III CZ 75/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:05-12-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CZ 75/11
POSTANOWIENIE
Dnia 9 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSA Roman Dziczek (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa WTL Wiesław L. sp.k. w K.
przeciwko Towarzystwu Ubezpieczeń E. H. S.A. w S.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 grudnia 2011 r.,
zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 26 sierpnia 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 26 sierpnia 2011 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
kasacyjną strony powodowej od wyroku tego Sądu z dnia 22 marca 2011 r. W
uzasadnieniu wskazał, że powódka nie składała w sprawie apelacji, a apelacja
strony pozwanej została oddalona, nie zmieniając sytuacji prawnej żadnej ze stron.
A zatem skarga kasacyjna strony powodowej, pełniąca w istocie funkcję apelacji,
była niedopuszczalna.
Niezależnie od tej przyczyny Sąd Apelacyjny zauważył, że skarga kasacyjna
powódki była spóźniona. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia wskazał art. 3986
§ 2 k.p.c.
Od tego postanowienia zażalenie wniosła strona powodowa, zarzucając
i Sądowi drugiej instancji naruszenie art. 374 pkt 4 w zw. z art. 48 § 1 k.p.c. oraz
art. 3986
§ 2 w zw. art. 398² k.p.c. i art. 231 k.k., wnosząc o uchylenie
zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie jest uzasadnione, chociaż wadliwie Sąd Apelacyjny ustalił,
że skarga kasacyjna strony powodowej była spóźniona. Odpis wyroku Sądu drugiej
instancji wraz z uzasadnieniem został doręczony powodowi w dniu 27 maja 2011 r.
(k. 547), a skarga kasacyjna została nadana w polskim urzędzie pocztowym w dniu
26 lipca 2011 r. (k. 568), a więc w terminie.
Nie miało to jednak wpływu na treść rozstrzygnięcia, skoro w sposób
usprawiedliwiony Sąd ten ustalił, że skarga kasacyjna z innych przyczyn przez
niego wskazanych, była niedopuszczalna (art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 394¹ § 3
k.p.c.).
Za oczywiście nieusprawiedliwiony należało uznać zarzut zażalenia
nieważności postępowania (art. 379 pkt 4 k.p.c.) ze wskazaniem,
że w wydawaniu zaskarżonego postanowienia brał udział Sędzia rozpoznający
sprawę w postępowaniu apelacyjnym.
3
Przepis art. 379 pkt 4 k.p.c. stanowi m.in., że nieważność postępowania
zachodzi, jeżeli w rozpoznawaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy
ustawy. Te przypadki określa art. 48 k.p.c., a powołany w zażaleniu jego
pkt 5 paragrafu pierwszego stanowi, że sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy
w sprawach, w których w instancji niższej brał udział w wydaniu zaskarżonego
orzeczenia, jako też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem
sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których
występował jako prokurator. Żaden z przypadków nie został przez powoda
wykazany; w szczególności udział Sędziego H. N. w wydawaniu wyroku Sądu
Apelacyjnego z 22 marca 2011 r. nie statuował przesłanki wyłączenia wskazanej in
principio przywołanego przepisu. Udział sędziego zarówno w wydawaniu wyroku
przez Sąd Apelacyjny, jak i przy orzekaniu o odrzuceniu skargi kasacyjnej na
podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c., był czynnością przed sądem drugiej instancji i nie był
objęty wyłączeniem z art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c.
Odnosząc się natomiast do zarzutu zażalenia, że nieuprawnione było
stanowisko Sądu Apelacyjnego o niedopuszczalności skargi kasacyjnej strony
powodowej, która nie wniosła apelacji, w sytuacji, gdy sąd drugiej instancji oddalił
apelację pozwanego, należy wskazać, że zagadnieniem tym zajmował się Sąd
Najwyższy pod rządami przepisów o kasacji, m.in. w postanowieniu z dnia
21 października 1997 r. (II UZ 80/97, OSNP 1998, nr 15, poz. 468) oraz w wyroku
z dnia 24 listopada 1998 r. (I CKN 282/98, Prok. i Pr.-wkł. 1999, nr 4, poz. 37).
Stwierdzono tam, że zasadą jest, iż na wyrok oddalający apelację kasacja nie
przysługuje tej stronie, która nie odwoływała się od wyroku Sądu I instancji,
ponieważ dla niej wyrok sądu pierwszej instancji uprawomocnił się, a kasacja
przysługuje jedynie od orzeczenia sądu drugiej instancji. Stanowisko to potwierdził
także Sąd Najwyższy w późniejszym orzecznictwie, stwierdzając w postanowieniu
z dnia 23 marca 2000 r. (III CZ 45/00, niepubl.), że na orzeczenie oddalające
apelację nie przysługuje skarga kasacyjna stronie, która nie odwołała się od
orzeczenia sądu pierwszej instancji.
Sąd Najwyższy w składzie niniejszym podziela ten pogląd, akceptowany
także w literaturze, zwracając uwagę, że wyrok sądu pierwszej instancji zaskarżony
tylko przez jedną ze stron formalnie uprawomocnia się w stosunku do strony
4
przeciwnej. Wyjątek zaś, który nie zaistniał w sprawie niniejszej, miałby miejsce
wówczas, gdyby został wydany wyrok reformatoryjny na skutek apelacji drugiej
strony, zmieniający położenie prawne jej przeciwnika.
Zachodziły więc podstawy do odrzucenia skargi kasacyjnej strony
powodowej na podstawie art. 3986
§ 2 in fine k.p.c. w zw. z art. 398¹ § 1 k.p.c.
Z tych względów, na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c., Sąd
Najwyższy orzekł jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
Dnia 9 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSA Roman Dziczek (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa WTL Wiesław L. sp.k. w K.
przeciwko Towarzystwu Ubezpieczeń E. H. S.A. w S.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 grudnia 2011 r.,
zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 26 sierpnia 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 26 sierpnia 2011 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
kasacyjną strony powodowej od wyroku tego Sądu z dnia 22 marca 2011 r. W
uzasadnieniu wskazał, że powódka nie składała w sprawie apelacji, a apelacja
strony pozwanej została oddalona, nie zmieniając sytuacji prawnej żadnej ze stron.
A zatem skarga kasacyjna strony powodowej, pełniąca w istocie funkcję apelacji,
była niedopuszczalna.
Niezależnie od tej przyczyny Sąd Apelacyjny zauważył, że skarga kasacyjna
powódki była spóźniona. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia wskazał art. 3986
§ 2 k.p.c.
Od tego postanowienia zażalenie wniosła strona powodowa, zarzucając
i Sądowi drugiej instancji naruszenie art. 374 pkt 4 w zw. z art. 48 § 1 k.p.c. oraz
art. 3986
§ 2 w zw. art. 398² k.p.c. i art. 231 k.k., wnosząc o uchylenie
zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie jest uzasadnione, chociaż wadliwie Sąd Apelacyjny ustalił,
że skarga kasacyjna strony powodowej była spóźniona. Odpis wyroku Sądu drugiej
instancji wraz z uzasadnieniem został doręczony powodowi w dniu 27 maja 2011 r.
(k. 547), a skarga kasacyjna została nadana w polskim urzędzie pocztowym w dniu
26 lipca 2011 r. (k. 568), a więc w terminie.
Nie miało to jednak wpływu na treść rozstrzygnięcia, skoro w sposób
usprawiedliwiony Sąd ten ustalił, że skarga kasacyjna z innych przyczyn przez
niego wskazanych, była niedopuszczalna (art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 394¹ § 3
k.p.c.).
Za oczywiście nieusprawiedliwiony należało uznać zarzut zażalenia
nieważności postępowania (art. 379 pkt 4 k.p.c.) ze wskazaniem,
że w wydawaniu zaskarżonego postanowienia brał udział Sędzia rozpoznający
sprawę w postępowaniu apelacyjnym.
3
Przepis art. 379 pkt 4 k.p.c. stanowi m.in., że nieważność postępowania
zachodzi, jeżeli w rozpoznawaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy
ustawy. Te przypadki określa art. 48 k.p.c., a powołany w zażaleniu jego
pkt 5 paragrafu pierwszego stanowi, że sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy
w sprawach, w których w instancji niższej brał udział w wydaniu zaskarżonego
orzeczenia, jako też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem
sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których
występował jako prokurator. Żaden z przypadków nie został przez powoda
wykazany; w szczególności udział Sędziego H. N. w wydawaniu wyroku Sądu
Apelacyjnego z 22 marca 2011 r. nie statuował przesłanki wyłączenia wskazanej in
principio przywołanego przepisu. Udział sędziego zarówno w wydawaniu wyroku
przez Sąd Apelacyjny, jak i przy orzekaniu o odrzuceniu skargi kasacyjnej na
podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c., był czynnością przed sądem drugiej instancji i nie był
objęty wyłączeniem z art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c.
Odnosząc się natomiast do zarzutu zażalenia, że nieuprawnione było
stanowisko Sądu Apelacyjnego o niedopuszczalności skargi kasacyjnej strony
powodowej, która nie wniosła apelacji, w sytuacji, gdy sąd drugiej instancji oddalił
apelację pozwanego, należy wskazać, że zagadnieniem tym zajmował się Sąd
Najwyższy pod rządami przepisów o kasacji, m.in. w postanowieniu z dnia
21 października 1997 r. (II UZ 80/97, OSNP 1998, nr 15, poz. 468) oraz w wyroku
z dnia 24 listopada 1998 r. (I CKN 282/98, Prok. i Pr.-wkł. 1999, nr 4, poz. 37).
Stwierdzono tam, że zasadą jest, iż na wyrok oddalający apelację kasacja nie
przysługuje tej stronie, która nie odwoływała się od wyroku Sądu I instancji,
ponieważ dla niej wyrok sądu pierwszej instancji uprawomocnił się, a kasacja
przysługuje jedynie od orzeczenia sądu drugiej instancji. Stanowisko to potwierdził
także Sąd Najwyższy w późniejszym orzecznictwie, stwierdzając w postanowieniu
z dnia 23 marca 2000 r. (III CZ 45/00, niepubl.), że na orzeczenie oddalające
apelację nie przysługuje skarga kasacyjna stronie, która nie odwołała się od
orzeczenia sądu pierwszej instancji.
Sąd Najwyższy w składzie niniejszym podziela ten pogląd, akceptowany
także w literaturze, zwracając uwagę, że wyrok sądu pierwszej instancji zaskarżony
tylko przez jedną ze stron formalnie uprawomocnia się w stosunku do strony
4
przeciwnej. Wyjątek zaś, który nie zaistniał w sprawie niniejszej, miałby miejsce
wówczas, gdyby został wydany wyrok reformatoryjny na skutek apelacji drugiej
strony, zmieniający położenie prawne jej przeciwnika.
Zachodziły więc podstawy do odrzucenia skargi kasacyjnej strony
powodowej na podstawie art. 3986
§ 2 in fine k.p.c. w zw. z art. 398¹ § 1 k.p.c.
Z tych względów, na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c., Sąd
Najwyższy orzekł jak w sentencji.