., ponieważ zgodnie z treścią pouczenia na zawiadomieniu o
terminie uznała, że nie musi jechać do […] na rozprawę. Ponadto uznała, że jej
wyjaśnienia w spornej kwestii zamieszczone w apelacji są wystarczające.
Sąd Apelacyjny uznał, że ubezpieczona była prawidłowo zawiadomiona o
terminie posiedzenia wyznaczonym na 7 kwietnia 2010 r. i jej nieobecność na tym
posiedzeniu nie stanowiła przeszkody do ogłoszenia wyroku stosownie do art. 326
§ 2 k.p.c. Uzasadnienie wyroku sporządza się na żądanie strony zgłoszone w
terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia sentencji wyroku ( art. 328 § 1 zdanie 1
k.p.c.). Ubezpieczona w ustawowym terminie nie zgłosiła wniosku.
Aby uwzględniono jej wniosek o przywrócenie terminu do złożenia wniosku w
trybie art.168 k.p.c. ubezpieczona powinna wykazać, że tej czynności procesowej
nie dokonała w terminie bez swojej winy. W istocie przyczyną uchybienia przez
skarżącą terminowi określonemu w art. 328 § 1 k.p.c. było założenie przyjęte przez
ubezpieczoną, że otrzyma z Sądu Apelacyjnego odpis wyroku z uzasadnieniem bez
składania wniosku. W konsekwencji nie można uznać, że E. R. uprawdopodobniła,
że - pomimo dochowania należytej staranności wymaganej od strony należycie
dbającej o swoje sprawy - niemożliwe było dokonanie przez nią w terminie
czynności procesowej. Okoliczności takiej nie może bowiem stanowić
nieznajomość przepisów postępowania cywilnego przed Sądem Apelacyjnym, w
szczególności, gdy - jak w przypadku ubezpieczonej - jest ona wyłącznie
spowodowana zaniechaniem uzyskania stosownych informacji. Dotychczasowe
3
zachowanie w procesie wskazuje, że ubezpieczona jako strona inicjująca
postępowanie sądowe w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy jest osobą
zdolną do kompetentnego działania. W tych okolicznościach Sąd Apelacyjny nie
znalazł podstaw do przywrócenia terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i
uzasadnienie wyroku z dnia 7 kwietnia 2010 r.
Zażaleniem pełnomocnik ubezpieczonej zaskarżył postanowienie Sądu
Apelacyjnego z dnia 17 sierpnia 2010 roku w zakresie pkt 2, domagając się jego
uchylenia oraz zasądzenia kosztów postępowania w tym zastępstwa radcowskiego
według norm przepisanych. Przedmiotowemu postanowieniu zarzucono (-)
naruszenie art. 233 k.p.c., (-) błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 168
§ 1 k.p.c., (-) niewłaściwe zastosowanie art. 328 § 1 k.p.c., które przesądziły wynik
sprawy. Autor uzasadnienia podniósł, że ubezpieczona cierpi na liczne schorzenia,
czego dowodem jest dokumentacja medyczna w aktach sprawy. Zatem, w świetle
poważnych dolegliwości zdrowotnych, leżących u podstaw żądania ubezpieczonej,
„należy jej osobę zindywidualizować, przez odniesienie miernika ogólnie pojętej
„należytej staranności", oczekiwanej dla przeciętnej osoby, w dbaniu o własne
interesy właśnie do niepowtarzalności sytuacji” W opinii Autora zażalenia nie
można, jak to uczynił Sąd Apelacyjny, posługiwać się kryterium zasadnym dla
oceny czynności osób zdrowych
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest nieuzasadnione i podlega oddaleniu. Sąd drugiej instancji
dokonał prawidłowej oceny, a jego rozstrzygnięcie jest słuszne. Ubezpieczona nie
zdołała wykazać zgodnie z art. 168 § 1 k.p.c., że wniosku o sporządzenie i
przesłanie uzasadnienia nie złożyła w przepisowym tygodniowym terminie bez
swojej winy. Prawidłowo Sąd Apelacyjny powołał orzeczenie Sądu Najwyższego z 5
maja 2008 r. I UO 3/08, gdzie mowa jest, że o braku winy można mówić w wypadku
choroby strony czy jej pełnomocnika, która uniemożliwia podjęcie działania nie tylko
osobiście, ale i skorzystanie z pomocy innych osób, w wypadku klęski żywiołowej,
katastrofy, czy w wypadku udzielenia stronie mylnej informacji przez pracownika
4
sądu (po r. między innymi postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 3 stycznia 1974
r., II CO 18/73, Lex nr 7372; z dnia 26 listopada 1996 r., II CKN 23/96, Lex nr
183026; z dnia 6 października 1998 r., II CKN 8/98, Lex nr 50679; z dnia 12 lutego
1999 r., II UKN 667/98, OSNAPiUS 2000 nr 12, poz. 488-notka; z dnia 17 czerwca
1999 r., I PKN 103/99, OSNAPiUS 2000 nr 19, poz. 719; z dnia 13 października
2005 r., IV CZ 91/05, Lex nr 186915; z dnia 12 maja 2006 r., V CZ 29/06, Lex nr
200921; z dnia 19 maja 2006 r., III CZ 28/06, Lex nr 188379 z dnia 26 kwietnia
2007 r., III CZ 22/07, Lex nr 319631; z dnia 14 kwietnia 2008 r., II PZ 4/08, Lex nr
470967).
W niniejszej sprawie okoliczności takie nie zachodzą. Niepoparte niczym
twierdzenie skarżącej nie może być ocenione jako uprawdopodobnienie
okoliczności uzasadniającej przewrócenie terminu. Choroba jako przesłanka
uprawdopodobnienia okoliczności uzasadniającej wniosek o przywrócenie terminu
procesowego (art. 169 § 2 k.p.c.), wymaga jednoznacznych ustaleń, że wskazana
jednostka chorobowa i dotyczące jej leczenia zalecenia medyczne stanowiły
niedającą się usunąć przeszkodę w zachowaniu uchybionego terminu. Oznacza to,
że nie każda choroba uzasadnia uwzględnienie wniosku o przywrócenie terminu
prawa procesowego (art. 169 § 2 k.p.c.), ale jedynie taka, rozumiana jako
nadzwyczajne wydarzenie, którego skutków nie można przezwyciężyć, może
usprawiedliwić niezachowanie terminu. W przeciwnym razie można by blokować
postępowanie w sprawie przez cały czas długotrwałej choroby strony powołując się
na taką przyczynę (postanowienie SN z dnia 4 lutego 1998 r., II CKN 732/97;
postanowienie SN z 22 marca 2005 r. II PZ 5/05). Wbrew twierdzeniom Autora
zażalenia z dokumentacji medycznej załączonej w aktach wynika, że schorzenia
neurologiczne i kardiologiczno-internistyczne nie są u ubezpieczonej na tyle
nasilone, aby utraciła ona zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych
kwalifikacji, jak też ostatnio wykonywanej (k.12 i k.25 akt sprawy). Tym bardziej nie
można więc przyjąć, aby schorzenia te uniemożliwiały jej podjęcie właściwych
czynności procesowych.
Przytoczone okoliczności uzasadniają oddalenie zażalenia na podstawie art.
3941
§ 2 i 3 w związku z art. 39814
k.p.c.
5