Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 19 kwietnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Borowy (spr.) Sędziowie: SO. Ilona Dąbek, SO. Rafał Krawczyk

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 19 kwietnia 2013 r.

sprawy z wniosku wierzyciela (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko dłużnikom B. M. i J. M.

w przedmiocie wniosku dłużników z dnia 31 października 2011 r. o obniżenie opłaty egzekucyjnej ustalonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Toruniu Romualda Czaplewskiego w sprawie Km 1019/08 postanowieniem z dnia 20 października 2011 r.

na skutek zażalenia dłużników

od postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu

z dnia 3 grudnia 2012 r.

sygn. akt XI Co 2310/11

p o s t a n a w i a : oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 3 grudnia 2012 r. Sąd Rejonowy w Toruniu oddalił wniosek dłużników o obniżenie opłaty egzekucyjnej ustalonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Toruniu Romualda Czaplewskiego w sprawie Km 1019/08 w postanowieniu z dnia 20 października 2011 r. Kosztami postępowania zostali obciążeni dłużnicy.

Sąd I instancji wskazał, że w dniu 31 października 2011 r. dłużnicy J. M. i B. M. złożyli wniosek o obniżenie opłaty egzekucyjnej ustalonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Toruniu Romualda Czaplewskiego w sprawie Km 1019/08 postanowieniem z dnia 20 października 2011 roku na kwotę 45.881,57 zł i wnieśli o jej obniżenie do kwoty 17.654,97 zł.

W uzasadnieniu wskazali, że stwierdzone tytułem wykonawczym roszczenie wierzyciela w sprawie Km 1019/08 wynosiło ponad 1.000.000 zł. Dłużnicy zawarli ugodę z wierzycielem, w której ustalono, że zapłata przez nich kwoty 135.000 zł wyczerpuje wszelkie roszczenia wierzyciela z tytułów, w oparciu o które prowadzona jest egzekucja. Dłużnicy wpłacili ustaloną kwotę bezpośrednio u wierzyciela, a wierzyciel złożył wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Komornik umorzył egzekucję oraz wydał postanowienie o ustaleniu niezbędnych kosztów egzekucji, w którym naliczył dwie opłaty stosunkowe: kwotę 17.654,97 jako 15 % od kwoty wyegzekwowanej części roszczenia oraz kwotę 28.226,60 zł jako 5 % od kwoty niewyegzekwowanego roszczenia. Zdaniem wnioskodawców pobrana przez komornika opłata 17.654,97 zł w pełni odpowiada rzeczywistemu nakładowi pracy poniesionemu przez komornika w trakcie postępowania egzekucyjnego. Wskazali oni, że komornikowi udało się wyegzekwować kwotę, w oparciu o którą została wyliczona opłata 17.654,97 zł, jedynie poprzez wysłanie pisma o zajęciu wierzytelności należnej dłużnikom od Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa z tytułu podziału sumy uzyskanej z egzekucji w sprawie VI Km 918/2007. Podkreślili oni, że wierzyciel złożył wniosek o umorzenie egzekucji na skutek pozaegzekucyjnych czynności wierzyciela i dłużnika oraz, że wierzyciel zgodził się na zapłatę przez dłużników kwoty 135.000 zł, rezygnując z pozostałej części wierzytelności. Podnieśli, że udało im się zgromadzić kwotę 135.000 zł z pożyczek od krewnych i przyjaciół i nie są w stanie obecnie zgromadzić dodatkowej kwoty 30.000 zł. B. M. jest osobą bezrobotną i pomaga mężowi J. M. w prowadzeniu działalności gospodarczej (...) oraz gospodarstwa rolnego. Dłużnicy mają na utrzymaniu syna. Prowadzona przez dłużników działalność gospodarcza przyniosła w roku 2009 stratę w wysokości 31.495,90 zł, a w roku 2010 - dochód w kwocie 43.037,98 zł. Jedynym źródłem utrzymania dłużników jest prowadzone gospodarstwo rolne oraz renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyznana J. M.. Dłużnicy nie posiadają żadnych wartościowych ruchomości. Posiadają dwie nieruchomości, które są wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej i zaspokajania potrzeb mieszkaniowych oraz są obciążone hipotekami. Dłużnicy nie są w stanie regulować terminowo należności publicznoprawnych (podatkowych).

W odpowiedzi na wniosek komornik wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że opłata ustalona została na poziomie minimalnym. Na dzień umorzenia postępowania łączna kwota zobowiązania wynosiła 1.473.174,81 zł, a więc gdyby liczyć 5 % od tej kwoty wyniosłaby ona kwotę 73.658,74 zł, jednak ze względu na ograniczenie z art. 49 ust. 2 ustawy komornik pobrał dziesięciokrotność przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, co dało kwotę 28.226,60 zł. Komornik podniósł, że instytucja miarkowania opłaty ma charakter wyjątkowy i musi być stosowana z należytą ostrożnością, gdyż stanowi odstępstwo od zasady pełnego obciążania strony kosztami postępowania egzekucyjnego. Komornik wskazał, że przy badaniu sytuacji majątkowej dłużników należy uwzględnić wszystkie przychody łącznie z dopłatami i środkami pomocowymi uzyskiwanymi z Unii Europejskiej.

W ocenie Sadu Rejonowego wniosek dłużników nie zasługiwał na uwzględnienie.

Art. 49 ust 7 i 8 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji stanowi, że dłużnik może złożyć wniosek o obniżenie opłaty egzekucyjnej w terminie 7 dni od doręczenia postanowienia o kosztach. Ustęp 10 przywołanego przepisu określa przesłanki, którymi winien kierować się sąd przy rozpoznawaniu takiego wniosku. Rozważając celowość obniżenia opłat należy mieć na względzie w szczególności nakład pracy komornika lub sytuację majątkową wnioskodawcy oraz wysokość jego dochodów.

Dłużnicy w swoim wniosku powoływali się zarówno na niewielki nakład pracy komornika w sprawie Km 1019/08, jak również na swoją trudną sytuację majątkową.

Dłużnicy zasugerowali, że cały nakład pracy komornika sprowadzał się do wysłania pisma o zajęciu wierzytelności przysługującej dłużnikom z tytułu podziału sumy uzyskanej z egzekucji.

W ocenie Sądu I instancji ujmowanie nakładu pracy komornika w taki sposób jest niewłaściwe. Nakład pracy komornika nie polega bowiem na sporządzeniu pisma, włożeniu do koperty, naklejeniu znaczka i wysłaniu do trzeciodłużnika. Aby dokonać zajęcia np. wierzytelności komornik musi korzystać z kancelarii, której działanie finansowane jest z opłat egzekucyjnych. Zgodnie z art. 3a ustawy o komornikach sądowych i egzekucji komornik wykonuje czynności na własny rachunek. Zgodnie zaś z art. 34 ustawy koszty działalności egzekucyjnej komornika obejmują m.in. koszty osobowe i rzeczowe ponoszone w związku z prowadzoną działalnością egzekucyjną. Komornik musi zatrudnić pracowników, wynająć lokal na kancelarię, wyposażyć ją w sprzęt i materiały biurowe. Nakład pracy komornika to nie sam wysiłek intelektualny, lecz jego działanie w ramach organizacyjnych wymaganych przez ustawę (vide: Z. Knypl, Z. Merchel, Nowy komentarz do ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, Wydanie III, Sopot 2010, str. 266-267).

Wbrew twierdzeniom dłużników nakład pracy Komornika w sprawie Km 1019/08 nie był niewielki i obejmował cały szereg czynności, w tym czynności związane z prowadzeniem egzekucji z 4 nieruchomości dłużników (wszczęcie egzekucji, wpisy do ksiąg wieczystych, opis i oszacowanie).

W odniesieniu do sytuacji majątkowej dłużników stwierdzić natomiast należy, że dłużnicy posiadają dwie nieruchomości rolne: nieruchomość o powierzchni 3,0200 ha (Kw nr (...)) oraz nieruchomość o powierzchni 5,0400 ha (Kw (...)), na których prowadzą gospodarstwo rolne. Gospodarstwo rolne dłużników w ocenie Sądu I instancji obejmuje zatem ponad 8 ha. Dłużnicy nie wskazali, jaki dochód uzyskują z prowadzonego gospodarstwa rolnego (wykazany zeznaniami podatkowymi dochód/strata dotyczy pozarolniczej działalności gospodarczej). Nie wykazali również, jakie przychody uzyskują z tytułu dopłat i środków pomocowych uzyskiwanych z Unii Europejskiej. Zatem sytuacja majątkowa dłużników przedstawiona została we wniosku w sposób niepełny. Z danych zawartych we wniosku wynika natomiast, że wnioskodawcy mają dwa źródła dochodu - jedno związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, drugie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Ponadto J. M. otrzymuje rentę. Na utrzymaniu wnioskodawcy mają jedynie syna.

Instytucja miarkowania opłaty egzekucyjnej stanowi wyjątek od zasady pełnego obciążania strony kosztami postępowania egzekucyjnego, dlatego też jej zastosowanie powinno być ograniczone do naprawdę wyjątkowych przypadków, kiedy - z przyczyn niezawinionych - strona nie posiada żadnego źródła dochodu.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 49 ust 7, 8 i 10 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji orzeczono jak w punkcie 1) sentencji.

O kosztach postępowania orzeczono w punkcie 2) sentencji na podstawie art. 770 kpc.

Na powyższe postanowienie zażalenie wnieśli dłużnicy zarzucając naruszenie:

1)  art. 233 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c w zw. z art. 767 k.p.c w zw. z art. 49 ust. 9 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji poprzez brak wszechstronnego rozpatrzenia materiału dowodowego polegającego na:

-

pominięciu zaświadczenia gminy z dnia 28.10.2011r., z którego wynika roczna wysokość dochodów uzyskiwanych przez wnioskodawców z gospodarstwa rolnego,

-

pominięciu treści wydruków z ksiąg wieczystych nieruchomości należących do wnioskodawców w zakresie, w jakim potwierdzają obciążenie tych nieruchomości hipotekami oraz prowadzenie egzekucji administracyjnej z tytułu zaległości podatkowych,

-

pominięciu decyzji ZUS o ustaleniu prawa do renty J. M. w zakresie, w jakim wynika z niej zajęcie tej renty w trybie egzekucji administracyjnej,

-

pominięcie załączonych do wniosku rachunków za media, leki i inne wydatki wnioskodawców potwierdzających ich trudną sytuację majątkową,

-

pominięciu i nie przeprowadzeniu zawnioskowanego dowodu z przesłuchania dłużników na okoliczność ich trudnej sytuacji majątkowej,

co skutkowało błędną oceną materiału dowodowego oraz błędnym przyjęciem przez Sąd, że wnioskodawcy nie wykazali dochodu uzyskiwanego z gospodarstwa rolnego oraz że przestawiona przez nich informacja o stanie majątkowym jest niepełna.

• 2)  art. 49 ust. 7 i 10 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji poprzez błędne przyjęcie, że:

• pobrana przez komornika opłata egzekucyjna w sprawie w wysokości 17.654,97 zł nie odpowiada jego nakładowi pracy i powinna być wyższa z uwagi na koszty kancelarii komorniczej,

• miarkowanie opłaty egzekucyjnej może mieć miejsce jedynie w przypadku, gdy dłużnicy z niezawinionych przyczyn nie mają żadnego źródła dochodu, podczas gdy zarówno z wykładni literalnej jak i funkcjonalnej powyższych przepisów wynika możliwość markowania opłaty z uwzględnieniem ich sytuacji majątkowej oraz wysokości dochodów, tj. gdy dłużnicy osiągają dochody wystarczające jedynie na zaspokojenie ich podstawowych potrzeb życiowych.

Biorąc pod uwagę powyższe zarzuty dłużnicy wnieśli o:

1)  - zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez uwzględnienie wniosku dłużników z dnia 27.10.2011r. w całości,

ewentualnie

- uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania,

2)  zasądzenie zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego, w tym za poprzednie instancje, wraz z kosztami zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

3)  przeprowadzenie dowodu z dokumentów załączonych do zażalenia na okoliczność trudnej sytuacji majątkowej wnioskodawców i braku możliwości uiszczenia opłaty egzekucyjnej w wysokości 28.226,60 zł bez uszczerbku dla zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych wnioskodawców i ich rodziny; złożenie załączonych dokumentów stało się możliwe i konieczne dopiero na danym etapie z uwagi na fakt, że dokumenty te przestawiają aktualną sytuację wnioskodawców, i miały być przedstawione przez dłużników w trakcie ich przesłuchania, jednakże Sąd pominął ten dowód wydając postanowienie na posiedzeniu niejawnym.

4)  przesłuchanie dłużników na okoliczność ich trudnej sytuacji majątkowej.

SĄD OKRĘGOWY zważył, co następuje:

Zażalenie wniesione przez dłużników nie jest uzasadnione, a zarzuty w nim zawarte nie zasługują na uwzględnienie.

Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji nie określa zamkniętego katalogu przestanek, jakimi kierować się winien sąd decydując o obniżce opłaty egzekucyjnej. Z treści art. 49 ust 10 u.k.s.e. wynika, że w szczególności sąd winien wziąć pod uwagę nakład pracy komornika lub sytuację majątkową wnioskodawcy oraz wysokość jego dochodów.

Dokonując oceny nakładu pracy komornika w danej sprawie egzekucyjnej należy mieć tę oczywistą regułę na względzie. Konieczne jest również określenie jakiegoś punktu odniesienia, niejako wzorcowego nakładu pracy, z którym można by porównać nakład pracy poniesiony przez komornika w konkretnej sprawie, aby móc następnie ocenić ten nakład jako niski, normalny lub wysoki lub też prościej - jako uzasadniający obniżkę opłaty i nieuzasadniający takiej obniżki. Nakład pracy komornika jest różny i zależy przede wszystkim od wskazanego przez wierzyciela sposobu egzekucji, np. egzekucja z nieruchomości wymaga od komornika znacznie większego nakładu pracy niż egzekucja z rachunku bankowego. Nie można również tracić z pola widzenia tego, iż komornik jest funkcjonariuszem publicznym działającym na podstawie i w granicach prawa, tym samym to przepisy określają kompetencje i zakres czynności komornika, a więc również i nakład pracy przy poszczególnych sposobach egzekucji. Zakładając racjonalność ustawodawcy należy uznać, że określona w art, 49 ust. 1 u.k.s.e. wysokość opłaty egzekucyjnej odpowiada normalnemu nakładowi pracy poniesionemu przez komornika przy danym sposobie egzekucji, stąd obniżkę opłaty mógłby uzasadniać jedynie nakład pracy niższy.

Trudno czynić komornikowi zarzut, że przy wspomnianej już egzekucji z rachunku bankowego jego czynności ograniczają się w zasadzie do wysłania zajęcia wierzytelności do banku prowadzącego rachunek dłużnika, gdyż o rodzaju podjętych czynności decydują przepisy. Nie można oceniać nakładu pracy w oderwaniu od wskazanego przez wierzyciela sposobu egzekucji, gdyż prowadziłoby to do absurdalnych rezultatów, np. wskazanie przez wierzyciela egzekucji z rachunku bankowego już samo w sobie stanowiłoby przesłankę obniżenia opłaty. Należy również pamiętać, że wysokość opłaty stosunkowej jest zróżnicowana w zależności od sposobu egzekucji, a więc ustawodawca dokonał już niejako oceny nakładu pracy komornika i uznając ten nakład za mniejszy przy niektórych sposobach egzekucji (egzekucja z rachunku bankowego, egzekucja z wynagrodzenia za pracę) - zmniejszył wysokość opłaty stosunkowej. Wszystko powyższe prowadzi do wniosku, iż nakład pracy komornika nie powinien być samodzielną przesłanką obniżenia opłaty egzekucyjnej. (tak też. P. Bieżuński „Miarkowanie opłaty egzekucyjnej” Monitor Prawniczy 2013 nr 4). W sprawie niniejszej komornik podejmował liczne czynności egzekucyjne na co słusznie zwrócił uwagę Sąd I instancji. Nie sposób zgodzić się ze skarżącymi że nakład pracy komornika nie uzasadniał przyznania wyższej opłaty ponad tą, która została wyegzekwowana.

Wniosek egzekucyjny w sprawie Km 1019/08 wpłynął do Komornika Romualda Czaplewskiego w dniu 30.04.2008 r.

Wierzyciel wskazał następujące sposoby egzekucji:

-

z wierzytelności i innych praw majątkowych,

-

z nieruchomości:

1)  KW (...),

2)  Kw (...).

3)  Kw (...),

4)  Kw (...).

Komornik podjął czynności typowe w egzekucji z nieruchomości takie jak przesłanie zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, wezwanie do zapłaty, zawiadomienie sądu o wszczęciu egzekucji z nieruchomości złożenie wniosku o wpis wzmianki do księgi wieczystej. Następnie zostało zlecone biegłej wykonanie czynności niezbędnych do sporządzenia opisu i oszacowania.

Postanowieniem z dnia 6.02.2009 r. postępowanie egzekucyjne zostało zawieszone na wniosek wierzyciela, a postanowieniem z dnia 18.01.2010 r. podjęte.

W dniu 3.11.2010 r. miał miejsce opis i oszacowanie 3 nieruchomości. Nieruchomość Kw (...) została wyceniona na kwotę 530.000 zł (hipoteki przymusowe 302771,33 zł).

Nieruchomość KW (...) została wyceniona na kwotę 90.400 zł. Nieruchomość KW (...) została wyceniona na kwotę 143.100 zł.

Ponadto w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego komornik dokonał zajęcia wierzytelności. Z całą pewnością biorąc pod uwagę wskazane sposoby egzekucji nakład pracy komornika należy uznać za znaczny choć niewątpliwie bardziej czasochłonna egzekucja z nieruchomości nie doprowadziła finalnie do wyegzekwowania żadnej kwoty.

Zgodnie z art. 49 ust. 2 ukse w sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela oraz na podstawie art. 823 kpc komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 5 % wartości świadczenia pozostającego do wyegzekwowania, jednak nie niższą niż 1/10 i nie wyższej niż dziesięciokrotna wysokość wynagrodzenia miesięcznego. Jednakże w razie umorzenia postepowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela zgłoszony przed doręczeniem dłużnikowi zawiadamiania o wszczęciu egzekucji, komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 1/10 przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. W sprawie niniejszej wysokość wynagrodzenia komornika liczona od wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania podlegała ograniczeniu również i z tego względu, że nie mogła być wyższa niż dziesięciokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Samodzielnej przesłanki obniżenia opłaty nie może stanowić fakt, że jest wysoka. Miarkowanie wysokości opłaty stanowi odstępstwo od ustalania jej wysokości zgodnie z regułami wynikającymi z u.k.s.e. Stąd też jedynie w przypadku niewielkiego nakładu pracy w stosunku do stosowanego sposobu egzekucji możliwe jest miarkowanie opłaty.

Gdyby podzielić pogląd dłużników zawarty w zażaleniu o przeciętnym nakładzie pracy jako przesłane do obniżenia opłaty tylko z racji tego, że jest ona wysoka praktycznie we wszystkich sprawach w których egzekwowane są duże sumy dłużnicy mogliby wnosić o obniżenie wysokości opłaty w sytuacji gdy komornik wykonuje typowe czynności przewidziane dla danego sposobu egzekucji. Brak kryteriów, które pozwalałyby przyjąć adekwatność opłaty w stosunku do przeciętnego nakładu plany w sytuacji gdy miałaby zostać ustalona w wysokości niższej niż przewiduje to ustawa o komornikach sądowych i egzekucji. Stąd też twierdzenie dłużników o adekwatności pobranej już opłaty w stosunku do nakładu pracy należy uznać za dowolne.

W sprawie niniejszej nakład pracy komornika nie uzasadniał obniżenia opłaty.

Miarkowanie opłaty jest również możliwe z uwagi na sytuację majątkową wnioskodawcy oraz wysokość jego dochodów.

Ustawa nie precyzuje, według jakiej daty i w jaki sposób należy badać stan majątkowy wnioskodawcy. Informacje na temat sytuacji majątkowej wnioskodawcy powinny być zawarte w treści wniosku. W przypadku dłużnika, samo pogorszenie jego sytuacji ekonomicznej na skutek egzekucji nie powinno być podstawą obniżenia wysokości opłaty. W końcu istotą egzekucji jest zastosowanie przez uprawniony organ przymusu wobec dłużnika, mającego na celu przymusowe zaspokojenie wierzyciela kosztem majątku dłużnika.

Wydaje się, że oceny sytuacji majątkowej wnioskodawcy należy dokonywać na chwilę zmaterializowania się obowiązku uiszczenia opłaty stosunkowej.

Wydaje się też, że przy ocenie sytuacji majątkowej wnioskodawcy posiłkowo można stosować dorobek doktryny i judykatury w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych. Sąd oceniając stan majątkowy wnioskodawcy powinien więc wziąć pod uwagę posiadany przez niego majątek, nie zaś tylko uzyskiwane dochody. Wydaje się, że sytuację majątkową wnioskodawcy należy oceniać w pewnym oderwaniu od jego aktualnego położenia, biorąc pod uwagę całokształt okoliczności, w tym również perspektywy na przyszłość. Tym samym fakt, że przeciwko wnioskodawcy prowadzone są postępowania egzekucyjne, posiadane nieruchomości obciążone są hipotekami – nie uzasadnia obniżenia opłaty stosunkowej, gdyż jest to stan przejściowy. W pewnym sensie sąd powinien dokonać oceny możliwości zarobkowych wnioskodawców, a nie jedynie dochodów uzyskiwanych w danej chwili (tak też P. Bieżuński „Miarkowanie wysokości opłaty egzekucyjnej” Monitor Prawniczy 2013 NR 4).

Chybiony jest zarzut dotyczący naruszenia art. 233 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc oraz 49 ust. 9 ukse polegającego na błędnym przyjęciu przez Sąd Rejonowy, że wnioskodawcy nie wykazali dochodu uzyskiwanego z gospodarstwa rolnego oraz, że przedstawiona przez nich informacja o stanie majątkowym jest niepełna. Według dłużników Sąd I instancji wadliwie pominął dokumenty obrazujące ich sytuację majątkową i dochody oraz niesłusznie pominął dowód z przesłuchania dłużników.

W tym zakresie stwierdzić należy, co następuje. Rozpoznanie wniosku o obniżenie opłaty co do zasady odbywa się na posiedzeniu niejawnym. Nie było przeszkód aby dłużnicy we wniosku przedstawili w sposób kompleksowy swoją sytuacją majątkową zwłaszcza, że uzyskiwane dochody i ponoszone wydatki mogą być udokumentowane.

Z treści zażalenia, w którym ponawiany jest wniosek o przesłuchanie dłużników nie wynika, jakie konkretnie fakty mogliby wyjaśnić dłużnicy w swoich zeznaniach a których nie opisali dotychczas w treści wniosku czy zażalenia lub których nie można wykazać za pomocą dokumentów.

W ocenie Sądu Okręgowego ocena sytuacji majątkowej dłużników jest możliwa w oparciu o przedłożone przez nich dokumenty i na chwilę obecną nie uzasadnia ona obniżenia opłaty.

Z twierdzeń dłużników wynikało, że B. M. jest osobą bezrobotną i pomaga mężowi J. M. w prowadzeniu działalności gospodarczej (...) oraz gospodarstwa rolnego. Dłużnicy mają na utrzymaniu syna S. M., który jest studentem, nie pracuje, natomiast pomaga rodzicom w prowadzeniu gospodarstwa rolnego.

Dłużnicy wykazywali w oparciu o PIT- 36 za 2009 i 2010 r. wysokość przychodu i dochodu. Z dokumentów powyższych wynika następujący przychód i dochód (strata) z działalności gospodarczej :

	przychód	koszty uzyskania przychodów	dochód	strata
2009	529.132,40	560.628,30		31.495,90
2010	837.749,17	794.711,19	43.037,98

Ponadto z tytułu przyznanej renty dłużnik J. M. osiągnął następujący dochód:

-

2009 r. 6.171,88 zł,

-

2010 r. 6.471,50 zł.

Według oświadczenia dłużnika (k. 44) za okres od 1.01.2011 r. do 30.09.2011 r. firma osiągnęła stratę w wysokości 3.762 zł.

We wniosku o obniżenie opłaty dłużnicy wskazywali na następujące pozycje wydatków w 2011 r.

889,46 zł – gaz

5.320,00 zł – koszty ogrzewania domu,

352,27 zł – śmieci,

1762,38 zł – koszty energii elektrycznej,

606,81 zł – opłata za wodę i ścieki,

890,61 zł – podatek od nieruchomości,

525,00 zł – koszty ubezpieczenia samochodu,

10.346,53 zł

Dłużnicy podawali wprawdzie że muszą ponieść miesięczne wydatki na media, w kwocie podanej wyżej jednakże z uwagi na treść rachunków dołączonych do wniosku należy przyjąć, że są to wydatki ponoszone w skali roku np. podatki, czy w skali 3 kwartałów (opłaty za media takie jak gaz, śmieci, energia elektryczna, woda i ścieki).

Ponoszone opłaty to kwota oscylująca koło 1000 zł miesięcznie. Niewątpliwie dłużnicy muszą kupować odzież, żywność opłacać, jak twierdzą, studia syna. Z wniosku o obniżenie opłaty egzekucyjnej nie wynika w żaden sposób skąd dłużnicy czerpali środki na ten cel przy deklarowanej stracie za rok 2009 i dochodzie pokrywającym stratę w roku 2010 r. Dopiero w zażaleniu dłużnicy wskazali, ze roczny dochód z gospodarstwa rolnego w świetle zaświadczenia z Urzędu Gminy to kwota 25.604,72 zł rocznie.

W zażaleniu podniesiony został zarzut pominięcia przez Sąd I instancji zaświadczenia Gminy z dnia 28.10.2011 r., z którego wynika roczna wysokość dochodów uzyskiwanych przez wnioskodawców z gospodarstwa rolnego.

Zaświadczenie tego nie ma w aktach, choć dłużnicy odwołują się do jego treści we wniosku o obniżenie opłaty. Konfrontacja ilości załączników dołączonych do wniosku (64 wskazane na prezentacie) z ilością załączników znajdującą się w aktach wskazuje na to, że zaświadczenie nie zostało dołączone do akt sprawy stąd też Sąd Rejonowy nie mógł dokonać ustaleń w oparciu jego treść i powyższe stwierdził w uzasadnieniu.

Do zażalenia dłużnicy dołączyli dokumenty z których wynika dochód z gospodarstwa rolnego, który w roku 2012 wyniósł z uwzględnieniem dopłat z Unii Europejskiej 23.622,95 zł. Tym samym przeciętny miesięczny dochód to kwota 1968 zł powiększona o dochód dłużnika z tytułu renty daje kwotę 2.356,84 zł.

Dłużnicy w zażaleniu podnosili, że ich wydatki w roku 2012 wynosiły przeciętnie w skali miesiąca.

-

484,92 zł leki i leczenie (5819,06:12),

-

67,00 zł gaz (804,04:12),

-

36,78 zł śmieci (441,36:12),

-

209,83 zł energia elektryczna (2.518,03:12)

-

93,22 zł woda i ścieki (1118,64 : 12)

-

69,83 zł podatek od nieruchomości (838 : 12)

-

69,41 zł koszty ubezpieczenia (833:12)

-

73,66 zł koszty ubezpieczenia na życie (883,95 : 12)

-

268,00 składki ZUS

-

1372,65 zł

Kwota dochodu pomniejszona o wydatki daje różnicę w wysokości 984,19 zł.

Tymczasem pozostałe pozycje wydatków nigdy nie określone kwotowo w roku 2012 a dotyczące trzech osób to koszty związane z ogrzewaniem domu (rok wcześniej była to kwota 5320 zł a więc średnio miesięcznie 443,33 zł) ubranie, utrzymanie samochodu i studia syna.

Brak racjonalnych przesłanek by uznać, że wykazywane dochody pokrywają wydatki, gdyż nie sposób przyjąć, że trzy osoby są w stanie kupić ubrania, wyżywienie, utrzymać samochód i studia syna za kwotę ok. 540 zł. O ile przy tym poziom ponoszonych wydatków co do zasady nie budzi wątpliwości w zakresie, który został udokumentowany o tyle poziom deklarowanych dochodów może być wątpliwy z przyczyn opisanych wyżej. Ponadto dłużnicy w ogóle nie podali informacji na temat wyniku prowadzonej działalności gospodarczej za cały rok 2011 i 2012 a w każdym razie nie twierdzili aby ponieśli stratę. Strata była wykazana tylko w trakcie 2011 r. Niewątpliwie to dłużnicy powinni wykazać, że zachodzą przesłanki do obniżenia opłaty, w tym także z uwagi na ich sytuację majątkową.

Dłużnicy zarzucili w zażaleniu brak odniesienia się Sądu I instancji do załączonych do akt sprawy wydruków z ksiąg wieczystych, z których wynika obciążenie nieruchomości hipoteką przymusową.

W tym zakresie stwierdzić należy, co następuje. Z załączonych do akt sprawy wydruków ksiąg wieczystych nie wynika, aby wszystkie nieruchomości były obciążone hipoteką przymusową.

Ponadto obciążenie hipoteką nie stanowi przeszkody do prowadzenia egzekucji z nieruchomości i nie przesądza o jej bezskuteczności. Dłużnicy podnosili też, że prowadzona jest równolegle egzekucja administracyjna, która jest częściowo skuteczna. Stanowi to także argument przeciwko obniżaniu należnych komornikowi opłat i dawaniu prymatu egzekucji administracyjnej.

Reasumując stwierdzić należy, ze zarzut naruszenia art. 49 ust. 7 i 10 ustawy z dnia 29.08.1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tj. Dz. U. z 2011 r. Nr 231 poz. 1396 ze zm.) jest chybiony. W konsekwencji zażalenie jako nieuzasadnione winno być oddalone na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 397 § 2 i 13 § 2 kpc.