III CZ 22/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:05-12-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CZ 22/11
POSTANOWIENIE
Dnia 12 maja 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marian Kocon (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Biura Handlowego "J." sp. z o.o.
przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej "P."
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 12 maja 2011 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie o kosztach zawarte
w wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 16 listopada 2010 r.
1) uchyla zaskarżone postanowienie zawarte w punkcie 3
(trzecim) wyroku ponad zasądzoną kwotę i w tym zakresie
przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego
rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania
zażaleniowego;
2) odrzuca zażalenie w pozostałej części.
2
Uzasadnienie
W wyroku z dnia 16 listopada 2010 r. Sąd Apelacyjny na skutek apelacji
pozwanej zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego z dnia 22 lipca 2010 r. w
punktach I i III w ten sposób, że zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę
21.277,29 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 16 marca 2009 r. do dnia zapłaty, a
w pozostałej części powództwo oddalił oraz zasądził od strony pozwanej -
Spółdzielni Mieszkaniowej „P.” na rzecz strony powodowej - Biuro Handlowe „J.”
spółki z o.o. kwotę 6.369 zł. Ponadto Sąd Apelacyjny zasądził od powoda na rzecz
pozwanej kwotę 2.864 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.
Rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów, zawarte w wymienionym wyroku
Sądu Apelacyjnego (w punktach 1.III i 3), zaskarżyła zażaleniem pozwana,
wnosząc o ich zmianę poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty
2.320,15 zł tytułem kosztów procesu za pierwszą instancję oraz kwoty 4.934,37 zł
od powoda na rzecz pozwanej tytułem kosztów procesu za drugą instancję.
Pozwana podniosła naruszenie art. 98 i 100 k.p.c. oraz § 6 pkt 6 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c., dodanym przez ustawę z dnia 19 marca
2009 r. zmieniającą kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 69, poz. 592),
zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje także na postanowienie sądu drugiej
instancji co do kosztów procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu
pierwszej instancji. Przepis ten rozszerza krąg wyjątków od zasady, że nie
przysługuje zażalenie do Sądu Najwyższego na postanowienia sądu drugiej
instancji inne, niż kończące postępowanie w sprawie. Przepis ten – mający
charakter wyjątku od zasady - powinien być interpretowany ściśle.
Uwzględniając powyższe zażalenie w części dotyczącej rozstrzygnięcia
zawartego w punkcie 1.III wyroku Sądu Apelacyjnego - w którym Sąd ten zmienił
punkt III wyroku Sądu Okręgowego i zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę
3
6.369 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania w pierwszej instancji - podlegało
odrzuceniu jako niedopuszczalne na podstawie art. 373 w zw. z art. 3941
§ 1 pkt 2,
art. 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c. Środek zaskarżenia przewidziany w art. 3941
§ 1 pkt
2 k.p.c. nie obejmuje bowiem rozstrzygnięć o kosztach procesu poniesionych
w postępowaniu pierwszo-instancyjnym zawartym w wyroku sądu drugiej instancji
(por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 2010 r., II CZ 45/2010,
OSNC 2010, nr 12, poz. 171, z dnia 24 listopada 2010 r., II CZ 127/10, nie publ.).
W pozostałym natomiast zakresie - w części dotyczącej rozstrzygnięcia
o kosztach procesu w postępowaniu apelacyjnym (pkt 3 wyroku) - zażalenie
zasługiwało na uwzględnienie. Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
apelacyjnego zostało oparte o zasadę, wynikającą z art. 100 k.p.c., stosunkowego
rozdzielenia kosztów. W razie jej zastosowania istotne jest określenie ostatecznej
proporcji, w jakim poszczególne strony wygrały, bądź przegrały sprawę
w odniesieniu do dochodzonych w pozwie roszczeń. Dokonując rozliczenia
kosztów procesu, sąd powinien uwzględnić wszystkie koszty procesu za daną
instancję poniesione przez obie strony procesu. Z uzasadnienia zaskarżonego
wyroku nie wynika, jakimi kryteriami kierował się Sąd Apelacyjny, dokonując
stosunkowego rozliczenia kosztów procesu za drugą instancję, w szczególności,
w jakiej proporcji uznał, że pozwana wygrała sprawę. Ponadto zasądzając od
powoda na rzecz pozwanej częściowy zwrot kosztów z tytułu zastępstwa
procesowego, przyjął błędną – przy uwzględnieniu wartości przedmiotu zaskarżenia
apelacji, która przekraczała kwotę 50.000 zł – stawkę minimalną w wysokości
1.800 zł przewidzianą w § 6 pkt 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), która
ma zastosowanie wtedy, gdy wartość przedmiotu sporu (zaskarżenia) nie
przekracza kwoty 50.000 zł. Z tej przyczyny, jak również dlatego, że pozwana była
reprezentowana w postępowaniu przez adwokata a nie przez radcę prawnego
(pełnomocnictwo procesowe – k. 52), ustalenie wysokości opłaty z tytułu
zastępstwa procesowego pozwanej dla potrzeb rozliczenia kosztów procesu
powinno było nastąpić przy uwzględnieniu § 6 pkt 6 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 2
4
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348
ze zm.).
Zaskarżone postanowienie o kosztach postępowania apelacyjnego nie
zawiera rozstrzygnięcia oddalającego wniosek strony pozwanej o zasądzenie
wyższej kwoty tytułem kosztów procesu ponad zasądzoną od powoda na rzecz
pozwanej kwotę 2.864 zł. Takie rozstrzygnięcie oznacza, że w pozostałej części
sąd oddalił wniosek strony o zasądzenie zwrotu wyższych kosztów procesu
(por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 1972 r., III PZP 14/72, OSNCP
1972, nr 12, poz. 215, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 2008 r.,
V CZ 139/2007, Lex Polonica nr 2044717). Uwzględniając powyższe Sąd
Najwyższy na podstawie art. 39815
w zw. art. 3941
§ 3 k.p.c. uchylił zaskarżone
postanowienie w części nieuwzględniającej żądanie strony pozwanej o zasądzenie
zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego i w tym zakresie przekazał sprawę do
ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu, pozostawiając temu Sądowi, na
podstawie art. 108 § 2 w zw. z art. 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c., rozstrzygnięcie
o kosztach postępowania zażaleniowego.
POSTANOWIENIE
Dnia 12 maja 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marian Kocon (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Biura Handlowego "J." sp. z o.o.
przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej "P."
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 12 maja 2011 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie o kosztach zawarte
w wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 16 listopada 2010 r.
1) uchyla zaskarżone postanowienie zawarte w punkcie 3
(trzecim) wyroku ponad zasądzoną kwotę i w tym zakresie
przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego
rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania
zażaleniowego;
2) odrzuca zażalenie w pozostałej części.
2
Uzasadnienie
W wyroku z dnia 16 listopada 2010 r. Sąd Apelacyjny na skutek apelacji
pozwanej zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego z dnia 22 lipca 2010 r. w
punktach I i III w ten sposób, że zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę
21.277,29 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 16 marca 2009 r. do dnia zapłaty, a
w pozostałej części powództwo oddalił oraz zasądził od strony pozwanej -
Spółdzielni Mieszkaniowej „P.” na rzecz strony powodowej - Biuro Handlowe „J.”
spółki z o.o. kwotę 6.369 zł. Ponadto Sąd Apelacyjny zasądził od powoda na rzecz
pozwanej kwotę 2.864 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.
Rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów, zawarte w wymienionym wyroku
Sądu Apelacyjnego (w punktach 1.III i 3), zaskarżyła zażaleniem pozwana,
wnosząc o ich zmianę poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty
2.320,15 zł tytułem kosztów procesu za pierwszą instancję oraz kwoty 4.934,37 zł
od powoda na rzecz pozwanej tytułem kosztów procesu za drugą instancję.
Pozwana podniosła naruszenie art. 98 i 100 k.p.c. oraz § 6 pkt 6 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c., dodanym przez ustawę z dnia 19 marca
2009 r. zmieniającą kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 69, poz. 592),
zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje także na postanowienie sądu drugiej
instancji co do kosztów procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu
pierwszej instancji. Przepis ten rozszerza krąg wyjątków od zasady, że nie
przysługuje zażalenie do Sądu Najwyższego na postanowienia sądu drugiej
instancji inne, niż kończące postępowanie w sprawie. Przepis ten – mający
charakter wyjątku od zasady - powinien być interpretowany ściśle.
Uwzględniając powyższe zażalenie w części dotyczącej rozstrzygnięcia
zawartego w punkcie 1.III wyroku Sądu Apelacyjnego - w którym Sąd ten zmienił
punkt III wyroku Sądu Okręgowego i zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę
3
6.369 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania w pierwszej instancji - podlegało
odrzuceniu jako niedopuszczalne na podstawie art. 373 w zw. z art. 3941
§ 1 pkt 2,
art. 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c. Środek zaskarżenia przewidziany w art. 3941
§ 1 pkt
2 k.p.c. nie obejmuje bowiem rozstrzygnięć o kosztach procesu poniesionych
w postępowaniu pierwszo-instancyjnym zawartym w wyroku sądu drugiej instancji
(por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 2010 r., II CZ 45/2010,
OSNC 2010, nr 12, poz. 171, z dnia 24 listopada 2010 r., II CZ 127/10, nie publ.).
W pozostałym natomiast zakresie - w części dotyczącej rozstrzygnięcia
o kosztach procesu w postępowaniu apelacyjnym (pkt 3 wyroku) - zażalenie
zasługiwało na uwzględnienie. Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
apelacyjnego zostało oparte o zasadę, wynikającą z art. 100 k.p.c., stosunkowego
rozdzielenia kosztów. W razie jej zastosowania istotne jest określenie ostatecznej
proporcji, w jakim poszczególne strony wygrały, bądź przegrały sprawę
w odniesieniu do dochodzonych w pozwie roszczeń. Dokonując rozliczenia
kosztów procesu, sąd powinien uwzględnić wszystkie koszty procesu za daną
instancję poniesione przez obie strony procesu. Z uzasadnienia zaskarżonego
wyroku nie wynika, jakimi kryteriami kierował się Sąd Apelacyjny, dokonując
stosunkowego rozliczenia kosztów procesu za drugą instancję, w szczególności,
w jakiej proporcji uznał, że pozwana wygrała sprawę. Ponadto zasądzając od
powoda na rzecz pozwanej częściowy zwrot kosztów z tytułu zastępstwa
procesowego, przyjął błędną – przy uwzględnieniu wartości przedmiotu zaskarżenia
apelacji, która przekraczała kwotę 50.000 zł – stawkę minimalną w wysokości
1.800 zł przewidzianą w § 6 pkt 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), która
ma zastosowanie wtedy, gdy wartość przedmiotu sporu (zaskarżenia) nie
przekracza kwoty 50.000 zł. Z tej przyczyny, jak również dlatego, że pozwana była
reprezentowana w postępowaniu przez adwokata a nie przez radcę prawnego
(pełnomocnictwo procesowe – k. 52), ustalenie wysokości opłaty z tytułu
zastępstwa procesowego pozwanej dla potrzeb rozliczenia kosztów procesu
powinno było nastąpić przy uwzględnieniu § 6 pkt 6 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 2
4
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348
ze zm.).
Zaskarżone postanowienie o kosztach postępowania apelacyjnego nie
zawiera rozstrzygnięcia oddalającego wniosek strony pozwanej o zasądzenie
wyższej kwoty tytułem kosztów procesu ponad zasądzoną od powoda na rzecz
pozwanej kwotę 2.864 zł. Takie rozstrzygnięcie oznacza, że w pozostałej części
sąd oddalił wniosek strony o zasądzenie zwrotu wyższych kosztów procesu
(por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 1972 r., III PZP 14/72, OSNCP
1972, nr 12, poz. 215, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 2008 r.,
V CZ 139/2007, Lex Polonica nr 2044717). Uwzględniając powyższe Sąd
Najwyższy na podstawie art. 39815
w zw. art. 3941
§ 3 k.p.c. uchylił zaskarżone
postanowienie w części nieuwzględniającej żądanie strony pozwanej o zasądzenie
zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego i w tym zakresie przekazał sprawę do
ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu, pozostawiając temu Sądowi, na
podstawie art. 108 § 2 w zw. z art. 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c., rozstrzygnięcie
o kosztach postępowania zażaleniowego.