Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II BP 6/11
POSTANOWIENIE
Dnia 9 marca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Romualda Spyt
w sprawie z powództwa J. R.
przeciwko Przedsiębiorstwu Budownictwa Uprzemysłowionego w P.
o wynagrodzenie za pracę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 9 marca 2011 r.,
na skutek skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
strony pozwanej na wyroku Sądu Okręgowego w W.
z dnia 7 kwietnia 2008 r.,
odrzuca skargę.
Uzasadnienie
Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Usługowo - Handlowe Budowa i Naprawa
Dróg E. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniosła skargę o
stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia - wyroku Sądu
Okręgowego - Sądu Pracy w W. z dnia 7 kwietnia 2008 r., w sprawie …314/07,
którym zmieniono wyrok Sądu Rejonowego - Sądu Pracy w P. z dnia 13 lutego
2007 r., zasądzając od Przedsiębiorstwa Budownictwa Uprzemysłowionego w P. na
rzecz powoda J. R. kwoty wskazane w wyroku.
Skargę oparto na zarzutach naruszenia prawa materialnego tj. art. 6 ust. 1
ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagrodzeniu osób kierujących niektórymi
podmiotami prawnymi (Dz.U. Nr 26, poz. 306 ze zm.), przez błędną wykładnię
treści tego przepisu.
2
Uprawdopodabniąjąc wyrządzenie szkody spowodowanej wydaniem
zaskarżonego postanowienia, skarżąca oświadczyła, iż „szkoda już nastąpiła
wobec realizacji – zapłaty – zasądzonej kwoty w wysokości 48.145,36 zł”.
Ponadto skarżący wskazał, że „wzruszenie zaskarżonego wyroku w drodze
innych środków prawnych nie było i nie jest możliwe, brak jest bowiem ustawowej
podstawy do złożenia skargi o złożenie postępowania, a nadto wyrok nie był
zaskarżony skargą kasacyjną”.
Skarżąca niosła o stwierdzenie, że zaskarżony wyrok jest niezgodny z
treścią art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagrodzeniu osób
kierujących niektórymi podmiotami prawnymi oraz „o zasądzenie od pozwanego na
rzecz powoda kosztów postępowania w wysokości 5.500 zł”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności rozważyć należy legitymację procesową wnoszącego
skargę, a więc rozstrzygnąć, czy nabywając - na podstawie aktu notarialnego z
dnia 4 lipca 2008 r. – jego przedsiębiorstwo (551
k.c.) - stał się ona następcą
prawnym Przedsiębiorstwa Budownictwa Uprzemysłowionego w P. (strony
pozwanej w sprawie …314/07), uprawnionym do wniesienia skargi o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy w
W. z dnia 7 kwietnia 2008 r., w sprawie …314/07. Jak wynika z dołączonych do
skargi załączników, w tym odpisu aktu notarialnego z dnia 4 lipca 2008 r. – umowy
sprzedaży, wnosząca skargę Spółka nabyła przedsiębiorstwo Przedsiębiorstwa
Budownictwa Uprzemysłowionego w P. od Skarbu Państwa – Wojewody […] na
podstawie art. 48 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30
sierpnia 2996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (tekst jednolity: Dz.U. z 2002 r. Nr
171, poz. 1397 ze zm.). Stosownie do art. 40 ust. 1 tej ustawy o ile ustawa nie
stanowi inaczej, kupujący lub przejmujący przedsiębiorstwo wstępuje we wszelkie
prawa i obowiązki przedsiębiorstwa państwowego, bez względu na charakter
stosunku prawnego, z którego te prawa i obowiązki wynikają. W myśl natomiast
art. 47 przejęcie w wyniku prywatyzacji bezpośredniej zobowiązań
przedsiębiorstwa państwowego, powstałych przy prowadzeniu przedsiębiorstwa,
3
nie wymaga zgody wierzycieli (ust. 1) a kupujący lub przejmujący przedsiębiorstwo
jest odpowiedzialny za zobowiązania przedsiębiorstwa państwowego;
odpowiedzialność kupującego lub przejmującego przedsiębiorstwo ogranicza się
do wartości przedsiębiorstwa według stanu z chwili nabycia, a według cen z chwili
zaspokojenia wierzyciela (ust. 2). Z przepisów tych płynie wniosek, że kupujący lub
przejmujący przedsiębiorstwo państwowe w wyniku jego prywatyzacji
bezpośredniej jest ogólnym następcą prawnym przedsiębiorstwa, a zatem
przechodzą na niego roszczenia odszkodowawcze z tytułu czynów
niedozwolonych powstałe przy prowadzeniu przedsiębiorstwa.
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
stanowi pierwszą fazę dochodzenia odszkodowania. Wespół z roszczeniem o
odszkodowanie stanowi procesową całość realizacji prawa podmiotowego do
wyrównania szkody wyrządzonej prawomocnym orzeczeniem. Uwzględnienie
skargi stanowi materialnoprawną przesłankę dochodzenia odszkodowania od
Skarbu Państwa ponoszącego odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego
polegającego na wydaniu w postępowaniu cywilnym niezgodnego z prawem
prawomocnego orzeczenia. Legitymacja do wniesienia skargi przysługuje zatem
temu, komu służy roszczenie odszkodowawcze (por. uchwałę Sądu Najwyższego z
dnia 26 października 2005 r., III BZP 1/05, OSNC 2006 nr 5, poz. 78).
W przedmiotowej sprawie roszczenie objęte wyrokiem dotyczyło
wynagrodzenia dyrektora Przedsiębiorstwa Budownictwa Uprzemysłowionego w P.
wynikającego z łączącego strony stosunku pracy, a więc stosunku prawnego
związanego z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Stąd też zobowiązanie
odszkodowawcze przeszło na Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Usługowo -
Handlowe Budowa i Naprawa Dróg E. Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w
W. i była ona uprawniona do wniesienia skargi.
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
podlega jednakże odrzuceniu z innych względów.
W związku z datą wniesienia skargi na bezprawność – 29 marca 2010 r. -
zastosowanie mają przepisy w brzmieniu obowiązującym przed dniem 25 września
2010 r., tj. przed zmianą wprowadzoną ustawą z dnia 22 lipca 2010 r. o zmianie
ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy -
4
Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr 155, poz. 1037). Zgodnie z art. 4241
§
1 k.p.c., skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
przysługuje od prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji kończącego
postępowanie w sprawie, gdy przez jego wydanie stronie została wyrządzona
szkoda, a zmiana lub uchylenie tego orzeczenia w drodze przysługujących środków
prawnych nie było i nie jest możliwe. Przytoczony przepis wyraża zasadę, że
przesłanką dopuszczalności skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia jest wykorzystanie przez stronę przysługujących jej
środków prawnych. Wyjątek od tej zasady przewiduje art. 4241
§ 2 k.p.c., który w
sytuacji, gdy strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych,
dopuszczalność skargi uzależnia od kumulatywnego spełnienia dwóch przesłanek:
istnienia wyjątkowego wypadku oraz wystąpienia niezgodności z prawem o
kwalifikowanym charakterze, wynikającej z naruszenia podstawowych zasad
porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela
(por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2006 r., I CNP 4/06,
OSNC 2006, nr 6, poz. 113).
Skarżąca nie wyjaśniła, na której z tych podstaw prawnych opiera wnoszoną
skargę. Biorąc pod uwagę treść art. 4241
§ 1 k.p.c., uznać należy, że z jego punktu
widzenia skarga jest niedopuszczalna. W zaskarżonym niniejszą skargą wyroku
wartość przedmiotu zaskarżenia wynosiła kwotę 48.145, 36 zł, a zatem stosownie
do art. 3982
§ 1 k.p.c. przysługiwała od niego skarga kasacyjna, w konsekwencji
zmiana lub uchylenie tego wyroku w drodze przysługujących stronie środków
prawnych było możliwe. Skarga podlega więc odrzuceniu w oparciu o przepis art.
4248
§ 2 in principio k.p.c.
Przyjęcie, że skarga opiera się na przepisie art. 4241
§ 2 k.p.c., prowadzi
również do jej odrzucenia. Jednym z wymagań skargi opartej na przepisie art. 4241
§ 2 k.p.c. jest wykazanie, że występuje wyjątkowy wypadek uzasadniający
wniesienie skargi (art. 4241
§ 1 pkt 5 in fine k.p.c.). Jego spełnienie polega na
zawarciu w skardze wyodrębnionej, jurydycznej argumentacji przedstawiającej,
jakie podstawowe zasady porządku prawnego lub konstytucyjne wolności albo
prawa człowieka narusza zaskarżone orzeczenie i wskazaniu, na czym polegała
obraza przepisów mających znaczenie dla ich ochrony (zob. postanowienia: Sądu
5
Najwyższego z 19 stycznia 2006 r., II CNP 2/06, OSNC 2006 nr 6, poz. 112, z dnia
9 grudnia 2008 r., I BU 4/08 OSNP 2010/13-14/175). Dla wykazania naruszenia
podstawowych zasad porządku prawnego konieczne jest wykazanie, że dana
zasada istnieje i ma podstawowe znaczenie dla porządku prawnego oraz dokładne
określenie w jaki sposób doszło do naruszenia tej zasady w wyniku wydania
orzeczenia. Gdy zaś skarżący powołuje się na naruszenie konstytucyjnych wolności
albo praw człowieka i obywatela niezbędne jest oprócz wskazania danej zasady,
powołanie przepisu Konstytucji, z którego zasada wynika oraz dokładne określenie
sposobu jej naruszenia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego
2010 r., IV CNP 101/09, LEX nr 590258).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego zostało też wyjaśnione, że wyjątkowe
wypadki, o których mowa w art. 4241
§ 2 k.p.c., odnoszą się także do przyczyn
nieskorzystania przez stronę z przysługujących jej środków zaskarżenia. Przyczyny
te muszą mieć charakter wyjątkowy w znaczeniu obiektywnym, co oznacza, że
chodzi o wyjątkowe okoliczności obiektywnie uniemożliwiające stronie wniesienie
środka zaskarżenia, a nie o okoliczności subiektywne, wynikające z woli lub
zaniedbań strony. Wnosząc skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia, strona musi zatem wykazać, że nieskorzystanie przez
nią z przysługującego środka prawnego nastąpiło z wyjątkowych powodów
mających charakter siły wyższej, takich jak ciężka choroba, katastrofa, klęska
żywiołowa czy wyjątkowe okoliczności leżące po stronie osób trzecich, które
obiektywnie rzecz biorąc uniemożliwiły wniesienie środka zaskarżenia (por.
postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 2 lutego 2006 r., I CNP 4/06, z dnia 29
listopada 2006 r., II CNP 85/06, niepublikowane, z dnia 7 lutego 2008 r., IV CNP
217/07, OSNC-ZD 2008, nr 4, poz. 114, z dnia 19 sierpnia, I CNP 5/10, LEX nr
603885).
Wymagań powyższych skarżący nie spełnił, bowiem nie zawarł w skardze
jakiejkolwiek argumentacji wykazującej, że występuje wyjątkowy wypadek – w
rozumieniu art. 4241
§ 2 k.p.c.) - uzasadniający wniesienie skargi. Co więcej,
skarżący nawet hasłowo nie odwołał się do pojęć z art. 4241
§ 2 k.p.c.
Brak w skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia któregokolwiek z jej konstrukcyjnych elementów wymienionych w art.
6
4245
§ 1 k.p.c. oznacza, że skarga posiada nieusuwalne braki i nie spełnia
wymagań określonych w tym przepisie, co powoduje konieczność jej odrzucenia na
podstawie art. 4248
§ 1 k.p.c. Również niewykazanie, że zachodzi wyjątkowy
wypadek z art. 4241
§ 2 k.p.c., powoduje odrzucenie skargi o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w oparciu o przepis art. 4248
§
2 k.p.c.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji.