Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III PZ 16/11
POSTANOWIENIE
Dnia 2 lutego 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący)
SSN Halina Kiryło (sprawozdawca)
SSN Jerzy Kwaśniewski
w sprawie z powództwa K. C. i in. ,
przeciwko B. G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 2 lutego 2012 r.,
zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 7 października 2011 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych postanowieniem z
dnia 7 października 2011 r. odrzucił skargę kasacyjną B. G. od wyroku Sądu
Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 czerwca 2011 r.
W uzasadnieniu postanowienia podano, iż mocą powyższego wyroku
oddalono apelację B. G. od wyroku Sądu Rejonowego – Sądu Pracy z dnia 23
grudnia 2010 r., zasądzającego w punkcie I sentencji od pozwanej B. G. na rzecz
powódek: K. C. kwotę 3 828 złotych; G. J. kwotę 3 828 złotych; M. J. kwotę 3 828
złotych; Z. K. kwotę 2 552 złotych; K. K. kwotę 2 552 złotych; A. P.kwotę 3 828
2
złotych; B. R. kwotę 2 552 złotych. Od powyższego wyroku pozwana wniosła
skargę kasacyjną, opłacając ją kwotą 30 złotych.
Sąd drugiej instancji przytoczył treść art. 3982
§ 1 k.p.c., zgodnie z którym
skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach z zakresu prawa pracy i
ubezpieczeń społecznych o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu
zaskarżenia jest niższa niż dziesięć tysięcy złotych. W przedmiotowej sprawie po
stronie pozwanej występuje tylko jeden podmiot, jednakże po stronie powodowej
występuje współuczestnictwo formalne siedmiorga osób. W takim przypadku
osobno, w stosunku do każdego z powodów, należy ujmować wartość przedmiotu
zaskarżenia, gdyż wartość ta nie odpowiada sumie żądanych czy zasądzonych
kwot. Skarga kasacyjna pozwanej została wniesiona w sprawie, w której wartość
przedmiotu zaskarżenia – w stosunku do każdego z powodów – jest niższa od
dziesięciu tysięcy złotych. Jednocześnie pozwana uiściła jedną opłatę od skargi
kasacyjnej, pomimo połączenia w niej siedmiu spraw.
Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła pozwana, zarzucając obrazę
przepisów postępowania, a mianowicie naruszenie przepisu art. 3986
§ 2 k.p.c. w
związku z art. 4 ust. 1 w związku z art. 35 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o
kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 z późn. zm.)
przez uznanie, iż skarga kasacyjna nie została należycie opłacona poprzez
uiszczenie jednej opłaty od skargi kasacyjnej pomimo połączenia w niej siedmiu
spraw. Żaląca się wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i zasądzenie
od powódek na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa
procesowego według norm przepisanych.
W motywach zażalenia podniesiono, iż art. 4 ust. 1 ustawy o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych uzależnia wysokość opłaty od liczby osób
wnoszących pismo. Nie odnosi się on jednak do sytuacji, w której pismo, w tym
wypadku skarga kasacyjna, jest wnoszone w sprawie, w której współuczestnictwo
występuje po stronie, która pisma nie wnosi. W ocenie żalącej się, w przypadku
wnoszenia skargi kasacyjnej przez jedyną pozwaną, w sprawie, w której
współuczestnictwo formalne występuje tylko po stronie powodowej, zgodnie z
brzmieniem art. 35 ust. 1 powołanej ustawy należy uiścić opłatę podstawową w
wysokości 30 zł. Na poparcie tego stanowiska żaląca się powołała postanowienie
3
Sądu Najwyższego z 21 października 2008 r., II PZ 32/08 (OSNP 2010, Nr 5-6,
poz. 68).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Uszło uwadze żalącej się, że główną przyczyną odrzucenia przez Sąd
Okręgowy z mocy art. 3986
§ 2 k.p.c. skargi kasacyjnej pozwanej była
niedopuszczalność tego środka zaskarżenia w świetle art. 398² § 1 k.p.c.
Podnoszona w uzasadnieniu zażalenia kwestia sposobu opłacenia przedmiotowej
skargi kasacyjnej ma w tym przypadku drugorzędne znaczenie.
Wypada przypomnieć, że zaskarżonym skargą kasacyjną wyrokiem Sądu
Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalono apelację
pozwanej B. G. od wyroku Sądu Rejonowego – Sądu Pracy, mocą którego
zasądzono od pracodawczyni na rzecz siedmiu pracownic należności ze stosunku
pracy, których wysokość w odniesieniu do każdej z powódek była niższa od 10.000
złotych.
Warto zatem przytoczyć treść art. 398¹ § 1 k.p.c., z którego wynika, że
skarga kasacyjna przysługuje od wydanego przez sąd drugiej instancji
prawomocnego wyroku kończącego postępowanie w sprawie. W art. 398² § 1 k.p.c.
wymieniono przy tym kategorie spraw, w których nie jest możliwe wniesienie tegoż
środka zaskarżenia. Ogólną zasadą jest, że w sprawach o prawa majątkowe
dopuszczalność skargi kasacyjnej uzależniona jest od wartości przedmiotu
zaskarżenia, którą dla spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych - z
wyłączeniem spraw o przyznanie i wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objecie
obowiązkiem ubezpieczenia społecznego - określono na kwotę nie niższą od
10.000 złotych.
W rozpoznawanej sprawie po stronie pozwanej występuje wprawdzie tylko
jeden podmiot, jednakże po stronie powodowej mamy do czynienia ze
współuczestnictwem formalne w rozumieniu art. 72 § 1 pkt 2 k.p.c.
Współuczestnictwo formalne, w przeciwieństwie do współuczestnictwa
materialnego, o jakim mowa w art. 72 § 1 pkt 1 k.p.c., charakteryzuje się brakiem
4
materialnoprawnej więzi między współuczestnikami, a ich współwystępowanie po
jednej ze stron sporu sądowego ma charakter stricte procesowy.
Współuczestnictwo formalne może być następstwem odpowiedniego
sformułowania żądań pozwu (wniesienia go przez kilka lub przeciwko kilku
podmiotom). Może także wynikać z postanowienia sądu, który kierując się
względami ekonomiki procesowej, jest uprawniony połączyć do wspólnego
rozpoznania (rozstrzygnięcia) kilka spraw, w których występują po stronie pozwanej
lub powodowej te same podmioty (art. 219 k.p.c.). W takiej sytuacji mamy do
czynienia z jedną sprawą wyłącznie w znaczeniu formalnym (technicznym).
Natomiast, przy współuczestnictwie formalnym występuje tyle różnych przedmiotów
sporu (zaskarżenia), ilu jest współuczestników formalnych, bowiem każdy z nich
mógłby występować w procesie samodzielnie, tok postępowania w stosunku do
każdego z nich jest niezależny (można wydać wyrok częściowy lub rozłączyć
sprawy do oddzielnego rozpoznania), wreszcie różne mogą być rozstrzygnięcia w
stosunku do każdego ze współuczestników (por. postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 15 kwietnia 1997 r., I CKN 154/97, LEX nr 153214 oraz z dnia 26 maja
1998 r., III CZ 69/98, Wokanda 1998 nr 9, s. 7).
Mimo, że w niniejszym przypadku skargę kasacyjną wniósł jeden podmiot
występujący po stronie pozwanej, to skarga kasacyjna jako jedno pismo procesowe
dotyczy w istocie siedmiu różnych osób mających status powodów i siedmiu
odrębnych przedmiotów rozpoznania i rozstrzygnięcia, które są połączone w jednej
sprawie tylko w sposób formalny. Zaskarżenie orzeczenia wobec kilku
współuczestników formalnych, choćby było dokonane w jednym piśmie
procesowym (jednym dokumencie w znaczeniu technicznym), jest w istocie
wniesieniem kilku środków zaskarżenia wobec odrębnych rozstrzygnięć, formalnie
tylko zamieszczonych w jednym orzeczeniu. W przypadku współuczestnictwa
formalnego po stronie powodowej w sprawach o prawa majątkowe dopuszczalność
skargi kasacyjnej należy więc oceniać według wartości przedmiotu zaskarżenia
osobno w stosunku do każdego z powodów, przeciwko któremu skierowania jest
skarga (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2000 r., I PZ 18/00,
PPiPS 2001, nr 6, s. 67; z dnia 15 stycznia 2007 r., I PZ 22/06, OSNP 2008, nr 5 –
5
6, poz. 71; z dnia 15 stycznia 2009 r., II PZ 44/08, LEX nr 784198 i z dnia 25
sierpnia 2010 r., II UZ 15/10, LEX nr 661528).
Rację ma Sąd drugiej instancji zauważając, że skarga kasacyjna wniesiona
przez pozwanego od całego wyroku zasądzającego należności ze stosunku pracy
na rzecz kilku powodów połączonych współuczestnictwem formalnym podlega
opłacie stanowiącej sumę oddzielnych opłat adekwatnych do poszczególnych
przedmiotów zaskarżenia kasacyjnego (art. 18 ust. 1 i 2 w związku z art. 4 ust. 1
ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – Dz. U.
Nr 167, poz. 1398 ze zm.). Trafności tej konkluzji nie podważa treść uzasadnienia
powołanego przez żalącego się postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21
października 2008 r., II PZ 32/08 (OSNP 2010, nr 5 – 6, poz. 68), albowiem
orzeczenie to zapadło w odmiennym od istniejącego w rozpoznawanej sprawie
stanie faktycznym i prawnym, w którym istota problemu sprowadzała się do pytania
o sposób uiszczania opłaty sądowej od wymienionych w art. 35 ust. 1 ustawy o
kosztach sądowych w sprawach cywilnych środków zaskarżenia w sytuacji, gdy w
procesie występuje współuczestnictwo formalne po stronie powodowej i wynikające
z solidarnej odpowiedzialności dłużników współuczestnictwo materialne po stronie
pozwanej, a środek zaskarżenia wnosi jeden z pozwanych.
Wobec prawidłowości zaskarżonego postanowienia z mocy art. 39814
k.p.c.
w związku z art. 394¹ § 3 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.