Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZP 17/11
POSTANOWIENIE
Dnia 18 maja 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Wojciech Katner
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie egzekucyjnej ze skargi Przemysława G. na czynność Komornika
Sądowego przy Sądzie Rejonowym w P. Andrzeja R.
w sprawie z wniosku wierzyciela M. sp. z o.o. w K.
przeciwko dłużnikowi Waldemarowi B.
o świadczenie pieniężne,
po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym
w dniu 18 maja 2011 r.,
na skutek zagadnienia prawnego przedstawionego
przez Sąd Okręgowy
postanowieniem z dnia 3 stycznia 2011 r., ,
„Czy komornik może prowadzić egzekucję przeciwko
dłużnikowi Waldemarowi B. z nieruchomości lokalowej aktualnie
stanowiącej własność osoby trzeciej Przemysława G. a powstałej z
połączenia dwóch nieruchomości lokalowych stanowiących w chwili
połączenia własność osoby trzeciej Przemysława G.:
- nieruchomości lokalowej położonej w P. przy ulicy M. 11/4 objętej
księgą wieczystą […] Sądu Rejonowego w P. nabytej
w drodze umowy sprzedaży zawartej pomiędzy Jagodą B. a osobą
trzecią Przemysławem G., która to umowa sprzedaży wyrokiem Sądu
Okręgowego w K. z dnia 6 maja 2008 r., sygn. akt […] 223/07 została
uznana za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela celem
umożliwienia zaspokojenia wierzytelności przysługującej
wierzycielowi w stosunku do Waldemara B., Marceli B., Marka S.,
Zofii S. wynikających z:
- nakazu zapłaty Sądu Rejonowego w B. z dnia 20 grudnia 2000 r.,
sygn. akt […] 3980/00, w zakresie należności głównej w kwocie
2
28.430,10 zł z odsetkami ustawowymi, kosztami postępowania
sądowego w kwocie 8.271,93 zł,
- z kosztów postępowań egzekucyjnych w sprawie […] 358/02 przez
Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym
w P. w kwocie 2000 zł i w sprawie […] 573/05 przez Komornika
Sądowego przy Sądzie Rejonowym w P. w
kwocie 1.800 zł,
- z nakazu zapłaty Sądu Rejonowego w B. z dnia 20 grudnia 2000 r.,
sygn. akt […] 4220/00, w zakresie należności głównej w
kwocie 27.581,70 zł z odsetkami ustawowymi, kosztami
postępowania sądowego w kwocie 8.216,02 zł,
- z kosztów wynikających z postępowań egzekucyjnych w sprawie
[…] 356/02 przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w
P. w kwocie 2000 zł i w sprawie […] 574/05 przez Komornika
Sądowego przy Sądzie Rejonowym w P. w kwocie
1.800 zł,
- nieruchomości lokalowej położonej w P. przy ulicy M. 11/3 objętej
księgą wieczystą […] Sądu Rejonowego w P. nabytej
w drodze umowy sprzedaży zawartej pomiędzy Wojciechem B. a
osobą trzecią Przemysławem G., która to umowa sprzedaży
wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 17 stycznia 2008 r., sygn.
akt […] 196/07 została uznana za bezskuteczną w stosunku do
wierzyciela celem umożliwienia zaspokojenia wierzytelności
przysługującej wierzycielowi w stosunku do Waldemara B., Marceli
B., Marka S., Zofii S. wynikających z:
- nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w B. w
sprawie […] 3930/00,
- nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w B. w
sprawie […] 3970/00,
- nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w B. w
sprawie […] 3960/00,
- nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w B. w
sprawie […] 3970/00,
- nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w B.
w sprawie […] 3980/00,
- wyroku Sądu Rejonowego w B. w sprawie […] 408/02,
czy też komornik powinien umorzyć postępowanie egzekucyjne
z nieruchomości na podstawie art. 825 pkt 3 k.p.c. z uwagi na brak
tytułów zezwalających na prowadzenie egzekucji z nieruchomości
położonej w P. przy ulicy M. 11/3-4 zapisanej w księdze wieczystej
Sądu Rejonowego w P. Nr […] ?”
odmawia podjęcia uchwały.
Uzasadnienie
3
Przedstawione do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne powstało przy
rozpoznaniu zażalenia Przemysława G. na postanowienie Rejonowego w P. z
dnia 18 czerwca 2010 r., który oddalił skargę na czynności komornika sądowego
wniesioną przez Przemysława G. na postanowienie Komornika Sądowego przy
Sądzie Rejonowym w P. z dnia 5 stycznia 2010 r. odmawiające zajęcia
nieruchomości lokalowej objętej księgą wieczystą […] oraz umorzenia w tej części
postępowania egzekucyjnego skierowanego do nieruchomości lokalowej położonej
w P. przy ul. M. 11, nr 3-4, która powstała z połączenia z nieruchomości lokalowych
3 i 4 położonych w P. przy ul. M. 1, dla których były urządzone księgi wieczyste.
Nieruchomości sprzed połączenia objęte były czynnościami prawnymi zdziałanymi
przez Przemysława G., co do których sąd prawomocnie uznał je za bezskuteczne
wobec wierzyciela występującego w niniejszej sprawie.
Sąd Okręgowy w uzasadnieniu postanowienia o przedstawieniu zagadnienia
prawnego podniósł, że w dacie wydania wyroków ze skarg pauliańskich istniały
dwa, samodzielne lokale mieszkalne o numerach 3 i 4 położone w budynku przy ul.
M. 11, których właścicielem był skarżący Przemysław G., natomiast w chwili
wszczęcia egzekucji wskazane lokale już nie istniały, gdyż Przemysław G. złożył
przed notariuszem oświadczenie o połączeniu lokalu nr 3 z lokalem nr 4 i
ustanowieniu odrębnej własności lokalu nr 3-4, dla którego założono nową księgę
wieczystą. Sąd Okręgowy wskazał, że wprawdzie połączenie wymienionych lokali
nastąpiło na podstawie art. 22 ust. 4 oraz art. 7 ust. 2 ustawy o własności lokali, to
jednak jest dopuszczalna w dalszym ciągu egzekucja skierowana do lokalu
powstałego wyniku połączenia. Wyrok uwzględniający skargi pauliańskie
wierzyciela powinien automatycznie wywrzeć skutek także w stosunku do lokalu
powstałego w wyniku połączenia. Stanowisko to Sąd wywiódł z konstytucyjnej
zasady praworządności oraz potrzeby zapewnienia skutecznej ochrony prawnej
wierzyciela, tym bardziej, że połączenie przez Przemysława G. lokali objętych
wyrokami uwzględniającymi skargi pauliańskie było świadomym i celowym
działaniem zmierzającym do uniemożliwienia przeprowadzenia skutecznej
egzekucji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
4
Z treści przedstawionego zagadnienia prawnego wynika w oczywisty sposób,
że Sąd Okręgowy oczekuje konkretnego rozstrzygnięcia, odnoszącego się do
uczestników postępowania i oznaczonych indywidualnie nieruchomości. Przy tak
sformułowanym zagadnieniu pozostaje jedynie rozstrzygnięcie, czy organ
egzekucyjny może prowadzić egzekucję z nieruchomości lokalowej położonej
w budynku przy ul. M. 11 w P., czy też powinien umorzyć w całości postępowanie
egzekucyjne. Rozstrzygnięcie to należy jednak do sądów orzekających w pierwszej
i drugiej instancji. Według utrwalonego w orzecznictwie Sądu Najwyższego
stanowiska, przedmiotem przedstawionego na podstawie art. 390 § 1 k.p.c.
zagadnienia prawnego nie może być pytanie o sposób rozstrzygnięcia sprawy w
konkretnym stanie faktycznym (zob. m. in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
7 września 2005 r. II UZP 8/05, OSNC 2006, nr 15-16, poz. 252; z dnia 10 maja
2007 r., III UZP 1/07, OSNP 2008, nr 3-4, poz. 49; z dnia 9 kwietnia 2010 r., III CZP
17/10, nie publ.; z dnia 8 kwietnia 2010 r., III UZP 1/10, nie publ.; z dnia 9 lipca
2009 r., III CZP 38/09, nie publ.). Zagadnienie prawne przedstawione Sądowi
Najwyższemu do rozstrzygnięcia powinno być postawione ogólnie i abstrakcyjnie,
by mogło być rozpatrywane w oderwaniu od konkretnego stanu faktycznego.
Przedstawione do rozstrzygnięcia zagadnienie nie spełnia tych kryteriów.
Przepis art. 390 § 1 k.p.c. przyznaje sądowi rozpoznającemu sprawę
w drugiej instancji, w wypadku powstania zagadnienia prawnego budzącego
poważne wątpliwości, możliwość przedstawienia tego zagadnienia do
rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu. Instytucja ta, prowadząca do związania
sądów niższej instancji w danej sprawie poglądem Sądu Najwyższego, zawartym
w uchwale, jest wyjątkiem od konstytucyjnej zasady podległości sędziego tylko
Konstytucji i ustawom (art. 178 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej) i reguły
samodzielnego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd właściwy. Ze względu na tę
wyjątkowość, przesłanka stosowania art. 390 § 1 k.p.c. powinna być wykładana
ściśle. Zagadnienie prawne, stanowiące przedmiot pytania sądu drugiej instancji -
poza wymaganiem przedstawienia w sposób ogólny i abstrakcyjny tak, by
umożliwić Sądowi Najwyższemu udzielenie uniwersalnej odpowiedzi, nie
sprowadzającej się do samej subsumcji i rozstrzygnięcia konkretnego sporu - musi
budzić poważne wątpliwości, gdyż użycie przez ustawodawcę przymiotnika
5
kwalifikującego oznacza, że w razie powstania wątpliwości pierwszego stopnia, tj.
zwykłych, sąd drugiej instancji obowiązany jest rozwiązać je we własnym zakresie
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2005 r., III CZP 68/05,
LEX nr 175457). Sąd Okręgowy w uzasadnieniu postanowienia przedstawiającego
do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne, dokonał określonej
oceny stanu faktycznego i prawnego sprawy. Opowiedział się zdecydowanie za
jednym z rozstrzygnięć. Wobec tego udzielona przez Sąd Najwyższy odpowiedź
miałaby służyć jedynie potwierdzeniu prawidłowości przyjętego przez Sąd drugiej
instancji stanowiska. Jest to także przyczyna odmowy udzielenia odpowiedzi (zob.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2009 r., III CZP 144/08, nie
publ.)
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 61 § 1 ustawy z dnia
23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. Nr 240, poz. 2052 ze zm.)
postanowił, jak w sentencji.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13