Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 65/11
POSTANOWIENIE
Dnia 22 września 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Iwona Koper
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Wojciecha G.
przeciwko Okręgowej Izbie Radców Prawnych
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 22 września 2011 r.,
zażalenia powoda na orzeczenie o kosztach, zawarte w wyroku
Sądu Okręgowego
z dnia 22 lutego 2011 r.,
oddala zażalenie i zasądza od powoda na rzecz strony
pozwanej kwotę 120 (sto dwadzieścia) zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 22 lutego 2011 r. oddalił apelację powoda,
dochodzącego odszkodowania za szkodę wyrządzoną odmową wpisu na listę
radców prawnych, i zasądził od powoda na rzecz pozwanej Okręgowej Izby
Radców Prawnych kwotę 1200 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
apelacyjnego.
Powód w zażaleniu na postanowienie w przedmiocie kosztów postępowania
apelacyjnego zarzucił Sądowi Okręgowemu naruszenie przy wydaniu tego
postanowienia art. 98 § 3 w związku z art. 99 k.p.c. Według powoda, radca prawny
działający w imieniu strony pozwanej w postępowaniu apelacyjnym
w rzeczywistości nie był jej pełnomocnikiem procesowym, ponieważ nie został
umocowany przez upoważniony do tego organ. Z przedłożonego w postępowaniu
dokumentu wynika, że pełnomocnictwo zostało udzielone przez Radę Okręgowej
Izby Radców Prawnych, a podpis na nim złożył dziekan tej rady, według zaś
właściwych przepisów rada ta nie była umocowana do udzielenia pełnomocnictwa,
a gdyby nawet była, nie mógłby w tym zakresie działać sam dziekan, ponieważ
rady okręgowych izb radców prawnych są ciałami kolegialnymi, dziekan zaś – w
myśl postanowienia właściwego regulaminu - jedynie „kieruje pracami rady oraz
reprezentuje radę na zewnątrz”. Zgodnie z art. 60 pkt 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982
r. o radcach prawnych (jedn. tekst: Dz. U. z 2010 r. nr 10, poz. 65 ze zm. – dalej:
„u.r.p.”), pełnomocnictwo procesowe do reprezentowania okręgowej izby radców
prawnych powinno zostać udzielone przez Krajową Radę Radców Prawnych.
Przepis ten stanowi, że do zakresu działania Krajowej Rady Radców Prawnych
należy „reprezentowanie samorządu wobec sądów, organów państwowych i
samorządowych, instytucji i organizacji”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Okręgowe izby radców prawnych są jednostkami organizacyjnymi
samorządu zawodowego radców prawnych wyposażonymi w osobowość prawną
(art. 5 u.r.p.), działającymi zatem przez swoje organy w sposób przewidziany
w ustawie i w opartym na niej statucie (art. 38 k.c.). Według art. 42 ust. 1 u.r.p.,
3
organami samorządu zawodowego radców prawnych są: Krajowy Zjazd Radców
Prawnych, Krajowa Rada Radców Prawnych, Wyższa Komisja Rewizyjna, Wyższy
Sąd Dyscyplinarny, zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych, rada
okręgowej izby radców prawnych, okręgowa komisja rewizyjna i okręgowy sąd
dyscyplinarny. W związku z tym, że samorząd zawodowy radców prawnych jako
taki nie ma osobowości prawnej, a mają ją – będące jednostkami organizacyjnymi
tego samorządu – okręgowe izby radców prawnych i Krajowa Izba Radców
Prawnych (art. 5 u.r.p.), w art. 42 ust. 1 u.r.p. chodzi w istocie o organy tych
jednostek. Nie budzi przy tym wątpliwości, które z nich są organami okręgowych izb
radców prawnych, a które organami Krajowej Izby Radców Prawnych; wynika to
jednoznacznie z ich nazw. Niewątpliwie więc Krajowa Rada Radców Prawnych nie
jest organem okręgowych izb radców prawnych, lecz organem Krajowej Izby
Radców Prawnych, dlatego, wbrew twierdzeniom powoda, nie może ona
oczywiście być uznana za organ umocowany do udzielenia pełnomocnictwa
procesowego do reprezentowania okręgowych izb radców prawnych.
Zgodnie z art. 52 u.r.p., rada okręgowej izby radców prawnych kieruje
działalnością okręgowej izby radców prawnych (ust. 1), w szczególności do zakresu
jej działania należy: reprezentowanie interesów zawodowych członków okręgowej
izby radców prawnych, doskonalenie zawodowe radców prawnych, nadzór nad
należytym wykonywaniem zawodu przez radców prawnych i aplikantów
radcowskich, występowanie do organów rejestrowych lub ewidencyjnych
z wnioskiem o wszczęcie postępowania o wykreślenie z rejestru lub ewidencji
podmiotu prowadzącego postępowania o wykreślenie z rejestru lub ewidencji
podmiotu prowadzącego działalność w zakresie pomocy prawnej niezgodnie
z przepisami niniejszej ustawy (ust. 3), a jej organem wykonawczym jest
prezydium, które stanowią dziekan, wicedziekani, sekretarz, skarbnik i członkowie
(ust. 2). Rada okręgowej izby radców prawnych, podobnie jak i inne organy
jednostek samorządu zawodowego radców prawnych, podejmuje uchwały
w obecności co najmniej połowy swych członków (art. 45 u.r.p.). W art. 60 pkt 8
u.r.p. Krajowa Rada Radców Prawnych została upoważniona do uchwalenia
regulaminu działalności samorządu i jego organów, mającego status statutu,
o którym mowa w art. 38 k.c. Paragraf 21 Regulaminu działalności samorządu
4
i jego organów uchwalony przez Krajową Radę Radców Prawnych w dniu
26 września 2008 r. i później przez nią zmieniany, stanowiący załącznik do uchwały
nr 9 /VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia
2010 r. w sprawie ogłoszenia tekstu jednolitego Regulaminu działalności
samorządu i jego organów (dalej: „regulamin”), stanowi m.in., że dziekan
reprezentuje radę okręgowej izby radców prawnych na zewnątrz, a z mocy jego
upoważnienia – wicedziekan.
Zawarte w art. 52 u.r.p. upoważnienie rady okręgowej izby radców prawnych
do kierowania działalnością okręgowej izby radców prawnych obejmuje - podobne
do kompetencji, którą art. 201 § 1 k.s.h. przyznaje zarządowi spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością, a art. 368 § 1 k.s.h. – zarządowi spółki akcyjnej - umocowanie
do prowadzenia spraw okręgowej izby radców prawnych w zakresie stosunków
wewnętrznych oraz do jej reprezentowania w stosunkach zewnętrznych.
Bez organu o takiej kompetencji nie byłoby możliwe, łączące się z posiadaniem
osobowości prawnej i tym samym zdolności prawnej oraz zdolności do czynności
prawnych, uczestnictwo okręgowych izb radców prawnych w obrocie prawnym,
a nie ma żadnych podstaw do przypisania wspomnianej kompetencji
któremukolwiek z pozostałych organów okręgowych izb radców prawnych.
W sferze wewnętrznej, tj. w zakresie, w którym chodzi o prowadzenie spraw
okręgowej izby radców prawnych, decyzja rady okręgowej izby radców prawnych
co do udzielenia pełnomocnictwa procesowego powinna mieć postać uchwały,
spełniającej wymagania dotyczące kworum (art. 45 u.r.p.) i większości potrzebnej
do jej podjęcia (§ 3 pkt 1 regulaminu). Samo natomiast - mieszczące się w sferze
zewnętrznej, czyli reprezentacji - udzielenie pełnomocnictwa procesowego do
działania w imieniu okręgowej izby radców prawnych może być, zgodnie z § 21
regulaminu, udzielone już przez samego dziekana, a z jego upoważnienia – przez
wicedziekana. To przyjęte w regulaminie rozwiązanie harmonizuje z art. 52 ust. 2
u.r.p., uznającym prezydium rady okręgowej izby radców prawnych, którego
członkami są dziekan i wicedziekani, za organ wykonawczy rady okręgowej izby
radców prawnych.
W konsekwencji zażalenie powoda okazało się bezzasadne; dlatego Sąd
Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. oddalił je,
5
a o kosztach postępowania zażaleniowego rozstrzygnął zgodnie z art. 98 i 108 § 1
w związku z art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c. oraz § 6 pkt 2 i § 12 ust. 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego
z urzędu.
jz