Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UZ 28/11
POSTANOWIENIE
Dnia 2 sierpnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)
SSN Halina Kiryło (sprawozdawca)
SSN Roman Kuczyński
w sprawie z wniosku Z. Ś.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o ubezpieczenie społeczne,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 2 sierpnia 2011 r.,
zażalenia wnioskodawcy na wyrok Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 31 stycznia 2011 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 27 października 2006 r.
stwierdził, że Z. Ś., jako członek zarządu „S.R. W.” Spółki z o.o., odpowiada
osobiście za jej zaległości z tytułu:
- nieopłacenia składek na ubezpieczenie społeczne za okres od kwietnia 2003 r. do
lipca 2004 r. oraz od września 2004 r. do stycznia 2005 r. w kwocie 218.582,05
złotych z odsetkami od dnia wymagalności do dnia wydania decyzji;
- nieopłacenia składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od lipca 2003 r. do
lipca 2004 r. oraz od września 2004 r. do stycznia 2005 r. w kwocie 32.554,52
złotych wraz z odsetkami od dnia wymagalności do dnia wydania decyzji;
2
- nieopłacenia składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń
Pracowniczych za okres od czerwca 2003 r. do lipca 2003 r. oraz od września 2003
r. do lipca 2004 r. i od września 2004 r. do stycznia 2005 r. wraz z odsetkami od
dnia wymagalności do dnia wydania decyzji.
Uwzględniając odwołanie Zbigniewa Świergota, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 14 lipca 2010 r. zmienił zaskarżoną
decyzję i zwolnił odwołującego z osobistej odpowiedzialności za zaległości Spółki z
tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie
zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń
Pracowniczych i zasądził na jego rzecz od organu rentowego kwotę 7.200 złotych
tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 31
stycznia 2011 r. oddalił apelację Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od wyroku
Sądu pierwszej instancji i zasądził od organu rentowego na rzecz odwołującego
kwotę 2.700 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego. Jako
podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania wskazano art. 98 k.p.c. oraz
przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w
sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.
1348 ze zm.).
Zażalenie na zawarte w wyroku postanowienie o kosztach postępowania
apelacyjnego wniósł odwołujący, domagając się zmiany orzeczenia i zasądzenia
na jego rzecz od organu rentowego dalszej kwoty 2.700 złotych tytułem spornych
kosztów wraz z kosztami postępowania zażaleniowego przed Sądem Najwyższym.
W uzasadnieniu zażalenia wskazano, że zgodnie z art. 98 § 3 k.p.c. strona
przegrywająca sprawę powinna zwrócić stronie przeciwnej koszty wynagrodzenia
adwokata. W przypadku sporu o odpowiedzialność za zaległości składkowe opłata
za czynności adwokata ustalana jest stosownie do przepisu § 6 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.), czyli w odniesieniu
do wartości przedmiotu sprawy, który w niniejszym przypadku wynosił 263.438,42
3
złote. W świetle § 13 ust. 1 pkt 2 w związku z § 6 pkt 7 rozporządzenia należne
stronie koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym odpowiadają
zatem 75% stawki minimalnej wynoszącej 7.200 złotych, co daje kwotę 5.400
złotych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Istota niniejszego problemu sprowadza się do pytania o wysokość należnych
odwołującemu się Z. Ś. kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu przed
Sądem Apelacyjnym - Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, zakończonym
wyrokiem z dnia 31 stycznia 2011 r., mocą którego oddalono apelację Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 lipca 2010 r. Do zwrotu tychże kosztów przez
organ rentowy żalący się – jako strona wygrywająca sprawę - jest uprawniony z
mocy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 108 § 1 k.p.c. W myśl § 2 ust. 1 i 2 oraz
§ 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w
sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.
1348 ze zm., zwanego dalej rozporządzeniem) zasądzając opłatę za czynności
adwokata z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład
pracy adwokata, a także charakter sprawy i wkład pracy adwokata w przyczynienie
się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Podstawę zasądzenia opłaty stanowią zaś
określone w kolejnych rozdziałach rozporządzenia stawki minimalne, których
wysokość zależy od wartości przedmiotu sprawy lub jej rodzaju. W świetle § 13 ust.
1 pkt 2 rozporządzenia stawki minimalne za prowadzenie sprawy w postępowaniu
apelacyjnym przez sądem apelacyjnym wynoszą 75% stawki minimalnej, a jeżeli w
pierwszej instancji nie prowadził sprawy ten sam adwokat – 100% stawki
minimalnej, w obu wypadkach nie mniej niż 120 złotych.
Pozostaje zatem rozważyć kwestię stawki minimalnej opłaty za czynności
adwokacie należnej w rozpoznawanej sprawie.
4
Wypada przypomnieć, że niniejsze postępowanie sądowe zostało
zainicjowane odwołaniem Z. Ś. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
Oddziału w […] z dnia 27 października 2006 r. stwierdzającej, że odwołujący jako
członek zarządu „S. R. W.” Spółki z o.o. odpowiada osobiście za jej zaległości z
tytułu:
- nieopłacenia składek na ubezpieczenie społeczne za okres od kwietnia 2003 r. do
lipca 2004 r. oraz od września 2004 r. do stycznia 2005 r. w kwocie 218.582,05
złotych z odsetkami od dnia wymagalności do dnia wydania decyzji;
- nieopłacenia składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od lipca 2003 r. do
lipca 2004 r. oraz od września 2004 r. do stycznia 2005 r. w kwocie 32.554,52
złotych wraz z odsetkami od dnia wymagalności do dnia wydania decyzji;
- nieopłacenia składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń
Pracowniczych za okres od czerwca 2003 r. do lipca 2003 r. oraz od września 2003
r. do lipca 2004 r. i od września 2004 r. do stycznia 2005 r. wraz z odsetkami od
dnia wymagalności do dnia wydania decyzji.
W judykaturze wyrażany jest pogląd, iż chociaż sprawę o zaległe składki na
ubezpieczenia społeczne można niewątpliwie zakwalifikować rodzajowo do spraw z
zakresu ubezpieczeń społecznych, to nie ma żadnych powodów, aby poprzez § 5
rozporządzenia (przyjmujący kryterium podobieństwa rodzajowego spraw) do
wynagrodzenia pełnomocnika będącego adwokatem w takiej sprawie stosować §
12 ust. 2 tegoż aktu, ustanawiającego stałą stawkę minimalną w wysokości 60
złotych, a nie § 6 rozporządzenia, łączącego stawki minimalne z wartością
przedmiotu sprawy (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 1993 r., II UZP 5/93,
OSNCP 1993 nr 11, poz. 194 oraz postanowienie z dnia 5 czerwca 2009 r., I UZP
1/09, niepublikowane).
Warto nadmienić, że do określenia wartości przedmiotu zaskarżenia stosuje
się przepisy o wartości przedmiotu sporu. Obowiązuje przy tym zasada, iż wartość
przedmiotu zaskarżenia nie może być wyższa od wartości przedmiotu sporu.
Przedmiot zaskarżenia nie jest bowiem samodzielny, lecz stanowi pochodną
przedmiotu sporu (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2001 r., II
UKN 249/00, LEX nr 551037 i z dnia 22 kwietnia 2002 r., II UZ 11/02, OSNP wkł.
2002, nr 17, poz. 7).
5
W niniejszym przypadku pierwotna wartość przedmiotu sporu, będąca
zgodnie z art. 19 § 1, art. 20 i art. 21 k.p.c. zsumowaną kwotą dochodzonych
roszczeń pieniężnych, bez odsetek, pożytków i kosztów, odpowiadała łącznej
kwocie składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz
Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wymienionych w
decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, tj. kwocie 263.438,42 złotych. Jednakże
jak wynika z uzasadnień wyroków Sądów obydwu instancji, po wydaniu
zaskarżonej decyzji skutecznie kontynuowano postępowanie egzekucyjne,
prowadzone przez Naczelnik Urzędu Skarbowego na wniosek Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych jako wierzyciela, wskutek czego zaległość składkowa
płatnika zmalała do kwoty 131.417,86 złotych plus odsetki. Ta kwota stanowi
ostateczną wartość przedmiotu sporu i zaskarżenia apelacyjnego.
Wprawdzie zmiana wartości przedmiotu sporu nastąpiła jeszcze w trakcie
postępowania przed Sądem Okręgowy, jednak w myśl § 4 ust. 2 rozporządzenia, w
razie zmiany w toku postępowania wartości przedmiotu sprawy stanowiącej
podstawę obliczenia opłat za czynności adwokackie, bierze się pod uwagę wartość
zmienioną, poczynając od następnej instancji. Słusznie zatem Sąd Okręgowy ustalił
należne odwołującemu koszty zastępstwa procesowego za pierwszą instancję od
pierwotnej wartości przedmiotu sporu, czyli kwoty 263.438,42 złotych, a Sąd
Apelacyjny obliczył koszty w postępowaniu drugoinstancyjnym według ostatecznej
wartości przedmiotu sporu i zaskarżenia apelacyjnego, tj. kwoty 131.417,86 złotych.
W świetle § 13 ust. 1 pkt 2 w związku z § 6 pkt 5 rozporządzenia, wynagrodzenie
adwokata za prowadzenie niniejszej sprawy w postępowaniu apelacyjnym wynosi
więc 2.700 złotych.
Wobec prawidłowości zaskarżonego postanowienia należało orzec o
oddaleniu zażalenia stosowanie do art. 39814
k.p.c. w związku z art. 394¹ § 3 k.p.c.