V CZ 21/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:23-05-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 21/11
POSTANOWIENIE
Dnia 13 maja 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący)
SSN Grzegorz Misiurek
SSN Marta Romańska (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi M. M.
o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego Sądu Gospodarczego
z dnia 20 sierpnia 2010 r.,
w sprawie z powództwa "D. F." Spółki z o.o. w S.
przeciwko M. M. i R.C.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 maja 2011 r.,
zażalenia M. M. na postanowienie Sądu Okręgowego Sądu Gospodarczego
z dnia 2 lutego 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z 2 lutego 2011 r. Sąd Okręgowy odrzucił skargę M. M. o
wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem tego Sądu z 20
sierpnia 2010 r., sygn. akt VI Ga 39/10, bowiem uznał, że nie zachodzi wskazana
przez skarżącego przesłanka w postaci ujawnienia nowego dowodu (art. 403 § 2
k.p.c.), to jest opinii biegłego sporządzonej 8 października 2010 r. w toku innego
postępowania, prowadzonego przed Sądem Rejonowym w O. Sąd Okręgowy
stwierdził, że podstawę wznowienia stanowić mogą jedynie środki dowodowe, które
nie były znane stronie przed uprawomocnieniem się wyroku, nie zaś takie, które
powstały już po jego uprawomocnieniu się.
W zażaleniu na postanowienie z 2 lutego 2011 r. skarżący zarzucił,
że zostało ono wydane z naruszeniem: - art. 403 § 2 k.p.c. przez przyjęcie,
że środek dowodowy powstały po uprawomocnieniu się wyroku nie stanowi
przewidzianej w tym przepisie podstawy wznowienia postępowania; - art. 45 w zw.
z art. 8 ust. 2 Konstytucji RP w zw. z art. 6 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw
Człowieka i Podstawowych Wolności w zw. z art. 9 Konstytucji RP przez ich
niezastosowanie i pozbawienie go możliwości przeprowadzenia dowodu z opinii
biegłego na okoliczność braku po jego stronie obowiązku złożenia wniosku
o ogłoszenie upadłości spółki. Na tej podstawie skarżący wniósł o uchylenie
zaskarżonego postanowienia i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania
zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest bezzasadne.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany jest pogląd, zgodnie
z którym podstawą wznowienia postępowania, o której mowa w art. 403 § 2 k.p.c.,
może być jedynie dowód istniejący przed uprawomocnieniem się orzeczenia
kończącego postępowanie w sprawie (por. uchwałę siedmiu sędziów Sądu
Najwyższego z 21 lutego 1969 r., III PZ 63/68, OSNC 1969, nr 12, poz. 208,
a także postanowienia Sądu Najwyższego: z 9 maja 2008 r„ II PZ 65/07, OSNP
2009, nr 17- 18, poz. 233; z 22 lipca 2008 r., II UZ 31/08, niepubl. oraz z 7 marca
2007 r., II CZ 5/07, niepubl.). Za „późniejsze wykrycie" środka dowodowego
3
w rozumieniu tego przepisu nie można więc uznać sytuacji, w której dowód ten
powstaje już po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego postępowanie
w sprawie, której dotyczy skarga o wznowienie. W świetle utrwalonej w praktyce
wykładni art. 403 § 2 k.p.c., zarzut naruszenia tego przepisu pozostaje więc
niezasadny.
Nie można także zgodzić się ze stanowiskiem skarżącego, by taki sposób
wykładni art. 403 § 2 k.p.c. naruszał jego prawo do sądu deklarowane w art. 45
w zw. z art. 8 ust. 2 Konstytucji RP oraz 6 EKPCz w zw. z art. 9 Konstytucji RP.
Linia orzecznicza ukształtowana uchwałą Sądu Najwyższego z 21 lutego 1969 r.
stanowi bezpośrednią kontynuację sposobu wykładni tej przesłanki wznowienia
postępowania na gruncie przepisów obowiązujących przed wprowadzeniem
obecnego art. 403 § 2 k.p.c. Wbrew poglądowi skarżącego, podstawą tej
interpretacji jest pogłębiona i wieloaspektowa argumentacja językowa, oparta m.in.
na ustaleniu znaczenia użytego w tym przepisie pojęcia „wykrycie", wskazującego
na już uprzednio istniejący środek dowodowy. Z tego względu nie można uznać, by
ten sposób wykładni art. 403 § 2 k.p.c., przyjęty powszechnie w późniejszym
orzecznictwie, był interpretacją zbyt dowolną, prowadzoną w oderwaniu od treści
przepisu, a tym samym, by naruszał on prawa podstawowe w zakresie prawa do
rzetelnego procesu, gwarantowane w Konstytucji i EKPCz. Równocześnie
zauważyć należy, że istotę prawa do sądu stanowi nie tylko prawo do
przedstawienia i obrony swoich racji w postępowaniu, lecz także, służące obu
stronom, prawo do zakończenia procesu w rozsądnym terminie (por. postanowienie
Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2006 r., S 3/06, OTK-A 2006, nr 9,
poz. 146). Decyzja o przeprowadzeniu dowodu wymaga zawsze ustalenia
proporcji między tymi wartościami w konkretnym wypadku i (z uwagi na
konieczność unikania przewlekłości postępowania, art. 6 k.p.c.) usprawiedliwia
odmowę przeprowadzenia dowodu (art. 217 § 2 k.p.c.). Jeśli więc - co miało
miejsce w niniejszej sprawie - strona złożyła wniosek o przeprowadzenie dowodu
z opinii biegłego, który nie został uwzględniony przez sąd jako nieznajdujący
uzasadnienia w rzeczywistych potrzebach postępowania dowodowego, to brak
jest podstaw do uznania, by w jakimkolwiek zakresie doszło do naruszenia jej praw
podstawowych.
4
Z uwagi na powyższe, orzeczono jak w postanowieniu.
POSTANOWIENIE
Dnia 13 maja 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący)
SSN Grzegorz Misiurek
SSN Marta Romańska (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi M. M.
o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego Sądu Gospodarczego
z dnia 20 sierpnia 2010 r.,
w sprawie z powództwa "D. F." Spółki z o.o. w S.
przeciwko M. M. i R.C.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 maja 2011 r.,
zażalenia M. M. na postanowienie Sądu Okręgowego Sądu Gospodarczego
z dnia 2 lutego 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z 2 lutego 2011 r. Sąd Okręgowy odrzucił skargę M. M. o
wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem tego Sądu z 20
sierpnia 2010 r., sygn. akt VI Ga 39/10, bowiem uznał, że nie zachodzi wskazana
przez skarżącego przesłanka w postaci ujawnienia nowego dowodu (art. 403 § 2
k.p.c.), to jest opinii biegłego sporządzonej 8 października 2010 r. w toku innego
postępowania, prowadzonego przed Sądem Rejonowym w O. Sąd Okręgowy
stwierdził, że podstawę wznowienia stanowić mogą jedynie środki dowodowe, które
nie były znane stronie przed uprawomocnieniem się wyroku, nie zaś takie, które
powstały już po jego uprawomocnieniu się.
W zażaleniu na postanowienie z 2 lutego 2011 r. skarżący zarzucił,
że zostało ono wydane z naruszeniem: - art. 403 § 2 k.p.c. przez przyjęcie,
że środek dowodowy powstały po uprawomocnieniu się wyroku nie stanowi
przewidzianej w tym przepisie podstawy wznowienia postępowania; - art. 45 w zw.
z art. 8 ust. 2 Konstytucji RP w zw. z art. 6 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw
Człowieka i Podstawowych Wolności w zw. z art. 9 Konstytucji RP przez ich
niezastosowanie i pozbawienie go możliwości przeprowadzenia dowodu z opinii
biegłego na okoliczność braku po jego stronie obowiązku złożenia wniosku
o ogłoszenie upadłości spółki. Na tej podstawie skarżący wniósł o uchylenie
zaskarżonego postanowienia i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania
zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest bezzasadne.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany jest pogląd, zgodnie
z którym podstawą wznowienia postępowania, o której mowa w art. 403 § 2 k.p.c.,
może być jedynie dowód istniejący przed uprawomocnieniem się orzeczenia
kończącego postępowanie w sprawie (por. uchwałę siedmiu sędziów Sądu
Najwyższego z 21 lutego 1969 r., III PZ 63/68, OSNC 1969, nr 12, poz. 208,
a także postanowienia Sądu Najwyższego: z 9 maja 2008 r„ II PZ 65/07, OSNP
2009, nr 17- 18, poz. 233; z 22 lipca 2008 r., II UZ 31/08, niepubl. oraz z 7 marca
2007 r., II CZ 5/07, niepubl.). Za „późniejsze wykrycie" środka dowodowego
3
w rozumieniu tego przepisu nie można więc uznać sytuacji, w której dowód ten
powstaje już po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego postępowanie
w sprawie, której dotyczy skarga o wznowienie. W świetle utrwalonej w praktyce
wykładni art. 403 § 2 k.p.c., zarzut naruszenia tego przepisu pozostaje więc
niezasadny.
Nie można także zgodzić się ze stanowiskiem skarżącego, by taki sposób
wykładni art. 403 § 2 k.p.c. naruszał jego prawo do sądu deklarowane w art. 45
w zw. z art. 8 ust. 2 Konstytucji RP oraz 6 EKPCz w zw. z art. 9 Konstytucji RP.
Linia orzecznicza ukształtowana uchwałą Sądu Najwyższego z 21 lutego 1969 r.
stanowi bezpośrednią kontynuację sposobu wykładni tej przesłanki wznowienia
postępowania na gruncie przepisów obowiązujących przed wprowadzeniem
obecnego art. 403 § 2 k.p.c. Wbrew poglądowi skarżącego, podstawą tej
interpretacji jest pogłębiona i wieloaspektowa argumentacja językowa, oparta m.in.
na ustaleniu znaczenia użytego w tym przepisie pojęcia „wykrycie", wskazującego
na już uprzednio istniejący środek dowodowy. Z tego względu nie można uznać, by
ten sposób wykładni art. 403 § 2 k.p.c., przyjęty powszechnie w późniejszym
orzecznictwie, był interpretacją zbyt dowolną, prowadzoną w oderwaniu od treści
przepisu, a tym samym, by naruszał on prawa podstawowe w zakresie prawa do
rzetelnego procesu, gwarantowane w Konstytucji i EKPCz. Równocześnie
zauważyć należy, że istotę prawa do sądu stanowi nie tylko prawo do
przedstawienia i obrony swoich racji w postępowaniu, lecz także, służące obu
stronom, prawo do zakończenia procesu w rozsądnym terminie (por. postanowienie
Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2006 r., S 3/06, OTK-A 2006, nr 9,
poz. 146). Decyzja o przeprowadzeniu dowodu wymaga zawsze ustalenia
proporcji między tymi wartościami w konkretnym wypadku i (z uwagi na
konieczność unikania przewlekłości postępowania, art. 6 k.p.c.) usprawiedliwia
odmowę przeprowadzenia dowodu (art. 217 § 2 k.p.c.). Jeśli więc - co miało
miejsce w niniejszej sprawie - strona złożyła wniosek o przeprowadzenie dowodu
z opinii biegłego, który nie został uwzględniony przez sąd jako nieznajdujący
uzasadnienia w rzeczywistych potrzebach postępowania dowodowego, to brak
jest podstaw do uznania, by w jakimkolwiek zakresie doszło do naruszenia jej praw
podstawowych.
4
Z uwagi na powyższe, orzeczono jak w postanowieniu.