Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III PK 9/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 14 lipca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Korzeniowski
SSN Jerzy Kwaśniewski
w sprawie z powództwa T. K.
przeciwko Społem Powszechnej Spółdzielni Spożywców
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 14 lipca 2011 r.,
skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w L.
z dnia 16 września 2010 r.,
oddala skargę.
Uzasadnienie
Powód T. K., w sprawie przeciwko „Społem” Powszechnej Spółdzielni
Spożywców w C. o odszkodowanie z tytułu wadliwego wypowiedzenia umowy o
pacę, wniósł skargę kasacyjną od wyroku Sądu Okręgowego w L. z dnia 16
2
września 2010 r. Zaskarżonym wyrokiem zmieniono wyrok Sądu Rejonowego w C.
– zasądzający od pozwanej na rzecz powoda kwotę 19.878 zł z odsetkami i koszty
procesu – w ten sposób, że oddalono powództwo i orzeczono o kosztach procesu.
Powód był zatrudniony u pozwanej od 2 lutego 2004 r., początkowo jako
zastępca kierownika działu ekonomiczno-finansowego, a od 13 lutego 2008 r.
został wybrany przez radę nadzorczą na prezesa zarządu. Uchwałą rady
nadzorczej nr 2 z 29 września 2008 r. odwołano powoda z funkcji prezesa zarządu
(pkt 1) oraz wypowiedziano mu umowę o pracę (pkt 2). Uchwała została podpisana
przez sekretarza i zastępcę przewodniczącego rady. Uchwałę doręczono powodowi
niezwłocznie w dniu jej pojęcia wraz z oświadczeniem o wypowiedzeniu umowy o
pracę zawartej 2 lutego 2004 r. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazano
odwołanie ze stanowiska prezesa zarządu i utratę zaufania do powoda
spowodowaną okolicznościami szczegółowo wymienionymi w tym oświadczeniu.
Wypowiedzenie podpisały te same osoby, które podpisały uchwałę. Jak wynika z §
44 pkt 9 statutu Spółdzielni, rada nadzorcza podejmuje uchwały w sprawach
czynności prawnych między Spółdzielnią a członkiem zarządu, przy czym do
reprezentowania Spółdzielni wystarczy dwóch członków przez nią upoważnionych.
Analogicznie stanowi art. 46 § 1 pkt 8 ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo
spółdzielcze (jednolity tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.). Natomiast
zgodnie z § 20 regulaminu rady nadzorczej, rada zawiera i rozwiązuje umowy o
pracę z członkami zarządu w ramach obowiązujących przepisów prawa pracy. Do
reprezentowania Spółdzielni przy wszelkich czynnościach prawnych dokonywanych
pomiędzy Spółdzielnią a zarządem upoważniony jest przewodniczący rady
nadzorczej.
Sąd Rejonowy przyjął, że prawidłowość podjęcia uchwały o odwołaniu
powoda ze stanowiska pozostaje poza jego kognicją, gdyż należy to do właściwości
sądu cywilnego. Uznał także, iż rada nadzorcza była upoważniona do rozwiązania z
powodem umowy o pracę, gdyż złożyła wypowiedzenie jednocześnie z odwołaniem
ze stanowiska prezesa zarządu. Rada była jednakże reprezentowana sprzecznie z
§ 20 jej regulaminu, gdyż wypowiedzenia nie podpisał jej przewodniczący lub
członek rady przez niego upoważniony, lecz zastępca przewodniczącego rady.
Upoważnienie przez przewodniczącego rady jego zastępcy do prowadzenia obrad
3
w dniu, w którym rada podjęła omawianą uchwałę, nie oznacza umocowania go do
dokonywania czynności w sprawach z zakresu prawa pracy. Wypowiedzenie
umowy o pracę było zatem złożone przez osobę nieuprawnioną do działania za
pracodawcę w rozumieniu art. 3 § 1 k.p. i w następstwie tego Sąd Rejonowy
zasądził od pozwanej na rzecz powoda odszkodowanie na podstawie art. 45 § 2
k.p.
Uwzględniając apelację pozwanej i oddalając powództwo Sąd Okręgowy
podzielił ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego, dokonał jednak innej jego oceny
prawnej. Zdaniem Sądu Okręgowego podstawą orzekania powinny być art. 46 § 1
pkt 8 Prawa spółdzielczego w związku z § 44 pkt 9 statutu Spółdzielni, czyli
przepisy upoważniające radę nadzorczą do podejmowania uchwał w sprawie
czynności prawnych dokonywanych między Spółdzielnią a członkiem zarządu.
Regulamin rady wskazuje jedynie techniczny sposób rozwiązania umowy z
prezesem zarządu, wskazuje on, kto z członków rady powinien podpisać
oświadczenie o rozwiązaniu umowy. Jego podpisanie przez osobę nieupoważnioną
mogłoby jedynie spowodować jej odpowiedzialność porządkową wobec rady.
Niezależnie od tego stwierdzenia Sąd Okręgowy podniósł, że przekazanie
prowadzenia obrad w dniu 29 września 2008 r. przez przewodniczącą rady jej
zastępcy w obecności wszystkich członków rady stanowiło umocowanie zastępcy
do dokonywania również czynności w sprawach z zakresu prawa pracy. Przeciwne
rozumowanie jest pozbawione logiki, albowiem skoro jednym z punktów porządku
obrad było ewentualne odwołanie prezesa, to oczywiste jest, że opuszczając
posiedzenie i przekazując prowadzenie go zastępcy przewodnicząca rady
upoważniła go do podjęcia wszystkich czynności, jakie w wyniku obrad rady
wystąpią, w tym także do wypowiedzenia w jej imieniu umowy o pracę prezesowi
zarządu.
W skardze kasacyjnej pierwsza grupa zarzutów związana jest z odwołaniem
powoda ze stanowiska prezesa zarządu. Zarzucił on naruszenie art. 316 § 1 w
związku z art. 227, art. 228 § 2 i art. 382 k.p.c. oraz art. 378 § 1 w związku z art.
382 k.p.c., a także naruszenie art. 58 § 2 k.c. Jego zdaniem uchwała odwołująca go
ze stanowiska prezesa zarządu była bezwzględnie nieważna, gdyż zwołanie
zebrania rady nadzorczej było sprzeczne z prawem, a uchwała podjęta została na
4
podstawie nieprawdziwych przesłanek i przez to była sprzeczna z zasadami
współżycia społecznego. Druga grupa zarzutów dotyczy osoby uprawnionej do
rozwiązania z powodem umowy o pracę i skutków tego rozwiązania. Powód uważa,
że zostały naruszone art. 31
§ 1 k.p. w związku z art. 46 § 1 pkt 8 Prawa
spółdzielczego oraz art. 106 k.c. w związku z art. 46 § 1 pkt 8 Prawa spółdzielczego
przez przyjęcie, że umowa została rozwiązana przez osobę uprawnioną, mimo że
przewodnicząca rady nie upoważniła do tego swego zastępcy oraz w ogóle nie była
upoważniona do udzielenia upoważnienia, gdyż nie przewidywał tego regulamin
rady ani statut Spółdzielni. Podniesiono także, iż po odwołaniu ze stanowiska
prezesa powód pozostawał w dalszym ciągu zatrudniony jako kierownik działu
ekonomicznego.
Pozwana wniosła o odmowę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Skarga jest nieuzasadniona. Bezzasadność pierwszej grupy zarzutów –
dotyczących uchwały o odwołaniu powoda ze stanowiska prezesa zarządu –
wynika z argumentów Sądu Rejonowego, który trafnie wskazał, że ta sprawa nie
należy do właściwości sądów pracy, lecz podlega kognicji sądów cywilnych.
Orzecznictwo jest w tym zakresie ustalone, por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia
23 lutego 1984 r., I PR 10/84 (LEX nr 8592) i z dnia 17 lutego 2004 r., I PK 305/03
(OSNP 2004 nr 24, poz. 421).
Także bezzasadne są zarzuty związane z wadliwą reprezentacją strony
pozwanej przy złożeniu oświadczenia o wypowiedzeniu powodowi umowy o pracę.
Uchwałę o wypowiedzeniu umowy podjął organ uprawniony do tego przez art. 46 §
1 pkt 8 Prawa spółdzielczego i § 44 pkt 9 statutu pozwanej Spółdzielni, co nie jest w
skardze kwestionowane. Sąd Najwyższy nie podziela poglądu skarżącego, że
regulamin rady nadzorczej wyłącza możliwość upoważnienia zastępcy
przewodniczącego rady przez przewodniczącego do złożenia powodowi
wypowiedzenia umowy o pracę. Z samej istoty funkcji zastępcy przewodniczącego
wynika, iż zastępuje on przewodniczącego podczas jego nieobecności. Nadto – jak
trafnie przyjął Sąd Okręgowy – przekazanie przez przewodniczącą rady
5
prowadzenia obrad jej zastępcy po opuszczeniu przez nią posiedzenia rady
oznaczało także upoważnienie do podjęcia czynności związanych z wykonaniem
uchwał rady zapadłych na tym posiedzeniu, czyli także podpisania wypowiedzenia
powodowi umowy o pracę.
Zatrudnienie powoda na stanowisku prezesa zarządu spowodowało trwałą
zmianę stosunku pracy w odniesieniu do rodzaju wykonywanej pracy.
Wypowiedzenie umowy o pracę nie powoduje, w takiej sytuacji, powstania po
stronie pracownika prawa powrotu na poprzednio zajmowane stanowisko. Wyjątek
od tej zasady może wynikać z ustawy lub umowy stron stosunku pracy, co nie
zachodzi w rozpoznawanej sprawie.
Z tych względów na podstawie art. 39814
k.p.c. orzeczono jak w sentencji.